Na enige tijd weer een update: hoe gaat het met Cloud Kootwijk? En wat heeft dat met de verkiezingen te maken?

tl;dr: Er zijn mensen op ministeries hard aan het schrijven over een Rijkscloud (hulde!), maar er is geen geld. De politiek heeft er ondertussen ook geen aandacht voor, en de politieke partijen hebben hun succesvolle digitale kandidaten veelal op onverkiesbare plekken gezet. Als we niet opletten is er in de nieuwe Tweede Kamer ook geen aandacht meer voor Cloud Kootwijk. Maar met een beetje inzet kunnen we de huidige parlementaire crew in het zadel houden. Stem verstandig, en check op NerdVote.nl hoe dat te doen!

Het langere verhaal

Ter herinnering, waar ging het ook alweer over? Eerder dit jaar leek het erop dat de HELE overheid zou besluiten alleen exclusief via Microsoft-servers te communiceren en werken. Dus daadwerkelijk, als het Ministerie van Financiën een bericht zou willen sturen aan de premier, dan zou dat alleen nog maar kunnen als 1) de Amerikanen mee konden kijken en 2) Ze het ook goed vonden.

Dit geloofde toen niet iedereen, maar inmiddels heeft Microsoft onder ede bekend dat de Amerikaanse overheid inderdaad onze data mag bekijken. Ondertussen hebben De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten heel helder opgeschreven dat het heel eng is dat we onder ‘de rode knop’ van Donald Trump leven. Op 27 oktober is er bij DNB een publieke presentatie hierover, waar ik ook een verhaal houd.

Media-intermezzo, er is aandacht geweest voor digitale autonomie: Lubach, kan Trump Nederland digitaal platleggen, 734k views. EenVandaag, Onze afhankelijkheid van Amerikaanse techbedrijven is gevaarlijk. WNL, Waarom Nederland achterloopt in digitale soevereiniteit.

Ondertussen zijn er veel warme woorden van de overheid (dank!), maar gaat de volledige overgave aan Amerikaanse clouds in hoog tempo door. Het engste recente nieuws is dat de Belastingdienst, die werkelijk alles van iedereen weten, hun hele email- en documenten-archief naar Microsoft gaan uploaden. En dat ze voortaan alle documenten en communicatie op Amerikaanse servers doen. Een idee om helemaal gek van te worden. Maar allemaal goedgekeurd op het hoogste niveau (al zijn er kritische vragen uit de Kamer).

Wel doet de ICT-club van negen ministeries (SSC-ICT) goed zijn best de Microsoftproducten in ieder geval op eigen servers te draaien. Informeel begrijp ik dat de Politie, de Raad voor de Rechtspraak en nog wat relevante clubs voorlopig doorgaan met servers in eigen beheer. Maar, grotendeels is het allemaal slecht nieuws. De meeste interne overheidscommunicatie zal minstens aan één kant via Microsoftservers gaan lopen (“it takes two to Tango”).

Cloud Kootwijk

Het idee achter “Cloud Kootwijk” is om een backup-faciliteit te hebben op eigen (Europese) bodem, waarmee de overheid toch nog (vertrouwelijk) met zichzelf kan communiceren mocht het nodig zijn. Bijvoorbeeld als de belastingdienst een van hun befaamde ‘rulings’ geheim wil kunnen houden voor de Amerikanen. Of om ergens naar uit te kunnen wijken in geval van sancties.

In maart van dit jaar is een hele zwik moties voor Cloud Kootwijk aangenomen. En inderdaad zitten er nu op diverse ministeries mensen plannen te maken voor de Overheids Datacenters. Ook worden er verkenningen gehouden hoe een “Rijkscloud” er nou uit zou moeten zien. Verder is de Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS) opgesteld, waarin duidelijk staat dat “de inzet is om gegevens en diensten die van essentieel belang zijn niet langer in de publieke cloud onder te brengen”. Dit is een vrij heftige zin, met name als we het gaan doen. Ook is er een NDS-raad ingesteld met de nodige zwaargewichten om dit te begeleiden.

In theorie is dit allemaal heel goed nieuws. In de praktijk is er geen budget om daadwerkelijk iets te doen. En in Den Haag, en overal wel, geldt dat als er geen geld is, er uiteindelijk ook niets gebeurt.

De Digitale Bermudadriehoek van Digitaal Den Haag

Vinden de politieke partijen het allemaal wel belangrijk? Het lijkt van niet:

• Trouw: Maar weinig aandacht voor digitalisering bij de verkiezingen. ‘Waar blijft de minister van Digitale Zaken?’
• iBestuur: Analyse: Waarom Kamerleden met veel IT-kennis politieke zelfmoord plegen
• Nemo Kennislink: “Het probleem is dat dit land bestuurd wordt door totale digibeten.”
• Reijer Passchier: Maak van digitalisering nou eindelijk eens een verkiezingsthema

Na de verkiezingen zullen de partijen gaan pogen tot een coalitie en ook een regeerakkoord te komen. En je kunt op je vingers natellen dat de meeste partijen daarbij geen groot geld op tafel gaan leggen voor een eigen cloud en communicatiefaciliteit. Dit zijn dezelfde mensen die pas na drie pogingen bereid waren überhaupt een debat te houden over het onderwerp. Het ligt echt niet bovenop de stapel.

Maar hoe kwam dat debat er dan toch? Door de noeste inzet van de Vaste Kamercommissie Digitale Zaken. Keer op keer vroegen ze hier aandacht voor, en wisten net voldoende stemmen bij elkaar te krijgen om over te gaan tot een debat. En als gevolg daarvan werden uiteindelijk de Rijkscloud-moties aangenomen.

Barbara Kathmann pleit in de Kamer voor de Rijkscloud (video)

En dit soort inzet hebben we weer nodig na 29 oktober. En de enige manier om dat te bereiken is om te proberen voldoende digitale kamerleden in het zadel te houden of te helpen. Zonder hun persoonlijke en drammende inzet gaat het gewoon niet gebeuren.

Dus als “Cloud Kootwijk” je lief is, kijk op NerdVote.nl - er zijn kandidaten te vinden van veel politieke partijen, en er is ook advies hoe je met je stem de grootste impact kan hebben. Het doel is niet om de stemmen op “de grootste nerd”, maar om kandidaten te krijgen die het verschil kunnen maken!

Afsluitend, er is ook nog echt goed nieuws. De Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein draait inmiddels voor 70% onafhankelijk van Amerikaanse software en servers, zoals te lezen in Hoe Sleeswijk-Holstein digitaal een stuk onafhankelijker is geworden. En niet alleen dat, hun overheid wil ons graag allemaal uitleggen hoe ze dat gedaan hebben.

De Europese Commissie stelt 180 miljoen euro ter beschikking voor EU cloud contracten, al moet nog bezien worden of die deal niet stiekem gewonnen gaat worden door Amazon. Maar het is iets. Ook is er nu een Cloud Sovereignty Framework wat iets zou kunnen betekenen.

Dit zijn bemoedigende ontwikkelingen waarin Nederland ook een rol zou kunnen hebben.

Maar, dat gaat dus alleen lukken met een kabinet wat er zin in heeft, en met Tweede Kamerleden die er blijvend druk op zetten. Stem wijs dus, en check op NerdVote.nl hoe je dat best beste kunt doen! Want anders eindigen we met weer een paar jaar stilstand & doorgaande afbraak van onze mogelijkheden zelfstandig onze maatschappij te runnen.