Preview document (🔗 origineel)

---

Inleiding

Op 13 maart 2009 heeft de Kamer de vorige brief over de stand van zaken
met betrekking tot Afghanistan ontvangen (Tweede Kamer, vergaderjaar
2008-2009, 27 925, nr. 330). Deze brief gaat in op de ontwikkelingen in
de laatste drie maanden op het gebied van opbouw, politieke en
bestuurlijke ontwikkelingen en militaire zaken.

Op maandag 6 april is de 20-jarige soldaat der eerste klasse Azdin
Chadli gesneuveld door een raketbeschieting op Kamp Holland in Tarin
Kowt. De regering is zich ten volle bewust van de grote betekenis die
deze gebeurtenis heeft voor nabestaanden en de militairen van zijn
eenheid en betuigt hierbij opnieuw haar diepgevoelde medeleven. Nog niet
eerder viel een slachtoffer op het kamp zelf. De afgelopen periode zijn
ook Nederlandse gewonden te betreuren geweest, veelal als gevolg van
bermbommen. Ook dergelijke ongevallen hebben zowel fysiek als emotioneel
buitengewoon grote invloed op betrokkenen, familie en vrienden. De inzet
van alle militairen en civiele medewerkers, die binnen èn buiten de
verschillende bases en compounds in Uruzgan, Kandahar en Kabul hun werk
doen in Afghanistan, dwingt veel respect af.

Verschillende bewindspersonen bezochten de afgelopen maanden
Afghanistan. De minister van LNV was mede namens de minister voor
Ontwikkelingssamenwerking begin april in Afghanistan om samenwerking op
het gebied van landbouw te bespreken. Van 20 tot 22 april bezocht de
minister van Defensie de Nederlandse troepen in zowel Uruzgan, Kandahar,
als in Kabul op het hoofdkwartier van ISAF. In Kabul had hij eveneens
een ontmoeting met minister Wardak van Defensie. Op 6 en 7 mei jl. was
de minister van Buitenlandse Zaken in Afghanistan, alwaar hij in Kabul
met mensenrechtenorganisaties sprak. In Kandahar voerde hij overleg met
vertegenwoordigers van ISAF. Hoofddoel van het bezoek was de opening van
het regionale kantoor van de United Nations Assistance Mission in
Afghanistan (UNAMA) in Uruzgan met de speciale vertegenwoordiger van de
secretaris-generaal van de Verenigde Naties, de heer Eide. De
staatssecretaris van Defensie was op 27 en 28 mei jl. in Uruzgan, bij
welke gelegenheid hij Camp Hadrian in Deh Rahwod en een nieuwe legerpost
in de westelijke Deh Rafshan bezocht. Tenslotte bracht de Prins van
Oranje medio april een bezoek aan Uruzgan en Kandahar, alwaar hij
uitgebreid met militaire en civiele medewerkers en met
non-gouvernementele organisaties sprak. De Prins, die eerder in 2004 en
2007 in Afghanistan was,  bezocht Tarin Kowt, Chora en Deh Rawod. Hij
werd op deze reis vergezeld door de Commandant der Strijdkrachten.

De verkiezingen op 20 augustus vormen een belangrijke gebeurtenis in
Afghanistan de komende maanden. Na controle door de onafhankelijke
Klachtencommissie Verkiezingen zijn 41 van de 44 geregistreerde
kandidaten voor het presidentschap verkiesbaar, waaronder president
Karzai en enkele voormalige ministers. Voor de gelijktijdig te houden
provinciale verkiezingen zijn 3.270 kandidaten verkiesbaar, waaronder
342 vrouwen. In Uruzgan staan voor de provinciale verkiezingen 26
kandidaten op de lijst, onder wie twee vrouwelijke. De Electoral
Complaints Commission heeft op 9 juni jl. het vettingproces afgerond,
waarna op 13 juni de Independent Election Commission de definitieve
kandidatenlijst heeft vastgesteld.

Het zorgen voor de veiligheid rondom het verkiezingsproces is in eerste
instantie de verantwoordelijkheid van de Afghaanse politie en het leger.
UNDP en EUPOL zijn in dat kader deze maand begonnen met een programma om
in totaal 35.000 Afghaanse politieagenten te trainen om het
verkiezingsproces te begeleiden. De organisatie van de verkiezingen zelf
is deze keer voor het eerst volledig onder verantwoordelijkheid van de
Afghaanse overheid. ISAF speelt een ondersteunende rol, waarvoor er
gedurende een beperkte periode behoefte is aan extra militaire
capaciteit. In Uruzgan worden de huidige militaire bijdragen in
samenhang met de tijdelijke Nederlandse en Australische ophogingen als
voldoende gezien voor het vervullen van deze specifieke ondersteuning
tijdens de verkiezingen. 

Verschillende ontwikkelingen zorgen ervoor dat in de komende periode
rekening gehouden moet worden met een toename van het aantal
geweldsincidenten in Afghanistan: de verkiezingen zijn mogelijk voor de
Taliban een gelegenheid waarbij zij zullen trachten zich te laten
gelden. Daarnaast kan de toename van het aantal Amerikaanse troepen in
vooral het zuiden, het aantal gevechtscontacten doen toenemen en is de
zomer traditioneel een periode van verhoogde Taliban-activiteit. 

Toch is het aantal geweldsincidenten in Uruzgan in de afgelopen periode
gedaald, hoewel Taliban actief blijven in de provincie. Hierdoor kunnen
de positieve ontwikkelingen die mede dankzij de Nederlandse inspanningen
hebben kunnen plaatsvinden, zich consolideren, wat een duidelijke
positieve invloed heeft op de ontwikkeling van de provincie, zowel in
bestuurlijke als in economische zin. Er zijn steeds meer NGO’s actief
en de opening van het kantoor van UNAMA in Tarin Kowt wordt door hen
zeer op prijs gesteld. Van duurzame stabiliteit is echter nog geen
sprake. 

Belangrijke vooruitgang wordt geboekt bij de ontwikkeling van de
Afghaanse politie in Uruzgan. Op 21 mei is het door Nederland
gefinancierde Politie Trainingscentrum te Tarin Kowt officieel geopend.
De eerste groep van 97 agenten heeft inmiddels met goed gevolg de
achtweekse Focused District Development (FDD) training doorlopen.
Voorbereidingen voor de volgende opleiding op het centrum zijn gaande en
EUPOL en Australië hebben hun interesse kenbaar gemaakt om op
structurele wijze bij te dragen aan het PTC. De Nederlandse minister van
Justitie heeft onlangs gemeld bereid te zijn het mogelijk te maken dat
Justitiemedewerkers gedetacheerd worden bij de Rule of Law eenheid van
EUPOL Afghanistan. Zij zullen helpen de justitiële keten in Afghanistan
te versterken.

Internationaal

Verenigde Naties

Een van de meest in het oog springende en positieve beleidswijzigingen
van de VS sinds het aantreden van de nieuwe regering betreft de nadruk
die door de VS wordt gelegd op het versterken van de centrale rol van de
VN in Afghanistan. Nog steeds kampt de speciale vertegenwoordiger van de
secretaris-generaal (SVSG) van de VN, Kai Eide, met een tekort aan
personeel, zodat hij niet voldoende in staat is invulling te geven aan
het mandaat van de Veiligheidsraad om de internationale coördinatie
rond Afghanistan te verbeteren. Nu het budget van UNAMA mede op
voorspraak van Nederland eind vorig jaar in New York bijna is
verdubbeld, begint verbetering in deze situatie te komen. Op cruciale
dossiers als politie en civiel-militaire samenwerking is een duidelijke
verbetering zichtbaar. Door een combinatie van factoren loopt de
personele invulling van UNAMA echter nog achter op de behoefte. De
personeelsbehoefte van UNAMA stijgt als gevolg van de sterk toenemende
civiele en financiële inbreng, onder meer vanuit de VS, die de noodzaak
van coördinatie en de werklast daarvan voor UNAMA doen toenemen.
Complexe recruteringsprocedures bij de VN, toenemende vraag vanuit
verschillende instanties naar civiele expertise in Afghanistan en het
feit dat de UNAMA veldkantoren relatief kwetsbaar zijn, maakt dat ook in
de komende periode de versterking van UNAMA aandacht zal blijven vergen.
De Veiligheidsraad zal 30 juni a.s. de situatie in Afghanistan en de rol
van UNAMA bespreken, op basis van (nog te verschijnen) rapportage van
UNAMA. Nederland heeft ter ondersteuning van het ministerie van Landbouw
een landbouw-expert ter beschikking gesteld aan UNAMA.

NAVO

Vorige maand is bekend gemaakt dat de opperbevelhebber van ISAF, de
Amerikaanse generaal McKiernan, op initiatief van de VS vervangen zou
worden door luitenant-generaal McChrystal, die inmiddels is aangetreden.
McChrystal was voorheen werkzaam als chef staf van Joint Chiefs en heeft
van september 2003 tot augustus 2008 leiding gegeven aan speciale
operaties in Irak. McChrystal wordt gezien als expert op het gebied van
Counter Insurgency en heeft ervaring in complexe operaties en het
trainen van lokale veiligheidstroepen. Commandant ISAF heeft als
dubbelfunctie Commandant US Forces Afghanistan en is vanuit deze
dubbelfunctie ook verantwoordelijk voor CSTC-A (Combined Security
Transition Command – Afghanistan), de Amerikaanse missie die
verantwoordelijk is voor de training en opleiding van het Afghaanse
leger en de Afghaanse politiemacht. 

Commandostructuur ISAF

De VS heeft bij de NAVO voorgesteld om de structuur van het
ISAF-hoofdkwartier te veranderen en een nieuw hoofdkwartier, als
tussenlaag, te ontplooien. Op de bijeenkomst van ministers van Defensie
van 12 juni jl. is hierover een principebesluit genomen. De nieuwe laag
moet de schakel gaan vormen tussen het ISAF hoofdkwartier en de
regionale commando’s. De belangrijkste redenen voor dit besluit zijn
de toename in de activiteiten van COMISAF, het toegenomen aantal troepen
in Afghanistan en de toevoeging van nieuwe taken zoals de
NAVO-trainingsmissie. Dit alles zorgt ervoor dat commandant ISAF te
zwaar wordt belast om zorg te dragen voor zowel de operationele
aansturing van de missie als het uitzetten van de strategische lijnen.
Op 12 juni is besloten deze twee taken binnen het huidige hoofdkwartier
te splitsen. Er komt een strategisch hoofdkwartier onder COMISAF, met
daaronder een operationeel hoofdkwartier, de NAVO-trainingsmissie en de
Special Forces-operaties. Voor Nederland is het in de verdere uitwerking
van de plannen belangrijk dat het nieuwe hoofdkwartier goed blijft
samenwerken met UNAMA, zowel in Kabul als regionaal. 

NAVO Training Mission Afghanistan

De NAVO-top in Straatsbrug besloot tot instelling van een
NAVO-trainingsmissie in Afghanistan (NTM-A). De ontmoeting van NAVO
ministers van Defensie heeft op 12 juni jl. besloten tot een
geleidelijke invoering hiervan, opdat taken en middelen op elkaar
blijven aansluiten en de missie beheersbaar blijft. De belangrijkste
meerwaarde van de missie ligt vooral in een betere coördinatie van de
verschillende trainingsinspanningen van de VS, het trainingscommando
Combined Security Transition Command-Afghanistan en van bilaterale
initiatieven zoals de Police Mentoring Teams (PMT’s) die verschillende
landen al leveren. Nederland blijft ervoor waken dat de NAVO-inzet
complementair is aan en gecoördineerd wordt met bijdragen van andere
spelers zoals EUPOL. De details van de commandostructuur zijn nog niet
gefinaliseerd, maar inmiddels is wel duidelijk dat NTM-A
verantwoordelijk zal worden voor de beleidsmatige kant van opleiding en
training op nationaal en provinciaal niveau, en dat uitvoering op
regionaal niveau zal worden aangestuurd. Op basis van de nadere
uitwerking zal de Nederlandse regering bezien of zij de Nederlandse
PMT’s in de NTM-A-structuur kan inbedden.

RC/South 

Voorafgaand aan de NAVO-ministeriële bijeenkomst in Brussel van 12 juni
jl. overlegden de ministers van Defensie van Nederland, de Verenigde
Staten, het Verenigd Koninkrijk, Australië, Canada, Denemarken, Estland
en Roemenië op 10 en 11 juni informeel over de samenwerking in
Zuid-Afghanistan, dat valt onder Regional Command South (RC/South). De
ministers spraken vooral over mogelijkheden om de regionale aanpak in
het Zuiden verder te versterken, onder andere met behulp van de
opgerichte civiel-militaire cel op het hoofdkwartier in Kandahar. De
ministers spraken voorts over de samenwerking met Pakistan en over de
intensiveringen van de training van de Afghaanse
veiligheidsorganisaties. Vooruitlopend op de NAVO-bijeenkomst gaf de
Amerikaanse minister Gates alvast een toelichting op de wijzigingen in
de ISAF commandostructuur. De nieuwe Australische minister van Defensie
Faulkner wees op de aangekondigde forse toename van de Australische
bijdrage. Hij meldde dat Australië, gelet op de verantwoordelijkheden
die het heeft in de nabije regio, niet de rol van lead nation in Uruzgan
kan overnemen. Tijdens de NAVO-bijeenkomst herhaalde minister Faulkner
zijn standpunt, en vroeg de NAVO een oplossing te zoeken voor de nodige
ondersteuning in Uruzgan.

Pakistan

Met verwijzing naar Kamerbrief inzake de actuele situatie in Pakistan en
de Nederlandse inzet ten aanzien van de EU-Pakistan top d.d. 17 juni
a.s. in Brussel, kan op deze plaats volstaan worden met de constatering
dat de humanitaire situatie in Pakistan als gevolg van de militaire
acties in de Swat-vallei buitengewoon zorgwekkend blijft. De bomaanslag
op het Pearl Continental Hotel in Peshawar van 10 juni jl maakt de
hulpverlening extra moeilijk. Ook het gebrek aan snelheid bij de
VN-organisaties om deze vluchtelingen te helpen baart zorgen. Om deze
reden heeft Nederland € 1 miljoen ter beschikking gesteld aan het
Internationale Rode Kruis, dat direct ter plekke hulp kan geven via zijn
zusterorganisatie de Rode Halve Maan. Nederland draagt al € 1 miljoen
bij via UNHCR.

Positieve ontwikkeling is het feit dat de Pakistaanse regering onderkent
dat ze iets moet doen aan de problemen. De bomaanslag in Peshawar
onderstreept deze noodzaak. Dergelijke aanslagen lijken op dit moment de
steun onder de bevolking voor de Taliban te verminderen. Een
alomvattende strategie, die de militaire winst kan consolideren, de
terugkeer van vluchtelingen kan faciliteren en de noodzakelijke
wederopbouw van de getroffen gebieden kan realiseren, ontbreekt
vooralsnog. Om de voedingsbodem voor de Taliban weg te nemen, zullen de
Pakistaanse autoriteiten de noodzaak tot politieke en administratieve
hervormingen onder ogen moeten gaan zien. Dergelijke hervormingen zullen
ook onderwerp van gesprek vormen tijdens de EU-Pakistan top van 17 juni.


De toenadering tussen Pakistan en Afghanistan werd onderstreept tussen
het bezoek van president Karzai en president Zardari vorige maand aan
Washington. Bij die gelegenheid is principe-overeenstemming tussen
Pakistan en Afghanistan bereikt over een trade transit agreement tussen
de twee landen. Ook de gezamenlijke topontmoeting in Teheran vorige
maand past in dit beeld.

Vluchtelingen 

Vanaf 1 april 2009 (het einde van de reguliere winterstop van de
terugkeeroperatie onder leiding van UNHCR) zijn tot nu toe circa 30.000
Afghaanse vluchtelingen teruggekeerd uit Pakistan. Vanaf begin dit jaar
zijn circa 1000 Afghanen teruggekeerd uit Iran. Daarnaast heeft Iran dit
jaar meer dan 178.000 Afghanen uitgezet, die niet als vluchteling waren
geregistreerd. Tot nu toe zijn er geen aanwijzingen dat de
conflictsituatie in het noorden van Pakistan heeft geleid tot een
grotere terugkeer van Afghanen uit dit deel van Pakistan. Wel is een
groep van circa 20.000 Afghaanse vluchtelingen in Pakistan
tegelijkertijd met de lokale bevolking ontheemd geraakt. UNHCR en andere
humanitaire organisaties verlenen hulp aan ontheemden in Pakistan en aan
teruggekeerde Afghaanse vluchtelingen en ontheemden in Afghanistan. 

Afghanistan

Verkiezingen

Volgens de Afghaanse grondwet liep het electorale mandaat van president
Karzai op 21 mei jl. af. De onduidelijke juridische situatie die
hierdoor zou ontstaan tot de verkiezingen van 20 augustus zorgde in de
afgelopen maanden voor de nodige controverse. Op 28 maart maakte het
Afghaanse Hooggerechtshof zijn advies bekend dat Karzai president moet
blijven totdat de nieuwe president geïnstalleerd is. Beide Kamers van
het parlement hebben dit advies overgenomen. De internationale
gemeenschap heeft met zorg gereageerd op de keuze van president Karzai
om de controversiële Qasim Fahim als een van zijn twee running mates te
kiezen. De etnisch Tadzjiekse Fahim heeft een slechte reputatie op het
gebied van corruptie en heeft onder andere ten tijde van de mujahedeen
in de jaren negentig aangetoond weinig respect te hebben voor de
mensenrechten. Tijdens een toespraak van president Karzai in Washington
D.C. verdedigde hij de keuze voor Fahim als een van zijn running mates,
door vooral te wijzen op de verdiensten van Fahim in de strijd tegen de
Sovjetbezetting en het terrorisme. De Nederlandse minister van
Buitenlandse Zaken heeft zich publiekelijk aangesloten bij de kritiek op
de keuze van Karzai, zoals onder meer verwoord door speciale
vertegenwoordiger Eide.

Op 16 mei publiceerde de Onafhankelijke Verkiezingscommissie (IEC) de
voorlopige kandidatenlijsten voor de presidentiële en provinciale
verkiezingen. 44 personen, waaronder twee vrouwen, hebben zich
geregistreerd als presidentskandidaat. Er waren zeven vrouwelijke
running mates. In de 34 provincies hebben zich 3.324 kandidaten
geregistreerd voor de provinciale raadsverkiezingen, waaronder 342
vrouwen. Beide cijfers betekenen een toename sinds de vorige
verkiezingen in 2005. Op 13 juni maakte de IEC de definitieve
kandidatenlijsten bekend met 41 kandidaten: twee presidentskandidaten en
een vice-presidentskandidaat voldeden niet aan de eisen van de Kieswet
en zijn daarom niet verkiesbaar. Een presidentskandidaat had zijn
kandidatuur ingetrokken. Voor de provinciale verkiezingen voldeden 54
kandidaten niet aan de Kieswet, waaronder twee kandidaten in Uruzgan.
Het totale aantal verkiesbare provinciale kandidaten betreft derhalve
3270.

Naast de logistieke en veiligheidsuitdagingen voor de verkiezingen,
dient ook het politieke landschap in de gaten worden gehouden.
Belangrijk aandachtspunt van de internationale gemeenschap hierbij is of
tijdens de verkiezingscampagne en op de verkiezingsdag zelf alle
kandidaten dezelfde kansen krijgen om effectief campagne te voeren. Er
zijn aanwijzingen dat zittende kandidaten erop aansturen dat nieuwe
kandidaten geen aandacht van en toegang tot de kiezer krijgen. Positief
in dit verband is het feit dat de Onafhankelijke Mediacommissie, die
toezicht moet houden op het naleven van de principes van persvrijheid
tijdens de verkiezingen, inmiddels operationeel is geworden. 

De belangrijkste nationale Afghaanse organisatie voor
verkiezingswaarneming, de Free and Fair Election Foundation of
Afghanistan (FEFA), heeft aangekondigd waarnemers te willen sturen naar
ongeveer tweederde van de stembureaus. FEFA rekent op 7.600 waarnemers,
waarbij geprobeerd wordt om ook een evenredige deelname van vrouwelijke
waarnemers te bereiken. Ook de Afghaanse Onafhankelijke
Mensenrechtencommissie AIHRC zal samen met UNAMA tijdens de
verkiezingscampagnes en op de verkiezingsdag zelf de gang van zaken
monitoren. 

De EU zal een waarnemingsmissie naar Afghanistan sturen om de
verkiezingen te monitoren. De details over de inrichting van de missie
worden bekend gemaakt na afloop van een verkennende missie die zich
onder andere op de vraag concentreert welke beperkingen de
veiligheidssituatie de missie zal opleggen. Een beperktere OVSE-missie
zal nauw met de EU-missie samenwerken. Tevens wordt een honderdtal
internationale waarnemers verwacht van non-gouvernementele organisaties,
waaronder het Asian Network for Free Elections (ANFREL).

Veiligheid 

Naar verwachting zal in de komende maanden het aantal geweldsincidenten
– zoals gebruikelijk in de zomerperiode – toenemen. Deze trend zal
waarschijnlijk worden versterkt door de komst van extra Amerikaanse
troepen en de mogelijkheid dat de Taliban de verkiezingen zien als
moment om zich extra te manifesteren. Door de extra Amerikaanse troepen
is de ISAF-missie als geheel beter in staat om een meer structurele
presentie te waarborgen en in gebieden te komen waar eerder geen
coalitietroepen kwamen. Ook daardoor kunnen vijandelijkheden toenemen.
Ook is het mogelijk dat Talibanstrijders zich gaan verplaatsen naar
gebieden waar ze zelf niet eerder actief waren. 

Er blijven grote regionale verschillen: bijna driekwart van de
geweldsincidenten komt voor in slechts 10 procent van de districten. Het
noorden en westen van het land blijven relatief rustig, het zuiden het
meest instabiel. De situatie in Kaboel en omgeving is veranderlijk.
Hoewel de veiligheid in de hoofdstad over het geheel genomen in de
hoofdstad redelijk is, kiezen opstandelingen vaak juist voor Kaboel voor
spectaculaire aanslagen met een voor hun doeleinden grote PR-waarde. Dit
doet de perceptie van onveiligheid onder de bevolking uiteraard groeien.


De pilot van de Afghan Public Protection Force (APPF) vindt op dit
moment plaats in de provincie Wardak. Het initiatief wordt gehouden
onder verantwoordelijkheid van de Afghaanse overheid en is gericht op
het verbeteren van lokale veiligheid ter ondersteuning van de ANP. De
beoordeling van de resultaten zal in nauw overleg met lokale leiders
plaatsvinden, nadat het programma in alle districten van de provincie
Wardak is uitgerold, waarschijnlijk rond de verkiezingen. Uiteindelijk
zou in de gehele provincie Wardak een ongeveer 1.200 man sterke APPF
operationeel moeten worden. Nederland staat kritisch tegenover het
project aangezien het van mening is dat uiteindelijk alle aandacht
gericht moet zijn op verbetering van de reguliere Afghaanse politie.

Burgerslachtoffers 

Zoals bekend eist de strijd in Afghanistan helaas ook slachtoffers onder
de burgerbevolking. Het aantal burgerslachtoffers is vooral in het
Zuiden het afgelopen jaar gestegen. Het overgrote deel van de stijging
van het aantal burgerslachtoffers kan worden toegerekend aan de
opstandelingen. Echter, ook bij acties van ISAF komen helaas soms
burgers om het leven. ISAF spant zich maximaal in om het aantal
burgerslachtoffers tot een minimum te beperken. De commandant van ISAF
heeft meerdere malen de richtlijnen voor het gebruik van geweld
aangescherpt. Mochten er toch burgerslachtoffers zijn gevallen, dan
wordt in de meeste gevallen de nabestaanden een schadeloosstelling
aangeboden. Deze schadeloosstelling is overigens een nationale
verantwoordelijkheid en wordt door ieder land dat in ISAF actief is
zelfstandig uitgevoerd. Ook de nieuwe commandant, luitenant-generaal
McChrystal, heeft het belang van het voorkomen van burgerslachtoffers
onderstreept. Bovendien werd tijdens de bijeenkomst van de NAVO op 12
juni jl. door vele aanwezigen, waaronder VN-vertegenwoordiger Eide en de
Amerikaanse minister van Defensie Gates, de vermindering van het aantal
burgerslachtoffers aan de orde gesteld. Het belang van onverminderde
aandacht hiervoor wordt breed onderkend.

Drugs 

De papaverteelt en drugshandel blijven een bron van zorg, zoals ook naar
voren gebracht in de motie van de leden Haverkamp (CDA en Voordewind
(CU) naar aanleiding van het algemeen overleg in de Kamer van 14 april
jl. Vooral in het Zuiden van Afghanistan is dit het geval, met als
uitschieter (in negatieve zin) de provincie Helmand. Ook in Uruzgan
blijft het drugsprobleem omvangrijk. Lokale krijgsheren en corrupte
overheidsfunctionarissen verdienen vaak een deel van hun inkomen in de
drugshandel. Zo voedt de drugshandel de corruptie en maken corrupte
overheidsfunctionarissen de productie en verplaatsing van drugs mogelijk
door niet op te treden. Het doorbreken van deze vicieuze cirkel is
alleen mogelijk door een geïntegreerde aanpak over een langere periode.
De papaverteelt zal zich ook komend jaar concentreren in het Zuiden van
Afghanistan, vooral in gebieden waar ISAF en de Afghaanse overheid
weinig aanwezig zijn. Door droogte, de gedaalde opiumprijzen en de hoge
voedselprijzen gedurende het afgelopen jaar zal de papaverteelt naar
verwachting dalen. 

Drugsbestrijding is in de eerste plaats een verantwoordelijkheid van de
Afghaanse overheid, net als andere vormen van criminaliteitsbestrijding.
ISAF ondersteunt de Afghaanse overheid bij het bestrijden van de
productie en handel in drugs. Papavereradicatie roept vaak weerstand op.
Daarom wordt de Poppy Eradication Force van de Afghaanse overheid
regelmatig bij haar optreden extra beveiligd door Afghaanse militairen
en door ISAF. De papavereradicatie loopt momenteel achter bij de
verwachtingen. In de provincie Uruzgan wordt een aanpak gevolgd waarbij
interdictie, papavereradicatie en alternatieve bestaansmiddelen elkaar
ondersteunen. De Poppy Eradication Force is in Uruzgan overigens niet
actief. De eradicatie wordt daar, op zeer beperkte schaal, door de
Afghaanse politie uitgevoerd (zie ook hieronder). In Uruzgan blijft
Nederland steun verlenen aan het gebruik van alternatieve gewassen,
bijvoorbeeld via het saffraan-project en de distributie van zaden en
fruitbomen. 

Vanwege de nog steeds gebrekkige capaciteit van de Afghaanse overheid om
dit probleem in zijn volle omvang het hoofd te bieden, besloten de NAVO
ministers van Defensie vorig jaar in Boedapest dat ISAF meer aandacht
zou gaan besteden aan de ondersteuning van de Afghaanse autoriteiten bij
drugsbestrijding. Tijdens de ministeriële NAVO-bijeenkomst van 12 juni
jl. heeft SACEUR over de eerste ervaringen met de nieuwe richtlijnen
voor drugsbestrijding gerapporteerd. Uit deze rapportage blijkt dat de
richtlijnen voldoende mogelijkheid bieden om de drugshandel waarvan de
opbrengst ten goede komt aan de opstandelingen, te bestrijden. Bovendien
blijken er veel extra aanwijzingen te zijn gevonden dat de
opstandelingen inderdaad in belangrijke mate door de drugshandel wordt
gefinancierd. 

Nederland blijft voorstander van de intensivering van de inspanningen op
het gebied van interdictie, waartoe de NAVO minister van Defensie vorig
jaar in Boedapest besloten. Nederland verwelkomt dan ook het rapport van
SACEUR, waarin wordt gemeld dat de huidige richtlijnen voldoende ruimte
bieden hier als ISAF aan bij te dragen. Het toepasselijke internationale
recht, met name het beginsel van onderscheid tussen militaire doelen en
civiele objecten uit het humanitair oorlogsrecht, is hierbij uiteraard
relevant. Naast interdictie blijven alternatieve bestaansmogelijkheden,
versterking van de Afghaanse politie en justitie en voorlichting van
groot belang. Nederland blijft daarom ook aan deze aspecten van de
drugsproblematiek prioritaire aandacht besteden en is ervan overtuigd
dat drugsbestrijding alleen kans van slagen heeft als een evenwichtige
benadering wordt gekozen: alternatieven moeten worden geboden voor de
landbouwbevolking en vooral de handelaren moeten worden aangepakt.
Eradicatie in isolement is geen oplossing voor het drugsprobleem.

In Uruzgan is het oogstseizoen inmiddels bijna voorbij en kan de balans
van de Governor Led Eradication (GLE) 2009 worden opgemaakt. Evenals
vorig jaar is er een ambitieus en veelomvattend provinciaal
eradicatieplan opgesteld en goedgekeurd door het provinciale
leiderschap. Doel was het eradiceren van 2600 hectare papavervelden,
waarvan de helft op vrijwillige basis zou moeten geschieden. Aan het
einde van 2008 heeft de overheid een campagne gevoerd om het planten van
papaverzaden tegen te gaan (de zgn. pre-planting campaign). 

De onvrijwillige eradicatie is vanwege plannings- en
capaciteitsproblemen pas laat van start gegaan. Uiteindelijk heeft de
ANP gedurende een aantal weken geëradiceerd, aangestuurd door het
ministerie voor Counternarcotics (MCN), vooral rondom Tarin Kowt en in
Deh Rahwod. De UNODC (United Nations Office on Drugs and Crime) komt na
verificatie met behulp van satellietbeelden tot 70 hectare die dit jaar
zijn geëradiceerd (vergelijk 113 ha in 2008; 204 in 2007). De rest van
het jaar zal een begin worden gemaakt met de voorbereidingen voor het
opstellen van eradicatieplannen voor volgend jaar. Het Counter Narcotics
Advisory Team heeft aangegeven voor volgend jaar meer aandacht te geven
aan alternatieve gewassen.

De TFU heeft in 2009 tot nu toe in totaal 77 kilo opium en ongeveer 50
m3 cannabis in beslag genomen. Deze in beslag genomen narcotica zijn
aangetroffen in combinatie met Taliban-gerelateerde goederen. Door de
Afghaanse autoriteiten is eind maart een hoeveelheid van 222 kilo opium
vernietigd, die overigens in 2008 al in beslag was genomen. 

Een operatie van ISAF-militairen in samenwerking met Afghaanse
veiligheidstroepen in Marjah in de provincie Helmand leverde onlangs de
grootste hoeveelheid drugs en wapens op die ooit in Zuid-Afghanistan in
beslag is genomen. In totaal werd 15 ton opium gevonden, 11 kilogram
heroïne, 7 ton papaverzaad en 44 ton chemicaliën om heroïne te
produceren. Daarnaast werden wapens en munitie aangetroffen, en
materiaal om ongeveer 1.800 IED’s te produceren. Daarbij werden
meerdere arrestaties verricht. Met dergelijke vangsten wordt de
financiering van de Taliban verstoord, terwijl tegelijkertijd wordt
voorkomen dat de IED’s slachtoffers maken.

Leger en politie 

De internationale gemeenschap ondersteunt de Afghaanse regering bij het
uitbreiden van het Afghaanse leger (ANA) naar een omvang van 134.000
manschappen en bij het versterken en professionaliseren van de Afghaanse
politie (ANP). Eerder heeft Nederland daartoe € 10 miljoen bijgedragen
aan een trustfund van de NAVO voor de financiering van de uitbreiding
van het Afghaanse leger. Daarnaast draagt Nederland jaarlijks gemiddeld
€ 10 miljoen bij aan het Law and Order Trust Fund for Afghanistan
(LOTFA), waaruit de politiesalarissen worden betaald. Op deze manier
tracht Nederland ook met financiële middelen te stimuleren dat de
hoofdverantwoordelijkheid voor het garanderen van veiligheid zo snel
mogelijk kan worden overgedragen aan de Afghaanse veiligheidsdiensten
zelf. De rol van de internationale militaire aanwezigheid zal zodoende
steeds meer verschuiven naar ondersteuning en training. Ook de extra
Amerikaanse troepen die momenteel worden ontplooid, zullen de training
en ondersteuning van Afghaanse veiligheidsstructuren tot een van hun
hoofdtaken rekenen.

In april stemde de Joint Coordination and Monitoring Board (JCMB) in met
een uitbreiding van de Afghaanse politie van in totaal 10.000 personen.
Hoewel de details nog worden uitgewerkt, zou dit voor Uruzgan een
uitbreiding met enkele honderden agenten betekenen. Het is de bedoeling
dat het merendeel van deze agenten nog voor de presidentiële
verkiezingen inzetbaar zullen zijn. Daartoe zullen zij een verkort
opleidingstraject doorlopen en in een later stadium alsnog een
vervolgopleiding krijgen. Op de internationale gemeenschap zal een
beroep worden gedaan om deze politie-uitbreiding te financieren. 

EUPOL Afghanistan is in de afgelopen periode gegroeid tot 231
internationale medewerkers. Hoewel de missie gestaag groeit, is het
tempo nog onvoldoende om de ambities waar te maken. Nederland heeft
inmiddels de bijdrage aan de missie verhoogd tot 13 personen: zes
personen van de Nederlandse politie; vier van de Koninklijke
marechaussee en drie extern geworven experts. De Nederlandse minister
van Justitie heeft gemeld in beginsel bereid te zijn het mogelijk te
maken dat medewerkers van het ministerie van Justitie gedetacheerd
worden bij de Rule of Law eenheid van EUPOL Afghanistan. Zij zullen
helpen de justitiële keten in Afghanistan te versterken.

EUPOL en UNDP werken in de aanloop naar de verkiezingen samen op het
gebied van politietraining: deze maand is een ambitieus
trainingsprogramma van start gegaan om de politie voor te bereiden op
het beveiligen en begeleiden van het verkiezingsproces. Begin juni is in
Kaboel de training afgerond van een eerste groep officieren die op hun
beurt in regionale opleidingscentra hun kennis zullen overdragen aan de
politieagenten in de provincies. In totaal zullen via dit programma
35.000 agenten worden voorbereid op de verkiezingen. Belangrijk oogmerk
is om het functioneren van de agenten zichtbaar te verbeteren, zodat
kiezers er vertrouwen in hebben dat het uitbrengen van een stem veilig
is.

Ontwikkeling, landbouw

Nederland levert dit jaar een bijdrage van € 25 miljoen aan het
Afghanistan Reconstruction Trust Fund (ARTF). Dit is de laatste tranche
van de € 100 miljoen die Nederland tijdens de Londen-conferentie in
2006 committeerde. Ook in de periode 2010-2013 zal Nederland € 25
miljoen per jaar bijdragen, zoals toegezegd tijdens de
Parijs-conferentie in 2008. Een belangrijk deel van de investeringen van
ARTF gaat naar dorpsontwikkeling, onderwijs en microcrediet.

Sinds de Afghanistan conferentie in Den Haag en het aantreden van een
nieuwe, dynamische Afghaanse minister, is de internationale aandacht
voor de landbouwsector toegenomen. Deze zeer welkome interesse brengt,
samen met de door de VS aangekondigde extra middelen en de lopende,
bilateraal gesteunde activiteiten op het terrein van
landbouwontwikkeling, echter ook coördinatieproblemen aan Afghaanse
zijde met zich mee. Om dit het hoofd te bieden heeft het Afghaanse
ministerie van Landbouw, Irrigatie en Veeteelt (MAIL) een Agriculture
Taskforce opgericht waar alle donoren in de sector aan deelnemen.
Daarnaast is een National Agricultural Development Framework (NADF)
gepresenteerd, dat een kader moet bieden waarbinnen de activiteiten van
donoren kunnen worden ontplooid. Naast het stimuleren van de
productiviteit en vermarkting in de landbouwsector is het NADF vooral
gericht op de noodzakelijke hervorming van het management van MAIL,
capaciteitsontwikkeling en ondersteuning bij de coördinatie en
implementatie van de ontwikkelingsprogramma’s op zowel centraal als
decentraal niveau. Naast financiële steun, ondersteunt Nederland de
ontwikkeling van de landbouwsector ook met de detachering bij MAIL (via
UNAMA) van een Nederlandse deskundige landgebruik en waterbeheer. 

Nederland treedt op als lead donor bij het programma voor
landbouwonderwijs en voorlichting. Op 4 april jl. ondertekende minister
Verburg van LNV, mede namens minister Koenders, een memorandum of
understanding met de Afghaanse ministers van Onderwijs en Landbouw.
Hierbij zal tevens nauw samengewerkt worden met het ministerie van
Rurale Ontwikkeling (MRRD). Onderdeel hiervan is een National
Agriculture Education Centre (NAEC) in Kabul voor lerarenopleidingen,
curriculumontwikkeling en toegepast onderzoek. Het nationale programma
zal voorzien in zeven regionale opleidingscentra, ingedeeld naar 
agro-ecologische zones en 34 provinciale landbouwscholen. 

Mensenrechten

De zorgen die Nederland heeft ten aanzien van mensenrechten in
Afghanistan werden bevestigd tijdens de reguliere periodieke review in
mei jl. van Afghanistan in de VN Mensenrechtenraad. De internationale
gemeenschap blijft, o.a. in EU-kader aandacht vragen voor het
gratieverzoek voor de wegens blasfemie veroordeelde journalist Sayed
Parvez Kambakhsh. De zogenaamde shia-wetgeving is na protesten binnen en
buiten Afghanistan door de president opgeschort. De wet is teruggestuurd
naar het ministerie van Justitie ter toetsing op verenigbaarheid met de
Afghaanse grondwet en internationale verdragen waar Afghanistan partij
bij is, en voor overleg met maatschappelijke groeperingen. 

Nederland blijft bezorgd over geweld tegen vrouwen en meisjes en
beperking van de vrijheid van meningsuiting in Afghanistan. Eerder dit
jaar vroeg ook de VN Hoge Commissaris voor de Rechten van de Mens, Navi
Pillay, hier aandacht voor. De cultuur van straffeloosheid in
Afghanistan en de uitvoering van de doodstraf blijven grote obstakels
voor vooruitgang op dit gebied. Nederland zet zich in EU-verband in om
aandacht aan de mensrechtensituatie te blijven schenken en ondersteunt
de totstandkoming van een EU-mensenrechtenstrategie voor Afghanistan.
Nederland zet zich er voor in dat de prioriteiten in deze strategie
aansluiten bij de zorgpunten en aanbevelingen van Hoge Commissaris
Pillay.

Op initiatief van Nederland, Zweden, Noorwegen en Finland is een
onafhankelijk onderzoek uitgevoerd naar de implementatie van VN
resolutie 1325 binnen Provincial Reconstruction Teams (PRT’s). Ook
andere bondgenoten zoals Denemarken en Italië hebben medewerking
verleend aan de studie. Belangrijkste conclusies van het onderzoek zijn
het belang van een geïntegreerde strategische aanpak, training van
commandanten inzake gender en beschikbaarheid van specifieke
gender-expertise. Voor een uitgebreid overzicht van de stand van zaken
met betrekking tot de positie van vrouwen en kinderen in Afghanistan
gelieerd aan de Nederlandse inzet wordt u verwezen naar de recente
Kamerbrief d.d. 10 april jl. (Tweede Kamer, vergaderjaar 2008-2009, 27
925, nr. 338).

Humanitaire situatie

De afgelopen maanden hebben zich vooral in het noorden en in het westen
van Afghanistan overstromingen en landverschuivingen voorgedaan.
Hierdoor zijn tientallen Afghanen omgekomen en zijn naar schatting
18.000 Afghaanse families getroffen. Zij hebben hun huis verloren of
ondervonden schade aan huizen, landbouwgronden en infrastructuur. Op 17
april 2009 vond bovendien een aardbeving plaats in de provincie
Nangarhar in het oosten van Afghanistan. Door de aardbeving zijn ten
minste 22 Afghanen omgekomen en hebben circa 650 families hun huis
verloren. 

De humanitaire hulp na de overstromingen en de aardbeving wordt
gecoördineerd door het VN Office for the Coordination of Humanitarian
Affairs (OCHA) en de Afghaanse autoriteiten, in samenwerking met NGO’s
en andere VN-organisaties. Ook wordt hulp verleend door de Afghaanse
Rode Halve Maan vereniging. OCHA is sinds begin dit jaar met een kantoor
in Afghanistan vertegenwoordigd. Nederland heeft € 0,5 miljoen
bijgedragen ter ondersteuning van het OCHA-kantoor en daarmee ter
versterking van de humanitaire coördinatie in Afghanistan. Daarnaast
heeft Nederland dit jaar bijdragen verleend aan WFP, UNHCR en UNICEF
(zoals in de Kamerbrief van 13 maart 2009 genoemd) die deze organisaties
ook kunnen aanwenden voor hulp aan slachtoffers van de aardbeving en van
overstromingen in Afghanistan. 

De zuidelijke regio 

Veiligheid

Na een stijging van het totale aantal incidenten tegen ISAF en de
Afghaanse overheid in de zuidelijke regio in het afgelopen jaar zal de
komende periode naar verwachting nog geen kentering in dit beeld te zien
zijn. Door de komst van de extra Amerikaanse militairen is ISAF in staat
om in een groter gebied intensiever op te treden. Hierdoor zal het
aantal incidenten in de komende periode naar verwachting eerst toenemen.
Geïmproviseerde explosieven en zelfmoordaanslagen blijven slachtoffers
maken onder vooral Afghaanse veiligheidsdiensten en de bevolking, maar
ook ISAF-troepen hebben hiermee te kampen. Indirecte beschietingen op
ISAF-locaties, vooral door 107 mm raketten, maken weliswaar niet veel
slachtoffers – de omgekomen Nederlandse militair Chadli was in dit
opzicht een trieste uitzondering –  maar doen het gevoel van
onveiligheid toenemen. Acties gericht tegen Afghaans overheidspersoneel
om de zeker voor het zuiden zo essentiële opbouw van het bestuur te
belemmeren, duren voort en zijn vaak gericht tegen hoge
overheidsfunctionarissen in Zuid-Afghanistan. Nog steeds is Kandahar
stad in dat opzicht uiterst instabiel en zijn afpersing en intimidatie
van de bevolking aan de orde van dag. 

EUPOL

Nederland en EUPOL zullen een Technical Arrangement sluiten, waarbij
Nederland de EUPOL functionarissen op Kandahar Airfield logistiek
ondersteunt. Naar verwachting zal deze overeenkomst in juni worden
getekend, waarna de werkzaamheden van EUPOL op Kandahar Airfield van
start kunnen gaan. Eind juni zal de eerste Nederlandse EUPOL medewerker
van de Koninklijke marechaussee op Kandahar Airfield arriveren. 

Amerikaanse troepenuitbreiding

De troepenuitbreiding van de VS in het zuiden van Afghanistan zal de
komende twee maanden worden voltooid, nog voor de verkiezingen van 20
augustus. De troepen zullen onder het commando van ISAF vallen (onder de
Nederlandse generaal De Kruif, die momenteel commandant van Regional
Command South is). Het gaat daarbij om 8.000 mariniers ter versterking
van de ISAF-presentie en een Combat Aviation Brigade. Deze laatste
bestaat uit ruim honderd gevechts- en transporthelikopters, verspreid
over vier locaties in de zuidelijke regio. Tenslotte zal een Brigade
Combat Team van in totaal ongeveer 4.000 militairen worden ontplooid,
samen met 4.000 personen ondersteunend personeel. Naast veiligheidstaken
zullen de nieuwe eenheden zich bezighouden met het trainen en begeleiden
van het Afghaanse leger (Operational Mentoring and Liaison Teams,
OMLT’s), de Afghaanse politie en de Afghaanse grenspolitie (Police
Mentoring Teams, PMT’s). 

Civiel-militaire samenwerking in Regional Command South

De door de VS aangekondigde intensivering op civiel gebied, zowel bij de
ambassade in Kaboel als in de provincies waar Amerikaanse troepen actief
zijn en in provincies waar nog geen PRT is gevestigd, bedraagt ongeveer
400 personen. Ongeveer 100 daarvan zullen in het Zuiden worden ingezet.
Een juiste verhouding en coördinatie tussen militaire en civiele
middelen is bij een forse toename van het aantal troepen zeer
belangrijk. Daarbij dient de balans tussen de inspanningen van UNAMA en
die van de VS te worden bewaakt. Uiteindelijk zullen de civiele
inspanningen van de VS zoveel mogelijk in dienst moeten staan van het
versterken van de coördinerende rol van UNAMA. Nederland heeft sinds
begin deze maand een civiele expert in de civ-mil cell van Regional
Command South ontplooid.

Uruzgan 

Veiligheid

De afgelopen maanden is het optreden van de Taliban voornamelijk
asymmetrisch gebleven, hetgeen ook voor andere delen van
Zuid-Afghanistan geldt. Binnen de Afghan Development Zones (ADZ’s)
wordt direct gevechtscontact met ISAF ontweken. Een aantal lokale
Talibancommandanten is in de afgelopen maanden omgekomen of
gearresteerd. Dit heeft tot gevolg gehad dat diverse Talibangroepen in
delen van Uruzgan in de afgelopen maanden minder goed in staat zijn
geweest om hun activiteiten te coördineren. Mede dankzij die
ontwikkeling is de Taskforce Uruzgan (TFU) de afgelopen periode in staat
geweest het gebied waarover controle wordt uitgeoefend, aanzienlijk te
vergroten. Nu de zomer is begonnen, zullen de activiteiten van de
Taliban naar verwachting weer toenemen. Wel kunnen Afghanen in
toenemende mate zelf aan de veiligheid bijdragen.

Om de ontwikkeling op het gebied van veiligheid en economische
vooruitgang binnen de huidige ADZ’s verder gestalte te kunnen geven,
richt de TFU zich met name op het verbinden van de drie bevolkingscentra
in Tarin Kowt, Deh Rawod en Chora, en het verder consolideren van de
situatie binnen de ADZ’s. Als onderdeel van deze aanpak zijn in de
afgelopen periode diverse operaties en ontwikkelingsprojecten uitgevoerd
of gestart. Zo is op 2 mei jl. het project gestart om de weg van Tarin
Kowt naar Chora te asfalteren. De lokale autoriteiten zijn momenteel
bezig de diverse belangen van de bevolkingsgroepen uit de gebieden waar
deze weg doorheen loopt te adresseren. 

Op 29 maart is met de ondertekening van het Uruzgan Security Plan een
belangrijke mijlpaal bereikt. Dit veiligheidsplan is door de Afghaanse
veiligheidsdiensten, provinciale autoriteiten en de TFU gezamenlijk
ontwikkeld en onderstreept de toenemende rol van de Afghaanse
autoriteiten op veiligheidsgebied. De veiligheidsdiensten hebben in het
plan een verbeterde onderlinge samenwerking en rolverdeling afgesproken.
Hierbij zal de Afghaanse politie zich richten op de lokale
gemeenschappen. Het Afghaanse leger zal voornamelijk de veiligheid in de
minder bevolkte buitengebieden voor zijn rekening nemen. Het Afghaanse
National Directorate of Security zal beide veiligheidsdiensten van de
noodzakelijke informatie voorzien. 

Operatie Mani Ghar (Deh Rafshan)

Volgend op de operatie Thura Ghar begin dit jaar werd in mei een grote
operatie uitgevoerd in de westelijke Deh Rafshan, operatie Mani Ghar II.
Het doel van deze operatie was om de westelijke Deh Rafshan veilig te
stellen, zodat de ADZ’s van Tarin Kowt en Chora op elkaar worden
aangesloten. Bovendien zijn vanuit het gebied meerdere malen
raketaanvallen op Kamp Holland uitgevoerd. Voorafgaand aan en volgend op
de operatie is er regelmatig contact geweest met invloedrijke lokale
leiders uit het gebied. Na enige weken van voorbereiding en continue
aanwezigheid van coalitietroepen en Afghaanse veiligheidsdiensten begon
op 14 mei de grootschalige operatie, die vervolgens succesvol en met een
minimum aan tegenstand is verlopen. De bevolking bleek open te staan
voor de komst van het Afghaanse leger en de TFU. Tijdens de operatie
zijn tientallen wapenopslagplaatsen gevonden. Aan het einde van de
operatie is een tijdelijke legerpost voor de TFU en het Afghaanse leger
ingericht. Van hieruit worden nu dagelijks patrouilles in het gebied
uitgevoerd. De legerpost zal op termijn worden vervangen door een
patrouillebasis voor het Afghaanse leger. Bovendien is ook permanente
presentie van de Afghaanse politie voorzien. De operatie is door ISAF
gezamenlijk met het Afghaanse leger gepland en uitgevoerd. De operatie
maakte duidelijk dat de ANA steeds beter in staat is om complexe
operaties zelf te plannen en uit te voeren. Ook bij de planning van deze
operatie is voorzien in de bouw van een legerpost voor ISAF en het
Afghaanse leger in het gebied. 

Opbouw 

Hoewel de uitdagingen vanwege de veiligheid nog steeds bestaan zijn de
mogelijkheden voor civiele spelers om in Uruzgan te werken verder
toegenomen. In de perceptie van de bevolking van Tarin Kowt komt de
opbouw nu goed van de grond en is de houding jegens buitenstaanders
radicaal veranderd, zo blijkt uit rapportages van buitenlandse
journalisten. In maart werd televisie geïntroduceerd in Tarin Kowt en
werd de Afghanistan Conferentie in Den Haag rechtstreeks uitgezonden.
Voor een compleet overzicht van de ontwikkelingen van de afgelopen
maanden, zie bijlage 1. 

De afgelopen maanden zijn ook in de Baluchi-vallei en de westelijke Deh
Rafshan de eerste ontwikkelingsactiviteiten opgestart. Zo voert WFP in
samenwerking met Afghaanse NGO’s in het kader van een breder ‘Food
for Work’-programma een project uit waarbij ongeveer 2.000 mensen ook
in deze gebieden worden ingezet voor o.a. het schoonmaken van de
traditionele irrigatiekanalen. De FAO heeft in samenwerking met
Afghaanse partners tarwezaad en kunstmest verspreid in alle districten
van de provincie. Het Duitse GTZ, het Nederlandse bedrijf GSE en een
aantal NGO’s hebben samen één miljoen verbeterde variëteiten van
fruitbomen onder de boeren van vier districten verdeeld. Een door
Nederland gefinancierde Afghaanse gezondheidsorganisatie heeft twaalf
gezondheidswerkers opgeleid, die nu werkzaam zijn in tien verschillende
dorpen in de Deh Rafshan en de Baluchi-vallei. Zij leveren
basisgezondheidszorg (eerste lijnszorg, behandeling van malaria en
diarree, family planning). Voor ernstige gezondheidsproblemen kunnen
bewoners van het gebied terecht in het recentelijk geopende
gezondheidscentrum in Sorg Morghab, in de oostelijke Deh Rafshan. Ook
heeft deze organisatie in samenwerking met WHO een
poliovaccinatieprogramma uitgevoerd in dit gebied. Een Afghaanse NGO
heeft met Nederlands geld in twaalf dorpen projecten uitgevoerd,
voornamelijk op het gebied van watervoorziening (waterpompen) en
rivieroeverbescherming. De meeste van de projecten zijn inmiddels
voltooid. Voorts heeft GTZ in opdracht van de Nederlandse overheid
enkele kleinere projecten in de Deh Rafshan en in het zuiden van de
Baluchi-vallei geïdentificeerd om basisvoorzieningen te verbeteren
(waterreservoirs door middel van dammen, irrigatiekanalen, waterpompen,
kleine infrastructuur). De komende tijd zullen vooral in het noorden en
zuiden van de Baluchi-vallei nieuwe projecten worden opgestart in
overleg met de lokale gemeenschappen.

In de gebieden waar de Afghaanse overheid en ISAF al langere tijd
aanwezig zijn, is steeds meer duurzame ontwikkeling mogelijk. De
Werkgroep Economische Wederopbouw Afghanistan (WEWA, een
samenwerkingsverband van Nederlandse bedrijven) heeft dit voorjaar de
mogelijkheden onderzocht voor het versterken van waardeketens in de
landbouw in Uruzgan. Vooral in de amandelketen, en op langere termijn de
ketens voor komijn en koriander, lijken er kansen te liggen voor
Nederlandse bedrijven om in samenwerking met Afghaanse bedrijven waarde
toe te voegen in de provincie en producten te exporteren in de regio of
naar Europa. Eventuele initiatieven vanuit het bedrijfsleven kunnen
gefinancierd worden uit het Fonds Economische Opbouw Uruzgan. Daarnaast
is eind maart een beschikking afgegeven aan het Dutch Consortium for
Uruzgan (DCU, bestaande uit vijf Nederlandse NGO’s) ten behoeve van
een scala aan ontwikkelingsactiviteiten in zes sectoren voor de periode
tot maart 2013: civil society en institutionele versterking,
gezondheidszorg, onderwijs, sociale ontwikkeling, rurale ontwikkeling en
diergezondheid en dierlijke productie.

Een andere indicator van economische vooruitgang is opening op 7 mei jl.
van een vestiging van de Kabul Bank in Tarin Kowt, in het bijzijn van
minister Verhagen, de gouverneur van Uruzgan en de algemeen directeur
van de bank. De opening van dit bankfiliaal is een indicatie dat de bank
economisch potentieel ziet en de veiligheidssituatie niet als hindernis
voor economische activiteiten inschat. De bank zal onder meer, zoals in
alle andere Afghaanse provincies, in Uruzgan de uitbetaling van
politiesalarissen gaan verzorgen. 

Politie

Op 21 mei is het door Nederland gefinancierde Politie Trainingscentrum
(PTC) te Tarin Kowt officieel geopend door de plaatsvervangend minister
van Binnenlandse Zaken Haidar Basir en de Nederlandse ambassadeur. Ook
EUPOL en het Amerikaanse Combined Security Transition Command
Afghanistan (CSTC-A) waren op hoog niveau vertegenwoordigd. 

Bij deze gelegenheid werden de certificaten uitgedeeld aan 97 agenten
van het district Chora en uit de provincie Helmand die zojuist in het
PTC de acht-weekse Focused District Development (FDD) training met goed
gevolg hadden doorlopen. Deze trainingen worden gegeven door Afghaanse
trainers die in goede samenwerking worden bijgestaan een aangestuurd
door de VS, EUPOL en Australië. De agenten uit Chora zijn inmiddels
teruggekeerd naar hun thuisdistrict en aan het werk gegaan op de
politieposten. Hierbij worden zij begeleid door een van de vijf
Nederlandse Police Mentoring Teams (PMT’s). Voorbereidingen voor de
volgende opleiding op het centrum zijn gaande en EUPOL en Australië
hebben hun interesse kenbaar gemaakt om op structurele wijze bij te
dragen aan het PTC. Met de Afghaanse autoriteiten wordt overlegd over de
aanstelling van een vaste Afghaanse staf voor het PTC. Uiteindelijk zal
het centrum uiteraard door Afghanistan zelf moeten worden beheerd en
gebruikt.

De investeringen die Nederland heeft gepleegd in het afgelopen jaar in
de opbouw en professionalisering van de Afghaanse politie beginnen
concrete resultaten af te werpen. Sinds maart dit jaar zijn ook de
laatste twee van in totaal vijf Nederlandse PMT’s actief die de
Afghaanse politie-eenheden begeleiden die het FDD-trainingsprogramma
hebben doorlopen. Deze teams opereren in Tarin Kowt, Chora en Deh Rawod
en staan de lokale politie bij in de dagelijkse bezigheden. Op 4 juni is
ten zuiden van Deh Rawod het tweede Police Substation geopend dat met
Nederlandse financiering is gebouwd. Met deze politieposten kan de ANP
zich beter beschermen en wordt toegewerkt naar meer community policing
door de politie. Twee andere Police Substations zijn in aanbouw en
volgende zijn voorzien in Chora, de Mirabad-vallei en de westelijke Deh
Rafshan, waar onlangs operatie Mani Ghar II is uitgevoerd. De bouw van
het nieuwe operationele coördinatie centrum voor de Afghaanse
veiligheidstroepen (OCC-P) wordt nog deze maand voltooid. Het OCC-P zal
een belangrijke taak moeten gaan vervullen in de voorbereidingen en
beveiliging van de Afghaanse verkiezingen op 20 augustus. Als onderdeel
van de door de Australische premier Rudd aangekondigde intensivering van
de Australische inspanningen in Afghanistan, zal een extra tiental
politiemensen worden uitgezonden naar Afghanistan. Zij zullen deels
worden ingezet in Uruzgan waar zij onder andere zullen bijdragen aan de
werkzaamheden van het PTC.

Leger

De kwaliteit van het Afghaanse leger blijft vooruit gaan. Grote
operaties worden samen met de TFU gepland en uitgevoerd, zoals de
hiervoor genoemde operatie Mani Ghar II. Kleinere operaties worden
inmiddels door het Afghaanse leger zelfstandig ter hand genomen. Ook de
uitbreiding van de capaciteit gaat gestaag door. Inmiddels wordt ook het
Garnizoenskandak gevuld. Met de voorziene komst van het derde
infanteriekandak wordt de capaciteit van het Afghaanse leger in Uruzgan
aanmerkelijk uitgebreid. Het kandak is in de derde week van juni gereed
met de basisopleiding en zal aanvullend nog een maand een
vuurwapenopleiding volgen. Een Nederlands OMLT zal dit derde kandak gaan
begeleiden. 

Ontwikkelingen in de Nederlandse militaire bijdrage

De Nederlandse bijdrage aan het ISAF-hoofdkwartier in Kaboel zal de
komende periode tijdelijk hoger zijn. Het NAVO hoofdkwartier wordt
gevuld volgens een roulatieschema en conform planning is het 1e
Duits-Nederlandse Legerkorps aan de beurt. Nederland levert hier voor de
duur van 6 maanden ongeveer 60 militairen voor. Bovendien leidt het
besluit van de ministers van Defensie van de NAVO om de AWACS in
Afghanistan in te zetten tot de uitzending van enkele Nederlandse
militairen. Naar verwachting gaat het om gemiddeld vijf militairen.

De inzet van de Sperwer in Uruzgan heeft een grote meerwaarde voor de
Nederlandse militairen. De inzet van de Sperwer was voorzien tot 1
maart. Zoals onder meer gemeld in de brief van 12 januari 2008
(Kamerstuk 30 806 nr. 8) zal Defensie daarna civiele Unmanned Aerial
Vehicle (UAV)-capaciteit inhuren bij de firma Aeronautics. Geconstateerd
is dat voor de UAV’s een afzonderlijke landingsbaan moet worden
aangelegd. Het is niet mogelijk gebleken om de inzet van de Sperwer te
verlengen tot de komst van Aeronautics. In de tussenliggende periode
wordt voor luchtgrondwaarnemingscapaciteit teruggevallen op bondgenoten.
Het materieel is begin juni gearriveerd in Tarin Kowt, waarna de firma
Aeronautics de nodige voorbereidingen kon treffen voor inzet van de UAV.
Het systeem zal begin juli operationeel zijn.

Operationele behoeften en internationale partners

Op 29 april jl. heeft Australië aangekondigd het komende jaar zijn
troepen in vooral Uruzgan te willen uitbreiden. Bij deze uitbreiding
staan twee aanvullende Operational Mentoring and Liaison Teams
(OMLT’s) voor de begeleiding van het Afghaanse leger centraal.
Bovendien wordt de bestaande Mentoring and Reconstruction Taskforce
(MRTF) met ruim 70 militairen uitgebreid en wordt een ondersteuningsteam
voor onderhoud van infrastructuur van ruim 40 militairen ontplooid.
Daarnaast is er sprake van een tijdelijke ontplooiing van acht maanden
van een Combat Team van ongeveer 120 militairen voor de periode rond de
Afghaanse verkiezingen en de periode daarna. In totaal groeit de
Australische bijdrage met ruim 400 militairen tot ongeveer 1.500,
waarvan zo’n 280 tijdelijk.

In april is een begin gemaakt met de ontplooiing van een Amerikaanse
helikoptereenheid in Uruzgan, bestaande uit circa 600 militairen en meer
dan 20 helikopters. Het vliegveld van Tarin Kowt wordt mede hiervoor
verbeterd en zal in de toekomst dankzij Nederlandse financiering ook
voor civiel medegebruik geschikt zijn. De helikoptereenheid krijgt een
regionale taak. Deze extra capaciteit zal mede ten goede komen aan de
operationele armslag van de TFU.

Door alle extra bijdragen zal Kamp Holland aanzienlijk uitbreiden. Met
zowel Australië als de Verenigde Staten wordt overlegd over de
synchronisatie van de Australische, Amerikaanse en Nederlandse plannen
in Uruzgan. Het zwaartepunt van de synchronisatie ligt op de
infrastructurele beleggingen op de militaire basis op Tarin Kowt door de
toename van het aantal troepen en de beperkte ruimte en voorzieningen.
Daarnaast worden afspraken gemaakt over de beveiliging van de basis, de
luchtverkeersleiding en de algemene logistieke ondersteuning. Op termijn
zal dit leiden tot een multinationaal bestuur van de basis. 

Ondertussen verloopt de integratie en samenwerking met de Australische,
Franse, Slowaakse en Singaporese eenheden goed. De eenheden leveren
waardevolle bijdragen aan het gezamenlijke optreden in Uruzgan.
Tsjechië heeft naar volle tevredenheid ruim negen maanden bijgedragen
aan de bewaking van kamp Hadrian in Deh Rawod en heeft op 26 maart 2009
de taak aan Slowakije overgedragen. Annex 2 geeft een overzicht van de
internationale partners in Uruzgan. 

Annex 1: Stand van zaken wederopbouw en ontwikkeling 

Infrastructuur: vliegmogelijkheden naar Uruzgan 

De toegang tot de provincie zal aanzienlijk verbeteren in de nabije
toekomst. Op 31 mei 2009 is een overeenkomst getekend met de Afghaanse
luchtvaartmaatschappij KamAir. KamAir zal driemaal per week vluchten
tussen Kabul en Tarin Kowt uitvoeren. Medewerkers van NGO’s,
ambtenaren en ondernemers zullen hiervan profijt hebben. 

Onderwijs

Het aantal accelerated learning classes in Uruzgan is in de
rapportageperiode uitgebreid van 70 naar 130. In deze onderwijsvorm gaat
het om informeel onderwijs op huislocaties voor kinderen die buiten het
formele onderwijs zijn gevallen. Aan het accelerated learning programme
nemen in totaal 3671 leerlingen deel, waarvan 956 meisjes en 2715
jongens.

In het kader van het EQUIP I-programma zullen in Uruzgan in totaal 78
scholen worden gebouwd; vijftien scholen zijn inmiddels klaar. Het
ministerie van Onderwijs is voornemens het aantal te bouwen scholen
verder uit te breiden. Er zijn momenteel 1.481 leraren en 45 leraressen
werkzaam in Uruzgan.

In totaal zijn er nu 200 lespakketten gebracht naar 15 scholen in het
district Tarin Kowt en in totaal 5 scholen in het district Chora. 

Groepen voor kinderbescherming werden opgezet en hun vertegenwoordigers
getraind via maandelijkse bijeenkomsten.

48 radioprogramma’s werden geproduceerd door 180 kinderen van 7
scholen in Uruzgan en uitgezonden in Tarin Kowt (elk programma tweemaal
per week). 

In het kader van een beurzenprogramma van EQUIP (opleiding van nieuwe
leerkrachten voor Uruzgan en omringende provincies in India) staat een
eerste groep studenten uit de zuidelijke provincies op het punt naar
India te vertrekken, de tweede groep begint deze zomer met de
voorbereidingen. 

Gezondheidszorg

Het meerjarig nationale overheidsprogramma op het gebied van
gezondheidszorg begint vruchten af te werpen. In totaal hebben 195
community health workers, waaronder 48 vrouwen een volledige opleiding
afgerond. 

In mei zijn er basisgezondheidscentra in Sarab (Chora) en in Dizak (Deh
Rawod) geopend. Begin juni is ook een nieuw basisgezondheidscentrum in
het Deh Rafshan-gebied in Urzugan geopend. Er zijn nu zeven van deze
centra in Uruzgan. Daarnaast zijn er vier grotere poliklinieken (één
per district) en een provinciaal ziekenhuis. Omdat reistijden lang zijn
in Uruzgan, zijn mensen voor de eerstelijnshulp aangewezen op medische
hulpposten, waarvan er inmiddels ongeveer 150 door de hele provincie
actief zijn. 

Vorige maand studeerde een nieuwe lichting van twaalf
gezondheidsmedewerkers af, die inmiddels de hulppost in de Deh Rafshan
geopend hebben. Zij leveren basisgezondheidszorg (eerste lijnszorg,
behandeling van malaria en diarree, family planning). Voor ernstigere
gezondheidsproblemen kunnen bewoners van het gebied terecht in het
recent geopende gezondheidscentrum in Sorg Morghab, in de oostelijke Deh
Rafshan. Ook heeft deze organisatie in samenwerking met WHO een
polio-eradicatieprogramma uitgevoerd in dit gebied.

In totaal zijn vijf vrouwen tot vroedvrouw opgeleid, daarvan werken er
nu vier voor AHDS in Uruzgan. Zeven vrouwen worden nu nog opgeleid en
studeren in 2010 af. Tevens worden 12 lokale vroedvrouwen in Tarin Kowt
opgeleid tot wijkverplegers. 

Het project op het gebied van gezondheidsvoorlichting is nu afgerond. In
totaal werden 160 dorpsgemeenschapwerkers en 60 religieuze leiders in
Uruzgan opgeleid om voorlichtingsprogramma’s op het terrein van
gezondheid en hygiëne uit te voeren. 

Tot slot is een project op het gebied van steun aan geestelijke
gezondheid in afronding. D.m.v. dit project zijn ondermeer trainingen
gegeven, klinieken van onderwijsmateriaal voorzien en psychotropische
medicijnen gedistribueerd naar alle gezondheidscentra in de provincie.

Rurale ontwikkeling

MRRD

Sinds medio 2006 voert het ministerie voor Rurale Rehabilitatie en
Ontwikkeling (MRRD) drie programma’s uit in de provincie Uruzgan.

Resultaten:

In totaal zijn nu 69 projecten afgerond (23 onder de eerste, inmiddels
afgeronde, activiteit, 46 onder de tweede fase). Vier projecten zijn nog
in uitvoering. Deze projecten richten zich op duurzame rurale
ontwikkeling en capaciteitsopbouw van het provinciale bestuur. Na
instemming van Nederland bestaat de mogelijkheid om een derde fase te
financieren waaronder o.a. additioneel 42 projecten van start kunnen
gaan. MRRD gaf aan dat nagenoeg alle fondsen zijn gecommitteerd, voorts
zijn er plannen voor een brug over de Helmand rivier.

Het National Solidarity Programme (NSP) heeft 34 projecten in Uruzgan op
het gebied van met name kleinschalige water en sanitatie. 

Het National Rural Access Programme (NRAP) bouwt 5 wegen, waarvan 1
voltooid (8,6 km), 1 vrijwel voltooid (9,5 km; eind juni 2009), 2
gravelwegen (eind juni 2009) en 1 halverwege (1,5 km lang; medio
augustus 2009). 

GSE

Het tuinbouwbedrijf GSE (Growing Sales Exchange) beheert een aantal
projecten in Uruzgan dat met name is gericht op het gebied van
saffraanteelt en fruitteelt.

Resultaten:

Zoals reeds in de brief van 13 maart jl. is vermeld is bij 281 boeren
van Tarin Kowt, Chora en Deh Rawod gedurende twee seizoenen saffraan
geplant. De eerste oogst van het saffraan dat in 2007/2008 werd geplant
betrof in eerste instantie 41,5 kg. Door recente aankopen van
achtergehouden saffraan is het totaal gekomen op bijna 50 kg, totale
inkomen voor de boeren komt daarmee op € 115.000. Eind augustus 2008
werd opnieuw saffraan geplant (130 ton saffraanbollen) en de eerste
oogst wordt eind 2009 verwacht. 

Fruitteelt

In het seizoen 2008/2009 heeft zijn in totaal 750.000 fruitbomen in het
kader van rehabilitatie van boomgaarden en natuurbehoud lokaal gekocht
en gedistribueerd. 

De aanplant door lokale NGO’s van fruitbomen is afgerond. In totaal
zijn er 80.580 fruitbomen in de periode 2006-2008 geplant. Daarnaast is
in deze periode aan in totaal 3400 boerengezinnen zaad en kunstmest ter
beschikking gesteld.

FAO 

Zoals in de vorige stand van zakenbrief reeds is vermeld is aan 20.000
gezinnen in de provincie Uruzgan veredeld graanzaad en kunstmest t.b.v.
het landbouwseizoen 2008/2009 gedistribueerd en voorlichting gegeven
over verbeterde landbouwtechnieken. Het graanzaadproject is eind 2008
deels afgerond. In het najaar van 2008 is gecertificeerd en hoogwaardig
tarwezaad (914 ton) en kunstmest (twee soorten: elk 924 ton) onder
ongeveer 20.000 families (ongeveer de helft van de bevolking van
Uruzgan) verspreid over alle districten van Uruzgan. Monitoring en
evaluatie vinden momenteel plaats, mede met het oog op plannen voor een
vervolgprogramma.

GTZ

GTZ legt contact met gemeenschappen rond de Deh Rafshan-vallei om
economische ontwikkeling te stimuleren. Een team van acht buitenlandse
deskundigen en 22 Afghanen is van start gegaan om met de lokale
bevolking alternatieve economische ontwikkelingsmogelijkheden te
identificeren. Bijkantoren werden geopend in de districten Chora en Deh
Rawod. 

Een voormalig landbouw onderzoeksstation in het district Tarin Kowt van
het ministerie van Landbouw wordt opnieuw in gebruik genomen en voor
training gebruikt. 

4 water reservoirs t.b.v. irrigatie werden aangelegd (voltooid) en voor
18 nieuwe reservoirs worden de dammen gebouwd. 

3 projecten voor micro-waterkracht werden aangelegd.

Gender

Integratie in gezondheidszorg 

De opleiding vam 12 vroedvrouwen (zie hierboven). Hierdoor is het aantal
vrouwen dat in het provinciaal ziekenhuis van Tarin Kowt bevalt
toegenomen. Na de opleiding zullen de vroedvrouwen thuisbevallingen
verzorgen.

Het aantal zwangere vrouwen dat tenminste één bezoek voor de bevalling
ontvangt is gestegen van 45% (aug 2006) tot 71% (febr 2009); het aantal
zwangere vrouwen dat tenminste twee tetanus vaccinaties ontvangt is in
dezelfde periode verdubbeld van 29% naar 62%; het percentage kinderen
onder 11 maanden dat de volledige DPTH vaccinatie (3 doses) ontvangt is
gestegen van 25% naar 78%.

Het aantal gekwalificeerde vroedvrouwen is gestegen van 2 naar 11 en het
aantal vrouwelijke dorps gezondheidswerkers met een volledige opleiding
is tussen aug. 2006 en feb. 2009 gestegen van 11 naar 48.

Integratie in het onderwijs

In het beurzenprogramma voor studenten uit Uruzgan om een opleiding tot
leerkracht te volgen in India zijn ook vrouwen geselecteerd. De selectie
gaat door in samenwerking met lokale NGO’s.

Ruim 950 meisjes nemen deel aan de accelerated learning classes die in
Uruzgan werden opgezet met Nederlandse financiering

Economische activiteiten gericht op vrouwen

Aan 550 weduwen en arme vrouwen werden kuikens en groentezaad ter
beschikking gesteld door GSE.

In het FAO programma voor kwetsbare boerengezinnen zijn activiteiten
opgenomen om met name voor vrouwen de situatie te verbeteren.

GTZ heeft 250 naaimachines gedistribueerd voor vrouwen in het gebied van
Surgh Murghab bij de Baluchi pas.

WOCCU

Het programma van WOCCU verloopt voorspoedig. Er zijn reeds 555
kredieten verstrekt, met een totaal van 280.500 USD; de coöperatie telt
inmiddels 1.446 leden (456 in Deh Rawod, 990 in Tarin Kowt).

Annex 2: Internationale partners

Australië heeft een Mentoring Reconstruction Task Force (MRTF)
ontplooid in Uruzgan. Deze eenheid bestaat uit een OMLT-, een
beveiligings- en een genie-eenheid. Tevens levert Australië vijf maal
een chirurgisch team (elk team 2 maanden) voor het Role-2 ziekenhuis op
Tarin Kowt. Het vierde chirurgische team ontplooit in augustus 2009 en
het vijfde team is voorzien in februari 2010. Bovendien steunt
Australië de staf van de Task Force Uruzgan met een vijftal officieren,
waarvan twee civiele politieofficieren met specialisatie op het gebied
van Counter Narcotics.

Slowakije zet momenteel 100 militairen in voor kampbewaking in Tarin
Kowt en Deh Rawod, 2 militairen voor de staf van het PRT en vijf
militairen voor het OMLT voor het Combat Service Support Kandak. 

Frankrijk levert een OMLT met een geïntegreerde  beveiligingseenheid.
Deze bijdrage omvat ongeveer 70 militairen en opereert vanuit Deh Rawod.


Singapore levert medische staf ten behoeve van het role 2 ziekenhuis op
Kamp Holland. De bijdrage zal in ieder geval tot eind maart 2010 duren.
Momenteel wordt met Singapore overlegd over een eventuele additionele
bijdrage.

 PAGE   22 

 PAGE   1