Preview document (🔗 origineel)

---

Aanwijzing controleprotocol subsidiëring

Deel I - Algemeen

 

November 2008

Kenmerk DDS5552215

Inhoudsopgave

  TOC \o "1-3" \t "Kop 9;9;Justitie_RapportOngenummerdHoofdstuk;8"  	1
Considerans	  PAGEREF _Toc215468026 \h  3 

	1.1	Inleiding	  PAGEREF _Toc215468027 \h  3 

	1.2	Doelstelling	  PAGEREF _Toc215468028 \h  4 

	1.3	Toelichting begrippen	  PAGEREF _Toc215468029 \h  5 

	1.3.1	Subsidieverstrekker, -ontvanger, en accountant	  PAGEREF
_Toc215468030 \h  5 

	1.3.2	Verantwoording	  PAGEREF _Toc215468031 \h  6 

	1.3.3	Rechtmatigheid	  PAGEREF _Toc215468032 \h  6 

	1.3.4	Betrouwbaarheid en nauwkeurigheid	  PAGEREF _Toc215468033 \h  6 

	1.3.5	Omvangsbasis	  PAGEREF _Toc215468034 \h  7 

	2	Accountantsverklaring	  PAGEREF _Toc215468035 \h  8 

	2.1	Algemeen	  PAGEREF _Toc215468036 \h  8 

	2.2	Aanwijzingen voor de controle	  PAGEREF _Toc215468037 \h  8 

	2.3	Referentiekader	  PAGEREF _Toc215468038 \h  9 

	2.4	Betrouwbaarheid en nauwkeurigheid	  PAGEREF _Toc215468039 \h  9 

	2.5	Voorbeelden ter illustratie	  PAGEREF _Toc215468040 \h  10 

	3	Assurance-rapport	  PAGEREF _Toc215468041 \h  12 

	3.1	Algemeen	  PAGEREF _Toc215468042 \h  12 

	3.2	Aanwijzingen voor de controle	  PAGEREF _Toc215468043 \h  12 

	3.3	Referentiekader	  PAGEREF _Toc215468044 \h  13 

	3.4	Voorbeelden ter illustratie	  PAGEREF _Toc215468045 \h  13 

	4	Rapport van feitelijke bevindingen	  PAGEREF _Toc215468046 \h  15 

	4.1	Algemeen	  PAGEREF _Toc215468047 \h  15 

	4.2	Aanwijzingen voor het onderzoek	  PAGEREF _Toc215468048 \h  15 

	4.3	Referentiekader	  PAGEREF _Toc215468049 \h  17 

	4.4	Voorbeelden ter illustratie	  PAGEREF _Toc215468050 \h  17 

	5	Aspecten van belang	  PAGEREF _Toc215468051 \h  19 

	5.1	Keuze accountantsproduct	  PAGEREF _Toc215468052 \h  19 

	5.2	Onderzoeksaanpak	  PAGEREF _Toc215468053 \h  19 

	5.2.1	Controleaanpak	  PAGEREF _Toc215468054 \h  19 

	5.2.2	Referentiekader	  PAGEREF _Toc215468055 \h  20 

	5.2.3	Betrouwbaarheid en nauwkeurigheid	  PAGEREF _Toc215468056 \h  20 

	5.3	Niet-financiële informatie	  PAGEREF _Toc215468057 \h  20 

	5.3.1	Begripsbepaling	  PAGEREF _Toc215468058 \h  20 

	5.3.2	Oordeelsvorming op uitkomsten	  PAGEREF _Toc215468059 \h  21 

	5.3.3	Oordeelsvorming op de totstandkoming	  PAGEREF _Toc215468060 \h 
22 

	5.4	Review van de accountantscontrole	  PAGEREF _Toc215468061 \h  23 

	6	Modelverklaringen		  PAGEREF _Toc215468062 \h  24 

	6.1	Model	goedkeurende accountantsverklaring	  PAGEREF _Toc215468063 \h
 24 

	6.2	Model	assurancerapport	  PAGEREF _Toc215468064 \h  27 

	6.3	Model	rapport van feitelijke bevindingen	  PAGEREF _Toc215468065 \h
 28 

	6.4	Belangrijkste	wet- en regelgeving	  PAGEREF _Toc215468066 \h  30 

 

Considerans

Inleiding

Voor de uitvoering van de bepalingen die zijn opgesteld ten behoeve van
het onderzoek naar de naleving van subsidievoorwaarden is het gewenst
dat aan de controlerende accountant aanwijzingen worden verstrekt. In
dat kader wordt door de Minister van Justitie als onderdeel in de
subsidievoorwaarden een aanwijzing gegeven aan een instelling ten
behoeve van diens met de controle belaste accountant in de vorm van een
controleprotocol. Daarin gaat het om de reikwijdte en diepgang van het
onderzoek naar de naleving van de voorschriften, verbonden aan de
aanwending/besteding van de subsidie, en de rapportering daarover. De
aanwijzing is onderverdeeld in:

een Aanwijzing controleprotocol subsidiëring, deel I - Algemeen; dit
deel is in beginsel van toepassing op alle door het ministerie van
Justitie verstrekte subsidies;

een Aanwijzing controleprotocol subsidiëring, deel II - Specifiek; dit
deel is specifiek per gesubsidieerde instelling c.q. een groep van
gesubsidieerde instellingen.

Het controleprotocol geeft aan welke accountantsproducten moeten worden
geleverd. Mede afhankelijk van het controleobject en de gewenste
zekerheid zijn drie varianten mogelijk, te weten: 

een accountantsverklaring

een assurancerapport

een rapport van feitelijke bevindingen.

De grondslag voor een zodanige aanwijzing wordt gevonden in de Algemene
wet bestuursrecht (Awb), wet Justitie subsidies alsmede in specifieke
behoeften van de subsidieverstrekker. 

In de Awb zijn hierover onder meer de volgende relevante aanwijzingen
opgenomen.

In artikel 4:79, eerste lid, Awb is bepaald dat bij wettelijk
voorschrift of bij subsidieverlening kan worden bepaald dat de in
artikel 4:78, eerste lid, Awb bedoelde opdracht tevens strekt tot
onderzoek van de naleving van aan de subsidie verbonden verplichtingen.

In artikel 4:79, tweede lid, AWB is bepaald dat bij toepassing van het
eerste lid de opdracht vergezeld gaat van een bij of krachtens wettelijk
voorschrift of bij de subsidieverlening vast te stellen aanwijzing over
de reikwijdte en de intensiteit van de controle.

Artikel 4:78 AWB vermeldt bepalingen die van toepassing zijn bij het
onderzoek van het financiële verslag dat door een subsidieontvanger is
opgedragen aan een accountant. Onder meer is in lid 3 bepaald dat de
accountant de uitslag van zijn onderzoek weergeeft in een schriftelijke
verklaring omtrent de getrouwheid van het financiële verslag. 

In dit hoofdstuk wordt verder een uiteenzetting gegeven van de
doelstelling die beoogd wordt bij de controle van subsidies en een
toelichting op de meest relevante begrippen op subsidie gebied. In de
hoofdstukken 2 tot en met 4 wordt achtereenvolgens ingegaan op de
bovengenoemde accountantsproducten. In hoofdstuk 5 worden nog enige
bijzondere onderwerpen belicht. Tot slot is in hoofdstuk 6 een aantal
bijlagen opgenomen waarin modellen voor de accountantsproducten zijn
opgenomen. Benadrukt dat deze modellen nog wijziging kunnen ondergaan
wat betreft de invulling van het begrip rechtmatigheid en het voldoen
aan de WOPT-eisen.  

Om het controleprotocol actueel te houden is voorzien in een jaarlijkse
beoordeling van het protocol door het ministerie van Justitie. 

Doelstelling

De doelstelling van het onderzoek door de instellingsaccountant is het
geven van een oordeel aan de subsidieverstrekker (toezichthouder) of:

De jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de
samenstelling van het vermogen van Entiteit X per ultimo 200x en van het
resultaat van Entiteit X over 200x;

De subsidie rechtmatig is besteed;

De niet financiële informatie ordelijk, deugdelijk en controleerbaar is
totstandgekomen.

De controle heeft voorts tot doel om zekerheid te verschaffen over
specifiek door de subsidieverstrekker (toezichthouder) gewenste
onderwerpen. 

Toelichting begrippen

Voor zover niet vastgelegd in de wet- en regelgeving of algemeen bekend,
worden de belangrijkste begrippen in deze paragraaf uitgewerkt.

Subsidieverstrekker, -ontvanger, en accountant

De subsidieverstrekker verleent gelden, in de vorm van een subsidie, aan
de subsidieontvanger voor het uitvoeren van bepaalde (veelal wettelijke)
taken. De subsidieverstrekker is verantwoordelijk voor het vaststellen
van het operationele en financiële normenkader waarbinnen de
subsidieontvanger moet opereren. Het normenkader zal over het algemeen
in belangrijke mate zijn geregeld in een wet en daarop geënte lagere
regelgeving. Aanvullend daarop kunnen nadere regels zijn gesteld, die
vanzelfsprekend door de subsidieverstrekker aan de subsidieontvanger
zijn medegedeeld.

De subsidieverstrekker houdt toezicht op de wijze waarop de
subsidieontvanger de wettelijke taken uitvoert en op het naleven van de
subsidievoorwaarden. Voor wat betreft de kwaliteit van de uitvoering zal
vaak gebruik worden gemaakt van inspecties (zoals bijvoorbeeld door de
Inspectie Jeugdzorg). Voor wat betreft het financieel-economisch
toezicht wordt waar mogelijk gebruik gemaakt van de werkzaamheden van de
(openbare) accountant die door het bestuur of de Raad van Toezicht van
de gesubsidieerde organisatie is aangesteld. 

Dit protocol ziet toe op het laatstgenoemde onderdeel.

De subsidieontvanger is binnen het gegeven normenkader verantwoordelijk
voor het voeren van een adequate bedrijfsvoering en het rechtmatig en
doelmatig gebruik van de subsidiegelden, alsmede de betrouwbare
totstandkoming van de niet financiële informatie. Daarnaast is de
subsidieontvanger verantwoordelijk voor de juistheid, volledigheid en
tijdigheid van de verantwoording aan de toezichthouder. 

De openbare accountant is verantwoordelijk voor het geven van een
oordeel over de getrouwheid van het financiële verslag en de
rechtmatigheid van de in het financiële verslag verantwoorde baten,
lasten en balansmutaties. Verder is de accountant verantwoordelijk voor
het geven van een oordeel over de ordelijke, deugdelijke en
controleerbare totstandkoming van de niet financiële informatie bij het
financiële verslag.  

Verantwoording

In de aan de subsidie verbonden voorwaarden is vastgelegd op welke wijze
de subsidieontvanger verantwoording aflegt aan de subsidieverstrekker;
dit kan zijn door middel van een jaarrekening, een bestuursverslag,
specifieke afrekening, de viermaandsrapportages. 

Rechtmatigheid

Voor het onderdeel over rechtmatigheid wordt in het kader van de
subsidieverstrekking de definitie van financiële rechtmatigheid, bij de
Rijksoverheid ook wel aangeduid met comptabele rechtmatigheid toegepast.
Financiële rechtmatigheid houdt in dat een financiële transactie
waarvan de uitkomst in het jaarverslag dient te worden verantwoord in
overeenstemming is met de begrotingswetten en met de in de
internationale regelgeving, Nederlandse wetten, algemene maatregelen van
bestuur en ministeriële regelingen opgenomen bepalingen die de uitkomst
van die financiële transactie beïnvloeden. Specifiek op de
subsidierelatie van toepassing zijnde regelgeving wordt  opgenomen in
een bijlage van het protocol (zie bijlage 4).

Ter illustratie de volgende voorbeelden. Er is bijvoorbeeld sprake van
een onrechtmatigheid als: 

de regels van Europese aanbesteding niet zijn nageleefd;

een geldige juridische titel ontbreekt (vb. in het besluit geen (juiste)
juridische grondslag is vermeld, de uitgave niet in overeenstemming is
met hetgeen in het besluit is bepaald (bijv. bedrag is hoger dan
maximumbedrag);

de uitgaven niet in overeenstemming zijn met de basisbescheiden (te hoge
inschaling, teveel verlofdagen uitbetaald);

goederen zijn betaald maar niet geleverd.

Voor de controle van de (financiële) rechtmatigheid wordt gebruik
gemaakt van van toepassing zijnde criteria. Deze zijn in het Handboek
Auditing Rijksoverheid (HARo) nader uitgewerkt. Verwezen wordt naar de
website:

  HYPERLINK "http://iodad.rijksweb.nl/audits/financial/haro/index.html" 
http://iodad.rijksweb.nl/audits/financial/haro/index.html 

Betrouwbaarheid en nauwkeurigheid

Ten behoeve van de oordeelsvorming over de aanwending van subsidies
wordt van de accountant gevraagd de controle uit te voeren met een
gewenste mate van betrouwbaarheid en nauwkeurigheid. De nauwkeurigheid
hangt samen met de goedkeuringstolerantie of materialiteit en geeft in
feite een drempel of een kritische grens aan voor de oordeelsvorming. De
betrouwbaarheid en nauwkeurigheid worden weergegeven in percentages
(en/of absolute bedragen). Deze behoeven niet voor alle gevraagde
producten gelijk te zijn. Voor assurance-opdrachten (zie hoofdstukken 2
en 3) zullen de gewenste betrouwbaarheid en nauwkeurigheid specifiek
worden weergegeven. 

Omvangsbasis

Het begrip omvangsbasis geeft aan tegen welke omvang (bedrag) de
geconstateerde tekortkomingen moeten worden afgezet, bijvoorbeeld een
bepaalde geldstroom of post in de verantwoording.

Accountantsverklaring

Algemeen

Een accountantsverklaring wordt afgegeven bij hetzij een algemene
verantwoording (jaarrekening) hetzij een specifieke verantwoording
(subsidieafrekening). Een accountantsverklaring kan alleen betrekking
hebben op historische financiële informatie. Bij jaarrekeningen gaat
het om een getrouwe weergave van vermogen en resultaat in
overeenstemming met een algemeen aanvaard verslaggevingsstelsel; bij
specifieke verantwoordingen om het voldoen aan de daaraan te stellen
eisen zoals vastgelegd in de desbetreffende subsidieregeling of –
besluit. Voor de tekst van accountantsverklaringen zijn de Nadere
Voorschriften Controle en Overige Standaarden (NV COS) 700 en 800
leidend. Het protocol moet aangeven, of naast een oordeel over de
getrouwheid van vermogen en resultaat een conclusie nodig is over het
voldoen aan specifieke wet- en regelgeving (rechtmatigheid). De
strekking van een verklaring kan goedkeurend zijn, met een beperking,
een oordeelonthouding of afkeurend. De strekking van de verklaring is
afhankelijk van de uitkomst van de controle cq het onderzoek; het is
niet mogelijk dat een protocol op voorhand vastlegt dat alleen
goedkeurende verklaringen afgegeven mogen worden.

Aanwijzingen voor de controle

In de accountantsverklaring spreekt de accountant een oordeel uit of het
in het jaarverslag opgenomen financiële verslag met de daarbij
behorende financiële toelichtingen getrouw is en de daarin verantwoorde
baten, lasten en balansmutaties rechtmatig zijn. Voorts bevat de
accountantsverklaring een uitspraak over de vraag of het jaarverslag is
opgesteld in overeenstemming met de verslaggevingvoorschriften en over
de vraag of de in het jaarverslag opgenomen niet-financiële informatie
niet strijdig is met de financiële informatie. Verwezen wordt naar COS
720, andere gegevens in stukken waarin de gecontroleerde financiële
overzichten zijn opgenomen.

Referentiekader

Het “Stramien voor Assurance-opdrachten” is leidend voor
controle-opdrachten die leiden tot een accountantsverklaring. Dit
Stramien geeft een referentiekader ten behoeve van accountants en
anderen die betrokken zijn bij assurance opdrachten, waaronder de
beoogde gebruikers en de verantwoordelijke partij. De controle dient te
worden uitgevoerd door een accountant als bedoeld in artikel 393, eerste
lid van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Buiten de als bekend
veronderstelde algemene wet- en regelgeving, moet de verantwoording
voldoen aan specifiek op de subsidierelatie van toepassing zijnde wet-
en regelgeving. Deze specifieke regelgeving wordt vermeld in de bijlage
van het specifieke deel van de Aanwijzing controleprotocol
subsidiëring. 

Betrouwbaarheid en nauwkeurigheid

Bij de oordeelsvorming streeft de accountant naar een hoge mate van
zekerheid. Indien dit begrip voor het gebruik van statistische
technieken gekwantificeerd moet worden, moet uitgegaan worden van een
betrouwbaarheid van 95 procent. Voor de materialiteit of
goedkeuringstolerantie geldt: Een accountantsverklaring met een
goedkeurende strekking impliceert dat, gegeven eerder genoemde
betrouwbaarheid, de meest waarschijnlijke fout niet groter is dan één
procent van die verantwoording. Als deze norm overschreden wordt, is de
hieronder vermelde tabel van toepassing. Genoemde percentages zijn
ontleend aan het Handboek Auditing Rijksoverheid (HARo) 2006 van het
Interdepartementaal Overleg Departementale Auditdiensten (IODAD).

Soort verklaring   	Goedkeurend	Met beperking 	Oordeelonthouding
Afkeurend

Fouten in de verantwoording 	( 1%  	> 1% en ( 3%	Niet relevant.	> 3%

Onzekerheden in de controle 	( 3% 	> 3% en (10%  	> 10%	Niet relevant

Fout in de verantwoording

Van een rechtmatigheidsfout in de verantwoording is sprake indien naar
aanleiding van het uitgevoerde onderzoek is gebleken dat een (gedeelte
van) een post niet in overeenstemming is met één of meer aspecten van
de wet- en regelgeving. Fouten worden in absolute zin opgevat, voor
zover deze betrekking hebben op de rechtmatigheid. Saldering van
rechtmatigheidfouten is daarom niet toegestaan. Getrouwheidsfouten mogen
wel gesaldeerd worden.

Onzekerheid in de controle

Van een onzekerheid in de controle is sprake als er onvoldoende
(controle-) informatie beschikbaar is om een (gedeelte van een) post als
goed of fout aan te merken. Kortom als onzekerheid bestaat over het wel
of niet voldoen aan één of meer aspecten van de wet- en regelgeving. 

Kwalitatieve tekortkomingen

De tijdens de controle geconstateerde controleverschillen leiden tot
fouten of onzekerheden. Vele controleverschillen zijn kwantitatief; soms
spelen kwalitatieve aspecten een rol. Ook kwalitatieve tekortkomingen
kunnen leiden tot een niet goedkeurende accountantsverklaring. De vraag
onder welke omstandigheden een zodanige situatie wordt bereikt, is een
zaak van kwalitatieve oordeelsvorming, waarvoor geen algemeen geldende
voorschriften zijn te geven. Voor een adequate onderbouwing van het
oordeel is het echter noodzakelijk dat de accountant ook kwalitatieve
fouten en onzekerheden zoveel mogelijk kwantificeert. 

Voorbeelden ter illustratie

Voorbeelden van bepalingen die onderzocht worden in een
accountantsonderzoek en derhalve onder de reikwijdte van een
accountantsverklaring vallen. 

Vaststellen dat de kosten verbonden aan hulpverlening in uitgezonderde
voorzieningen niet worden toegerekend aan de subsidiabele kosten ter
zake van de subsidieverstrekking door het ministerie van Justitie.

Vaststellen dat beloningen boven het gemiddeld jaarinkomen van een
minister op voorgeschreven wijze zijn opgenomen in de financiële
verslaglegging.

Vaststellen dat de berekening van de subsidie en de egalisatiereserve op
juiste wijze heeft plaatsgevonden en op juiste wijze in de jaarrekening
is verwerkt.

Vaststellen dat de berekening van de voorziening groot onderhoud op
juiste wijze heeft plaatsgevonden en op juiste wijze in de jaarrekening
is verwerkt.

Vaststellen dat het financiële verslag aansluit op de goedgekeurde
begroting waarvoor subsidie is verleend. 

De naleving van de Europese voorschriften inzake aanbestedingen.    

Ondanks het feit dat bovenstaande voorbeelden van bepalingen onder de
reikwijdte van de accountantsverklaring vallen, zullen relevante punten
als attentiepunten in het controle protocol worden opgenomen indien
sprake is van specifieke wet- en regelgeving. 



Assurance-rapport

Algemeen

Deze rapportagevorm is geschikt als ook andere aspecten dan alleen de
getrouwheid en rechtmatigheid van de financiële informatie moeten
worden getoetst en als het andere informatie dan historische financiële
informatie betreft, zoals processen en systemen (financieel beheer) en
gedrag (naleving van gedragsvoorschriften). Voor een assurance-rapport
is COS 3000 leidend. Het kan hetzelfde zekerheidsniveau verschaffen als
een accountantsverklaring, maar heeft als voordeel dat meer ruimte
bestaat voor het vermelden van specifieke bevindingen.
Assurance-opdrachten die leiden tot een assurancerapport moeten aan
vergelijkbare kwaliteitseisen voldoen als assurance-opdrachten die
leiden tot een accountantsverklaring. Dit betekent, dat het
desbetreffende protocol op dezelfde wijze kan worden ingericht als bij
een accountantsverklaring. Ook de strekking van een assurance-rapport
kan anders dan goedkeurend zijn.

Aanwijzingen voor de controle

De accountant dient toereikende assurance informatie te verkrijgen
waarop zijn conclusie wordt gebaseerd. Het begrip toereikend heeft twee
verschillende aspecten, namelijk voldoende en geschikt. Het aspect
voldoende geeft de hoeveelheid assurance informatie aan. Het aspect
geschikt geeft de kwaliteit van de assurance informatie aan, dat wil
zeggen de relevantie en de betrouwbaarheid. De accountant dient vast te
stellen of hij toereikende assurance informatie heeft verkregen ter
onderbouwing van zijn conclusie die in het assurance rapport wordt
verwoord. 

Het assurance rapport dient onder meer de volgende basiselementen te
bevatten:

Een opschrift dat duidelijk aangeeft dat het rapport een assurance
rapport is;

Een aanduiding en een beschrijving van de informatie omtrent het object
van onderzoek en waar van toepassing van het object zelf;

Vermelding van de criteria;

Een samenvatting van de uitgevoerde werkzaamheden;

De conclusie van de accountant. 

Als de informatie over het object van onderzoek betrekking heeft op een
aantal aspecten kan de accountant een afzonderlijke conclusie formuleren
voor elk van deze aspecten. 

Referentiekader

De controle dient te worden uitgevoerd door een accountant als bedoeld
in artikel 393, eerste lid van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. 

Het eerdergenoemde COS 3000 verwijst ook naar het zogenoemde “Stramien
voor Assurance-opdrachten”. Dit Stramien geeft een referentiekader
voor assurance opdrachten ten behoeve van accountants en anderen die
betrokken zijn bij assurance opdrachten, waaronder de beoogde gebruikers
en de verantwoordelijke partij. Paragraaf 37 van het Stramien geeft aan
dat ten behoeve van de uitvoerbaarheid van de assurance opdracht
criteria dienen te worden geformuleerd op grond waarvan de accountant
het object van onderzoek kan evalueren of toetsen. De van toepassing
zijnde criteria dienen door de accountant te worden beoordeeld op
toepasbaarheid. Criteria zijn generiek of specifiek ontwikkeld. In het
geval specifieke criteria zijn ontwikkeld, zal de accountant beoordelen
of de specifiek ontwikkelde criteria toepasbaar zijn voor de
doelstellingen van de beoogde gebruikers. 

Benadrukt wordt dat met het oog op het te verkrijgen zekerheidsoordeel
in het assurance rapport naast de criteria ook de betrouwbaarheid en de
nauwkeurigheid waarmee het onderzoek moet worden uitgevoerd, aan de
accountant dienen te worden kenbaar gemaakt. 

Voorbeelden ter illustratie

Voorbeelden van bepalingen die onderzocht kunnen worden in een assurance
onderzoek en zich lenen voor vermelding in een assurance rapport.

Vaststellen dat de gerealiseerde jaarbezetting, de gemiddelde bezetting
is berekend op basis van de aantallen per kwartaal (indien zo van
toepassing) en voldoet aan de gestelde normen. 

Vaststellen dat de werkelijke kosten voor frictie/leegstand op basis van
periodecijfers juist zijn berekend. 

Vaststellen dat de wijze waarop de verzorgingskosten geadministreerd
worden conform de geldende richtlijnen gebeurt, alsmede dat deze juist
zijn berekend. 

Vaststellen dat de kosten uitvoering sociaal plan (ook niet materieel)
op de juiste wijze zijn opgesteld.

Vaststellen dat rechtsbijstand alleen wordt verleend door daartoe in
artikel 13 van de Wet op de rechtsbijstand vermelde
rechtsbijstandverleners rekening houdend met de vermelde
uitzonderingsbepalingen.

Vaststellen dat de met notarissen en anderen aangegane overeenkomsten
tot het verlenen van rechtsbijstand op bepaalde gebieden overeenkomen
met de in het door de Staatssecretaris goedgekeurde jaarplan vermelde
nadere regels.

In de situatie dat geen zekerheidsoordeel wordt verlangd, maar volstaan
kan worden met een beschrijving van de feitelijke situatie is er
keuzemogelijkheid om de uitkomsten van bovengenoemde onderzoeken op te
nemen in een rapport van feitelijke bevindingen.

Rapport van feitelijke bevindingen

Algemeen

In een rapport van feitelijke bevindingen worden de
onderzoeksbevindingen vermeld, zonder dat de accountant een oordeel
hierover uitspreekt. Dat wordt overgelaten aan de gebruiker van het
rapport. Deze rapportvorm valt onder COS 4400. Aan het gebruik van het
rapport zijn beperkingen verbonden. De accountant doet verslag van zijn
feitelijke bevindingen uit hoofde van specifiek overeengekomen
werkzaamheden. Hij voert in deze situatie geen controle uit die leidt
tot een accountantsverklaring bij een financiële verantwoording; het is
geen assurance-opdracht. In het specifieke protocol moet duidelijk zijn
vastgelegd, wat de aard, het tijdstip van uitvoering en de omvang van de
uit te voeren werkzaamheden zijn en ook de vorm van de rapportage en de
verspreidingskring.

De accountant beschrijft zijn bevindingen met daarbij de door hem
aangetroffen fouten en afwijkingen. De gebruiker van de rapportage
beslist op grond hiervan zelf of de subsidieontvanger voldaan heeft aan
de gestelde voorwaarden. Gezien de specifieke afspraken is de rapportage
uitsluitend bestemd voor de partijen waarmee de accountant de
werkzaamheden is overeengekomen, omdat anderen (die niet op de hoogte
zijn van het doel van de werkzaamheden) de resultaten onjuist zouden
kunnen interpreteren. De Wet openbaarheid bestuur (WOB) staat deze
rapportvorm niet in de weg, wel moeten enkele waarborgen worden
ingebouwd. Zo moet het rapport expliciet vermelden dat het voor een
beperkte kring bestemd is en moet in de opdrachtbevestiging staan dat
verdere verspreiding alleen mogelijk is na schriftelijke toestemming van
de accountant.

Aanwijzingen voor het onderzoek

Het rapport van feitelijke bevindingen dient onder meer te bevatten: 

identificatie van de specifieke financiële of niet-financiële
informatie waarop de overeengekomen specifieke werkzaamheden toegepast
zijn; 

de beschrijving van het doel waarvoor de overeengekomen specifieke
werkzaamheden zijn uitgevoerd; 

de beschrijving van de uitgevoerde specifieke werkzaamheden; 

de beschrijving van de feitelijke bevindingen van de accountant
waaronder voldoende details van de gevonden fouten en afwijkingen; 

de vermelding dat de verspreiding van het rapport is beperkt tot degenen
met wie de uit te voeren werkzaamheden zijn overeengekomen.

In een rapport van feitelijke bevindingen worden veelal uitkomsten
opgenomen over het financieel beheer. Financieel beheer is het geheel
van beslissingen, handelingen en regels, die zijn bedoeld voor de
sturing en beheersing van, de controle op en de verantwoording over
financiële transacties en saldi waarvoor de subsidieontvanger (mede)
verantwoordelijkheid draagt. Het financieel beheer dient te voldoen aan
de eisen ordelijkheid en controleerbaarheid. Fouten in het financieel
beheer, die ontstaan door het niet naleven van interne procedures,
worden aangemerkt als onvolkomenheden in het financieel beheer (in
tegenstelling tot onrechtmatige transacties). Er is onder andere sprake
van een onvolkomenheid als:

- het besluit akkoord is (juiste juridische grondslag en autorisatie
door de bevoegde functionaris), maar de interne parafen voor de interne
controle ontbreken.

- de uitgave hoger is dan het maximumbedrag dat volgens de interne
regels is toegestaan en die uitgave naderhand is gecorrigeerd tot het
maximumbedrag. 

De bovengenoemde eisen ordelijkheid en controleerbaarheid kunnen als
volgt worden toegelicht.

Ordelijk

Ordelijk wil zeggen opgezet in overeenstemming met de in de
administratieve organisatie en interne controle vastgelegde procedures
en bestaande wet- en regelgeving en functionerend in overeenstemming
daarmee. Belangrijke aspecten van een ordelijk gevoerd financieel beheer
zijn: transparantie, administratieve accuratesse, adequate
functiescheiding en verantwoordelijkheidsverdeling, tijdigheid van
verwerking, goede dossiervorming en duidelijke managementrapportages. 

Controleerbaar

Controleerbaar wil zeggen dat de beschikbare informatie de controlerende
instanties van een organisatie in staat stelt om de besluitvorming en de
administratieve verwerking hiervan te beoordelen en op werking te
toetsen. 

Referentiekader

Het onderzoek dient te worden uitgevoerd door een accountant als bedoeld
in artikel 393, eerste lid van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. 

Conform COS 4400 paragraaf 9 dient de accountant er zeker van te zijn
dat er met de vertegenwoordigers van de entiteit en, in het algemeen,
met de belanghebbenden die een exemplaar van het rapport met de
feitelijke bevindingen zullen ontvangen, duidelijk overeenstemming
bestaat over de overeengekomen werkzaamheden en de voorwaarden van de
opdracht. De onderwerpen die onder meer aan de orde komen zijn:

De aard van de opdracht met inbegrip van het gegeven dat de
werkzaamheden niet worden uitgevoerd in het kader van een controle- of
een beoordelingsopdracht en dat derhalve geen zekerheid wordt verstrekt.

De omschreven doelstelling van de opdracht.

De aanduiding van de financiële informatie waarop de overeengekomen
specifieke werkzaamheden uitgevoerd zullen worden.

De aard, de tijdsfasering en de omvang van de uit te voeren specifieke
werkzaamheden.

De te verwachten vorm van het rapport van feitelijke bevindingen.

Beperkingen in de verspreiding van het rapport met de feitelijke
bevindingen. 

Voorbeelden ter illustratie

Onderstaand zijn voorbeelden van bepalingen vermeld die onderzocht
worden en zich lenen voor vermelding in een rapport van feitelijke
bevindingen.

De toereikendheid in het algemeen van de opzet, het bestaan en de
werking van de administratieve organisatie met betrekking tot
verantwoording van productie eenheden op basis waarvan subsidiering
plaatsvindt.

De naleving van het voorschrift Informatiebeveiliging Rijksoverheid en
de richtlijnen en werkinstructies voor de met de uitvoering belaste
medewerkers en de tijdige aanpassing daarvan als gevolg van wijzigingen
in wet- en regelgeving. 

De werking van de procedures voor het registreren van de gegevens die
bepalend zijn voor de subsidieverstrekking door of vanwege het
ministerie van Justitie. 

De opzet, het bestaan en de werking van de procedures voor het verlenen
en vaststellen van de door de gesubsidieerde instelling verstrekte
bijdragen aan derden, voor zover de verstrekte bijdragen worden
gefinancierd door het ministerie van Justitie.

De werking van de procedures voor het verlenen van toevoegingen en
vaststellen van declaraties op basis van de Wet op de rechtsbijstand. 

De onderzoeksbevindingen met betrekking tot beheersing van specifieke
projecten.

Het naleven van artikel 44 zesde lid, van de Wet op de Jeugdzorg
(Beleidsinformatie) betreffende de opzet en de werking van de
informatieverzameling en -verwerking van de gegevens. 

Het treffen van een regeling voor de behandeling van klachten, met
inachtneming van hetgeen hieromtrent is bepaald in van toepassing zijnde
wet- en regelgeving.

De ordelijke, deugdelijke en controleerbare totstandkoming van de
niet-financiële informatie.



Aspecten van belang 

Keuze accountantsproduct

In het specifieke deel van het protocol moet een duidelijke keuze worden
gemaakt voor het gewenste product of de gewenste producten. Deze keuze
is enerzijds afhankelijk van het object van onderzoek en anderzijds van
de gewenste mate van zekerheid. 

Staat het verkrijgen van assurance door de accountant centraal, dan moet
gekozen worden voor een accountantsverklaring of een assurance-rapport.
Een verklaring is alleen mogelijk als sprake is van historische
financiële informatie. Bij andere informatie dan historische
financiële informatie (bijvoorbeeld: aantallen) of bij andere aspecten
dan alleen de getrouwheid en rechtmatigheid van de financiële
informatie is een assurance-rapport op zijn plaats.

Als de bevindingen van de accountant belangrijker zijn dan het krijgen
van assurance en de rapportage alleen bestemd is voor een beperkte
kring, dan kan een rapport van feitelijke bevindingen een goede keuze
zijn. Een accountantsverklaring biedt zekerheid, maar is niet bedoeld
voor het vermelden van alle onderzoeksbevindingen. Rapportering vindt
eerst plaats bij fouten in de verantwoording die de aangegeven
toleranties overschrijden. Eventueel kan ook voor een combinatie van een
assurance-rapport en een rapport van feitelijke bevindingen worden
gekozen, als een combinatie van zekerheid en bevindingen wenselijk is,
uiteraard met inachtneming van voor elk produkt zijn eigen bepalingen. 

Onderzoeksaanpak

Controleaanpak 

De controleaanpak is de primaire verantwoordelijkheid van de accountant.
Het controleprotocol moet wel de op wet- en regelgeving gebaseerde
toetsingspunten aangeven of vermelden welke aspecten minimaal in de
controle c.q. het onderzoek moeten worden meegenomen. Het is echter geen
controleplan of werkprogramma. De aanwijzingen moeten een afgebakend en
volledig kader bieden van het onderwerp van controle van de accountant. 

Referentiekader

Het referentiekader voor het onderzoek ligt vast in de wet- en
regelgeving die aan de (subsidie)regeling ten grondslag ligt. Het
verdient aanbeveling dat het protocol expliciet verwijst naar de
specifieke relevante wet- en regelgeving. Is deze omvangrijk, dan kan
dit in de vorm van een bijlage bij het protocol. Volledigheid is
belangrijk, de accountant moet weten welke voorschriften wel en niet
onder het protocol vallen. Het controleprotocol verduidelijkt in het
referentiekader de criteria uit de regelgeving, voor zover dit nodig is.

Betrouwbaarheid en nauwkeurigheid

De accountant moet weten welke toleranties en foutdefinities voor het
onderzoek gelden. Dit hangt samen met de gewenste zekerheid. Hoe hoger
de gewenste betrouwbaarheid over de rechtmatige besteding van middelen
of de rechtmatigheid van de daarover afgelegde verantwoording, hoe
omvangrijker het accountantsonderzoek. Het protocol vermeldt of
uitgegaan wordt van algemeen geldende betrouwbaarheidsnormen (zoals bij
de jaarrekeningcontrole), of dat meer strikte normen gelden. Honderd
procent betrouwbaarheid is niet reëel, omdat aan een
accountantscontrole altijd beperkingen ten grondslag liggen. Het
protocol gaat verder in op de gewenste nauwkeurigheid. Dit begrip hangt
samen met de goedkeuringstolerantie of materialiteit.

Een protocol moet hier duidelijke foutdefinities geven. Wanneer is
sprake van een fout of een onzekerheid, mogen fouten gesaldeerd worden,
moeten ze gecorrigeerd worden en hoe moet daarover worden gerapporteerd.

Niet-financiële informatie

Begripsbepaling

Niet-financiële informatie vormt een containerbegrip en kan
kwantitatief of kwalitatief van karakter zijn. Kwantitatief wil zeggen
dat de informatie getalsmatig is en in getallen of cijfers wordt
uitgedrukt, zoals aantallen en termijnen. Kwalitatieve informatie is
beschrijvend van aard en geeft de kwaliteit van een object aan. Het kan
betrekking hebben op fysieke kenmerken, systemen of gedrag. Onderzoek
naar niet-financiële informatie kan zich afhankelijk van de behoefte
van de opdrachtgever richten op het totstandkomingsproces dan wel op de
uitkomsten. 

Afhankelijk van de behoefte van de opdrachtgever c.q. de
subsidieverstrekkende instantie kan zekerheid over de betrouwbaarheid
van niet financiële informatie in elk van de drie genoemde
accountantsproducten tot uitdrukking worden gebracht. 

Oordeelsvorming op uitkomsten

Accountantsverklaring

Indien de niet financiële informatie onderdeel uitmaakt van een
zogenaamde p x q financiering cq subsidiering maakt het onderzoek naar
de hoeveelheidcomponent, de q, deel uit van de controle door de
accountant van de juistheid van de toegekende subsidie en daarmee van de
reguliere jaarrekeningcontrole. Het oordeel daarover wordt gegeven in de
reguliere accountantsverklaring. Voor wat betreft de betrouwbaarheid en
nauwkeurigheid die daarbij in acht wordt genomen, wordt verwezen naar de
desbetreffende paragrafen in hoofdstuk 2. 

Assurance rapport

Niet financiële informatie kan betrekking hebben op indicatoren die al
dan niet zijn gerelateerd aan uitkomsten die in de jaarrekening zijn
vermeld. Als voorbeeld van een in de jaarrekening genoemde indicator
wordt genoemd de gerealiseerde bezetting in relatie tot de
geprognotiseerde bezetting. Er kan behoefte bestaan aan een oordeel over
de betrouwbaarheid die afwijkend is van het accountantsonderzoek met de
gebruikelijk gehanteerde 95% betrouwbaarheid en 99% nauwkeurigheid. 

De accountant stelt bijvoorbeeld vast dat de gerealiseerde productie,
zoals verantwoord in de jaarrekening en het jaarverslag, met een grotere
nauwkeurigheid en/of betrouwbaarheid dan van toepassing voor de
reguliere accountantsverklaring voldoet aan de productiecriteria, zoals
die gelden voor het desbetreffende jaar. Deze productiecriteria staan
dan aangegeven in de subsidiebrief over het desbetreffende jaar. 

Rapport van feitelijke bevindingen

Onder omstandigheden kan het wenselijk zijn om over niet-financiële
informatie als uitkomst van een proces te rapporteren, zonder assurance
te geven. Dan is een rapport van feitelijke bevindingen op zijn plaats. 



Oordeelsvorming op de totstandkoming

Rapport van feitelijke bevindingen

Als niet financiële informatie betrekking heeft op indicatoren die niet
gerelateerd zijn aan uitkomsten die in de jaarrekening zijn vermeld, kan
een onderzoek worden gevraagd over de wijze van totstandkoming. De
bevindingen uit het onderzoek naar de totstandkoming van deze niet
financiële informatie worden opgenomen in een rapport van feitelijke
bevindingen. 

Referentiekader

Niet-financiële informatie waaronder onder meer wordt verstaan
beleidsinformatie dient te voldoen aan de onderstaande eisen. 

De niet-financiële informatie is:

(1) op een ordelijke, controleerbare en deugdelijke wijze tot stand
gekomen: 

de verantwoordelijkheden en bevoegdheden in het proces zijn duidelijk
vastgelegd;

het totstandkomingsproces is achteraf reconstrueerbaar;

de niet-financiële informatie die als uitkomst van het
totstandkomingsproces wordt opgeleverd stemt overeen met de
niet-financiële informatie zoals die in de verantwoording is opgenomen.

(2) niet strijdig met de financiële informatie in de verantwoording.

(3) de niet-financiële informatie wordt voorzien van een duidelijke
bronvermelding.

Voor een toelichting op de begrippen ordelijk en controleerbaar wordt
verwezen naar paragraaf 4.2. Onder het begrip deugdelijk wordt verstaan
de mate waarin de totstandkoming voldoet aan de daaraan te stellen
technische en systeemgerichte eisen.

Het onderzoek naar deze niet-financiële informatie omvat: 

(a) Het beoordelen van de opzet en bestaan van de informatieverzameling
en verwerking van de niet financiële informatie ten behoeve van de
oordeelsvorming over de ordelijke, controleerbare en deugdelijke
totstandkoming. Daarbij worden de doelstellingen en de
beheersmaatregelen die zijn genomen om deze doelstellingen te behalen in
kaart gebracht, èn 

(b) Het toetsen of deze maatregelen gedurende het jaar daadwerkelijk in
de praktijk zijn gebracht. 

(c) De aanwezigheid van bronvermelding.

Review van de accountantscontrole

Het ministerie van Justitie kan reviews bij de externe accountant van de
gesubsidieerde instelling laten uitvoeren teneinde na te gaan of de
accountantscontrole voldoende en geschikt voor het oordeel alsmede met
inachtneming van het controleprotocol is uitgevoerd. Voor een
uitgebreide toelichting wordt verwezen naar bijlage 7 van het Handboek
Auditing Rijksoverheid, reviews van de departementale auditdienst ten
aanzien van instellingsaccountants. Voorts is van belang de brief van
het ministerie van Financiën zoals vastgelegd in kamer stuk 28779
nummer 1. 



Modelverklaringen

6.1	Model goedkeurende accountantsverklaring

Aan: Opdrachtgever

ACCOUNTANTSVERKLARING 

Verklaring betreffende de jaarrekening

Wij hebben de  (in dit verslag/rapport opgenomen) jaarrekening 2008 van
… (naam entiteit) te … (statutaire vestigingsplaats) bestaande uit
de balans per … 2008 en de exploitatierekening over 2008 met de
toelichting gecontroleerd.

Verantwoordelijkheid van het bestuur

Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opmaken van de
jaarrekening die het vermogen en resultaat getrouw dient weer te geven,
alsmede voor het opstellen van het activiteitenverslag, beide in
overeenstemming met het Subsidiebesluit XYZ.

Tevens is het bestuur van de entiteit verantwoordelijk voor de
financiële rechtmatigheid van de in de jaarrekening verantwoorde baten,
lasten en balansmutaties. Dit houdt in dat deze bedragen in
overeenstemming dienen te zijn met de in de relevante wet- en
regelgeving opgenomen bepalingen.

Deze verantwoordelijkheden omvatten onder meer: het ontwerpen, invoeren
en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het
opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en
resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als
gevolg van fraude of fouten bevat en voor de naleving van de relevante
wet- en regelgeving, het kiezen en toepassen van aanvaardbare
grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen
die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.

Verantwoordelijkheid van de accountant

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de
jaarrekening op basis van onze controle, als bedoeld in artikel xx,
eerste lid van het Subsidiebesluit XYZ. Wij hebben onze controle
verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder het
Subsidiebesluit XYZ. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen
aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze
controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van
zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van
materieel belang bevat. 

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van
controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de
jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk
van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder
begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van
materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling
neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw
weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat alsmede het voor
de naleving van de betreffende wet en regelgeving relevante interne
beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van
de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat
zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de
effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de entiteit. Tevens
omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van
de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de
redelijkheid van schattingen die het bestuur van de entiteit heeft
gemaakt, een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening
alsmede een evaluatie van de aanvaardbaarheid van het gehanteerde
referentiekader voor financiële rechtmatigheid.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie
voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Oordeel

Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte
en de samenstelling van het vermogen van … (naam entiteit) per …
2008 en van het resultaat over 2008 in overeenstemming met hetgeen
hierover is bepaald in het Subsidiebesluit XYZ.

Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde
baten, lasten en balansmutaties over 2008 voldoen aan de eisen van
financiële rechtmatigheid. Dit houdt in dat deze bedragen in
overeenstemming zijn met de in de relevante wet- en regelgeving
opgenomen bepalingen.

Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of
voorschriften van regelgevende instanties 

Verder melden wij dat het activiteitenverslag, voor zover wij dat kunnen
beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening.   

Voorts merken wij op dat niet is voldaan aan de wettelijke verplichting
tot vermelding van de informatie over topinkomens (artikel 6 van de Wet
openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens) .

Plaats, datum

Naam accountantsorganisatie

Naam externe accountant en ondertekening met die naam

6.2	Model assurancerapport 

Aan: Opdrachtgever ABC

ASSURANCE-RAPPORT 

Afgegeven ten behoeve van Opdrachtgever ABC

Opdracht en verantwoordelijkheden

Wij hebben onderzocht of bijgevoegd investeringsoverzicht inzake het
bouwsubsidieproject … van … (naam entiteit) te (statutaire
vestigingsplaats) met een totaalbedrag van € … de baten en lasten
volledig en juist weergeeft, in overeenstemming met het Besluit
controleprotocol subsidiëring XYZ. Het investeringsoverzicht is
opgesteld onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de entiteit.
Het is onze verantwoordelijkheid een assurance-rapport inzake het
investerings-overzicht te verstrekken.

Werkzaamheden

Wij hebben ons onderzoek verricht in overeenstemming met Nederlands
recht, waaronder Standaard 3000 ‘Assurance-opdrachten anders dan
opdrachten tot controle en beoordeling van historische financiële
informatie’ en het Besluit controleprotocol subsidiëring Justitiële
jeugdinrichtingen. Dienovereenkomstig dienen wij ons onderzoek zodanig
te plannen en uit te voeren, dat een redelijke mate van zekerheid wordt
verkregen dat het investeringsoverzicht geen afwijkingen van materieel
belang bevat. Een assurance-opdracht omvat onder meer een onderzoek door
middel van deelwaarnemingen van relevante gegevens. 

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen assurance-informatie
voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Conclusie

Op grond van onze werkzaamheden komen wij tot de conclusie dat het
investeringsoverzicht inzake het bouwsubsidieproject … met een
totaalbedrag van € … de baten en lasten volledig en juist weergeeft,
in overeenstemming met het Besluit controleprotocol subsidiëring XYZ.
Verder komen wij tot de conclusie dat:

alle voorwaarden die gesteld zijn bij de bouwsubsidieverlening tot de
datum van het investerings- overzicht zijn nageleefd.

Plaats, datum

Naam accountantsorganisatie

Naam externe accountant en ondertekening met die naam

6.3	Model rapport van feitelijke bevindingen

Aan: Opdrachtgever

RAPPORT VAN FEITELIJKE BEVINDINGEN INZAKE ………………..

Wij hebben met betrekking tot … een aantal specifieke werkzaamheden
verricht, zoals omschreven in … Deze rapportage bevat de uitkomsten
van onze werkzaamheden.

Aard en reikwijdte van de verrichte werkzaamheden

Wij hebben onze werkzaamheden verricht in overeenstemming met Nederlands
recht, waaronder Standaard 4400 ‘Opdrachten tot het verrichten van
overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot financiële
informatie’ en de Aanwijzing controleprotocol subsidiëring …. De
opdracht houdt in dat op het in . (object van onderzoek) opgenomen
cijfermateriaal geen controle- of beoordelingsopdracht is uitgevoerd.
Een en ander impliceert dat aan onze rapportage geen zekerheid kan
worden ontleend omtrent de in … (object van onderzoek) opgenomen
informatie.

Volledigheidshalve wijzen wij er nog op dat, indien wij aanvullende
werkzaamheden zouden hebben verricht, wellicht andere onderwerpen aan
het licht zouden kunnen zijn gebracht die voor u mogelijk van belang
zouden kunnen zijn geweest.

Verrichte werkzaamheden

Wij hebben de volgende werkzaamheden verricht:

Wij zijn nagegaan of …

Wij hebben een onderzoek verricht naar …

Uitkomsten verrichte werkzaamheden

Wij hebben vastgesteld dat …

Wij wijzen erop dat deze uitkomsten niet zonder meer gelden na de datum
van afsluiting van ons onderzoek, omdat nadien veranderingen in het
getroffen stelsel van maatregelen kunnen zijn aangebracht.

Deze rapportage is uitsluitend voor u bestemd ter verstrekking aan …
en mag niet (geheel of gedeeltelijk) aan derden worden verstrekt, zonder
onze uitdrukkelijke toestemming vooraf.

Plaats, datum,

Naam accountantsorganisatie

Naam accountant en ondertekening met die naam

6.4	Belangrijkste wet- en regelgeving

Onderstaand wordt een opsomming gegeven van algemene wet- en regelgeving
die betrekking heeft op de subsidierelatie. Algemene van toepassing
zijnde relevante regelgeving hoeft hierbij niet genoemd te worden. Voor
wat betreft de specifieke regelgeving, deze wordt vermeld in de bijlage
van het specifieke deel van de Aanwijzing controleprotocol
subsidiëring.  

 

Algemeen

Europese aanbestedingsrichtlijnen: Richtlijn 93/36/EEG voor de
coördinatie van opdrachten voor Leveringen, Richtlijn 92/50/EEG voor de
coördinatie van de opdrachten voor Diensten, Richtlijn 93/37/EEG voor
de coördinatie van de procedures voor het aanbesteden van Werken,
Wijzigingsrichtlijn 97/52/EEG voor Diensten, Leveringen en Werken.

Nederlandse wet- en regelgeving: Besluit Aanbestedingsregels voor
overheidsopdrachten Stbl. 408 (2005) e.v., Raamwet EEG-voorschriften
overheidsaanbestedingen 212 jo (1993) , 305 (1993), 379 (1994), 436
(1997), 542 (1998).

Algemene wet bestuursrecht titel 4.2 en titel 4.2.8.

Wet Justitie-Subsidies

Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (Stb
2006, 95)

Besluit Voorschrift Informatiebeveiliging Rijksoverheid 2007.

Specifiek 

Specifieke regelgeving wordt vermeld in de bijlage van het specifieke
deel van de Aanwijzing controleprotocol subsidiëring.  

 Bron: Rijksbegrotingsvoorschriften 2007

 Uitzonderingsrapportage indien niet is voldaan aan de WOPT. Als de WOPT
expliciet onderdeel uitmaakt van het verslaggevingsstelsel, dan wordt
dit meegenomen in de oordeelsvorming van het getrouw beeld onder het
eerste kopje. 

Ministerie van Justitie					           BIJLAGE 2

 

j1

 PAGE   2 

 PAGE   1 

Aanwijzing controleprotocol subsidiëring

  REF iDatum  November 2008 







  REF iDatum  \* MERGEFORMAT  November 2008 

Aanwijzing controleprotocol subsidiëring







  PAGE  30 

  PAGE  29