Het gaat om de kerncentrales
Er is in Nederland een levendige discussie gaande of we in moeten zetten op kernenergie of niet. Afhankelijk van wie je spreekt is kernenergie een groene en noodzakelijke manier om onze CO₂-doelen te halen, of is het overbodige onzin.
Ik ben een groot gelover in het idee van kernenergie. Maar onze auto’s en huizen kunnen we niet aandrijven met ideeën. Die drijf je aan met kerncentrales.
En daar hebben we het nooit over, de kernindustrie.
Kerncentrale in Doel, (C) Boudewijn Huysmans, via Unsplash
De markt
Een rondje langs de velden leert ons dat er nog maar een paar leveranciers van kerncentrales over zijn. In de Europese markt draait het vrijwel exclusief om het Russische Rosatom, het Franse Framatome en de China General Nuclear Power Corporation (CGN). Eerder was Westinghouse/Toshiba ook actief, maar die gingen in 2017 failliet, al krabbelen ze nu weer wat op.
In het Verenigd Koninkrijk is men voor de Hinkley Point C centrale in zee gegaan met een combinatie van Framatome en het Chinese CGN. De aanwezigheid van China in dit project heeft tot veel discussie geleid en lijkt niet voor herhaling vatbaar. Los daarvan, nog voor het project goed en wel begonnen was kwamen de berichten al over vertragingen en budgetoverschrijdingen.
In Finland is Framatome inmiddels 13 jaar te laat met de oplevering van de Olkiluoto 3 reactor. Ook is nu al bekend dat de reactor een paar jaar na oplevering groot onderhoud nodig gaat hebben. In Finland hebben ze er danig genoeg van en heeft men voor de volgende kernreactor een eigen bedrijf opgericht samen met Rosatom.
Update: Deze samenwerking wordt nu heroverwogen naar aanleiding van de barbaarse Russische invasie van Oekraïne. Update 2: het is over.
Ook in Frankrijk zelf gaat het Framatome niet voor de wind en is de bouw van Flamanville III inmiddels 10 jaar vertraagd en een factor 5 boven het oorspronkelijke budget uitgeschoten. Voor een deel bleek dit te komen door fraude met kwaliteitscontroles.
Ten overvloede heeft Framatome inmiddels laten weten dat hun huidige reactorontwerp, de European Pressurised Reactor (EPR) te ingewikkeld is en over moet. De Franse overheid heeft ondertussen besloten dat Framatome geen bouwvergunningen meer krijgt tot Flamanville III winstgevend in productie is.
Kijken we buiten de EU, een keuze voor Rosatom zou kunnen leiden tot vergelijkbare problemen als met het Russische SARS-CoV-2 vaccin: het ligt allemaal heel erg gevoelig. Ook Chinese vaccins worden in (west-)Europa weinig serieus genomen (terecht of onterecht).
Er zijn dus geen makkelijke opties.
Als we daarom willen kiezen voor kernenergie moeten we het eerst hebben over waar we de kerncentrales gaan proberen te kopen.
Willen we China onze kernreactoren laten bouwen? Of gaan we met Rusland in zee? Of gokken we dat Framatome het lek boven water krijgt?
Geen van deze opties is erg aantrekkelijk.
Een alternatief is om te kiezen voor nieuwere en nog minder bewezen bedrijven. Er is in Nederland (nog) veel kernreactorexpertise, onder andere door de testreactoren in Delft, Petten en voorheen in Dodewaard. Gewapend met deze kennis is het misschien mogelijk samen met een nieuwe(re) speler een haalbaar traject in te gaan.
Samenvattend, we kunnen niet abstract kiezen voor het idee van kernenergie zonder ook na te denken over wie de reactoren gaat bouwen. Geen van de voorliggende keuzes is prettig: of geopolitiek ongewenst, of een bedrijf in zeer zwaar weer, of gokken op een nieuwe speler.
Hoe eerder we discussie hierover voeren hoe beter het is.
Addendum
Periodiek verschijnen er juichende stukjes over leveranciers die in de rij staan om snel te leveren. Nou is dat niet waar, geen van die reactoren is ooit ergens geleverd. Desondanks zijn deze ontwikkelingen erg interessant (of misschien toch niet), en zou je ze expliciet kunnen omarmen als optie. Maar weet wel dat je dan de eerste klant bent:
- De GE Hitachi Nuclear Energy (GEH) BWRX-300 reactor. Dit is een eenvoudig reactorontwerp met een laag vermogen, dat nog nooit gebouwd of geleverd is. Het is wel een interessant design, alleen schiet het met 300 MW niet heel erg op
- Rolls-Royce SMR, een ontwerp (nog nooit geleverd) voor een eenvoudige 470 MW reactor
- NuScale power, mini-reactors van 60 MW (UPDATE: gaat niet door).
Verder moet KEPCO (Hanjeon, Korea Electric Power Corporation) genoemd worden. KEPCO heeft in Korea een indrukwekkende hoeveelheid kerncentrales onder beheer, in samenwerking met lokale constructeurs. Voor zover ik kan zien hebben ze nu twee reactoren in het buitenland neergezet, in de Verenigde Arabische Emiraten.