Preview document (🔗 origineel)

---

 

Werkplan 

Programma

Natuur-en Milieu-Educatie (NME)

2008-2009

Inhoudsopgave

1.	Inleiding											 3

2. 	Het arrangementenmodel en de werkwijze erbij						 4

	2.1	Het arrangementenmodel als houvast						 4

	2.2	Werkwijze in Activiteitenclusters							 5

3. 	Activiteitenclusters en concrete activiteiten NME 2008/2009				 6

	3.1	NME-arrangementen en pilots:							 6

		a. Activiteiten gericht op de uitvoering van NME-arrangementen en
pilots

		b. Generieke activiteiten ter ondersteuning van NME-arrangementen en
pilots

	3.2	Activiteiten inzake kwaliteitsborging en professionalisering van de
NME-sector	 8

	

	3.3	Programmamanager en secretariaat							 9

4.	Begroting activiteiten programma NME 2008/2009				           10

Bijlage 1.	Overzichtsbegroting programma NME 2008-2011	                 
           11

Inleiding

Voor u ligt het werkplan Natuur- en Milieueducatie (NME) 2008-2009.

Het is een uitwerking op activiteitenniveau van het eerste
uitvoeringsjaar 2008-2009 van het uitvoeringskader NME 2008-2011 (15
oktober 2008).

Het werkplan en het uitvoeringskader zijn uitwerkingen van de nota
Natuur- en Milieueducatie: “Kiezen, leren en meedoen” van de
ministeries LNV, VROM en OCW (15 februari 2008) en besproken en
vastgesteld in Tweede Kamer op 17 april 2008 en 5 juni 2008. 

Beleid voor NME draagt bij aan het kabinetsbeleid voor een duurzame
leefomgeving, zoals neergelegd in het Regeerakkoord van het kabinet
Balkenende IV. Een streven dat dwars door de departementen loopt en dat
in een aantal transitietrajecten is vastgelegd.

De nota NME 2008-2011 markeert een nieuwe fase in het NME-beleid. De
vernieuwingsambitie is neergelegd in vijf speerpunten en beschrijft een
uitvoeringsstrategie gericht op het verbinden van activiteiten op
macro-meso-micro niveau en op het samenbrengen van verschillende
kennisinstrumenten en geldstromen, zo mogelijk gericht op
cofinanciering. 

De vijf speerpunten zijn:

Een gezamenlijke agenda

Vraagsturing centraal

Jeugd en jongeren

Denken en doen (handelingsperspectief)

Bestuurlijke samenwerking

Het uitvoeringskader NME 2008-2011 geeft aan op welke wijze de
vernieuwingsambitie wordt gerealiseerd. Het geeft richting en houvast om
de Nota NME tot concrete uitvoering te kunnen brengen. Het
uitvoeringskader biedt het kader voor de jaarlijks op te stellen
werkplannen met daarin een opsomming van de activiteiten die dat jaar
zullen worden opgepakt.

Onderhavig werkplan NME 2008-2009 beschrijft welke concrete activiteiten
in de periode 2008-2009 worden uitgevoerd. Zij zijn een logisch gevolg
van de uitgangspunten, doelstellingen en strategie zoals beschreven in
het uitvoeringskader.

Leeswijzer

Hoofdstuk 2 geeft een toelichting op de uitvoeringsstrategie die gevolgd
wordt, waarbij het arrangementenmodel centraal staat. 

Hoofdstuk 3 beschrijft de indeling in clusters van activiteiten die in
de programmauitvoering zal worden gehanteerd en geeft een overzicht van
de feitelijke activiteiten die in 2008/2009 in de activiteitenclusters
worden opgepakt. 

Hoofdstuk 4 sluit af met een begrotingsoverzicht over 2008/2009.

In bijlage 1 staat de totaalbegroting opgenomen over de gehele
programmaperiode 2008-2011.

2.	Het arrangementenmodel en de werkwijze erbij

2.1  Het arrangementenmodel als houvast

Als uitvoeringsstrategie sluit het programmabureau aan bij
ontwikkelingen binnen het NME-werkveld en het denken in termen van
arrangementen. Arrangementen brengen partijen bij elkaar rond een
bepaalde beleidsopgave (thema’s). Binnen een arrangement kunnen pilots
of projecten worden uitgevoerd. Er wordt geprogrammeerd vanuit de vraag
naar NME. 

Het arrangementenmodel organiseert activiteiten langs de volgende vier
dimensies, waarbij de buitenste gearceerde blokken de actorenschil
betreft:

De vier dimensies en actorenschil van het arrangementenmodel worden
hieronder toegelicht:

 

Beleidsopgaven, betreft thema’s ingestoken door bestuurlijke actoren:

thema’s: biodiversiteit, voedsel en gezondheid, klimaat en energie,
water en mogelijk kleinere thema’s als dierenwelzijn, landschap,
afval, leefbaarheid etc.

Bestuurlijke actoren: departementen, provincies, waterschappen,
gemeenten.

Toepassing, betreft activiteiten in de samenleving door intermediaire
actoren dicht bij de eindgebruikers:

Intermediaire actoren: schoolverenigingen, jongerenorganisaties,
wijkraad, buurtverenigingen, woningcorporaties, bedrijven, etc. 

eindgebruikers: docenten, scholen, jongerengroepen, consumentengroepen,
burgergroepen, etc.

Maatschappelijke ontwikkelingen, betreft trends en sterke ontwikkelingen
waar goede energie op zit en waar vernieuwers gebruik van kunnen maken
om  NME-activiteiten aantrekkelijk en kansrijk te maken voor de
eindgebruikers:

Maatschappelijke ontwikkelingen: brede school, kinderopvang,
bètatechniek, NLT (vak: natuur, leven en techniek), burgerschap,
maatschappelijke stages, krachtwijken, arbeidsparticipatie, sociale
integratie, gaming, ondernemerschap, etc.

vernieuwers: alle partijen (commercieel en niet-commercieel) die deze
kansen weten te benutten.

Ondersteuning /  Facilitering / Instrumenten, betreft alles wat
aangeboden kan worden om activiteiten van groepen in de samenleving in
de uitvoering optimaal te laten verlopen:

 ondersteuning /  facilitering / instrumenten: opleidingen, bij- en
nascholing, nieuwe media en ICT, geld en menskracht, schooltuinen,
speelplekken, communities of practice (CoP’s), etc.

aanbieders: NME-centra, lokale NME-afdelingen (inclusief
vrijwilligersgroepen), educatieve uitgevers, (kinder)boerderijen,
gemeentelijke instellingen divers, etc.

2.2  Werkwijze in activiteitenclusters

De ervaring uit de programma’s NME Onderwijs Impuls en de NME Extra
Impuls is dat het (laten) uitvoeren van een reeks losse projecten niet
leidt tot een structurele verankering en brede kennisverspreiding. 

De ervaring met de werkwijze binnen het programma Leren voor Duurzame
Ontwikkeling (LvDO) laat zien dat actief in samenhang programmeren goede
mogelijkheden biedt tot het betrekken van partners, het realiseren van
mede-eigenaarschap op de plekken waar het hoort en het verkrijgen van
cofinanciering. Doorwerking naar andere plekken of segmenten wordt
zonder omhaal gerealiseerd, gewoon omdat centrale sleutelpartijen de
eigen netwerken en overleggen weten te benutten.

Voor de uitvoering van de nota NME 2008-2011 is daarom gekozen om zo
veel mogelijk dezelfde werkwijze te hanteren als die van het programma
LvDO. Dat wil zeggen dat in de tijd gezien in eerste instantie een
aantal actoren op uitnodiging gericht wordt verzocht bepaalde
activiteiten uit te voeren (fase 1: verbinden en richten). Hier is
sprake van een gesloten setting. In tweede instantie vindt doorwerking
plaats waarbij ook nieuwe actoren kunnen aanhaken (fase 2: verdiepen en
verbreden).  Hier is sprake van een open setting.

Op basis van de speerpunten uit de nota NME én op basis van de gekozen
uitvoeringsstrategie volgens de arrangementenaanpak worden de volgende
drie activiteitenclusters onderscheiden, die hierna verder worden
toegelicht:

1. 	Het uitvoeren van NME arrangementen en pilots

2. 	Kwaliteitsborging en professionalisering van de NME-sector

3. 	Programmamanager en secretariaat

3.	Activiteitenclusters, activiteiten 2008-2009

De programma-activiteiten die in de periode 2008-2009 worden uitgevoerd,
staan hieronder geordend in drie activiteitenclusters. Deze zijn te
koppelen aan programmabudget.

3.1  NME-arrangementen en pilots

1a. Uitvoering van specifieke NME arrangementen en pilots

Betreft:

Het inrichten en uitvoeren van arrangementen samen met actoren (bestuur,
aanbieders en toepassers) die leiden tot gezamenlijk gedragen
arrangementen met daaronder liggend concrete, meerjarige
uitvoeringspilots op provincie, regio, gemeente of wijkniveau.

Werkwijze: 

Het programmabureau faciliteert dit proces door het organiseren van
programmeersessies en zorgt voor gerichte uitvoering o.b.v. de
resultaten uit de programmeersessies. 

Activiteiten 2008/2009:

Uitwerken prioritaire thema’s in arrangementen en pilots o.b.v.
programmeersessies, ook wel ‘uitvoeringstafels’ genoemd onder
leiding van het programmabureau (speerpunt 1):

stimuleren betrokkenheid van nieuwe actoren (speerpunt 1 en 4)

jongerenvertegenwoordiging in elk arrangement (speerpunt 3)

cofinanciering op basis van prioritaire thema’s of doelgroepen
(speerpunt 1)

inzet bestaande en nieuwe instrumenten (speerpunt 4)

handelingsperspectieven worden geduid binnen de arrangementen en pilots
(speerpunt 4)

Uitvoering pilots NME en Brede Scholen + uitrol, in afstemming met OCW
(speerpunt 3)

Uitvoering pilots NME en BSO, koppeling met schooltuinen, speelnatuur,
gemeenten, GGD’n, boerderijeducatie, etc., mogelijk aanhaken bij
OCW-beleid inzake schooluitval, Sardes (speerpunt 3)

Uitvoering pilots met groene leerplekken, waarin NME verbonden wordt met
concrete handelingspraktijken (speerpunt 4) 

Maatschappelijke stages invlechten, mogelijk met stimuleringsmiddelen
LNV (speerpunt 3)

Opzetten media pilot voor jongeren (speerpunt 3)

Opzetten docentennetwerken, regionaal binnen arrangementen, landelijk te
ondersteunen via Kennisnet (speerpunt 3)

Uitvoering pilots m.b.t. het activeren van gemeenten in het betrekken
van burgers en organisaties (speerpunt 4)

Opdrachtgevende partijen leren de vraag naar NME te articuleren
(speerpunt 2)

Het aanbod van de NME-sector in lijn brengen met de behoefte (speerpunt
2)

Mee koppelen NME met andere geldstromen zoals: GKC, SMOM, RDN, LvDO,
Watervisie, krachtwijken, etc. (speerpunt 4)

n.b.: ná 2009 volgt een aanpak om ervaringen uit fase 1 verbinden en
richten) verder te verspreiden (fase 2: verdiepen en verbreden) en om de
witte plekken in een arrangementenaanpak te krijgen (speerpunt 2)

1b. Generieke activiteiten die de uitvoering van NME-arrangementen en
pilots ondersteunen

Betreft:

Het uitvoeren van generieke activiteiten die ondersteunend zijn aan de
uitvoering van de arrangementen en pilots. Het gaat daarbij om
activiteiten die arrangementoverstijgend en specialistisch zijn.

Werkwijze: 

Deze activiteiten worden door het programmabureau uitgezet, waarbij
sleutelorganisaties uitdrukkelijk worden uitgenodigd om te offreren, al
dan niet in coalities. 

Activiteiten 2008/2009:

Opzetten van een gezamenlijke agenda voor NME op bestuurlijk niveau
(speerpunt 1)

Opstellen van een gezamenlijke agenda voor NME inhoudelijk, bijvoorbeeld
in de vorm van een wiki, leerlijnen, etc. met bijv: SLO, de
kenniscoalitie NME (speerpunt 1)

Uitvoeren NME inventaris van Nederland, met bijv: GDO, SLO, IVN,
Kennisnet (speerpunt 1)

(Uit)bouwen netwerk van vragende partijen, bijvoorbeeld via een
conferentie voor schoolbesturen en gemeentelijke instellingen (speerpunt
2)

Onderzoek naar de meerwaarde van de regio als makelaar voor NME t.b.v.
IPO en VNG; met bijv: Club van 12, GDO, IVN (speerpunt 2)

Ontwikkeling van een vraag-aanbod website (speerpunt 2)

Onderzoek naar de werking van groenvouchers (à la CJP), met bijv:
Alterra (speerpunt 2)

Scholing en nascholing docenten / leerkrachten, met bijv: Duurzame Pabo,
Fontys, SVN, Ruud de Moor Centrum (speerpunt 3)

Oudercursus digitaal om eigen kinderen op gebied van NME, met bijv: IVN,
Kennisnet, SVN (speerpunt 3)

Opzet, uitvoering ‘kansencampagne en positionering NME’ voor
(lokale) bestuurders (speerpunt 2)

Zorgen voor een doorgaande lijn bestuurlijke verankering van NME,
bijvoorbeeld via masterclass, mailing B&W’s, met bijv: VNG
duurzaamheidcoördinator (speerpunt 5)

Omvang Arrangementen & pilots, specifiek en generiek:

Voor het opzetten en de uitvoering van arrangementen en pilots is
globaal 80% van het beschikbare programmabudget beschikbaar.

Gestreefd wordt naar een cofinanciering van ca. 50 % voor activiteiten
onder 1a) en 25 % voor activiteiten onder 1b).

3.2 Activiteiten inzake kwaliteitsborging en professionalisering van de
NME-sector 

Betreft:

Het uitvoeren van activiteiten die er voor zorgen dat de kwaliteit van
de NME-activiteiten is gegarandeerd, dat professionals in het
NME-werkveld optimaal toegerust zijn en dat de activiteiten goed worden
gemonitord en geëvalueerd. Het betreft onderzoek, (scholings)
bijeenkomsten, bouwen aan kennis en expertise.

Werkwijze: 

Sleutelorganisaties krijgen op basis van hun expertise een opdracht,
maar het programmabureau houdt de regie over de uitvoering van deze
opdrachten. 

Omvang:

Voor activiteiten inzake kwaliteitsborging en professionalisering van de
NME-sector is globaal 15% van het programmabudget beschikbaar.

Activiteiten 2008/2009:

Organiseren U-proces bijeenkomst voor vertegenwoordigers uit de
NME-sector breed (spoor 5)

Opzet Expertisepunt NME en over te dragen in 2011 (programma algemeen)

Uitvoering project Kennistransfer NME, Kenniscoalitie bestaande uit SME
Advies, IVN Nederland, Veldwerk Nederland, Wageningen Universiteit,
Universiteit Utrecht  (programma algemeen)

Bijdragen aan een systeem van metadatering voor NME (én
LvDO)-materialen t.b.v. websites NME door Ontwikkelcentrum, Kennisnet,
Universiteit Wageningen i.s.m. IVN, SME Advies, GDO (programma algemeen)

Jaarlijks overzicht scholingsbehoefte en scholingsaanbod NME in het
kader van professionalisering NME-sector (programma algemeen)

Opzet, uitvoering monitoringssysteem, afstemmen met gedragsmonitor en
werkwijze LvDO, inclusief 0-meting en periodieke effectmonitor
(programma algemeen)

Opzet kwaliteitswaarborg NME: ‘NME Oké’ stempel (programma
algemeen)

Jaarlijkse ‘Poolse landdag’ t.b.v. uitwisseling en inspiratie
(programmabeheer)

Doorwerking Benelux Werkconferenties: november 2008, NME Benelux
Conferentie in Wageningen (motie)

3.3  Programmamanager en secretariaat

Betreft:

Een aantal van de in de nota genoemde activiteiten hangen nauw samen met
het programmamanagement, het functioneren van de regiegroep en het
beheren van het programma.

Werkwijze: 

Deze activiteiten worden rechtstreeks onder regie van de
programmamanager NME uitgevoerd.

Omvang:

Voor het aanstellen van een programmamanager en het voeren van een
secretariaat is globaal 5% van het programmabudget beschikbaar.

Activiteiten 2008/2009:

Inrichten programmabureau (in nauwe samenwerking met opdrachtgevers)

Opzetten en inrichten financieel beheersysteem voor uitvoering programma
NME 2008-2011

Opzet (inter) bestuurlijke Regiegroep LvDO-NME (speerpunt 5)

Rapportages (2 keer per jaar) aan opdrachtgever en (inter) bestuurlijke
Regiegroep NME-LvDO

Organiseren en voorzitten van de adviesgroep NME (2 keer per jaar)

Formuleren kansen beleidsagenda Natuur Milieu Onderwijs, internationale
agenda (speerpunt 5)

Zorgen voor agendasetting van andere subsidiegelden met oog op rustige
financiering (zie motie)

4	Begroting activiteiten NME 2008-2009

Voor de periode 2008-2009 wordt de volgende budgetverdeling aangehouden:

Activiteitenclusters NME	2008/2009

1a. NME-arrangementen en pilots: uitvoering specifiek	3.900.000

1b. NME-arrangementen en pilots: ondersteunend generiek	1.300.000

3. Kwaliteitsborging + professionalisering NME-sector	975.000

4. Programmamanager en secretariaat	325.000

Totaal	6.500.000



Opmerkingen:

De budgetverdeling is nu nog open, dat wil zeggen: slechts globaal op
clusterniveau verdeeld. Een verdere budgetverdeling en -toewijzing
gebeurt nadat het uitvoeringskader NME 2008-2011 én het werkplan NME
2008/2009 zijn vastgesteld door de Regiegroep..

Zie bijlage 1 voor een overzichtsbegroting over de gehele
programmaperiode 2008-2011.

Bijlage 1	Overzichtsbegroting programma NME 2008 - 2011

Activiteitenclusters NME	2008/2009	2010	2011	

2012	Totaal	 in %

1a. NME arrangementen en pilots: uitvoering specifiek	3.900.000
3.300.000	3.300.000	

1.560.000	12.060.000	60

1b. NME arrangementen en pilots: ondersteunend generiek	1.300.000
1.100.000	1.100.000	

520.000	4.020.000	20

3. Kwaliteitsborging + professionalisering NME-sector	975.000	825.000
825.000	

390.000	3.015.000	15

4. Programmamanager en secretariaat	325.000	275.000	275.000	

130.000	1.005.000	5

Totaal	6.500.000	5.500.000	5.500.000	

2.600.000	20.100.000	100



  Nota NME: “Kiezen, leren en meedoen; Naar een effectieve inzet van
natuur- en milieu-educatie 2008-2011, 

    hoofdstuk  5, pag 27-38 en hoofdstuk 6, pag. 39-42.

 PAGE   1 

 PAGE   11 

Werkplan NME 2008/2009

v e r n i e u w e r s

a a n b i e d e r s

e i n d g e b r u i k e r s

b e s t u u r l i j k e  a c t o r e n

Beleidsopgaven

Toe pa s s i n g

Ondersteuning / Facilitering / Instrumenten

Maatschappelijke ontwikkelingen

Arrangementen