Preview document (🔗 origineel)

---

Verdrag tot oprichting van de Afrikaanse faciliteit voor juridische
ondersteuning; Tunis, 30 april 2008, (Trb. 2011, 36 en 153) 

TOELICHTENDE NOTA

I	Inleiding

De Raad van Bewindvoerders van de Afrikaanse ontwikkelingsbank (AfDB)
heeft in juni 2008 besloten tot de oprichting van de ‘African Legal
Support Facility’ als onafhankelijke internationale organisatie
waarbij de AfDB één van de deelnemende partijen is. De ‘African
Legal Support Facility’ (verder te noemen de ALSF) is een nieuw
initiatief voor Afrika dat nauw aansluit bij de visie van de Nederlandse
overheid ten aanzien van ontwikkelingssamenwerking. Het doel van de ALSF
is te opereren als een juridisch en technisch dienstverlenende instantie
teneinde de juridische capaciteit en onderhandelingsvaardigheden van
Afrikaanse landen te versterken op het terrein van schuldenbeheer en
procesvoering en bij het aangaan van commerciële contracten. 

De faciliteit is opgericht vanuit de behoefte van Afrikaanse landen op
tweeërlei gebied: (i) allereerst was er behoefte aan assistentie bij
het procederen in rechtszaken die tegen hen worden aangespannen door de
zogenaamde ‘vulture funds’. Dit zijn financiële fondsen (ook wel
aasgierfondsen genoemd) die de schuldenlasten van ontwikkelingslanden
ver onder de nominale waarde opkopen en vervolgens die landen via
gerechtelijke procedures dwingen de volledige schuld plus interesten
terug te betalen. Een techniek om hun belegging terug te vorderen is
beslagname van overheidsgelden, zoals ontwikkelingsgeld bestemd voor het
financieren van projecten in ontwikkelingslanden; en (ii) behoefte aan
technisch en juridisch advies bij het uitonderhandelen van complexe
commerciële contracten. 

Nederland ondersteunt de oprichting van de ALSF mede in het licht van de
toezegging in het vorige regeerakkoord om de schuldenpositie van
ontwikkelingslanden te verbeteren.

Het verdrag is opgesteld door de AfDB zelf. De AfDB en 29 staten hebben
het verdrag inmiddels ondertekend en 9 partijen hebben reeds een akte
van bekrachtiging neergelegd. Hiermee is het verdrag per 15 december
2008 in werking getreden. 

II	Artikelsgewijze toelichting

Het verdrag bevat bepalingen met betrekking tot de doelstelling en taken
van de ALSF, het lidmaatschap, de financiering en enkele artikelen over
privileges en immuniteiten. Ook bevat het verdrag organisatorische en
institutionele bepalingen.

Artikel II van het verdrag bevat een omschrijving van de doelstellingen
en activiteiten van de ALSF. De algemene doelstelling is de Afrikaanse
landen te voorzien in juridisch advies en bijstand om de
onderhandelingspositie van die landen te verbeteren op het gebied van
schuldenbeheer en procesvoering en bij het aangaan van commerciële
contracten. Om dat te bereiken zal de ALSF onder andere trainingen
verzorgen en een databank met jurisprudentie en juridische experts
opzetten.

In artikel III wordt de juridische status van de ALSF vastgelegd. De
ALSF is een internationale organisatie met volledige juridische
rechtspersoonlijkheid volgens de geldende wetgeving in de deelnemende
lidstaten. Tevens heeft de ALSF juridische bevoegdheid om overeenkomsten
aan te gaan, bezittingen te verwerven en partij te zijn bij juridische
procedures.

Artikel IV regelt het lidmaatschap van de ALSF. Het lidmaatschap staat
open voor de lidstaten van de AfDB, andere staten, de AfDB zelf en
andere internationale organisaties.

Artikel V bepaalt dat de vestigingsplaats van de ALSF in een door de
Raad van Bestuur gekozen staat zal zijn die partij is bij dit verdrag.
Een en ander zal worden vastgelegd bij aparte zetelovereenkomst. 

Artikel VI heeft betrekking op de financiering van de ALSF. De ALSF
wordt gefinancierd door vrijwillige bijdragen van partijen, andere
staten of private instellingen en door de AfDB. Het lidmaatschap van de
ALSF staat los van de financiering van de ALSF. Partijen zullen niet
verantwoordelijk worden gesteld voor eventuele schulden van de ALSF
(derde lid). 

De AfDB heeft eind 2008 zelf circa EUR 12 miljoen bijgedragen aan de
ALSF, na goedkeuring van alle gouverneurs waaronder ook die van
Nederland. De mogelijkheid tot een Nederlandse bijdrage aan de ALSF is
genoemd tijdens een Algemeen Overleg op 9 oktober 2008 over de
Nederlandse inzet voor de jaarvergadering van de Wereldbank en het IMF
(Kamerstukken II 2008-2009, 26234, nr. 88). Na nadere interne
prioriteitenstelling is echter besloten op korte termijn geen
financiële bijdrage te verlenen.

De artikelen VII tot en met XIV omvatten de organisatorische en
institutionele bepalingen. De ALSF kent als organen: de Raad van Bestuur
(artikel VIII tot en met X), een Uitvoerende Raad (artikel XI tot en met
XIII), een directeur en andere reguliere werknemers (artikel XIV). Alle
bevoegdheden van de ALSF zijn ondergebracht bij de Raad van Bestuur. De
Raad van Bestuur kan bevoegdheden delegeren naar de Uitvoerende Raad met
uitzondering van enkele bevoegdheden genoemd in artikel 8 zoals
bijvoorbeeld de bevoegdheid de leden van de Uitvoerende Raad te benoemen
of de bevoegdheid het verdrag te amenderen. De Raad van Bestuur bestaat
uit twaalf leden die worden aangewezen door Partijen. Vijf leden zijn
(roulerend) afgevaardigden van regionale staten die lid zijn van de AfDB
en die ieder de vijf Afrikaanse regio’s vertegenwoordigen. Vier leden
worden geselecteerd uit staten die partij zijn bij dit verdrag en tevens
lid zijn van de Organisatie voor Economische Samenwerking en
Ontwikkeling (OESO). Eén lid zal vervolgens de niet-OESO landen
vertegenwoordigen, één lid de AfDB en één lid de deelnemende
internationale organisaties.  

De Uitvoerende Raad voert de taken uit die hem zijn opgedragen door de
Raad van Bestuur en die opgenomen zijn in het verdrag. De Uitvoerende
Raad bestaat uit vijf leden die worden aangewezen door de Raad van
Bestuur. De leden worden op persoonlijke titel benoemd en niet als
vertegenwoordiger van een deelnemende partij. 

De directeur is verantwoordelijk voor het dagelijks functioneren van de
ALSF. Hij wordt benoemd door de Uitvoerende Raad.

De artikelen XVI tot en met XXV betreffen bepalingen omtrent privileges
en immuniteiten. Dit zijn de gebruikelijke privileges en immuniteiten,
nodig voor het functioneren van de organisatie. Echter, ten aanzien van
artikel XXII, tweede lid, onder (ii), over het heffen van belasting over
inkomen, zal op grond van het derde lid een voorbehoud worden gemaakt,
inhoudende dat Nederland zich het recht voorbehoudt om belasting te
heffen over door de ALSF aan stafpersoneel betaalde salarissen en
emolumenten, als dat stafpersoneel gekwalificeerd kan worden als
belastingplichtige voor de Nederlandse inkomstenbelasting. Dit omdat de
ALSF geen interne heffing kent die de inkomstenbelasting vervangt.
Daarnaast is ten aanzien van de meestbegunstigingsclausule van artikel
XXV bij de ondertekening van het verdrag voor het Koninkrijk een
verklaring afgelegd dat Nederland dit artikel opvat als inhoudende dat
Nederland de ALSF in Nederland zal behandelen zoals Nederland elke
andere internationale (intergouvernementele) organisatie in Nederland
behandelt, waarbij het Nederlandse beleid op het gebied van privileges
doorslaggevend is.

Artikel XXVII bepaalt dat het verdrag in werking treedt wanneer tien
deelnemende staten en internationale organisaties het verdrag hebben
ondertekend en zeven akten van bekrachtiging zijn gedeponeerd. Op 15
december 2008 is het verdrag in werking getreden. Voor later toetredende
staten wordt het verdrag van kracht op de datum waarop de akte van
bekrachtiging wordt gedeponeerd.

Artikel XXVIII stelt vast dat de looptijd van de ALSF veertien jaar is
vanaf de datum van inwerkingtreding van het verdrag. Deze looptijd kan
worden verkort of verlengd door de Raad van Bestuur.

III	Koninkrijkspositie

Gezien de aard van het verdrag - het betreft voornamelijk een vorm van
ontwikkelingssamenwerking - zal het verdrag, voor wat het Koninkrijk
betreft, alleen voor het Europese deel van Nederland gelden. 

De Minister van Buitenlandse Zaken,

 De AfDB is een regionale multilaterale ontwikkelingsbank en werd in
1964 bij verdrag opgericht door een groep van 23 Afrikaanse staten met
als doel de kapitaalstroom naar Afrika te vergroten (Overeenkomst tot
oprichting van de Afrikaanse Ontwikkelingsbank; Khartoem, 4 augustus
1963, Trb. 1981, 28). Deze bank telt thans 77 lidstaten waarvan 53
Afrikaanse en 24 niet-regionale landen, waaronder Nederland. Het doel
van de AfDB is het bestrijden van armoede in Afrika door het bevorderen
van (duurzame) economische groei, sociale ontwikkeling en economische
integratie.

Het advies van de Afdeling advisering van de Raad van State wordt niet
openbaar gemaakt, omdat het uitsluitend opmerkingen van redactionele
aard bevat (artikel 26, zesde lid jo vijfde lid, van de Wet op de Raad
van State).