Preview document (🔗 origineel)

---

SICAmag nummer 37

Analyse Buitengaats 2007

Yvette Gieles, met medewerking van Christina Hiemstra en Irene Noordkamp

Kunstenaars en culturele organisaties uit Nederland gaan veel en vaak de
grens over. Buitengaats is de database waarin alle bij SICA bekende
Nederlandse culturele activiteiten in het buitenland worden
geregistreerd. Ieder jaar maken we een balans op, van wat we weten en
wat we (nog) niet weten. 

Ter gelegenheid van de oprichting van Muziek Centrum Nederland op 1
januari 2008, hebben de voorheen zelfstandige instellingen Gaudeamus,
Donemus en de Dutch Jazz Connection een balans opgemaakt van hun
internationaliseringactiviteiten. De bundel ‘Dijkdoorbraak, de
promotie van Nederlandse muziek in het buitenland’ laat zien hoe
internationale carrières van componisten en musici als Jacob ter
Veldhuis, Michel van der Aa, Eric Vloeimans en Tineke Postma vaart
hebben gekregen. Buitenlandse muziekcritici en festivalprogrammeurs zijn
openhartig in hun waardering van de Nederlandse muziekpraktijk.
Bewondering is er niet alleen voor de in buitenlandse oren soms
ontregelende composities en improvisaties, maar zeker ook voor de wijze
waarop Nederlanders hun muziek promoten. En zoiets als het nieuwe
Bimhuis, dat vind je nergens in Europa. De bundel geeft een mooi inzicht
in de internationale praktijk van de Nederlandse muziek. De
verschillende genres doen het overwegend goed over de grens, ook in
kwantitatief opzicht. Muziek vormt al jaren het grootste aandeel in de
activiteiten die in Buitengaats zijn opgenomen. Ook in 2007. Terwijl de
registraties in de architectuur stagneren en het aantal activiteiten op
het gebied van literatuur en multi-media zelfs licht daalt, neemt het
aantal activiteiten in de muzieksector onverminderd toe. 

Groei op alle fronten 

Die toename is in lijn met de algemene trend. Buitengaats bevat
informatie over alle kunstdisciplines en de database biedt daardoor een
goed overzicht van de Nederlandse culturele activiteit over de grens,
die overwegend middels subsidie en/of in samenwerking met intermediaire
organisaties in de cultuursector tot stand zijn gekomen. Het aantal
geregistreerde activiteiten in Buitengaats is fors gestegen ten opzichte
van het voorgaande jaar. In 2006 waren 3673 activiteiten opgenomen, in
2007 komt de teller tot 4572. In vrijwel alle landen en sectoren is het
aantal registraties toegenomen. Muziek groeit zoals gezegd mee, maar de
absolute uitschieters zijn theater en film. Zijn we zoveel meer gaan
doen in het buitenland? Ja, maar de stijging is waarschijnlijk ook voor
een belangrijk deel te wijten aan een betere en frequentere aanlevering
van gegevens. Hierin is met name het aandeel van de sectorinstituten,
fondsen en koepelorganisaties toegenomen. Daarnaast ontvingen we ook in
2007 weer veel gegevens van de Nederlandse vertegenwoordigingen in het
buitenland. Een klein deel van de informatie is rechtstreeks afkomstig
van uitvoerende organisaties. We koesteren onze informanten, want door
de betere aanlevering van informatie komt Buitengaats steeds dichter in
de buurt van het predicaat ‘volledig’. Hierdoor neemt de
betrouwbaarheid en bruikbaarheid van de database toe, onder andere voor
nulmetingen, quick scans, regioverkenningen en beleidsvoornemens die een
cijfermatige onderbouwing vragen. Met ingang van 2007 hebben we ook voor
het eerst inzicht in de omvang van de activiteiten. Achter een
activiteit in Buitengaats kan van alles schuil gaan: een theatertournee,
een boekpublicatie, een tentoonstelling, artist-in-residency of zelfs
een beurspresentatie van een vormgever. We maken daarom onderscheid
tussen activiteiten die uit meerdere optredens bestaan (bijvoorbeeld een
tournee), activiteiten met een bepaalde duur (bijvoorbeeld een
tentoonstelling) en niet-tijdgebonden activiteiten (zoals een
publicatie). Van de 4572 activiteiten in 2007 zijn er 3323 opgebouwd uit
6030 optredens, inclusief 1812 filmvertoningen. Bij de tijdgebonden
activiteiten was de gemiddelde duur van de 1041 geregistreerde
tentoonstellingen en artist-in-residencies 55 dagen. In totaal 208
activiteiten waren niet-tijdgebonden. 

Een ijzeren lijst 

De lijst landen waar Nederlandse kunstenaars actief zijn, is gevarieerd,
maar redelijk constant. In het algemeen geldt dat hoe meer activiteiten
er in een land plaatsvinden, des te gevarieerder het aantal disciplines
dat hierbij betrokken is. In landen waar slechts een beperkt aantal
activiteiten vanuit Nederland plaatsvindt, ligt de nadruk op twee
sectoren: film en muziek. De landen van de Europese Unie vormen een
belangrijk werkterrein, alleen Cyprus, Malta, Luxemburg en Letland
ontbreken in het landenoverzicht. De samenstelling van de top tien laat
eveneens weinig verrassingen zien. Toch zou dit in 2008 wel eens kunnen
veranderen, want het aantal activiteiten in China, in 2007 op plaats 11,
blijft gestaag groeien. We zien een hele geleidelijke toename van
activiteiten in het Midden- Oosten en de stijging van het aantal
activiteiten in Turkije is verklaarbaar door enerzijds een gestegen
belangstelling bij Nederlandse instellingen en anderzijds door de
uitgebreidere inventarisatie door het Consulaat-Generaal in Istanbul. De
invloed van een manifestatie is goed zichtbaar door de hoge noteringen
van Roemenië en Bulgarije en de terugval van het aantal activiteiten in
Australië na de manifestatie in 2006. In kwantitatief opzicht maakt de
inhoudelijk succesvolle manifestatie NL, a season of Dutch Arts in the
Berkshires daarentegen weinig verschil voor het toch al hoge aantal
Nederlandse activiteiten in de Verenigde Staten. 

Nog meer zicht 

Bij het in kaart brengen van Nederlandse culturele activiteiten in
specifieke landen en regio’s, hebben we in de afgelopen jaren
geconstateerd dat er weliswaar veel in Buitengaats staat, maar niet
alles. Voor een reconstructie van de daadwerkelijk plaatsgevonden
activiteiten, moest regelmatig informatie uit veel verschillende bronnen
worden gecombineerd. Buitengaats biedt een goed overzicht, maar wie echt
het naadje van de kous wil weten, moet in sommige gevallen nog steeds
behoorlijk wat additioneel graafwerk verrichten. Dit is overigens geen
exclusief probleem van Buitengaats. Zelfs in de muzieksector (inclusief
popmuziek), waar vaak een voorbeeldig zicht is op wat er over de grens
gebeurt, wordt geconstateerd dat de stroom activiteiten groter is dan op
basis van de beschikbare informatie kan worden vastgesteld. De grote
toename van activiteiten in Buitengaats in 2007 beschouwen we als een
voorlopig resultaat van ons streven naar volledigheid. Tegelijkertijd is
het een aansporing voor om Buitengaats verder te blijven ontwikkelen. We
zijn dan ook blij dat we, naar aanleiding van een recente enquête onder
informanten en potentiële informanten, 2008 zijn begonnen met 68 nieuwe
informanten. 

 

  . Yvette Gieles is hoofdredacteur van SICAmag. 

 PAGE    

 PAGE   1