Preview document (🔗 origineel)

---

brief aan de tweede kamer betreffende Verslag van de London Summit

1. Inleiding

Op 2 april jl. namen wij deel aan de London Summit on Stability Growth
and Jobs. Tijdens de topbijeenkomst bleek een grote eensgezindheid onder
de deelnemers, hetgeen een gebalanceerd en ambitieus communiqué
mogelijke maakte met een groot aantal concrete maatregelen. De
Nederlandse standpunten zoals verwoord in de kamerbrief over de London
Summit d.d. 27 maart 2009 komen daarin goed tot hun recht. 

De regeringsleiders en ministers van financiën van de grootste
economieën besloten in Londen tot een daadkrachtige en afgestemde
aanpak om de wereldwijde economie weer op gang te helpen.  Zij waren het
er over eens dat zowel economische herstelpakketten als verbeterde
financiele regelgeving en toezicht nodig zijn voor economisch herstel en
financiële stabiliteit. Daarbij werd onderkend dat een voorwaarde voor
het herstel van groei is dat kredietstromen weer op gang worden
gebracht, onder meer door het aanpakken van de probleemactiva in
financiële instellingen. Een kernpunt van de Top van Londen was de
gezamenlijke vastbeslotenheid om te voorkomen dat een protectionistische
neerwaartse spiraal op gang komt. Daarnaast is ook de versterking van de
middelen van de internationale financiële instellingen, met name het
IMF, van groot belang om het mondiale financieel-economische stelsel te
stabiliseren. Voorts is de forse stap vooruit bij de verbetering van
toezicht en regelgeving van groot belang voor het herstel van het
vertrouwen in de financiële sector op langere termijn.

Tijdens de London Summit is glashelder geworden dat de financiële en
economische wereld van morgen niet mag lijken op die van gisteren. In
dat kader heeft Nederland zich tijdens de London Summit ook ingezet voor
maatregelen die bijdragen aan welzijn en welvaart voor iedereen op de
langere termijn, in plaats van zoveel mogelijk winst op korte termijn.
Voor de welvaart van Nederland is globalisering van groot belang, maar
dan wel een globalisering die verantwoord is: houdbaar, duurzaam en
solidair. 

Specifieke punten van de Nederlandse inzet waarin deze inzet tot uiting
kwam, betroffen het principe van een handvest van duurzaam economisch
handelen, het aanpakken van perverse prikkels vanuit beloningsstructuren
in de financiële sector, het pleiten voor een open en eerlijke
wereldhandel gevrijwaard van protectionisme, steun aan de armste
ontwikkelingslanden, duurzame investeringen en een mondiaal
klimaatakkoord. 

Overigens laten de Washington Summit op 15 november 2008 en de London
Summit op 2 april 2009 zien dat door de huidige crisis er een toegenomen
behoefte is aan andere manieren om invulling te geven aan de mondiale
samenwerking, rekening houdend met de grote veranderingen in de
wereldeconomie van de afgelopen decennia. Een sprekend voorbeeld is de
grote aandacht voor de brede G20-samenwerking, terwijl eerder de
bijeenkomsten van de G8 als het cruciale economische overleg van
wereldleiders werden gezien. Een ander voorbeeld betreft de uitbreiding
van het aantal leden van het Financial Stability Forum (FSF), die de
laatste maanden na lancering van het voorstel in Washington op 15
november, heeft plaatsgevonden en de omvorming daarvan tot een Financial
Stability Board.

Het communiqué (Leaders’ statement) alsmede de verklaringen over de
internationale financiële instellingen en de versterking van het
financiële systeem, en de voortgangsrapportage ten aanzien van het
Washington Action Plan zijn bijgevoegd. In deze brief wordt ingegaan op
de belangrijkste elementen uit het communiqué en de verklaringen.

2. Herstel van groei en werkgelegenheid

Het communiqué wijst ten eerste op de omvang van de al aangekondigde
gezamenlijke bestedingsimpulsen. Volgens het IMF bedragen de impulsen
van G20 landen cumulatief over 2008-2010 ruim USD 5000 miljard
(inclusief automatische stabilisatoren), hetgeen zich vertaalt in een
extra economische groei van ruim 4% in de G20 landen. Er werden geen
nieuwe, additionele nationale bestedingsimpulsen aangekondigd. Wel wordt
de financiële armslag van het IMF en de multilaterale banken sterk
vergroot en is afgesproken om de officiele steun voor
handelsfinanciering fors uit te breiden. Deze initiatieven beteken een
belangrijke ondersteuning voor de mondiale handel en investeringen.

In het communiqué wordt het belang onderstreept van de lange termijn
houdbaarheid van de overheidsfinanciën, prijsstabiliteit en
geloofwaardige exit strategies voor de bestedingsimpulsen. Onzes inziens
bevat het communiqué een goed evenwicht tussen korte termijn impulsen
en langere termijn houdbaarheid van de overheidsfinanciën, en is de
centrale rol toegedicht aan het IMF in de monitoring, assessment &
surveillance van de crisisbestrijdingsmaatregelen toe te juichen  

Het communiqué geeft ook aan dat begrotings- en monetaire maatregelen
effectiever zijn als de internationale kapitaalstromen en nationale
leningenmarkt weer hersteld zijn. Hier wordt gewezen op de vele
maatregelen die al genomen zijn om de financiële markten weer op gang
te helpen, en wordt de belofte gedaan om te doen wat nodig is om de
financiële stromen weer te herstellen en de stabiliteit van
systeem-instellingen te waarborgen, conform de Nederlandse inzet. Het
communiqué bevat ook de belofte om deze steun te geven volgens de
principes van het raamwerk van de G20 Ministers van Financiën
(‘Framework for restoring lending and repairing the financial
sector’, zie de brief van Staatssecretaris De Jager van 19 maart
2009). 

3. Versterking van financiële regulering en toezicht

De G20 heeft veel vooruitgang geboekt in de versterking van de
regulering van - en toezicht op – de financiële sector. Dit blijkt
ook uit de voortgangsrapportage van het Washington Action Plan die op 2
april werd gepubliceerd (bijgevoegd). Uit het communiqué en de
bijgevoegde Declaration on strenghthening the financial system, blijkt
de eensgezindheid om regulering en toezicht te versterken op een
gecoördineerde wijze te versterken. Nederland is tevreden over de
gemaakte voortgang en afspraken, en zal druk blijven uitoefenen om de
afspraken te concretiseren en om te zetten in beleid. 

Belangrijke afspraken zijn bijvoorbeeld gemaakt over een dekkend stelsel
van toezicht, waarbij alle systeemrelevante financiële instituties -
inclusief hedge funds - instrumenten en markten onder het bereik van
toezicht dienen te vallen. Tevens is besloten dat het IMF in
samenwerking met het FSF zich sterker zullen richten op het
macro-prudentieel toezicht en het tijdig signaleren van kwetsbaarheden.
Verder zijn afspraken gemaakt over het versterken van het kapitaal
raamwerk en het dempen van de golfbewegingen in de financiële markt
(procyclliciteit), onder meer door buffers op te kunnen bouwen in goede
tijden. 

In het bijzonder heeft Nederland zich het afgelopen jaar sterk gemaakt
om verkeerde prikkels in de beloningsstructuren in de financiële sector
aan te pakken, inclusief de mogelijkheid om de beloningsstructuur mee te
nemen in de beoordeling van het prudentieel toezicht. Tegelijkertijd
hebben wij ons ook hard gemaakt voor de notie van corporate social
responsibility, waarbij aandacht is gevraagd voor loonmatiging van
bankiers tijdens de kredietcrisis. De Nederlandse inzet is goed
gereflecteerd in het communiqué en de declaration waar London Summit
Leaders akkoord gaan met de door het Financial Stability Forum (FSF)
opgestelde principes om beloningsstructuren in lijn te brengen met lange
termijn doelstellingen en prudent risico-beleid, en het vragen aan het
Basel Committee on Banking Supervision (BCBS) om de principes op te
nemen in hun guidance for risk management. Wij zijn dan ook tevreden met
de toezegging om de beloningsstructuren onder de reikwijdte te stellen
van de toezichthouders en het noemen van de mogelijkheid om sancties uit
te voeren in de vorm van hogere kapitaaleisen.  

Het G20 proces heeft sinds het Washington Action Plan een belangrijke
stimulerende rol gespeeld in het aanpakken van belastingparadijzen. Veel
jurisdicties die als niet-coöperatief of niet-transparant
gekarakteriseerd kunnen worden, hebben de afgelopen maanden bekend
gemaakt meer informatie te willen gaan uitwisselen. Tijdens de London
Summit is de druk verder opgevoerd door te verklaren dat de periode van
bankgeheim voorbij is. In concreto wordt aan gegeven dat de G20-landen
bereid zijn tegenmaatregelen te nemen als belastingparadijzen hun beleid
niet aan passen. Er wordt verwezen naar een door de OESO gepubliceerde
lijst van jurisdicties (op 2 april, beschikbaar op www.oecd.org); een
aantal voorbeelden van mogelijke acties gepresenteerd; en een oproep
gedaan aan de relevante internationale organisaties om hun peer reviews
te versterken. Nederland is verheugd over de geboekte vooruitgang en is
voornemens om met jurisdicties die op de grijze lijst van de OESO
voorkomen een informatie-uitwisselingsovereenkomst te sluiten. 

Tot slot is overeengekomen, conform Nederlandse inzet, dat het FSF wordt
uitgebreid. Naast de bestaande leden worden alle (nog niet
vertegenwoordigde) G20 landen, Spanje en de Europese Commissie lid van
het FSF. Tegelijkertijd wordt het mandaat op het gebied van financiële
stabiliteit verbreed, en haar capaciteit en institutionele set-up
versterkt. Om dit te weerspiegelen wordt het FSF getransformeerd in een
Financial Stability Board (FSB). Nederland krijgt in deze FSB een extra
stoel. Nederland wordt dan in het FSB dan vertegenwoordigd door De
Nederlandsche Bank en het Ministerie van Financiën. De FSB is ook
gevraagd, samen met het IMF, om de voortgang van de implementatie van
het Washington Action Plan en het communiqué van de London Summit te
monitoren en terug te rapporteren naar de volgende vergadering van de
G20 Ministers van Financiën. 

4. Versterking van de internationale financiële instellingen (IFIs)

Nederland zette tijdens de London Summit in op o.a. een versterking van
de financiële capaciteiten en de governance van het IMF, en wij
verwelkomen dan ook de aanbevelingen zoals weergegeven in het
communiqué en de bijgevoegde verklaring (‘Declaration on delivering
resources through the international financial institutions’). 

Daags voor de London Summit gaf de G20 Voorzitter (VK), gesteund door de
VS, aan de financiële armslag van het IMF te willen verdrievoudigen
door een uitbreiding van de New Arrangements to Borrow (NAB) met
maximaal USD 500 miljard. Ook werd voorgesteld om een allocatie van
Special Drawing Rights (SDRs) van USD 250 miljard te realiseren, en de
mogelijkheid te bekijken of het IMF indien nodig op de kapitaalmarkt kan
lenen. Tijdens de London Summit spraken de wereldleiders steun uit voor
deze voorstellen, die met name bedoeld zijn om groei in opkomende
economieen en ontwikkelingslanden te steunen, en zullen nu volgens de
gebruikelijke procedure bekrachtigd zullen worden. 

Europa had tijdens de Europese Voorjaarsraad al besloten om € 75
miljard aan het IMF beschikbaar te stellen. Aangezien de aanpassing en
uitbreiding van de NAB enige tijd in beslag neemt, vindt de financiële
versterking van het IMF in de eerste plaats via bilaterale leningen,
zoals die van de EU, Japan, Canada en Noorwegen, die dan vervolgens
omgezet worden in bijdragen aan de NAB. Zoals aangegeven in de brief aan
de Tweede Kamer over de inzet van Nederland tijdens de London Summit
(d.d. 27 maart 2009) ligt het voor de hand om de Europese bijdrage
volgens de nieuwe quotaverhoudingen te verdelen over de EU-lidstaten.
Nederland zou in dat geval € 5,32 miljard voor zijn rekening nemen.
Hier moet nog een overeenkomst over worden afgesloten met het IMF. Dit
zijn geen kosten, maar een bedrag waarvoor Nederland gevraagd kan worden
om leningen aan het IMF te verstrekken, en waarvoor een rente-vergoeding
wordt ontvangen. Tijdens de London Summit waren er toezeggingen voor de
uitbreiding van de NAB van ongeveer USD 350 miljard, hetgeen nog een
maximaal financieringsgat van USD 150 miljard overlaat. In de komende
weken zal bezien worden hoe de rest van dit gat gevuld gaat worden.
Hierbij zal in in eerste instantie gekeken worden naar de landen die tot
nu toe nog geen toezeggingen hebben gedaan. Een eventuele verdere
beschikbaarheidstelling door Nederland hangt af van de bereidheid van
andere landen om ook bij te dragen.

In het communiqué is er verder een politieke commitment opgenomen om
een SDR-allocatie van USD 250 miljard te steunen. Het IMF zal naar
verwachting op korte termijn een dergelijk voorstel in de IMF Board
neerleggen. Vervolgens dient de Board of Governors over dit voorstel te
stemmen. Nederland is voornemens dit voorstel te steunen. Indien het
voorstel goedgekeurd wordt, zal Nederland volgens onze eigen
berekeningen ongeveer € 4,47 miljard aan SDRs ontvangen. Net als bij
de bestaande SDRs kan Nederland gevraagd worden om SDRs van andere
IMF–leden te ruilen voor harde valuta (zoals de Euro). Nederland kan
op ieder moment de SDRs ook weer terugwisselen voor harde valuta. De €
4,47 mld. betreft dus geen kosten, maar een soort lening waar Nederland
de SDR-rente over ontvangt indien de lening wordt ingeroepen. De
verwerking in de begroting van de gevolgen van deze SDR allocatie en van
bovengenoemde uitbreiding van de NAB zal geschieden in de Voorjaarsnota.

Conform onze inzet gaan ook de multilaterale ontwikkelingsbanken (MDBs)
een belangrijke rol spelen in de bestrijding van de crisis. Het
communiqué geeft aan dat de MDBs de komende drie jaar USD 100 miljard
meer gaan uitlenen. Dit gebeurt op basis van een efficiëntere benutting
van bestaand kapitaal en een kapitaalverhoging van de Asian Development
Bank (AsDB). De behoefte voor een kapitaalverhoging bij de African
Development Bank (AfDB), de Inter-american Development Bank (IaDB) en de
European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) zal onderzocht
worden. 

Verder hebben de London Summit Leaders zich nogmaals positief
uitgesproken over de hervorming van de voice & representation bij het
IMF en de MDBs. Ook werd overeengekomen om de volgende quotaherziening
bij het IMF naar voren te halen, van 2013 naar januari 2011, en het
proces om tot een herziening van stem-aandelen bij de Wereldbank te
komen, te versnellen tot voorjaar 2010. De oproep om de
geloofwaardigheid en accountability van de IFIs te versterken, conform
Nederlandse inzet, is ook onderschreven door de London Summit Leaders. 

Tot slot werden de London Summit Leaders het eens over de wenselijkheid
van een nieuwe consensus over de belangrijkste waarden en principes die
duurzaam economisch handelen bevorderen. het uitwerken van een handvest
waarin deze beginselen zijn vastgelegd is een initiatief van
Bondskanselier Merkel dat wij in aanloop naar – en tijdens – de
London Summit actief gesteund hebben. Oogmerk is om het evenwicht in en
de houdbaarheid van het mondiale economische stelsel te versterken,
voortbouwend op de convergentie in economische systemen e de daarbij
behorende waarden die de afgelopen decennia heeft plaatsgevonden.
Daarbij zal ook lering moeten worden getrokken uit de huidige crisis.
Nederland streeft ernaar om actief aan deze discussie bij te dragen op
weg naar de volgende topbijeenkomst, die nadere aandacht aan het charter
zal besteden.

5. Tegengaan van protectionisme en de stimulering van de wereldhandel

Voor een handelsnatie als Nederland is het tegengaan van protectionisme
en het stimuleren van de wereldhandel en investeringen essentieel. Wij
verwelkomen dan ook het krachtige signaal van de London Summit Leaders
om in ieder geval tot eind 2010 geen nieuwe handels- of
investeringsbelemmerende maatregelen te nemen. Deze belofte werd
voorzien van een monitoring & peer review mechanisme, waardoor landen op
eventuele misstappen aangesproken kunnen worden. London Summit Leaders
hebben zich ook gecommitteerd om nieuwe protectionistische maatregelen
direct terug te draaien. Ook is afgesproken om financieel protectionisme
te voorkomen, conform Nederlandse inzet, aangezien dat een beperkende
invloed kan hebben op kapitaalstromen, in het bijzonder naar
ontwikkelingslanden. Daarnaast is er ook een commitment in het
communiqué opgenomen om tot een ambitieuze en gebalanceerde conclusie
van de Doha Development Round te komen. Positief is dat daarbij is
vastgelegd dat hetgeen waarover in de loop van de onderhandelingsronde
reeds voortgang werd bereikt (met o.m. de vorige Amerikaanse regering),
als vertrekpunt wordt genomen. Op voorstel van de nieuwe Amerikaanse
president Obama, werd afgesproken dat bij de eerstvolgende
topbijeenkomst prioritair aandacht zal worden besteed aan de Doharonde.

Op basis van een voorstel van de VS is er overeenstemming bereikt over
het beschikbaar stellen van kapitaal om USD 250 miljard aan handel te
financieren de komende twee jaar, via de MDBs waaronder de International
Finance Corporation (IFC) en nationale export kredietinstellingen.
Nederland heeft bij monde van Minister Koenders aangegeven USD 50
miljoen beschikbaar te stellen voor het Global Trade Liquidity Program
van het IFC ten behoeve van handelsfinanciering in arme landen. 

6. Verzekeren van een eerlijke en duurzame herstel voor allen

Wij vinden het belangrijk dat het communiqué een sterk signaal van
solidariteit en duurzaamheid geeft. Op aandringen van Nederland is er
naast de belofte om commitments inzake Official Development Assistance
(ODA) – na te komen, ook afgesproken om de
schuldverlichtingsverplichtingen na te komen.  Nederland heeft verder
bekend gemaakt het Rapid Social Response Fund van de Wereldbank met USD
20 miljoen te willen steunen. Een andere uiting van solidariteit is het
voornemen om USD 6 miljard extra IMF leningen aan de armste landen ter
beschikking te stellen, te financieren uit additioneel inkomen aangevuld
met de opbrengst van de al goedgekeurde goudverkopen door het IMF. 

Het milieu en de strijd tegen klimaatverandering stonden maar beperkt op
de agenda van deze economische top. Wij zijn er tevreden over dat de
London Summit Leaders hier toch bij stil hebben gestaan. Zo is er
afgesproken om de bestedingsimpulsen in te zetten voor het bereiken van
een duurzaam en groen economisch herstel, en om een transitie te maken
naar een groene economie. Ook is er een belofte opgenomen om tot een
klimaatveranderingsakkoord te komen tijdens de UN Climate Change
Conference in Kopenhagen in december 2009. 

7. Follow – up

Zeer waarschijnlijk zal de volgende bijeenkomst worden georganiseerd
rond de algemene vergadering van de Verenigde Naties in september 2009.
Het verschijnsel van de G20 bijeenkomsten op regeringsleidersniveau
lijkt zich daarmee e bestendigen. Nederland zal hieraan graag een
actieve bijdrage blijven leveren.

 PAGE   8 

 PAGE   1