COVID-19: het belang van ventileren - Bert Hubert's writings

Het RIVM, het “Outbreak Management Team” en het kabinet werken samen aan gedegen adviezen. Uiteindelijk worden dit ook wel de juiste adviezen, al blijft men soms lang aan oude dingen hangen: mensen zonder symptomen zijn niet besmettelijk (oeps, toch wel), maskers hebben geen zin (oeps, ze helpen wel voorkomen dat je andere mensen besmet). Uiteindelijk maakt men de draai wel, maar het kost even.

Nu de scholen weer opengaan vroeg ik me af, wat weten we eigenlijk over hoe mensen besmet raken met COVID-19? Is dat binnen? Buiten? Op kantoor, in de fabriek? Tijdens sporten? In de trein/tram/bus/metro?

Met statistieken heeft RIVM al laten zien dat kinderen weinig besmet raken en ook weinig mensen besmetten. Dat is mooi. Maar weten we ook meer?

Er zijn een boel anecdotes over besmettingen tijdens kerkdiensten, zangkoren (ook in Nederland), volle kantoortuinen, après-ski bars en vergaderzalen. Maar het zijn anecdotes.

Ik heb de wetenschappelijke literatuur doorzocht en daar een aantal heldere papers gevonden. RIVM zal er komende weken ongetwijfeld ook mee komen, maar voor wie nu al een school moet voorbereiden, hier wat ik nu gevonden heb.

Update 9 mei: nou, het staat er nu: “Ventileer ruimtes waar klanten komen zo veel als mogelijk door bijvoorbeeld de ramen te openen.”

De hele korte versie: doe alles om zo goed mogelijk te ventileren, lig niet wakker over buitenspelen (dit laatste staat ook in RIVM-advies), en ga niet binnen zingen.

Maar, hier de preprints:

Besmettingen lijken voornamelijk binnen te gebeuren

Indoors transmission of SARS-CoV-2: Van 318 uitbraken (en totaal 1245 besmettingen) was slechts 1 uitbraak in de buitenlucht. De bulk was thuis of in de trein/bus/tram/metro.
Closed environments facilitate secondary transmission of coronavirus disease 2019 (COVID-19). 110 besmettingen veroorzaakt door 27 patiënten. 1 op de 20 besmettingen vond buiten plaats.

Het belang van ventilatie

Estimation of airborne viral emission: quanta emission rate of SARS-CoV-2 for infection risk assessment. Uitgerekend is hoeveel virus iemand verspreidt tijdens ademhalen (niet heel veel) en praten (30 keer zoveel). Dit past bij de grote besmettingen tijdens bijeenkomsten waar gezongen werd. Belangrijkste zin: “We benadrukken de rol van deugdelijke ventilatie om de verspreiding van het virus tegen te gaan”.
Evidence for probable aerosol transmission of SARS-CoV-2 in a poorly ventilated restaurant. Hier is uitgebreid onderzoek gedaan naar een drukbezocht en slecht geventileerd restaurant waar 11 mensen in 1 hoek van het restaurant besmet raakten, en verder niemand. In het restaurant was een deel van de ventilatie uitgeschakeld. Conclusie van het paper: COVID-19 kan door de lucht verspreiden bij gebrekkige ventilatie.
The Potential role of Particulate Matter in the Spreading of COVID-19 in Northern Italy: First Evidence-based Research Hypotheses: Tijdens de Italiaanse uitbraak verspreidde het virus zich het snelst bij de hoogste luchtvervuiling.

Wat te doen

Op zich ligt het allemaal voor de hand (“veel frisse lucht”), maar toch wat suggesties:

Zelfs als het te koud is voor open ramen, overweeg tijdens pauzes en buitenspelen de boel door te laten waaien. Of, ga na terugkomst in een ander (‘vers’) lokaal zitten.
Mechanische ventilatie werkt ook niet altijd even goed. Nu (voor de opening) is een uitstekend moment de installatie na te lopen en eventueel onderhoud uit te laten voeren (nieuwe filters bijvoorbeeld). En de ventilatie mag op stand ‘12’, maar let wel op dat hij buitenlucht aanvoert!
Sommige scholen hebben CO₂-meters. Als de CO₂-concentratie oploopt is er zeker niet genoeg frisse lucht! Ik zelf heb deze en de resultaten zijn soms verbazingwekkend.
Buiten sporten/gymmen is een veel beter idee dan binnen.

(Verder, zonder concreet bewijs, maar gezien bijvoorbeeld hoe 100 van de 130 leden van een Amsterdams koor besmet raakten: overweeg voor verjaardagen buiten te zingen, of even niet, hoe sneu dat ook is)

Mochten er vragen zijn mail vooral (bert@hubertnet.nl), ik zoek graag wetenschappelijke papers en bronnen op die kunnen helpen. Ik ben geen persoonlijk RIVM maar wijs graag naar gedegen research!