Preview document (🔗 origineel)

---

Bijlage 3.  Resultaten Actieprogramma Ruimte en Cultuur

Het Actieprogramma Ruimte en Cultuur (ARC), Architectuur- en Belvedere
beleid 2005-2008 had als belangrijkste doel de versterking van de
ruimtelijke kwaliteit van gebouwen, dorpen, steden en landschappen. Het
kabinet stelde hiervoor geen nadere verplichtingen maar wilde de
overheden en marktpartijen als uitvoerders van het ruimtelijk beleid
verleiden tot stevige culturele ambities. Ten opzichte van de voorgaande
beleidsnota’s (Belvedere en Ontwerpen aan Nederland) lag het accent
van het ARC meer op uitvoering van beleid en op de aansluiting bij
concrete ruimtelijke opgaven. 

Met het ARC heeft het rijk instrumenten en activiteiten geleverd die
bijdagen aan het ontwerpklimaat in Nederland, waarin oog is voor
vernieuwing én geschiedenis. Dit heeft gestalte gekregen door de
uitvoering van 29 acties verdeeld over vier categorieën:
voorbeeldprojecten, wettelijk kader, investeringsprogramma’s en
stimuleren-faciliteren-kennisontwikkeling. Iedere actie is uitgevoerd
onder de verantwoordelijkheid van een of meerdere departementen. De
ministers van OCW en VROM voerden de coördinatie van het programma.  

Door het uitbrengen en uitvoeren van het ARC raakte het cultuurbeleid
verder verbonden met het ruimtelijke beleid en uitvoering. De cultuur
van het maken uit de eerdere architectuurnota’s en behoud door
ontwikkeling van cultureel erfgoed uit de Nota Belvedere werden als
samenhangende motto’s van toepassing verklaard op de ruimtelijke
opgaven in Nederland. Met het samenbrengen van het architectuurbeleid 
en Belvederebeleid in één programma zijn de delen van het
cultuurbeleid die gericht zijn op de kwaliteit van de leefomgeving beter
geïntegreerd en ze bovendien nauwer betrokken op het ruimtelijk beleid
en op gebiedsontwikkelingsprocessen. 

De acties uit ARC hebben over de gehele linie genomen een rijke oogst
aan resultaten opgeleverd. Het ARC is uitgevoerd in een periode van
toenemende maatschappelijke belangstelling voor de kwaliteit van de
inrichting van Nederland. Deze belangstelling legde een stevig bodem
onder de uitvoering van het programma en maakte de behoefte aan een
dergelijk ruimtelijke kwaliteitsprogramma zichtbaar.

Met de voorbeeldprojecten uit het ARC als de Nieuwe Hollandse
Waterlinie, Routeontwerp snelwegen en Ruimtelijk ontwerpen met water
heeft het rijk, vaak samen met de andere bestuurlijke partners, laten
zien hoe de aandacht voor ontwerp- en cultuurhistorie leidt tot nieuwe
perspectieven op de ruimtelijke opgaven 

In de categorie wettelijk kader zijn ondermeer een wetsvoorstel voor
herziening van de Wet op de Architectentitel en de Handreiking
cultuurhistorie in milieu effectrapportages en maatschappelijke kosten
baten analyse (mkba) tot stand gekomen.

De cultuurimpuls in de investeringsprogramma’s voor stedelijk en
landelijk gebied (ISV en ILG) geven gemeenten en provincies de
mogelijkheid plannen met ruimtelijke kwaliteitsambities daadwerkelijk
uit te voeren.

De uitvoering van  andere acties gericht op stimuleren, faciliteren en
kennisontwikkeling, zoals de jaarlijkse uitreiking van de Gouden
Piramide voor opdrachtgeverschap, leerstoelen Belvedere en
ontwerpateliers, hebben laten zien hoe werkend vanuit een cultureel
perspectief de inrichting van Nederland kan worden verrijkt.

De opbrengsten uit de 29 ARC-acties zijn gedeeld met gemeenten,
provincies en marktpartijen door het organiseren van ARC bijeenkomsten,
artikelen in tijdschriften, nieuwsbrieven, manifestaties, publicaties en
andere media. De uitkomsten van veel van de acties leiden in veel
gevallen tot vervolginitiatieven en worden geborgd in het beleid van het
rijk en/of in de werkwijzen departementen en rijksdiensten. Voorbeelden
zijn de voorgenomen ontwikkeling van het welstandsbeleid, waarover de
kamer onlangs is geïnformeerd, die mede is gebaseerd op het resultaat
van de ARC-actie Welstand, of het vervolg dat nu aan de actie
Scholenbouw wordt gegeven in samenwerking met het Servicecentrum
Scholenbouw. Continuïteit is ook aanwezig in het besluit van VROM, LNV,
VenW en OCW om het in 2005 ingestelde College van Rijksadviseurs voort
te zetten, op basis van een positieve waardering van het werk van het
college in de afgelopen periode.

De ervaringen bij de uitvoering van het ARC zijn benut bij het
formuleren van Een Cultuur van Ontwerpen en de uitwerkingsbrief. Het in
het ARC gehanteerde instrument van de voorbeeldprojecten wordt naar een
hoger plan getild. De incidentele aandacht voor de rol en positie van
het ontwerp door de voorbeeldprojecten maakt plaats voor een structurele
verankering van ontwerp in rijksprojecten en programma’s (‘Ontwerp
voorop’). Voor de cultuurhistorische component wordt met het
Belvederbeleid een vergelijkbare beweging gemaakt. Het uitgangspunt dat
bij nieuwe ontwerpopgaven een zorgvuldige omgang met het cultureel
erfgoed plaats moet vinden, wordt in Een Cultuur van Ontwerpen tot
gemeengoed van het architectuurbeleid gemaakt. Dit blijkt onder andere
uit het verheffen van het vraagstuk van herbestemming tot een van de
speerpunten van het architectuurbeleid. 

 

 PAGE    

 PAGE   1 

  DOCVARIABLE clausule