English: Open Source on its own is no alternative to Big Tech

Nu we ons meer en meer zorgen maken over de dominantie van ‘big tech’ wordt Open Source vaak genoemd als alternatief, zeker nu het erop lijkt dat onze overheden een Totale Migratie naar Microsoft aan het uitvoeren zijn.

Nou zegt men dat je appels en peren niet kunt vergelijken, maar dat kan prima. Beide zijn namelijk zogeheten handfruit, de ene wat harder, de andere wat zachter.

Maar Open Source vergelijken met big tech is zoiets als een oven vergelijken met een restaurant. Big tech levert goed ondersteunde diensten, en draait tegenwoordig alles voor je in hun eigen datacenters. Open Source ondertussen is een collectie gratis/vrije software, waar iemand nog mee aan de slag moet voor het (bijvoorbeeld) een werkplek “as a service” is.

Je oven is van zichzelf ook nog geen restaurant, ter vergelijking.

Foto van Denisse Diego op Unsplash

Dit is niet alleen taalgeneuzel, het maakt ook echt uit. Een tijdje geleden was er een idealistische fractie in het Europees parlement, en die besloten dat ze genoeg hadden van big tech, en deden een experiment met Nextcloud als vervanging. En het beviel niet.

De door het Europees Parlement aangeboden reguliere IT-omgeving wordt beheerd door hele teams van professionals, komt met training en is ondersteund door Microsoft-partners en uiteindelijk ook door Microsoft. Ook zijn er grote hoeveelheden rekenkracht beschikbaar om dit alles mogelijk te maken.

En een Open Source experiment wordt typisch aangeboden door een enthousiaste hobbyist op geleende spullen. Uitgerold zonder training of professionele ondersteuning, door iemand die zoiets vermoedelijk ook voor het eerst doet. Dan valt het natuurlijk al snel tegen.

Hierna was de fractie teleurgesteld en hebben ze onthouden dat Nextcloud niks was. En dat was ook hun oprechte ervaring. Dat doen we niet meer!

(Overigens is alle nieuwe software zonder bijbehorende ondersteuning & begeleiding gedoemd tegen te vallen. Als die software van een dominante club komt, heb je het er daarna wel gewoon mee te doen, overigens)

Hoe moeilijk kan het zijn?

We komen vaak uit op Open Source als alternatief omdat er buiten big tech bijna niets anders meer bestaat. En dat gekoppeld met “gratis” maakt het wel heel aantrekkelijk allemaal.

Toch is er nog een ander bedrijf dat cloudopslag, bestandsbeheer, spreadsheets, tekstverwerking, email en alles aanbiedt met eigen software: Apple. Waarom kiezen grote bedrijven en overheden hier dan niet voor? Want Apple heeft Numbers, Keynote, Pages, Mail en nog veel meer. Toch is Apple niet actief op de grootzakelijke/overheidsmarkt.

Dat je de beste software maakt is lang niet de belangrijkste factor bij sales aan grote bedrijven en overheden. Het gaat erom dat je alle dingen er omheen weet af te vinken. En, begrijp me niet verkeerd, ondersteuning, training, migratie, hosten en dergelijke zijn ook heel belangrijk.

Maar het resultaat is wel dat het onvoorstelbaar veel extra moeite kost om je software te verkopen aan grote bedrijven en aan overheden, zelfs al heb je de software al gemaakt. Zoveel moeite dat zelfs Apple het niet probeert, al zijn er vermogens te verdienen op die markt.

Steve Jobs zei het ooit zo: “What I love about the consumer market, that I always hated about the enterprise market, is that we come up with a product, we try to tell everybody about it, and every person votes for themselves. (…) It’s really simple. With the enterprise market, it’s not so simple. The people that use the products don’t decide for themselves, and the people that make those decisions sometimes are confused.”. In de video kan je horen hoe iedereen moet lachen bij de laatste zin - want het is een pijnlijke waarheid.

En open source dan?

We geven miljarden per jaar uit aan big tech software en de diensten daar omheen. Tegelijk verwachten we op een of andere manier dat gratis Open Source software daar in z’n eentje tegen op moet kunnen boksen. En zo werkt het natuurlijk niet, en dat loopt uit op teleurstellingen waarna het makkelijk is om te roepen ‘dat werkt dus niet’.

Nou is het wel zo dat je met open source prachtige ondersteunde diensten kunt bouwen. En die diensten kunnen inderdaad veel goedkoper zijn dan als je ook nog eens voor de software licentie zou moeten betalen.

Als we alternatieven voor “big tech” een kans willen geven, dan zullen we daar ook vergelijkbare hoeveelheden moeite en flink geld in moeten steken. Dit draait niet alleen om de ondersteuning, maar ook het betalen van de auteurs van de software zodat ze mooie spullen kunnen (blijven) maken.

Afsluitend

Uiteindelijk is het onvermijdelijk dat we naast de totaal dominante platformen toch iets anders willen gaan proberen. Maar maak niet de fout om sec Open Source als alternatief te noemen – afnemers hebben lang niet alleen software nodig, maar ook bergen diensten, en die moeten ook nog ergens gevonden worden, en dat is niet goedkoper of simpeler omdat de software gratis is.

Na al deze kritiek dat het zo eenvoudig niet is om aan de Open Source te gaan, probeer vooral eens een keertje LibreOffice. Want dat werkt ook gewoon, en je kunt dan gelijk ervaren hoe het inderdaad even wennen is aan “wat anders dan de standaard”.

de auteur van dit stuk schrijft zelf heel veel open source en won ooit een prijs daarvoor.

Wat praktische opmerkingen

Experimenteren is nuttig, maar weet dat Open Source “the underdog” is, en er een boel mensen staan te wachten tot ze enthousiast kunnen roepen dat dit dus mislukt is. Dit uit commerciële of conservatieve overwegingen - alles bij het oude laten graag, dan hoeven we niets te veranderen!

Begin er dus alleen aan als minstens het volgende gedekt is:

Haalbare scope - kies realistisch wat er wel en niet gedaan gaat worden
Verandermanagement - mensen die meedoen aan de proef moeten uitgebreid kunnen komen wennen. Zet maanden vooraf een proeftuin neer waar iedereen kan proberen of het allemaal werkt. Luister aandachtig naar alles waar men zich zorgen over maakt. Verifieer dat het experiment om kan gaan met de gesignaleerde uitdagingen. Want ja, er is nog een oude labelprinter die echt moet blijven werken. En er zijn ook slechtzienden in je club die de hoog-contrast support en de screenreader nodig hebben.
Trainingssessies - de startknop zit nu hier, een mail sturen gaat nu zo, dit is hoe je zoekt in je bestanden. Kan je niet genoeg van doen.
Als er (virtuele) servers nodig zijn, regel een overdaad. Bij de eerste klacht dat het nieuwe ding traag is heb je al verloren namelijk. Dat de licenties voor de software gratis zijn betekent niet dat er op de rest beknibbeld moet worden.
Bemens je helpdesk gedurende ruime kantooruren met toplui die echt vragen kunnen beantwoorden, en ook de mogelijkheid hebben problemen op te laten lossen
Begin er niet aan als er geen team paraat is om problemen op te kunnen lossen

Als je denkt dat het bovenstaande wat over the top is, dit is de standaard voor iedere succesvolle IT-verandering. Ook een project gebaseerd op open source moet goed ingekleed worden.

Als laatste, let ook goed op wie bij het bovenstaande komt helpen. Ze moeten er wel echt zin in hebben, en niet stiekem liever gewoon “normale” kantoorsoftware uitrollen.