Je kunt je digitale autonomie niet kopen in Amerika

Posted on

Gelukkig staat digitale autonomie nu overal stevig op de agenda. Het idee dat we in Nederland en Europa al ons computerwerk over moeten laten aan Amerikaanse big tech en hyperscalers is nu op z’n minst controversieel. Moet dat nou?

Want het is toch raar dat we alleen nog onze belastingdienst draaiend kunnen houden als Amerika met alles mee kan kijken, en ook ieder moment de stekker uit de dienstverlening kan trekken. Ga je toch rekening mee houden namelijk, en dan krijg je van die malle vertoningen dat Europa (en Mark Rutte) alles in het werk moeten zetten om Trump blij te houden.

Overigens is de Belastingdienst nog steeds serieus van plan om alle interne communicatie over onze aangiftes op Amerikaanse servers te zetten, zoals we kunnen lezen in deze brief van de regering van 22 september!

Goed om nog even te bedenken waarom digitale autonomie nou belangrijk is. Je wil dat je je eigen communicatie en bestanden vertrouwelijk kan houden: geen pottenkijkers van buiten je organisatie (of land).

Ook wil je ongestoord je land of bedrijf kunnen runnen, ook als ze in Amerika niet blij met je zijn. Je wil beschermd zijn tegen sancties.

Verder, we leven in een roerige wereld waarin IT-systemen steeds aangevallen worden. De VS hebben inmiddels twijfel gezaaid of ze digitale aanvallen van Russen nog wel als een probleem zien. Dat is nogal wat als je je overheidsdata allemaal op Amerikaanse systemen wil zetten.

Afsluitend, als je al je computers uit handen hebt gegeven, dan ben je dus ook niet wendbaar meer. Veel succes met Amerikanen uitleggen dat er ook mensen zijn die niet ‘M’ of ‘V’ zijn, of dat dat kan veranderen. Het is maar hopen dat hun software dat nog wil ondersteunen straks.

De optelsom van het bovenstaande is dat je lokaal veel IT-kennis moet hebben, op basis van door Europese bedrijven geleverde en beheerde producten en diensten. Dit houdt overigens niet in dat alles Europees moet zijn. Maar wel graag meer dan 0%, waar we nu op afstevenen. Zo hou je geen industrie meer over.


De systeembeheerder van de meeste nieuwe IT-projecten voor de Nederlandse overheid. Foto door Praswin Prakashan via Unsplash

Projecten voor meer digitale autonomie

Nieuwe IT binnen (semi)overheid is nu bijna 100% Microsoft-gebaseerd of in ieder geval Amerikaans. Het is bijna onmogelijk iets anders te bestellen, wat ik uit persoonlijke ervaring kan bevestigen. Met een druk op de knop krijg je een Amerikaanse server. Wil je iets anders dan is het maanden lang buffelen.

Het is tegen deze achtergrond dat er toch nog projecten zijn die strijden om in ieder geval een paar dingen hier te houden. Maar dat valt in de praktijk niet mee.

Nederlandse gemeenten hebben bijvoorbeeld de prijzenswaardige Signalen app, in hun eigen woorden: “Open Source software van, voor en door Nederlandse gemeenten voor het ontvangen en afhandelen van meldingen uit de openbare ruimte.”. Dit mag echt een succesverhaal heten. 30% van Nederland wordt bediend door Signalen. Ik vind dit echt geweldig.

Maar waar draait Signalen meestal op? Microsoft Azure. Het bleek te moeilijk om iets anders te organiseren.

Op eenzelfde manier, de Nederlandse overheid draait z’n boekhouding grotendeels op SAP. SAP wil heel heel heel erg graag dat je hun diensten afneemt via hun cloud. Nederland wilde toch graag z’n boekhouding op eigen servers draaien, en wist dat contractueel uit te onderhandelen.

En vervolgens kozen ze ALSNOG Microsoft Azure om hun “eigen” SAP op te laten draaien.

Nederland is overigens niet als enige hierover in de war, in Duitsland fopt men zichzelf ook regelmatig. Meest recent kondigde diezelfde SAP aan dat ze nu Microsoft OpenAI “for Germany” gaan aanbieden.

De aankondiging is onvoorstelbaar, maar ze zeiden het echt zo: “To ensure sovereignty, OpenAI for Germany will be supported by SAP’s subsidiary Delos Cloud, running on Microsoft Azure technology”. Kleine besprekingen van hoe maf dit is staan hier en hier.

Je kunt je digitale autonomie niet kopen in Amerika

Het is tragisch dat ik dit nog op moet schrijven. Maar als je dus digitaal je eigen broek op wil houden, als je minimaal een beetje de baas wil zijn over je eigen IT-systemen, dan kan je alles niet gaan inhuren bij Amerikanen. Kan gewoon niet.

De hele gedachte is dat we hier voldoende kennis, ervaring en apparatuur hebben om onze eigen landen te kunnen draaien zonder dat Amerika meekijkt of meebeslist of we wel door mogen met hun spullen.

En dat bereik je dus alleen door zo af en toe iets in Nederland of Europa in te kopen.

En niet door je “NL” autonomie project te hosten op Amerikaanse servers.

Ik weet goed hoe moeilijk dat soms kan zijn. Maar vergeet niet, het idee van dit soort autonomieprojecten is juist om weer een beetje autonoom te worden. En begin dan niet met alweer miljoenen naar Amerika te schoffelen.

En helaas leert ervaring dat als je “tijdelijk begint op Azure”, je daar in de praktijk nooit meer wegkomt. Dus doe vooral iets anders. Of doe desnoods niets tot je wel iets Europees gevonden hebt. Vraag het op z’n minst.

Want daarmee wil ik dit stuk eindigen - vaak genoeg worden Europese of Nederlandse bedrijven niet eens gevraagd of ze iets kunnen betekenen. De keuze is al gemaakt voor we de kans kregen iets te doen.

En dat is toch vreselijk, juist omdat we zo graag zeggen digitaal op eigen benen te willen kunnen staan!

Verder lezen