Preview document (🔗 origineel)

---

Verslag Jaarvergadering IMF en Wereldbank 11-13 oktober 2008

1. Inleiding 

Van zaterdag 11 tot en met maandag 13 oktober vond in Washington de
jaarvergadering van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de
Wereldbank plaats. De belangrijkste gedeelten van de jaarvergadering
waren de bijeenkomst van het International Monetary and Financial
Committee (IMFC) en het Development Committee (DC). Voorafgaand hieraan
vond op vrijdagavond het traditionele overleg met de leden van de
kiesgroep plaats. De G4 van ministers van Financiën en centrale bank
presidenten kwam dit jaar niet bijeen omdat een aantal ministers van
Financiën van de G4 had besloten de Jaarvergadering niet bij te wonen.

2. International Monetary and Financial Committee

Op de agenda van het IMFC stonden het management van de financiële
crisis en lessen voor de toekomst, olie- en voedselprijzen, de
uitleenrol van het IMF, en surveillance. Daarnaast werden de Generally
Accepted Principles and Practices (GAPP) voor staatsfondsen
gepresenteerd. De discussie richtte zich uiteraard vooral op de
financiële crisis. Aan de hoge voedsel- en olieprijzen werd minder
aandacht besteed, maar dit kwam meer nadrukkelijk terug tijdens het
Development Committee.

De financiële crisis en lessen voor de toekomst

De Managing Director van het IMF Dominique Strauss-Kahn benadrukte dat
de belangrijkste vraag is hoe het vertrouwen hersteld kan worden. Dit
sloeg zowel op het vertrouwen van markten als het vertrouwen van
huishoudens. Verder riep Strauss-Kahn het IMFC op om eensgezind naar
buiten te treden en zo het vertrouwen een duw in de goede richting te
geven. De Verenigde Staten gaf een overzicht van de vooruitzichten voor
de Amerikaanse economie en gaf aan meer nadruk te gaan leggen op de
herkapitalisatie van banken. Japan trok een vergelijking tussen de
huidige crisis in de Verenigde Staten en de Japanse crisis in de jaren
90 toen de grondprijs met 50% daalde. Het Verenigd Koninkrijk riep de
IMFC-leden op voldoende liquiditeit beschikbaar te stellen, banken te
herkapitaliseren en het interbancaire vertrouwen te herstellen. China
gaf aan dat de binnenlandse vraag robuust was, maar dat er maatregelen
genomen zouden worden om deze verder te versterken. Verder benadrukte
China dat de reële effectieve wisselkoers van de Renminbi (de Chinese
munt) snel geapprecieerd was over de laatste jaren en dat dit proces nog
niet ten einde was. India legde de nadruk op het besmettingsrisico voor
landen, financiële instellingen en markten. Verminderde kapitaalstromen
naar opkomende economieën zouden de gevolgen van de financiële crisis
kunnen overbrengen naar deze landen. Vele IMFC-leden (waaronder Zweden,
Zwitserland en Franstalig Afrika) wezen op het belang van transparantie.
Om de financiële crisis op te lossen is het van groot belang dat banken
op korte termijn transparantie geven over hun verliezen en
kapitaalposities. Verder is het om een herhaling van de huidige crisis
te voorkomen belangrijk dat financiële instellingen meer transparantie
geven over de “exposures” die zij hebben en dat zij bepaalde
risico’s van de balans afhalen. Ook was er aandacht voor de rol van
private equity en hedge fondsen. Franstalig Afrika en Saudi-Arabië
riepen op tot regulering van en toezicht op deze fondsen. Nederland
stipte drie onderwerpen aan. Ten eerste werd aandacht gevraagd voor de
rol van het IMF bij het bestrijden en voorkomen van financiële crises.
Deze rol moet volgens Nederland versterkt worden. Dit zou moeten
gebeuren door de Financial Sector Assessment Programs (FSAPs) van het
IMF verplicht te stellen en beter te integreren in het reguliere
surveillance werk van het IMF. Ook zou het IMF een platform moeten
vormen voor multilateraal overleg over de aanpak van de crisis. Verder
zouden de IMFC-leden ferme en doorslaggevende actie moeten ondernemen om
de crisis te bezweren. Het gebruik van de term “systeemrelevante
banken” zou daarbij vermeden moeten worden omdat dit alleen maar
onduidelijkheid creëert over welke banken er nu systeemrelevant zijn.
Tot slot zouden niet alleen de ministers van Financiën leiderschap
moeten tonen, maar zouden ook de topmannen van de banken hun
verantwoordelijkheid moeten nemen door zo snel mogelijk schoon schip te
maken en de kredietverlening weer op gang te brengen. 

Uit de discussie bleek duidelijk dat de IMFC-leden eensgezind waren over
de ernst van de crisis en de noodzaak om krachtdadig en gecoördineerd
op te treden. Dit is volgens Nederland van groot belang. Ook zagen de
andere leden, net als Nederland, een belangrijke rol voor het IMF bij
deze crisis. Ten eerste door middelen beschikbaar te stellen aan leden
die door de crisis te maken krijgen met betalingsbalansproblemen.
Daarnaast moet het IMF deze en andere leden bijstaan met beleidsadvies
over hoe om te gaan met de financiële crisis. Tot slot zou er een
belangrijke rol weggelegd moeten zijn voor het IMF bij het analyseren
van de huidige crisis, aan de ene kant om met concrete aanbevelingen te
komen over de bestrijding van de crisis te komen en aan de andere kant
om in de toekomst dergelijke crises te voorkomen. Ook zou het IMF landen
die in de problemen zijn gekomen door de hoge voedsel- en olieprijzen
bij moeten staan met middelen en advies. De IMFC-leden waren verder van
mening dat het belangrijk was om voedsel- en olieprijsstijgingen door te
laten werken in binnenlandse prijzen zodat er vraagaanpassingen plaats
kunnen vinden. Daarbij moeten de meest kwetsbare groepen wel beschermd
worden door gerichte maatregelen en sociale vangnetten. 

De uitleenrol van het IMF

De leden waren het er allen over eens dat de internationale “lender of
last resort” functie een kerntaak van het IMF is. Brazilië en andere
opkomende economieën drongen aan op een uitbreiding van de IMF
faciliteiten met een nieuw liquiditeitsinstrument en een verhoging van
de toegang onder de bestaande instrumenten. Naar aanleiding daarvan
vroeg het IMFC aan de Managing Director om deze zaken de komende tijd
nader te bestuderen.

IMF surveillance

De IMFC-leden waren het erover eens dat het IMF meer moet gaan doen op
het terrein van financieel toezicht. Het IMF zou zich vooral moeten
richten op de relatie tussen financiële en macro-economische zaken. In
deze context zouden ook de FSAPs gestroomlijnd moeten worden. Daarnaast
moet het IMF werken aan een “Early Warning System” dat vroegtijdig
risico’s voor de internationale financieel-economische stabiliteit zou
moeten identificeren. Tot slot zou het IMF ervoor moeten zorgen dat de
communicatie over de bevindingen van de surveillance nauwgezet,
gezaghebbend en tijdig moeten zijn. Nederland ondersteunt deze
conclusies van harte.

 

3. Development Committee

Op de agenda van het Development Committee (DC) stonden de volgende
onderwerpen: de recente economische ontwikkelingen en de effecten
hiervan op groei en armoedevermindering, het strategische raamwerk van
de Wereldbank betreffende klimaatverandering en tenslotte voice &
representation, in het bijzonder over de mogelijkheden om het
stemaandeel van transitielanden en lage inkomenslanden te verbeteren.
Tijdens de lunch bespraken de ministers een voortgangsrapportage over de
strategische heroriëntatie van de Wereldbank. 

Recente economische ontwikkelingen

Wereldbank President Zoellick sprak over de gevolgen van de drie crises
(de voedselprijzen-, energie- en de financiële crisis) voor de armste
landen, en in het bijzonder de negatieve effecten die de crises kunnen
hebben voor het behalen van Millennium Development Goals (MDGs).
President Zoellick gaf aan dat de Wereldbank klaar stond om haar leden
bij te staan met aanvullende financiële middelen, analysecapaciteiten
en advies. Vervolgens introduceerde hij de agendaonderwerpen
klimaatverandering en voice & representation. President Zoellick 
bepleitte de noodzaak van een modernisering van multilateralism and
markets, langs de lijnen van zijn speech op 6 oktober 2008 bij het
Peterson Institute for International Economics.  

De Managing Director van het IMF Strauss-Kahn gaf een toelichting op de
bereikte resultaten van het IMFC. Hij legde de nadruk op het grote
belang van coördinatie bij het bestrijden van de financiële crisis.
Ook stelde hij dat er geen sprake kon zijn van back-to-business-as-usual
na de crisis: de internationale financiële architectuur dient hervormd
te worden. Hiervoor zijn er voldoende ideeën, maar het proces om tot
een nieuwe architectuur te komen is het moeilijkste. Tot slot gaf
Strauss-Kahn aan dat ook het IMF klaar stond om landen in moeilijkheden
bij te staan met financiële middelen en advies.

De interventies van DC-leden gingen vooral in op de gevolgen van de
crises op de armsten in ontwikkelingslanden. Sommige leden wezen er op
dat de verantwoordelijkheid voor de oorzaken van de crises
(voedselprijzen, klimaat, energie en de financiële crisis) met name in
de ontwikkelde landen lag, dat de armsten hier niet de dupe van mochten
worden en dat er gezamenlijk steun geleverd moest worden aan de
ontwikkelingslanden. De VS voegden hieraan toe dat landen zich nu niet
slechts op hun eigen hachje moesten gaan richten, en hun eigen markten
beschermen zoals in de jaren ’30, maar juist de wereld met open vizier
tegemoet moeten treden: de VS zal dit ook doen. In het DC Communiqué
worden, op aandringen van o.a. Nederland, de donoren verzocht om hun
Overseas Development Assistance beloften waar te maken; ook wordt er in
het Communiqué, in de Nederlandse visie terecht, lof uitgesproken over
de snelle reactie van de Wereldbank op de voedselcrisis. 

Nederland benadrukte dat veel ontwikkelingslanden momenteel veel
sterkere economische fundamenten hebben dan in het verleden. Zo is de
onderlinge handel sterk toegenomen als ook het BNP van veel landen. Maar
er zijn ook grote risico’s voor ontwikkelingslanden, zoals het feit
dat het verkrijgen van leningen veel duurder en moeilijker is geworden.
Om deze risico’s het hoofd te helpen bieden, moeten IMF en Wereldbank
niet alleen proberen om deze risico’s te verminderen, maar ook landen
helpen om hun groei te handhaven. Daartoe zullen de Wereldbank en andere
MDBs ook hun substantiële reserves dienen in te zetten, mede om private
geldstromen te mobiliseren.  

Strategisch raamwerk tegen klimaatverandering

Op de agenda stond het strategische raamwerk voor de Wereldbank Groep
(WBG) met betrekking tot Development and Climate Change. In het
Development Committee bleek ruime waardering voor dit raamwerk, dat dan
ook, zo blijkt uit het DC Communiqué, breed verwelkomd werd. Nederland
heeft ingezet op het belang van additionele financiering voor het
klimaatbeleid, uitgaande van het beginsel ‘de vervuiler betaalt’, de
noodzaak van adequate financiering voor energie voor de armen en voor
adaptatie, en een voortrekkersrol voor het UNFCCC, nu ook erkend in het
DC Communiqué, bij het inrichten van de financiële architectuur voor
het klimaatbeleid. Er is eind september USD 6 miljard “gepledged”
voor de zgn. Climate Investment Funds (CIF). Nederland heeft sterk
ingezet op hernieuwbare energie voor de armsten en is verheugd over de
voortgang betreffende het Energy for the Poor Initiative, bevestigd in
het DC Communiqué.

Gerelateerd aan het onderwerp van de klimaatverandering en mede in
reactie op vragen daarover tijdens het Algemeen Overleg op 9 oktober jl.
ter voorbereiding op de Jaarvergadering kan worden opgemerkt dat de
committeringen van de Wereldbankgroep aan energie-efficiëntie,
hernieuwbare energie en hydropower in de afgelopen jaren sterk gestegen
zijn. In FY 2008 (eindigend op 30 juni 2008) bedroegen deze
committeringen in totaal circa USD 2,7 mld., een zeer substantiële
stijging afgezet tegen het bedrag van circa USD 1,4 mld. in FY 2007. De
committeringen aan hernieuwbare energie en energie-efficiënte
investeren maken nu circa 35 % uit van de totale committeringen in
energie, een zeer sterke stijging ten opzichte van het percentage van 13
% in het begin van de jaren ’90. Overigens zij opgemerkt dat ook de
committeringen aan olie, gas en kool, na een daling in FY 2007, in FY
2008 ook weer zijn gestegen tot een bedrag van circa USD 1 mld.
Nederland zal er op blijven aandringen dat deze laatste categorie
uitgaven in de komende jaren weer omlaag zal gaan.  

Voice & representation

Op de agenda stond het voorstel van WB management voor de hervorming van
de voice & representation (V&R). Dit voorstel behelst een twee-fasen
benadering waarbij de eerste fase de volgende elementen omvat: een extra
stoel voor Afrika, bovenop de huidige 24 stoelen, op een kostenneutrale
manier; toekomstige Wereldbank presidenten zullen geselecteerd worden op
een merit-based, open en transparante manier; het aantal basisstemmen
wordt verdubbeld; niet geplaatste aandelen zullen gebruikt worden om
verwatering van het aandeel van de developing and transition countries
(DTC) te voorkomen; er zal een trust fund opgericht worden voor part II
IDA countries, ter financiering van de aankoop van IDA aandelen die al
wel toegewezen zijn aan IDA landen, maar nog niet betaald; DTC landen
zouden met de betaling 48% van de stemmen in IDA krijgen; de
effectiviteit van de Raad van Bewindvoerders zal verbeterd worden door
een hervorming van de internal governance; verdere diversificatie van
staf (naar nationaliteit) en decentralisatie; en een werkprogramma voor
de tweede fase, waarin de herschikking van de stem- en
aandeelverhoudingen vorm gegeven wordt.

De DC-leden gaven hun steun aan het V&R voorstel, waarbij de leden ieder
hun eigen accenten plaatsten. Zuid-Afrika riep op om het voorstel snel
uit te voeren en de deadline voor de herziening van de stemverhoudingen
(2011) te herzien. De landen met een opkomende economie stelden dat ze
het voorstel steunen ondanks hun teleurstelling met de resultaten, met
name over de beslissing om meer de tijd te nemen voor de wijziging in
stemverhoudingen. Ook riepen zij op om tot een pariteit van stemmen te
komen: 50% voor de DTC en 50% voor de rijke landen. Het VK, IJsland
(namens de Scandinavische landen), Duitsland, Frankrijk en Nederland
onderstreepten het belang van een open selectieprocedure voor de WB
President, zonder geografische voorkeuren. De noodzaak om de internal
governance van de Wereldbank te verbeteren werd breed gesteund door de
DC-leden. De VS spraken hun steun uit voor de High level Commission die
President Zoellick wil installeren om voorstellen te doen om te komen
tot een hervorming van de voice & governance van de Wereldbank, zoals
hij in de speech op 6 oktober 2008 bij het Peterson Institute
voorgesteld had.  

Het enige verzet tegen de voorliggende tekstvoorstellen kwam van India
(de herverdeling gaat niet ver genoeg), en van de VS (betreffende
benoemingsprocedure President). 

Nederland ondersteunde de belangrijkste elementen uit de Voice-agenda,
en sprak de hoop uit dat de verdere gewenste aanpassingen met betrekking
tot realignment spoedig tot stand zouden komen. Minister Koenders wees
in zijn interventie ook nog op het feit dat aandelen en stemgewichten
niet alleen gebaseerd moeten zijn op het relatieve gewicht van de
economie van het desbetreffende land, maar ook door het gebruik dat de
aandeelhouder maakt van de Wereldbank, zoals bijv. via de steun aan
Trust Funds of de hoogte van de bijdrage aan IDA. Op welke wijze met
deze factoren rekening gehouden kan worden, wordt in een volgende fase
van de V&R-hervorming bezien en bepaald.

Tenslotte vroeg minister Koenders aandacht voor het belang van
verdergaande decentralisatie, met als doel het werk van de Bank
dichterbij de cliënten van de Bank te brengen, t.w. de armsten in de
wereld en degenen die tot dusverre ondervertenwoordigd zijn. 

Lunch: strategische heroriëntatie van de Wereldbank

Op de agenda stond een voortgangsrapportage van de Wereldbank, die na
veel aandringen van de Board beschikbaar was gesteld.  Nederland gaf
tijdens de lunch aan dat een terugkerende strategische discussie over de
rol en functie van de Wereldbank tijdens de jaarvergadering nuttig zou
zijn voor het strategische heroriëntatie proces van de Wereldbank. Ook
vroeg Nederland aandacht voor de implementatie van de zes strategische
prioriteiten. Bijvoorbeeld, de operationalisering van de strategische
prioriteiten voor fragiele staten en global public goods dient voldoende
vorm gegeven te worden: hier kan nog veel bereikt worden. Minister
Koenders verwees ondermeer naar de resultaten van de Conferentie over de
Wereldbank in juli 2008 in Amsterdam en vroeg meer aandacht voor
effectiviteit en accountability in het werk van de WBG.  Hij ging
daarbij m.n. in op de integratie van de klimaatagenda in het werk van de
Wereld Bank en op de effectiviteit van het werk in fragiele staten. 

Tot slot gaf Nederland aan dat de Wereldbank meer decentralisatie,
hervorming van de Board en flexibelere procedures nodig heeft om zijn
rol in de 21e eeuw waar te kunnen maken. 

4. Kiesgroepoverleg

Tijdens het reguliere kiesgroepoverleg en marge van de jaarvergadering
gaven de bewindvoerders Wijffels en Bakker een update over de agenda van
respectievelijk Wereldbank en IMF. Vervolgens werden de schriftelijke
interventies van de kiesgroep in het IMFC en het DC vastgesteld.
Minister Bos stelde de overige kiesgroeplanden op de hoogte van de
interesse van Kosovo om lid te worden van de kiesgroep, en dat er een
informele consultatie met de kiesgroeplanden zal plaatsvinden. Ook werd
Herman Wijffels bedankt voor zijn inspanningen als bewindvoerder en Ruud
Treffers als nieuwe bewindvoerder per 1 november 2008 geïntroduceerd.
Tot slot werd bekendgemaakt dat het kiesgroepoverleg in 2009 in
Montenegro zal plaatsvinden. 

 naast Nederland bestaande uit Armenië, Bosnië-Herzegovina, Bulgarije,
Cyprus, Georgië, Israël, Kroatië, Macedonië, Moldavië, Montenegro,
Oekraïne en Roemenië

 naast Nederland bestaande uit België, Zweden en Zwitserland