Preview document (🔗 origineel)

---

Bijlage bij brief aan de voorzitter van de Tweede Kamer, kenmerk
PO/B&B-53064

Rapport van bevindingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2007 van de
Stichting Vervangingsfonds / BGZ en de Stichting Participatiefonds.

Inleiding

Als gevolg van de onderwijswetgeving wordt elk jaar een rapport van
bevindingen opgesteld waarin de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur
en Wetenschap (OCW) kenbaar maakt aan de Tweede Kamer (TK) tot welke
opmerkingen de jaarverslagen van de Fondsen – Stichting
Vervangingsfonds/ Bedrijfsgezondheidszorg (VF) voor het onderwijs en
Stichting Participatiefonds (PF) - aanleiding geven. Aangezien de
onderscheiden jaarverslagen altijd gelijktijdig worden toegezonden aan
de TK, heb ik er – net als voorgaande keren -voor gekozen één
rapport van bevindingen op te stellen waarin u mijn op- en aanmerkingen
aantreft over de beide Fondsen. 

Totstandkoming rapport van bevindingen

De jaarverslagen zijn eind juni door het Bestuur VF respectievelijk PF
vastgesteld en direct doorgeleid naar het Ministerie van OCW. De beide
jaarverslagen treft u hierbij aan. Ik heb tijdens de zomermaanden aan
het VF en het PF om een nadere toelichting gevraagd bij een aantal
punten in de jaarverslagen. Deze toelichting heb ik inmiddels ontvangen.
De resultaten daarvan zijn, voor zover nodig, in dit rapport van
bevindingen verwerkt.

Algemeen

De beide jaarverslagen 2007 voldoen wat betreft de vormgeving, structuur
en informatievoorziening aan de verwachting. De verslagen voorzien
daarmee, in belangrijke mate, in de informatiebehoefte die ik heb. De
jaarverslagen zijn samengesteld conform de richtlijnen die van kracht
zijn. Als gevolg van deze richtlijnen komt aan het jaarverslag een
ruimere betekenis toe dan enkel een administratieve verantwoording over
de verslagperiode. De bedrijfsvoering en de werkzaamheden van de Fondsen
dienen ook een prominent onderdeel van het verslag te zijn.

De beide jaarverslagen bevatten onder andere de volgende onderdelen:

kort verslag van het bestuur;

toekomst van de beide fondsen;

de jaarrekening met daarbij een accountantsverklaring;

activiteiten van de fondsen;

bedrijfsvoering

Vervangingsfonds

A.	Jaarverslag

Het VF kent 2 belangrijke taken: het bekostigen van de
vervangingsuitgaven en daarnaast een taak op het terrein van
bedrijfgezondheidszorg (BGZ).

Het VF betaalt de kosten voor vervangers die scholen moeten inzetten bij
ziekte of afwezigheid van personeel. Om deze kosten te kunnen betalen
dragen scholen een premie af aan het VF.

Daarnaast levert het VF een belangrijke bijdrage aan het terugdringen
van het ziekteverzuim en de arbeidsongeschiktheid van
onderwijspersoneel. Zij helpt scholen de kwaliteit van hun
arbeidsomstandigheden en personeelsbeleid te verbeteren. Hierdoor is het
ziekteverzuim de afgelopen jaren gedaald. In 2007 is het ziekteverzuim
gestabiliseerd en ligt op het landelijke gemiddelde (indien wordt
gecorrigeerd voor factoren zoals sekse, leeftijd en deeltijdfactor).
Later wordt in dit rapport hier verder op ingegaan. 

B. 	Financieel beheer 

Het resultaat op de exploitatierekening was voor 2007 negatief. Dit is
een bewuste keuze geweest. Het VF heeft met dit negatieve resultaat de
reserve teruggebracht binnen de met het VF vastgestelde bandbreedte. Dit
is onder andere bewerkstelligd door een verlaging van het
premiepercentage. De ontvangsten kwamen lager te liggen dan de uitgaven.
OCW deelde het besluit om de reserves terug te brengen naar de
vastgestelde bandbreedte.

Het negatieve resultaat is ook veroorzaakt door het, met ingang van 1
augustus 2006, ingevoerde bevriezingsmodel. Dit model houdt in dat
personeel, aangesteld vanaf 1 augustus 2006, niet meer onder de
verplichte verzekering valt van het VF. Besturen hebben wel de
mogelijkheid om dit personeel vrijwillig te verzekeren. 

2007 werd gekenmerkt door een verschuiving van de populatie uit de
verplichte verzekering naar de vrijwillige verzekering. Het aantal
verplicht verzekerden neemt af door natuurlijk verloop. Deze daling van
het aantal verplicht verzekerden ligt rond de 9% per jaar. 

OCW vindt deze ontwikkeling verontrustend. Door deze daling zal namelijk
de solidariteit/draagvlak binnen de deelnemers aan het fonds ook
afnemen. Om dit tij te keren heeft het fonds besloten het
bevriezingsmodel te beëindigen. Bij de toekomst van het VF wordt hier
verder op ingegaan.

Het VF kent 3 segmenten waarbinnen de vervanging wordt bekostigd:

vervanging wegens ziekte 

vervanging wegens verlof

vervanging vanuit de vrijwillige verzekering

In de jaarrekening 2007 wordt deze onderverdeling ook gemaakt in de
vervangingsbekostiging. 

Bovengenoemde segmenten dienen een afzonderlijke kostendekkende
exploitatie te realiseren, met inachtneming van de afgesproken
bandbreedte van de reserves bij de vervanging wegens ziekte.

Deze opzet weerspiegelt de toenemende mate van differentiatie in de
vervangingsverzekering van het fonds.

Een nadere beschouwing van de verschillende segmenten laat de volgende
ontwikkelingen zien. 

De uitgaven voor vervanging ziekteverzuim zijn in 2007 ten opzichte van
2006 afgenomen met circa 5% ( ca. € 15 miljoen) tot € 277 miljoen. 

De kosten vanuit verschillende verlofsituaties zijn in 2007 verder
afgenomen met 21%(ca €8 miljoen) tot € 30 miljoen. Deze afname is op
1 augustus 2006 ingezet in verband met een verandering van het
vergoedingspakket.

Bij de vrijwillige verzekering van het VF is een toename van de uitgaven
met ruim ca € 17 miljoen te constateren. Deze stijging is nagenoeg
gelijk aan de daling vanuit de vervanging bij ziekteverzuim. Zoals
eerder aangegeven heeft deze toename te maken met een verschuiving van
verzekerden vanuit de verplichte verzekering naar de vrijwillige
verzekering. 

C.  Ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid

Het VF heeft in de laatste jaren een breed palet aan activiteiten
opgezet om het ziekteverzuim terug te dringen. Het VF verzorgt
voorlichtingbijeenkomsten en trainingen, begeleidt scholen en
schoolbesturen en adviseert deze bij re-integratie, ontwikkelt en
implementeert (nieuwe) producten en diensten. Hiervoor worden
regioadviseurs en de re-integratiedeskundigen ingezet. Door deze inzet
heeft het VF de afgelopen jaren een belangrijke bijdrage geleverd aan de
daling van het ziekteverzuim en de daling van de instroom in de
arbeidsongeschiktheidsregelingen.

Wat betreft de hoogte van het ziekteverzuim lijkt deze zich te
stabiliseren en ligt in 2007 op het landelijk gemiddelde (indien wordt
gecorrigeerd voor factoren zoals sekse, leeftijd en deeltijdfactor). Met
sociale partners is afgesproken om inspanningen te verrichten om het
ziekteverzuim verder te laten dalen. Het VF heeft hiervoor een project
‘intensivering aanpak ziekteverzuim’ ontwikkeld. Deze aanpak is
gericht op schoolbesturen met een hoog ziekteverzuim. Daarnaast is er
een project ontwikkeld dat met name gericht is op ouderen.

Deze plannen zijn door OCW positief ontvangen.

 

D. Bedrijfsvoering

Een goede bedrijfsvoering levert een belangrijke bijdrage in het
functioneren van een organisatie. Zo ook bij het VF. In het jaarverslag
2007 vindt er voor het eerst over de bedrijfvoering apart verslaglegging
plaats. Aan de orde komen de kwaliteit van de bedrijfsvoering en
informatievoorziening, de doelmatigheid, controles, rechtmatigheid,
treasury ontwikkelingen en processen, personele ontwikkeling en
huisvesting.

Door de samenhang tussen enerzijds de ingezette middelen en anderzijds
de daarvoor geleverde prestaties inzichtelijk te maken, is er een beter
inzicht gegeven om de doelmatigheid van de bedrijfsvoering te
beoordelen.

Ten aanzien van de kwaliteit heeft de uitvoeringsorganisatie van het VF
het ISO-certificaat toegekend gekregen. Dit certificaat is een
kwaliteitskeurmerk over de bedrijfvoering.

OCW staat positief tegenover de aparte aandacht die gegeven wordt in het
jaarverslag met de daarbij gegeven inhoudelijke verslaglegging. 

E. Toezicht bevindingen 

Jaarlijks vindt een specifieke controle plaats ten aanzien van de
rechtmatigheid van de declaraties en premieafdracht. Over deze
rechtmatigheidcontrole zal separaat gerapporteerd worden door het VF aan
OCW. Op dit moment is het dan ook niet mogelijk om een uitspraak te doen
over de rechtmatigheid.

De accountantsdienst van OCW zal een review doen naar de controles door
de accountant van het VF, met name om de vraag te beantwoorden of deze
voldoende is om de rechtmatigheid te waarborgen en of nog aanvullende
controles door de accountants van de schoolbesturen nodig zijn.

F. Toekomst 

De inzet is om in deze kabinetsperiode te kiezen voor een
vervangingsstelsel dat moet leiden tot minder en eenvoudiger wetgeving.
Daarnaast moet het stelsel meer ruimte geven aan de scholen om zelf
oplossingen te vinden bij verzuim. In juni heeft u een brief van mij
ontvangen over de toekomst van de vervangingsbekostiging. Om behoedzaam
tot een nieuw vervangingsstelsel te komen is het de bedoeling om een
representatieve groep van 15 á 20% van de schoolbesturen in het primair
onderwijs gedurende twee jaar te laten werken met een andere vorm van
bekostiging van de vervangingsuitgaven bij afwezigheid van personeel.
Dit in de vorm van een pilot. Het doel van de pilot is te bezien of voor
de schoolbesturen de verplichte aansluiting bij het VF op een
verantwoorde wijze kan worden gestopt. Met de bijdrage die
schoolbesturen anders aan het VF moeten afdragen kunnen schoolbesturen
zelf bepalen of zij zich vrijwillig verzekeren, dan wel de
vervangingsuitgaven zelf betalen.

Bedoeling was om de pilot met ingang van 1 januari 2009 te starten. Om
besturen in de gelegenheid te stellen om een zorgvullige afweging te
maken om zich aan te melden voor de pilot is de ingangsdatum verschoven
naar 1 augustus 2009.

Zoals eerder aangegeven is er vanaf 1 augustus 2006, door middel van het
bevriezingsmodel, een uitstroom uit de verplichte verzekering. Het VF
verliest hiermee het draagvlak. Om de continuïteit en draagvlak van het
huidige stelsel te kunnen bewerkstelligen, heeft het bestuur van het VF
besloten om het bevriezingsmodel te beëindigen. Dit houdt in dat nieuw
aangesteld personeel weer onder de verplichte verzekering valt. 

Dit besluit van het fonds is door OCW met instemming begroet. 



Participatiefonds

Jaarverslag

Het Participatiefonds (PF) is verantwoordelijk voor het beheren en
terugdringen van de werkloosheidsuitgaven in het primair onderwijs. Het
PF betaalt de uitkeringskosten van werkloos onderwijspersoneel. Om deze
kosten te kunnen betalen dragen scholen een premie af aan het PF.
Daarnaast ondersteunt het PF scholen bij het opzetten van hun
personeels- en mobiliteitsbeleid (arbeidsmarktbeleid) en voert het PF
namens de scholen re-integratiebeleid en draagt zorg voor de uitvoering
van de re-integratieverplichting van de scholen. 

 

Financieel beheer

2007 is het eerste jaar dat het PF het volume aan werkloosheidsuitgaven
alleen voor de sector Primair Onderwijs (PO) beheerst. Vóor 1 januari
2007 viel het Voortgezet Onderwijs ook onder de wettelijke verplichting
om bij het fonds aangesloten te zijn. Financieel beheer

In navolging op voorgaande jaren kan geconstateerd worden dat de
gefinancierde werkloosheidsuitkeringkosten verder zijn gedaald. 

Het verslagjaar 2007 is met een positief resultaat van circa € 14
miljoen afgesloten.

In de loop van het jaar werd uit de realisatiecijfers duidelijk dat de
premie-inkomsten van het fonds meer dan voldoende waren om de uitgaven
te dekken.

De belangrijkste oorzaak was het achterwege blijven van de verwachte
instroom in de werkloosheidsregelingen van werknemers die op een ID-baan
(in- en doorstroombaan) werkzaam waren in het onderwijs. Dat leidde tot
minder uitgaven aan werkloosheidsuitkeringen dan verwacht, maar ook tot
minder re-integratiekosten. Het gevolg hiervan was een premieverlaging
in 2007. 

De verwachting is dat de daling uitkeringkosten zich in de komende jaren
zal voortzetten. Met deze trend wordt de kerntaak van de beheersing en
vermindering van de uitkering bewerkstelligd.

Het spreekt voor zich dat OCW de daling van de werkloosheidsuitgaven als
zeer welkom beschouwt. Het is immers beter om de financiële middelen te
besteden aan onderwijs dan aan inactiviteit.

Ç. Re-integratie

Sinds de oprichting draagt het PF de verantwoordelijkheid voor de
re-integratie van werklozen. Sinds medio 2005 is daar de uitvoering van
de wettelijke re-integratieplicht van de werkgever bijgekomen. Ten
behoeve van de uitvoering van de re-integratie heeft het PF vijf
re-integratiebedrijven geselecteerd waar belanghebbenden een
re-integratietraject kunnen volgen. In 2007 heeft het PF dit uitgebreid
met een eigen, specifiek voor het onderwijs ontwikkelde variant op de
individuele re-integratieovereenkomst. Mede omdat de resultaten
achterbleven bij de verwachtingen, is besloten om het voeren van
casemanagement in eigen hand te nemen. In samenwerking met de Vrije
Universiteit Amsterdam wordt de effectiviteit van het
re-integratiebeleid onderzocht. De uitkomsten van dit onderzoek worden
in het najaar van 2008 verwacht. 

D. Bedrijfsvoering

Zoals bij het VF al aangegeven levert een goede bedrijfsvoering een
belangrijke bijdrage in het functioneren van een organisatie. Ook in het
jaarverslag 2007 van het PF vindt er voor het eerst over de
bedrijfvoering apart verslaglegging plaats. Aan de orde komen de
kwaliteit van de bedrijfsvoering en informatievoorziening, de
doelmatigheid, controles, rechtmatigheid, treasury, ontwikkelingen en
processen, personele ontwikkeling en huisvesting.

OCW staat positief tegenover de aparte aandacht die gegeven wordt in het
jaarverslag aan de verschillende onderdelen van de bedrijfsvoering.

E. Toezicht bevindingen 

Jaarlijks vindt een specifieke controle plaats ten aanzien van de
rechtmatigheid van de premieafdracht en de declaraties van de
uitkeringsinstanties. De rechtmatigheidcontrole maakt geen deel uit van
dit verslag omdat eerst begin 2008 met de controle over 2007 is gestart.
Ten aanzien van de rechtmatigheid van de uitkeringsdeclaratie is het PF
afhankelijk van de financiële verantwoording van de
uitkeringsinstanties zoals het UWV (voor de WW en ZW). Over de
rechtmatigheidcontrole wordt separaat aan OCW gerapporteerd.

Er vinden gesprekken plaats met de uitkeringsinstanties met als doel de
rechtmatigheid van de uitkeringsdeclaratie beter te kunnen volgen en
sneller uitspraken te kunnen doen over de rechtmatigheid.



 

 PAGE   - 6 - 

 PAGE   - 6 - 

Bijlage bij brief: PO/B&S-Rapport van bevindingen 2007	- 	- -