Preview document (🔗 origineel)

---

SICAmag nummer 33, 2007

Analyse Buitengaats 2006 

Yvette Gieles 

In welke landen waren Nederlandse kunstenaars en organisaties in 2006
actief? Het Buitengaatsoverzicht 2006 laat de belangrijkste
verschuivingen zien in landen en disciplines. Opvallend in de landen Top
50 van 2006: een lichte stijging van het totaal aantal activiteiten, een
oude bekende op nummer één en vier nieuwe binnenkomers. 

Stabilisatie 

Buitengaats is de database waarin alle bij SICA bekende Nederlandse
culturele activiteiten in het buitenland worden geregistreerd. De
belangrijkste informanten zijn de Nederlandse ambassades,
sectorinstituten, fondsen, koepelorganisaties en uitvoerende
organisaties. Omdat Buitengaats informatie over alle kunstdisciplines
bevat, biedt de database een volledig overzicht van de Nederlandse
culturele activiteit over de grens, die middels subsidie en/of in
samenwerking met intermediaire organisaties in de cultuursector tot
stand zijn gekomen. Het aantal geregistreerde activiteiten in
Buitengaats is licht gestegen ten opzichte van het voorgaande jaar. In
2005 waren 3628 activiteiten opgenomen, in 2006 komt de teller tot 3673.
In een aantal landen is de Nederlandse bedrijvigheid gestabiliseerd of
zelfs teruggelopen in 2006, vooral indien in het voorgaande jaar een
manifestatie of viering heeft plaatsgevonden. Marokko (Art en Tour
Pays-Bas le Maroc) en Ierland (Cork European Cultural Capital 2005) zijn
hier voorbeelden van. Een voorzitterschap van de Europese Raad is
kennelijk niet al te uitnodigend voor culturele activiteiten uit andere
landen, getuige de flinke daling van Nederlandse activiteiten in
Oostenrijk (voorzitter eerste helft 2006) en Finland (tweede helft). Ook
het Mozartjaar betekende geen extra stimulans voor uitwisseling met
Oostenrijk. De zorgvuldige redactie en invoer ten spijt, tussen het
aantal daadwerkelijk plaatsgevonden activiteiten en registraties in
Buitengaats kan soms ‘ruis’ zitten, bijvoorbeeld door dubbele
meldingen die niet herkend worden. Ruim 10% van de activiteiten wordt
door meer dan één informant aangeleverd. Een soortgelijke correctie op
het werkelijke aantal activiteiten heeft zich ook in de top van de lijst
voorgedaan. In Duitsland werd het afgelopen jaar duidelijk niet alleen
gevoetbald, waardoor dit land de eerste plaats weer heeft overgenomen
van de Verenigde Staten. Beide landen hebben wel een gelijk aandeel in
de internationale activiteiten in het kader van het Rembrandt-jaar, elk
vijftien van de in totaal 95 aan dit herdenkingsjaar gelieerde
activiteiten in het buitenland. De samenstelling van de top vijf is
constant gebleven, al hebben Frankrijk en Italië van positie gewisseld.
België staat al jaren stevig op de vijfde plek. Opvallend is de forse
daling van activiteiten in Italië, volgens de Nederlandse ambassade in
Rome waarschijnlijk het gevolg van de stevige bezuinigingen van de
regering Berlusconi. De ambassade zelf heeft echter meer projecten dan
in 2005 ondersteund en had ook een iets hoger budget tot zijn
beschikking. Hoewel de regering Prodi onlangs budgetverhogingen heeft
aangekondigd voor de sectoren film en podiumkunsten, is het zware weer
is nog niet voorbij, getuige de subsidieaanvragen die de post ontvangt
voor activiteiten die de markt tot voor kort uitstekend zelf wist te
realiseren. Conform de verwachting van vorig jaar is China de Russische
Federatie voorbij gestreefd. De komst van een ambassadeur die een
intensievere culturele uitwisseling tussen China en Nederland voorstaat
en de versterking van de capaciteit op de ambassade in Beijing beginnen
hun vruchten af te werpen. Australië met in het kielzog Nieuw-Zeeland
stonden in de belangstelling vanwege de manifestatie ‘Dutch Dare’,
de culturele component van de viering 400 jaar betrekkingen tussen
Nederland en Australië. De activiteiten vonden plaats in Adelaide,
Sydney, Melbourne en Wangaratta, rond bestaande festivals en
instellingen. Het programma bevatte dans, muziek hedendaagse muziek en
jazz, theater, architectuur, literatuur, beeldende kunst en design.
Nieuwkomers in de top vijftig zijn Singapore, Letland, Macedonië en
Oekraïne. De lat om in de top vijftig te komen ligt in 2006 op dezelfde
hoogte als het voorgaande jaar, bij acht activiteiten. In Egypte, Iran,
India en Bulgarije zijn echter zeven activiteiten of minder
geregistreerd, waardoor deze landen dit jaar uit de lijst zijn gevallen.


 

Sectoren 

In vergelijking met voorgaande jaren levert de verdeling van de
activiteiten per sector een redelijk constant beeld op, vooral voor de
disciplines theater, dans, architectuur, multimedia, literatuur en
fotografie. Het aantal internationale activiteiten in de muzieksector
blijft stijgen. Ook binnen de beeldende kunsten gebeurt steeds meer
buitengaats en de registraties met de kwalificatie ‘vormgeving’
zitten eveneens in de lift. Opvallend is het toegenomen aantal
activiteiten in de erfgoedsector en initiatieven die in het kader van
een ‘culturele manifestatie’ hebben plaatsgevonden. Tussen die
laatste twee resultaten bestaat een duidelijk verband, namelijk de
Rembrandt-manifestatie, die niet alleen in Nederland succesvol was, maar
ook over de grens tot een verhoogde activiteit leidde. Andere
manifestaties waren het Sjostakovits-jaar, de herdenking van de
Hongaarse opstand in 1956 en de al eerder genoemde 400 jarige
diplomatieke betrekkingen tussen Nederland en Australië. Het aantal
registraties in de categorie film blijft ook in 2006 aan enige
turbulentie onderhevig. Het spectaculaire resultaat in 2005 was vooral
een gevolg van een inhaalslag door informant Holland Film, waarbij elke
Nederlandse film binnen hetzelfde filmfestival telde. In 2006 is de
telling aangepast en worden meerdere vertoningen binnen één festival
als één activiteit geregistreerd. Halverwege het jaar is aan de
database wel de invuloptie ‘aantal activiteiten’ toegevoegd,
waardoor wel nauwkeuriger geregistreerd kan worden indien gelijktijdig
op dezelfde locatie meerdere activiteiten plaatsvinden. Omdat deze
invuloptie pas in de loop van 2006 is toegevoegd, zullen de resultaten
pas bij het jaaroverzicht 2007 goed zichtbaar zijn. 

 

Het is verleidelijk om te kijken welke sector internationaal het meest
ondernemend is, maar vorig jaar is in de Buitengaats-analyse 2005 al
opgemerkt dat een vergelijking tussen de sectoren onderling niet gemaakt
kan worden. De structuur van de database laat dit eenvoudigweg nog niet
toe, omdat deze geen rekening houdt met de schaalverschillen tussen
activiteiten. Een tournee is bijvoorbeeld één activiteit, maar bestaat
uit meerdere optredens en een filmfestival telt eveneens als één
activiteit, terwijl misschien meerdere Nederlandse filmproducties worden
vertoond. Hetzelfde kan uiteraard ook gelden voor een serie concerten op
dezelfde locatie. Dat laat zich lastig vergelijken met bijvoorbeeld
tentoonstellingen en artist in residencies (beeldende kunsten),
vertalingen (literatuur) en losse muziekoptredens. Bovendien kunnen
activiteiten tot meerdere sectoren worden gerekend, in 2006 was dit het
geval bij een kleine 400 activiteiten. 

Informanten 

De betrouwbaarheid van Buitengaats valt of staat met de consequente
aanvoer en verwerking van gegevens. Naar aanleiding van het
Buitengaats-onderzoek in 2005, zijn we het informantenbestand wat
scherper in de gaten gaan houden. De samenstelling en het aanlevergedrag
wordt nu jaarlijks bekeken. Voor een representatief beeld van de
Nederlandse presentatie in het buitenland zijn met name de activiteiten
die aangeleverd worden door de Nederlandse ambassades, inclusief de
instituten in Parijs en Jakarta, en sectorinstituten van groot belang.
Daarom streeft de SICA er naar om hun aandeel zo volledig mogelijk te
krijgen. Bij ieder werkbezoek aan Nederland van een ambassademedewerker
culturele zaken worden het belang en de mogelijkheden van Buitengaats
besproken. Minder ervaren medewerkers en posten waarvan de aanvoer wat
hapert, krijgen instructies om bijvoorbeeld het on-line invoeren van
gegevens te vergemakkelijken en statistieken voor het eigen land uit de
database te halen. Deze aanpak leidt vaak tot een verbeterde aanvoer,
waardoor bijvoorbeeld het gestegen aantal activiteiten in Noorwegen en
Slovenië kan worden verklaard. Ook in Servië, het land dat in 2006
nota bene werd gehalveerd, verdubbelde het aantal registraties. In 2006
is bijna de helft van alle activiteiten aangeleverd door de posten in
het buitenland. Daarmee is het aandeel van de posten flink gestegen, van
38 % in 2005 naar 46 % in 2006. Sectorinstituten en fondsen zijn
verantwoordelijk voor een derde van de aangeleverde activiteiten en de
rest categorie, 16% komt van uitvoerende organisaties, die hun eigen
activiteiten aanmelden.  

Yvette Gieles is Hoofd Beleid, Activiteiten & Advies bij de SICA. Met
medewerking van Christina Hiemstra en Irene Noordkamp

 

 PAGE    

 PAGE   1