Preview document (🔗 origineel)

---

Voortgangsrapportage Operationeel Actieplan Polarisatie en
Radicalisering 2008

	SPOOR 1:  LOKALE AANPAK





Resultaat	 Deadline 	Trekker	Stand van zaken

1.1	Quickscan voor het detecteren van polarisatie en/of radicalisering
gereed	BZK	Enkele gemeenten voerden of voeren een lokale scan uit. Op
basis hiervan liet de VNG een toolkit ontwikkelen voor gemeentelijke
zelf-evaluatie van de problematiek en mogelijkheden voor de aanpak. (zie
  HYPERLINK "http://www.vng.nl"  www.vng.nl .)

1.2	Ondersteunen van gemeenten – op verzoek- bij het opstellen van
nadere analyse en Plan van aanpak	continu	BZK

VNG

AIVD	- Strategie lokale aanpak opgesteld i.s.m. WWI en VNG

- Gemeenten worden ondersteund middels multidisciplinaire regionale
bijeenkomsten, bezoeken aan Regionale Colleges en op maat advies. BZK,
VNG en AIVD werken hier samen.

- VNG voerde behoefteonderzoek uit onder gemeenten en ontwikkelde
toolkits voor het opzetten van een lokale, integrale aanpak in
samenwerking met lokale professionals (zie   HYPERLINK
"http://www.vng.nl"  www.vng.nl ).

- Nuansa, het kennis- en adviescentrum, geeft informatie

1.3	Subsidieverzoeken gemeenten op basis van cofinanciering 	continu	BZK
Interdepartementaal is een afwegingskader vastgesteld. Inmiddels zijn 16
aanvragen voor in totaal 21 gemeenten toegekend. De aanvragen betreffen
algemene polarisatievraagstukken (8), rechtsradicalisme (8) en
islamitisch radicalisme (5). 

1.4	Evaluatie van de effectiviteit van de bestede subsidiegelden	continu
BZK

WWI

	Het afgelopen jaar heeft Amsterdam evaluatietrajecten uitgevoerd van
trainingen. Ook is gewerkt met een vorm van internationale
peer-evaluatie, waarin experts vanuit Birmingham de Amsterdamse
projecten kritisch hebben doorgelicht en vice versa. Deze methodieken
worden via Nuansa met andere gemeenten gedeeld. WWI heeft een evaluatie
uitgezet naar de projecten die de afgelopen vier jaar in het kader van
het integratiebeleid zijn uitgevoerd.



Spoor 2: Nationale aanpak 

	Resultaat	Deadline           	Trekker	Stand van zaken

2.2.1.1	Kennis en adviescentrum 	gereed	BZK 	- Kennis- en Adviescentrum
Nuansa is op 1 okt. 2008 gestart, Er is een website (www.nuansa.nl) en
één telefoonnummer voor gemeenten, professionals, ouders en jongeren. 

2.2.1.2	Vrijwilligers inzetten als mentor voor jongeren die vatbaar zijn
voor radicale invloeden	continu	BZK ism WWI 	- Inventarisatie van
landelijke en lokale projecten is gereed. 

- beschikbaar voor gemeenten e.a. via www.nuansa.nl

- de methodiek behoeft verdere uitwerking en toespitsing

2.2.1.3	Weerbaarheidstrainingen en peereducatie onder jongeren

	continu	WWI

en BZK	- Inventarisatie van landelijke en lokale projecten beschikbaar
via www.nuansa.nl. 

- In opdracht van WWI voerde het Instituut voor Multiculturele
ontwikkeling (FORUM) en het Samenwerkingsverband Marokkanen in Nederland
(SMN) weerbaarheidstrainingen uit.

2.2.1.4	Inzet rolmodellen: serie discussieavonden over maatschappelijke
vraagstukken met helden	continu	BZK en

WWI	- Inventarisatie van landelijke en lokale projecten beschikbaar via
www.nuansa.nl. 



2.2.1.5	Stageplaatsen stimuleren voor alle jongeren	lopend	SZW	Er loopt
tot einde schooljaar 2009 een grootschalig stageproject met Politie
Haaglanden, gericht op allochtone VMBOers en MBOers. 

2.2.1.6	Stimuleren dialoog religie en samenleving	Vanaf oktober continu
WWI 

en OCW	De Dialoog omvat activiteiten (zoals lokale ontmoetingen,
debatwedstrijden, workshops voor docenten) gericht op het bespreekbaar
maken van dilemma’s en gevoeligheden op het snijvlak van religie en
samenleving en het leren omgaan met (religieuze) verschillen. 

2.2.1.7	Faciliteren pluriform aanbod op internet	continu	WWI	 WWI was
betrokken bij de totstandkoming van   HYPERLINK
"http://www.islamwijzer.nl/" \o "http://www.islamwijzer.nl/" 
www.islamwijzer.nl , de website voor discussie over de islam in
Nederland. Tevens is het Multi-mediaal project Ahlan ondersteund, dat
wordt uitgevoerd door de Marokkaanse jongerenwebsite maroc.nl. Het
project wil afrekenen met het “schotelatenne-syndroom” en
Marokkaanse jongeren betrekken bij de mainstream politieke discussie in
Nederland.

2.2.1.8	Diversiteit in het Jeugdbeleid/Centra voor Jeugd en Gezin (CJG)
continu	J&G en WWI	De ministers voor J&G en WWI laten het programma
Diversiteit in het Jeugdbeleid uitvoeren, dat is gericht op het eerder
en beter bereiken van migrantenkinderen en hun ouders. Centraal staat
het ontwikkelen en toepassen van kennis en competenties voor
jeugdprofessionals. Er is aandacht voor het omgaan met specifieke
problematiek, zoals polarisatie en radicalisering.

In het kader van het programma Diversiteit in het Jeugdbeleid loopt
inmiddels een aantal CJG-interculturalisatietrajecten. Waar mogelijk
wordt hierbij aan radicalisingsproblematiek aandacht geschonken. 

2.2.2.1	Trendanalyse polarisatie en radicalisering

	continu	BZK	De Trendanalyse 2008 is samen met dit Voortgangsverslag
naar de Tweede Kamer gestuurd in december 2008.

2.2.2.2	Opstellen Onderzoeksbank en onderzoeksagenda 	continu	BZK, WWI,
NCTb	- Op basis van de uitkomsten van de Trendanalyse is BZK i.s.m. NCTb
en WWI en de 4 grote gemeenten een meerjaren onderzoeksagenda aan het
ontwikkelen.

- Momenteel wordt onderzoek uitgevoerd naar o.a. Salafisme in Nederland
en naar radicalisering onder kleine groepen. 

2.2.2.3	Benchmark 	2009	BZK	Wordt ontwikkeld i.s.m. VNG, in het kader
van de lokale strategie en het Kennis- en Adviescentrum. 

2.2.2.4	Gemeenteprijs polarisatie en radicalisering	gereed	BZK/AIVD	Er
zijn 13 inzendingen binnen gekomen. De prijs is door een onafhankelijke
commissie toegekend aan stadsdeel Amsterdam-Slotervaart en door de
minister van BTK tijdens het Veiligheidscongres op 13 november
uitgereikt.

2.2.2.5	Persbriefings polarisatie en radicalisering

	continu	BZK	Een interdepartementale communicatiestrategie i.s.m. alle
betrokken departementen en de VNG is gereed.

2.2.2.6	Handreiking weerwoord

	2009	BZK	Wordt meegenomen in het kader van het Actieplan Democratische
Rechtsstaat (zie 2.2.2.16)

2.2.2.7	Lespakket ‘Extremisme in het nieuws’ voor scholieren	gereed
NCTb i.o.m OCW	Is aangeboden op de campagnewebsite van de NCTb  
HYPERLINK "http://www.nederlantegenterrorisme.nl" 
www.nederlandtegenterrorisme.nl  en daarnaast via de Stichting Krant in
de Klas. Docentenmateriaal en leerlingenbundel zijn circa honderd maal
besteld. 

2.2.2.8	Digitaal lesmateriaal voor scholieren	gereed                    
    	NCTb i.o.m OCW	Is aangeboden op de campagnewebsite van de NCTb  
HYPERLINK "http://www.nederlandtegenterrorisme.nl" 
www.nederlandtegenterrorisme.nl  en daarnaast via de Stichting Codename
Future aangeboden aan scholen door het hele land. Hiermee zijn ruim 40
duizend leerlingen bereikt verspreid over 139 scholen.

Website   HYPERLINK "http://www.zestienmiljoenrechters.nl" 
www.zestienmiljoenrechters.nl  met dilemmaspel voor jongeren.  Sinds
lancering (november 2007) ruim 42 duizend unieke bezoekers op deze
website. Aan de internetprijsvraag eerder dit jaar op deze site deden
circa 1000 mensen mee.

2.2.2.9	Docenten concrete tools in handen geven voor het omgaan met
radicalisering in de klas	lopend	OCW

	 - KPC-groep ontwikkelt een toolkit/handboek voor het onderwijs waarmee
docenten en directies beter in staat zijn te herkennen en te handelen. 

- Windesheim heeft zich teruggetrokken als backoffice/kennis en
adviescentrum voor het onderwijs. Er wordt momenteel gezocht naar een
andere oplossing.

- I.s.m. het onderwijsveld worden kennisnetwerken opgericht voor
uitwisseling van informatie over good practices.

2.2.2.10	Aanpak polarisatie en radicalisering i.s.m. de onderwijsbonden
gereed	OCW	- Overleg heeft plaatsgevonden met de Onderwijsbonden. Deze
hebben hun steun toegezegd.

- Artikel in het onderwijsblad: 19 april, nummer 8: ‘Hoe voorkomt een
docent radicalisering?’ 



2.2.2.11	Training van imams en korandocenten

	2009	WWI 	De Universiteit van Leiden heeft een module ontwikkeld voor
imams en korandocenten, getiteld 'Nederland en islam, interculturele
ontmoeting en integratie'. De module is in een getest in een pilot met
de koepelorganisatie Contactgroep Islam. Bezien wordt hoe deze uit te
rollen bij andere moslimorganisaties. 

2.2.2.12	Training radicalisering voor maatschappelijke dienstverleners
en jeugdzorg	continu	BZK, J&G en WWI	- Onderzoek is uitgevoerd naar taak
en behoefte van eerste-lijnswerkers  van justitie, politie, gemeente,
jeugd-en welzijnswerk en onderwijs. Op basis hiervan worden sectorale
strategieën ontwikkeld i.s.m. beroepsgroepen. De aanpak voor het jeugd-
en welzijnswerk sluit aan op de activiteiten die i.h.k.v. de brief
Diversiteit in het Jeugdbeleid worden opgepakt. 

- Gemeenten worden parallel ondersteund bij de uitvoering van concrete
projecten i.s.m. eerstelijnswerkers (zie onder 1.3.)

2.2.2.13	Professionaliseringsaanbod politie

	2008	BZK i.s.m NPI, NPA. KLPD 	Ontwikkeling van producten en diensten-,
opleidings- en bijscholingsmodules is in gang. Trainingen vinden op
verzoek van korpsen plaats.

2.2.2.14	Tegengaan polarisatie en radicalisering vanuit
media-perspectief	Continu	BZK ea 	Is meegenomen in communicatietraject

2.2.2.15	Scheiding tussen kerk en staat in de lokale praktijk	2009	BZK
De gemeente Amsterdam publiceerde een lokale handreiking die ook voor
andere gemeenten beschikbaar is. Een landelijke wegwijzer wordt, i.s.m.
de VNG, ontwikkeld en gepresenteerd op een symposium voor gemeenten.

2.2.2.16	Actieplan Democratische rechtsstaat (motie Çörüz)

	2009	BZK en Justitie	Het Actieplan is begin 2009 gereed. Enkele
activiteiten (project grondrechten op school, reizende tentoonstelling
over Respect) zijn al in gang gezet.

2.2.2.17	Aanpak façadepolitiek (niet-gewelddadige) radicale
salafistische moslims (wegwijzer)	2008	BZK, WWI en NCTb	De wegwijzer om
gemeenten bij te staan in het herkennen van en omgaan met
facadepolitiiek is begin 2009 gereed en via www.nuansa.nl beschikbaar
voor gemeenten e.a.

2.2.3.1	Salafistische predikers op lokaal niveau

	continu	NCTb, WWI, BZK	De strategie van omgang met het politiek
salafisme is uiteengezet in de brief van de minister van BZK aan de
Tweede Kamer van 17 oktober 2007 (29 754, Nr. 108).  De uitvoering wordt
aan de hand van actuele ontwikkelingen voortgezet.

Zie ook de bijlage hieronder van WWI en Justitie.

2.2.3.2	Tegengaan van radicalisering in gevangenissen	continu	Justitie
en NCTb 	De alertheid van het personeel in de reguliere penitentiaire
inrichtingen om signalen van radicalisering vroegtijdig te herkennen en
daarop adequaat te reageren is en wordt d.m.v.
voorlichtingsbijeenkomsten en trainingen vergroot. 

2.2.3.3	Concrete methodieken voor de-radicaliseringsprogramma’s
continu	WWI i.s.m. BZK en NCTb	Pilots worden in opdracht van WWI
uitgevoerd door FORUM. Worden wetenschappelijk gemonitord door de
Monitor Racisme en Extremisme/Anne Frank Stichting. Resultaten begin
2009 verwacht. Toegesneden trainingsmateriaal is ontwikkeld. Gemeenten
vervullen adviesrol naar andere gemeenten. 

2.2.3.4	Campussen	Continu	J&G 	Minister voor Jeugd en Gezin rapporteert
over de voortgang in zijn algemene beleidsrapportages aan de Kamer.

2.2.3.5	Voortzetting aanpak radicaliseringshaarden	Continu	NCTb	Wordt
aan de hand van actuele ontwikkelingen voorgezet.

2.2.3.6	Nader onderzoek invloed niet-gewelddadige radicale salafisten op
media 	gereed	AIVD ism OCW	De minister van OCW heeft de Kamer hierover
geïnformeerd op 22-11-07 (TK, 31200, nr. 39). 

2.2.3.7	Tegengaan van radicalisering via internet

	Continu	NCTb	In april is de brief ‘Rechtshandhaving en Internet’
aan uw Kamer gezonden. Deze brief bevat een beleidskader voor de
rechtshandhaving bij cybercrime in het algemeen en internetmisbruik in
het bijzonder. Uw Kamer wordt in de voortgangsrapportage
terrorismebestrijding geïnformeerd over de voortgang van lopende
projecten.



Spoor 3: Internationale samenwerking en buitenlands beleid

	Resultaat	Deadline 	Wie	Stand van zaken

3.1	Bilaterale samenwerking (o.a. VS, Canada, Duitsland, Frankrijk,
Verenigd Koninkrijk, Denemarken en Zweden) en binnen de Benelux.	Continu
BZK,  WWI en NCTb	- Er is een European Policy Planners Network opgezet
waarin ambtelijk experts uit 7 landen (Nederland  VK, Duitsland,
Denemarken, Frankrijk, Spanje en Zweden) samenwerken om good practices
uit te wisselen. 

- Intensivering van samenwerking met Marokko, m.n. bij de aanpak van
radicalisering via het internet en in gevangenissen

3.2	EU actieplan Radicalisering & Rekrutering + VN Wereldwijde Strategie
tegen terrorisme en radicalisering.	Continu	BZ, BZK

NCTb	- de Mededeling Radicalisering en Rekrutering van de Europese
Commissie is verschenen en de EU-strategie betreffende radicalisering is
geactualiseerd.

- de Minister van BZK heeft in Europees verband, n.a.v. een verzoek van
de Europese Co-ordinator for Counter-Terrorism (CTC), de bereidheid
uitgesproken om als Nederland een Europese voortrekkersrol te spelen bij
de lokale aanpak van radicalisering. De CTC verzocht dit in het kader
van de uitvoering van het Europese Actieplan Radicalisering. 

- In het kader van de implementatie van de VN Wereldwijde Strategie,
ondersteunt NL een VN taskforce (CTITF) die staten onder meer assisteert
bij het verstrekken van de bescherming van mensenrechten in de strijd
tegen terrorisme

3.3	Volgen media in derde landen over Nederland en analyse mogelijke
impact externe conflicten in Nederland	Continu	BuZa

NCTb

BZK	- de media zijn intensief gevolgd, mede m.b.t. de spanningen tussen
Turken en Koerden en het verschijnen van de film “Fitna” begin dit
jaar.



Bijlage van de Minister voor Wonen, Wijken en Integratie en de Minister
van Justitie over omgang met het politiek salafisme. 

Tijdens het AO Integratie van 21 mei 2008 heeft de Minister voor Wonen,
Wijken en Integratie een toezegging gedaan (aan dhr. Dijsselbloem PvdA)
om met de Minister van Justitie te overleggen over de effectiviteit van
het instrumentarium met betrekking tot salafisme, haatzaaiing in
moskeeën en scholen en islamitische huwelijken. Met onderstaande
toelichting verwachten wij te voldoen aan deze toezegging. 

Bij het verschijnen van het AIVD-rapport ‘Radicale dawa in
verandering’ is in de aanbiedingsbrief van 8 oktober 2007 aan de
Tweede Kamer de strategie van omgang met het politieke salafisme
beschreven (TK 29754, nr 106). Deze strategie bestaat uit drie sporen:
weerbaar maken van de open samenleving, confronteren en delegitimeren
van radicaal salafistische groeperingen én strikt handhaven indien
strafbare feiten worden gepleegd. Deze strategie is vervolgens in een
brief aan de Tweede Kamer van 17 oktober 2007 (TK 29754, nr 108) nader
uitgewerkt.

In de afgelopen jaren zijn grote inspanningen geleverd op nationaal en
lokaal niveau om de samenleving weerbaar te maken tegen radicalisme en
extremisme uit, onder andere, islamistische hoek. Daarbij mag niet uit
het oog worden verloren dat tegengaan van radicalisme en extremisme een
proces is van lange adem en onze voortdurende aandacht krijgt en zal
blijven houden. 

In het kader van deze toezegging zijn de volgende activiteiten
uitgevoerd of ingezet: 

Er zijn publicaties verschenen over radicaal islamistische groeperingen.


De haarden van radicalisering zijn gecoördineerd aangepakt. 

Er zijn predikers uitgezet. 

Er zijn weerbaarheidstrainingen georganiseerd voor jonge moslims, ook in
het kader van de dialoog over religie en samenleving. 

Er is geïnvesteerd in Nederlandstalige imam-en islamopleidingen. 

Er zijn lespakketten over extremisme ontwikkeld.

Burgers als professionals kunnen met hun vragen terecht bij het kennis-
en adviescentrum polarisatie en radicalisering opgericht; Nuansa.

De burgemeester van Den Haag heeft een gesprek gevoerd met het bestuur
van de As Soennah Moskee over het sluiten van islamitische huwelijken.
Dit heeft er toe geleid dat de moskee haar bezoekers wijst op het feit
dat een islamitisch huwelijk geen wettelijke status heeft en strafbaar
is, indien zij vóór een burgerlijk huwelijk voltrokken wordt. De
moskee bericht hierover ook op haar website.

Er zijn diverse gesprekken tussen verschillende burgemeesters met
moskee- en schoolbesturen gevoerd die tot een positief resultaat hebben
geleid. Een recent voorbeeld daarvan is de As Soennah moskee in Den Haag
die aangeeft een groep jongeren uit het oog verloren te zijn die
mogelijk vatbaar zijn voor radicalisering.

Groepen en individuen die ondergronds gaan en uit het zicht raken,
hebben de aandacht van de AIVD en het NCTb. Uiteraard moet het kabinet
alert blijven en blijven investeren in de weerbaarheid van de
samenleving en het verschaffen van informatie over extremisme en
fundamentalisme.

Vanuit de strategische aanpak van radicalisering wordt ook ingezet op
de-radicalisering. Het Instituut voor Migratie en Etnische Studies heeft
in opdracht van het NCTb het rapport ‘Teruggang en Uittreding’
gepubliceerd. Dit rapport focust op de factoren die een rol spelen bij
de de-radicalisering van groepen en individuen. Vanuit WWI, NCTb en BZK
lopen er tevens twee de-radicaliseringsprojecten in de gemeenten
Winschoten en Eindhoven. Deze pilots richten zich op het ontwikkelen van
de-radicaliseringsmethodiek. In het komende jaar wordt de inzet op dit
terrein geïntensiveerd.

Ten aanzien van de effectiviteit van de activiteiten kan gemeld worden
dat zij hun vruchten beginnen af te werpen (zoals ook de trendanalyse
laat zien). De maatschappij is weerbaarder geworden tegen extremistische
islamistische invloeden. Binnen de moslimgemeenschappen is discussie
ontstaan over met name de opstelling van salafisten naar de
maatschappij. Preken met daarin oproepen tot geweld en haatzaaiing zijn
afgenomen. De moslimgemeenschap werkt mee vanuit het besef van
gezamenlijkheid en gedeeld belang bij de bescherming van de rechtsorde.
Het ‘wij’ gevoel is daarmee groter geworden. Zoals gezegd, het is
een proces dat enige tijd kost, maar positieve verandering is zichtbaar.
De bestaande strategie behoeft de komende tijd voortdurend aandacht in
de uitvoering. De uitvoering van de strategie van weerbaar maken,
confronteren en handhaven moet worden voortgezet. Daarom worden ook in
de komende periode activiteiten op dit terrein voortgezet en gevolgd
(zie ook Operationeel Actieplan 2009). 

Voortgangsrapportage Actieplan Polarisatie en Radicalisering 2008

  PAGE  6