Preview document (🔗 origineel)

---

Verslag 2916e zitting van de Raad van de Europese Unie -
Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken

Deel Volksgezondheid, 16 december 2008 - Brussel

Samenvatting

Tijdens de Raad heeft een oriënterend debat plaatsgevonden over het
voortgangsverslag van de richtlijn patiëntenrecht in geval van
grensoverschrijdende zorg. Lidstaten hebben hun positieve waardering
uitgesproken over het voortgangsverslag. De Raadsconclusies over
gezondheidsbeveiliging en de Raadsconclusies over alzheimer zijn
ongewijzigd en unaniem aangenomen. De gedachtewisseling over de
ontwerpaanbeveling over zeldzame ziekten spitste zich vooral toe op het
opstellen van nationale plannen, het inrichten van referentiecentra en
de kosten die hiermee gepaard gaan. Onder diversen heeft de Commissie
een toelichting gegeven op het recent verschenen voorstel op het gebied
van orgaandonatie en op het geneesmiddelenpakket. Een aantal lidstaten
waaronder Nederland, maakte van de gelegenheid gebruik om hun twijfels
uit te spreken over het voorstel over informatie aan patiënten
(onderdeel van het geneesmiddelenpakket). 

Voorstel voor een richtlijn betreffende de toepassing van de rechten van
patiënten bij grensoverschrijdende gezondheidszorg (Stand van de
besprekingen, oriënterend debat)- Doc. 11307/08, 16514/08, 16534/08

Het Voorzitterschap presenteerde een verslag over de voortgang van de
onderhandelingen binnen de Raad(-swerkgroep) over het richtlijnvoorstel
van de Commissie. Over het algemeen wordt dit voortgangsverslag zeer
gewaardeerd. Het onderliggende compromisvoorstel (dat niet werd
besproken) werd positief ontvangen. Dit voorstel wijkt op voor de
lidstaten belangrijke punten af van het richtlijnvoorstel van de
Commissie. Vrijwel alle lidstaten merken op dat compromisvoorstel van
het Voorzitterschap een goede basis biedt voor verdere onderhandelingen.


Aansluitend vond een debat plaats over een viertal nog openstaande
belangrijke vraagpunten.

Op de eerste vraag van het Voorzitterschap naar de gewenste reikwijdte
van de codificatie van de jurisprudentie van het Europese Hof, geven
alle lidstaten aan dat zoveel mogelijk jurisprudentie t.a.v.
patiëntenrechten bij grensoverschrijdende zorg dient te worden
gecodificeerd. De richtlijn moet bewerkstellingen dat het niet langer
noodzakelijk is dat de rechter moet bepalen welke rechten een patiënt
heeft in geval van  grensoverschrijdende zorg binnen de EU. Hiertoe is
het zaak dat de discussie over de definitie van gezondheidszorg op goede
wijze wordt afgerond, zodat er geen discussie meer bestaat over de
reikwijdte van de werkingssfeer van de richtlijn. Nederland heeft er in
dit kader voor gepleit dat de langdurige zorg buiten de werkingssfeer
van de richtlijn gehouden wordt. Nederland kreeg hierbij steun van
Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.

Ten aanzien van de tweede vraag van het Voorzitterschap naar de
verhouding tussen de bestaande Sociale zekerheidsverordening 1408/71
(straks 883) en de nieuwe richtlijn,  zijn de meeste lidstaten het eens.
Het naast elkaar bestaan van twee vergoedingssystemen is op zich geen
probleem als er maar volstrekt duidelijke informatie aan de burger wordt
verstrekt over zijn rechten voor wat betreft de vergoeding van kosten
van gezondheidszorg in een andere lidstaat. Verschillende lidstaten,
waaronder Nederland, waarschuwden wel dat de tweevoudige
vergoedingssystematiek niet tot onnodig hoge administratieve lasten mag
leiden. Wat naar het oordeel van de lidstaten voorkomen moet worden is
dat er naast de verordening en de richtlijn nog een ‘derde weg’
blijft bestaan, d.w.z. dat er ruimte blijft voor nieuwe jurisprudentie
over het recht op grensoverschrijdende zorg bij het Hof van Justitie. 

De derde vraag over de benodigde regelgevende instrumenten om ervoor te
kunnen zorgen dat de mobiliteit van patiënten niet ten koste gaat van
de gelijke toegang van iedereen tot gezondheidszorg, leidde tot een
discussie over toestemming vooraf, beheersing van in- en uitstroom van
patiënten en over non-discriminatie. Voor de meeste lidstaten is het
duidelijk dat de ‘toestemming vooraf’ een heikel politiek punt is.
Het Commissievoorstel geeft de bedreiging van de financiële
houdbaarheid van het gezondheidszorgsysteem als rechtvaardiging om
‘toestemming vooraf’ te verlangen, alvorens gezondheidszorg over de
grens wordt vergoed. Lidstaten willen dat in de tekst een goede balans
gevonden wordt tussen enerzijds de rechten van de patiënt en anderzijds
de houdbaarheid van het gezondheidszorgsysteem in het eigen land. Die
balans is naar het oordeel van verschillende lidstaten nog niet
gevonden. Patiënten die voor een medische behandeling naar een andere
lidstaat gaan moeten wat Nederland betreft niet meer rechten hebben, dan
patiënten die zich in hun eigen land laten behandelen. 

Ten aanzien van de vierde vraag, naar de garanties die patiënten dienen
te krijgen over de kwaliteit en veiligheid van de gezondheidszorg in een
andere lidstaat, zijn de meeste lidstaten van mening dat die garanties
gegeven moeten worden door de lidstaat waar de behandeling plaatsvindt.
Er zou niet gestreefd moeten worden naar een Europese standaardlijst van
kwaliteit- en veiligheidseisen. Wel dient een praktische oplossing
gezocht te worden voor de efficiënte informatievoorziening hierover aan
de patiënten die gezondheidszorg in een andere lidstaat willen
gebruiken. Daarbij kunnen de in het Commissievoorstel genoemde
Informatiecontactpunten als voorbeeld dienen.

Na de uitwisseling van standpunten door de lidstaten kreeg Commissaris
Vassiliou het woord. Zij reageerde naar de lidstaten met een aantal
toezeggingen die bedoeld zijn om de lidstaten tegemoet te komen op een
aantal punten. Zo onderstreepte zij dat de primaire verantwoordelijkheid
voor de organisatie en inrichting van de gezondheidszorg een eerste
verantwoordelijkheid van de lidstaten is en blijft. Zij geeft verder aan
dat het systeem van de huisarts als poortwachter door de Commissie
gerespecteerd wordt en dat zij er geen problemen mee heeft dat
langdurige zorg van de werkingssfeer van de richtlijn wordt uitgesloten.
Informatie over kwaliteit en veiligheid van gezondheidszorg in het
buitenland dient naar haar mening door de lidstaten zelf te worden
verzorgd, bijvoorbeeld via internet. Ook geeft zij aan dat het weigeren
van patiënten uit een andere EU-lidstaat, op basis van het argument dat
dit leidt tot onvoldoende capaciteit om de ‘eigen’ patiënten tijdig
te kunnen behandelen, door de Commissie niet als discriminatie zal
worden aangemerkt. Voorts stelt de Commissaris dat een systeem van een
lidstaat voor toestemming vooraf, niet door de Commissie gecontroleerd
of geautoriseerd hoeft te worden. 

De Commissaris riep de lidstaten op de ontwerprichtlijn niet op
essentiële punten (bijv. de ‘toestemming vooraf’) te ontmantelen
omdat dan het gevaar bestaat dat er opnieuw veel ‘case law’ kan gaan
ontstaan Zij riep op de richtlijn te zien als een kans om duidelijkheid
en zekerheid te scheppen over de rechten van de patiënt bij
grensoverschrijdende zorg. 

Het Voorzitterschap besluit het oriënterend debat met op te merken dat
er een groeiende consensus ontstaat dat de rechten van de patiënten
niet tegenover de verplichtingen van de lidstaten moet worden geplaatst,
dat er nog nieuwe regelgeving nodig is om op punten duidelijkheid en
rechtszekerheid te scheppen, dat de verlening van toestemming vooraf
mogelijk blijft en dat de poortwachterfunctie in het systeem
gerespecteerd wordt. Het Voorzitterschap sluit af met de opmerking dat
het concept van kwaliteit en veiligheid in de gezondheidszorg zich goed
leent om in EU verband nader uit te werken en nader met elkaar bij samen
te werken. Het Tsjechische Voorzitterschap zal, mede op basis van deze
uitkomsten, voortvarend met dit onderwerp aan de slag gaan. 

   

Voorstel voor een aanbeveling op het gebied van zeldzame ziekten
(Presentatie door de Commissie en gedachtewisseling)- Doc. 15776/08

Het Voorzitterschap refereert aan de mededeling die de Commissie op 11
november jl. heeft gepresenteerd. Het Frans Voorzitterschap heeft op
basis hiervan een aanbeveling van de Raad uitgewerkt en hoopt dat dit
een goed fundament is voor de verdere aanpak van de zeldzame ziekten. De
Commissie wil de lidstaten helpen om zeldzame ziekten te identificeren
en te bestrijden en stelt voor om op een aantal hoofdlijnen op te
treden. Allereerst is het belangrijk dat deze ziekten zichtbaar worden
op de beleidsagenda’s en ook bekend worden bij het grote publiek. Het
zou goed zijn als er een Europese inventaris zou komen. De Commissie wil
tevens de lidstaten helpen bij het opstellen van nationale plannen.
Hierbij moet rekening worden gehouden met de verschillende systemen. Op
deze manieren kunnen de beperkte middelen worden gebundeld. Verder moet
bestaand onderzoek worden uitgebreid. De meerwaarde voor samenwerking en
gecoördineerde actie is erg groot omdat op deze manier concrete acties
kunnen worden bewerkstelligd.

Nederland verwelkomt de Europese aandacht voor zeldzame ziekten;
samenwerking kan tot meerwaarde leiden. Nederland is blij dat de
Commissie heeft aangegeven dat er ruimte is voor een ruime interpretatie
van het begrip ‘nationaal plan’ zodat recht wordt gedaan aan een
nationale invulling van maatregelen op dit terrein. 

Gezondheidsbeveiliging (Aanneming van conclusies van de Raad)- Doc.
16515/08

Naast coördinatie in de volksgezondheidssector is het belangrijk dat er
ook in en tussen andere sectoren goede coördinatie plaatsvindt. De
Commissie bereidt voorstellen voor over lange termijn oplossingen voor
de volksgezondheidsbenadering die in 2010 gepresenteerd worden. Dit
betreft een mededeling over een wetgevingskader voor
gezondheidsbeveiliging waarin ook ingegaan wordt op de status en mandaat
van het Gezondheidsbeveiligingscomité (HSC). De verlenging van de
levensduur van virale middelen moet ook een focus zijn van de EU en in
het bijzonder de Raad. De Commissie geeft aan dat de Internationale
Gezondheidsregeling (IHR) een efficiënt instrument is om besmettelijke
ziekten te bestrijden, maar geeft aan dat de tenuitvoerlegging zou
moeten verbeteren. Het is belangrijk dat de samenwerking met de WHO
wordt verbeterd en dat er en impuls wordt gegeven aan de IHR. De
Raadsconclusies worden ongewijzigd aangenomen. 

 

Gezondheidsstrategieën ter bestrijding van ouderdomsgebonden
neurodegeneratieve ziekten in het bijzonder van de ziekte van Alzheimer
(Aanneming van conclusies van de Raad)- Doc. 16516/08

Het Voorzitterschap heeft dit onderwerp als prioriteit gekozen. De
Commissie wordt in de Raadsconclusies verzocht om in 2009 met een
voorstel te komen met een focus op onderzoek, het uitwisselen van goede
praktijken en het verbeteren en uitwisselen van epidemiologische
gegevens. De Commissie verwelkomt de conclusies. In de
Gezondheidsstrategie wil de Commissie de nadruk leggen op een betere
gezondheid in een verouderend Europa. De hoofdverantwoordelijkheid voor
dit onderwerp ligt bij de lidstaten maar leiderschap en samenwerking
dient op Europees niveau aanwezig te zijn. De Commissie geeft aan een
initiatief te zullen ontwikkelen dat voortbouwt op de hierboven
genoemden elementen. Nederland kan zich vinden in de Raadsconclusies. De
Raadsconclusies worden ongewijzigd aangenomen. 

Diversen

a) Groep op hoog niveau volksgezondheid van de Raad over de
gezondheidsstrategie- Informatie van het voorzitterschap 

Deze groep heeft op 9 december plaatsgevonden en had als primaire focus
de implementatie van de EU Health Strategy en het promoten van een
cultuur van kwaliteit in gezondheidsdiensten. 

b) Voorstel voor een verordening betreffende de voorlichting van de
consumenten over voedingsmiddelen- (Informatie van het voorzitterschap
over de stand van de besprekingen)- Doc. 16519/08

Het Voorzitterschap presenteert het voortgangsverslag. De Commissie
vindt het belangrijk dat de consument voldoende informatie heeft om een
goede keuze te maken. De Commissie staat stil bij het belang van het
vermelden van zout als een van de voedingsstoffen. Een groot aantal
lidstaten heeft aangegeven dat lager zoutgebruik belangrijk is. 

c) Voorstel voor een richtlijn wat wijzigingen in de voorwaarden van
vergunningen voor het in de handel brengen van geneesmiddelen betreft
(Mondelinge informatie van het voorzitterschap)

Het overleg met het EP en de rapporteur is goed verlopen en er is een
akkoord in eerste lezing. 

d) Voorstel voor een richtlijn betreffende de kwaliteit en veiligheid
van orgaandonatie en transplantaties (Informatie van de Commissie)-Doc.
16521/08, 16545/08

De ontwerprichtlijn en het Actieplan richten zich op drie gebieden
namelijk 1) kwaliteit en veiligheid van organen 2) het vergroten van de
beschikbaarheid 3) het versterken van transplantatiesystemen. 

Vooruitgang in de transplantatiegeneeskunde heeft tot een tekort aan
organen geleid. Om de huidige uitdaging het hoofd te bieden heeft de
Commissie een ontwerprichtlijn aangenomen gericht op kwaliteit en
veiligheidsaspecten en een actieplan voor hechtere samenwerking tussen
lidstaten. De richtlijn moet bewerkstelligen dat er goede structuren in
de EU tot stand komen en zorgen voor een basis kwaliteits- en
veiligheidsniveau. Een nationaal bevoegd orgaan moet zorgen voor het
voldoen aan Europese normen. Nationale kwaliteitsprogramma’s moeten
leiden tot continue verbetering van orgaantransplantatie. De lidstaten
worden opgeroepen traceerbaarheidssystemen in te richten en
transplantatiecoördinatoren aan te stellen. Het Actieplan kent tien
prioritaire acties om de samenwerking tussen lidstaten op te drijven en
praktijkvoorbeelden uit te wisselen. Het actieplan vult de richtlijn aan
door acties voor kwaliteit en veiligheid in een niet-bindende context
door samenwerking tussen lidstaten.

 

e) Voorstel voor een richtlijn betreffende de kwaliteit van de
gezondheidsdiensten, met inbegrip van de preventie en de controle van
ziekenhuisinfecties (Informatie van de Commissie)- Doc. 16522/08,
16524/08

Ziekenhuisinfecties hebben een grote impact op de patiënt en zorgen
voor een grote belasting van de capaciteit van ziekenhuizen en voor
extra kosten. De lidstaten hebben dit onderkend. Uitwisseling van goede
praktijken is belangrijk en hier ligt de meerwaarde van de EU. Daarom
zijn er een mededeling en een aanbeveling van de Raad gepresenteerd.
Preventie van ziekenhuisinfecties moet worden versterkt en onderzoek
moet worden gesteund. De Commissie denkt dat een Europese classificatie
van infecties en richtsnoeren voor preventie een goede richting is en
een tevens een krachtig signaal om dit probleem aan te pakken. 

f) Groenboek van de Commissie over gezondheidswerkers (Informatie van de
Commissie)- Doc. 16535/08

De Commissie geeft aan dat gezondheidssystemen afhankelijk zijn van
goede gezondheidswerkers. Vergrijzing en chronische ziekten doen de druk
op het systeem toenemen. Daarnaast vergrijzen de gezondheidswerkers zelf
ook en is er niet voldoende aanwas. De migratie en mobiliteit van
gezondheidswerkers heeft ook invloed op de verdeling van de
gezondheidswerkers. De Commissie noemt in haar Groenboek punten zoals
het belang van een goede opleiding, het verbeteren van de status en
participatie van vrouwen en het voorkomen van brain drain van goede
gezondheidswerkers uit ontwikkelingslanden. 

g) Informatie over de tijdens het Franse voorzitterschap georganiseerde
evenementen:

Het Voorzitterschap koppelt terug over de georganiseerde evenementen. 

h) Groep op hoog niveau van de Commissie betreffende de
gezondheidsdiensten en de medische zorg (Informatie van het
voorzitterschap)-Doc. 14582/08

Er is een jaarverslag aan de Raad gepresenteerd over de acties die zijn
ondernomen: aansprakelijkheidsproblematiek bij grensoverschrijdende
zorg, projecten referentienetwerk; het vraagstuk inzake
patiëntveiligheid en het groenboek gezondheidswerkers. 

i) Nieuwe voorstellen geneesmiddelenwetgeving (Presentatie door de
Commissie)

Het geneesmiddelenpakket (namaakgeneesmiddelen, informatie aan
patiënten en

geneesmiddelenbewaking) is op 10 december jl. gepresenteerd door de
Commissie. Commissaris Vassiliou geeft aan dat zij namens vicevoorzitter
Verheugen spreekt. De mededeling bevat een toekomstvisie. De andere
wetsvoorstellen zijn bedoeld om iets te doen aan de namaak van
geneesmiddelen, de verbetering van de bewaking van geneesmiddelen en
informatie aan patiënten. T.a.v. patiënteninformatie sluit Nederland
zich aan bij opmerkingen dat er een dunne lijn is tussen informatie en
reclame en dat de farmaceutische industrie de patiënt slechts moet
informeren via de bijsluiter. 

k) Intensivering van de samenwerking tussen de lidstaten op het gebied
van e-

gezondheid (Informatie van de Oostenrijkse delegatie)- Doc. 16532/08 

Oostenrijk benadrukt dat e-gezondheid belangrijk is voor de lidstaten en
dat er al een aantal belangrijke initiatieven bestaan die de kwaliteit
van de gezondheidszorg verbeteren. Het is volgens Oostenrijk belangrijk
dat de verschillende systemen aan elkaar worden gekoppeld. Tsjechië
heeft dit als een van de prioriteiten benoemd voor haar komend
voorzitterschap.

l) Werkprogramma van het volgende voorzitterschap (Informatie van de
Tsjechische 

delegatie)

Behalve de richtlijn patiëntenrechten en grensoverschrijdende zorg zijn
punten in het Tsjechische programma kwaliteit en veiligheid van
gezondheidszorg, patiëntenveiligheid, orgaandonatie en bescherming
tegen infecties. 

 PAGE   1 

 PAGE   5