De begrippen
Bijlage
Nummer: 2012D08494, datum: 2012-03-01, bijgewerkt: 2024-02-19 10:56, versie: 1
Directe link naar document (.docx), link naar pagina op de Tweede Kamer site.
Bijlage bij: Gezondheidsrisicoâs en vroegopsporing (2012D08492)
Preview document (đ origineel)
Bijlage: de begrippen
Er zijn tal van begrippen die in het kader van vroegopsporing worden gehanteerd. Het is lastig afgebakende definities van de in zwang zijnde begrippen te geven vanwege het enorm gevarieerde aanbod. Individueel vragen burgers steeds vaker om gezondheidstests, bij een zorgverlener, op internet of met een zelftest. Op lokaal niveau wordt er collectief aanbod gedaan, door bijvoorbeeld gemeenten, GGD'en en/of de huis- of bedrijfsarts, ziekenhuizen, de apotheek, de drogist, laboratoria, non-profit organisaties en commerciĂ«le bedrijven. Vanuit het Rijk worden er landelijk, collectief, programmatisch risicoâs opgespoord in het nationaal programma bevolkingsonderzoek met als doel de volksgezondheid (als geheel) te vergroten. In deze brief gebruiken we de term bevolkingsonderzoek voor dit type landelijke aanbod.
De grens tussen het âindividueel gevraagdeâ perspectief en âcollectief aangeboden perspectiefâ vervaagt steeds meer vanwege de vele mogelijkheden en aanbieders vormen. De rol van de overheid wisselt van âbeperktâ aan de ene kant van het spectrum, tot âgrootâ in het perspectief van door het Rijk georganiseerd collectieve aanbod.
De term âscreeningâ en âvroegopsporingâ zijn in deze brief inwisselbaar en worden gebruikt als verzamelterm voor alle mogelijkheden die er zijn (op het gebied van onderzoek naar aandoeningen, voorstadia daarvan en/of risicofactoren bij een of meer personen die geen symptomen hebben en zich niet ziek voelen.
Bevolkingsonderzoek is: geneeskundig onderzoek van personen dat wordt verricht ter uitvoering van een aan de gehele bevolking of aan een categorie daarvan gedaan aanbod dat gericht is op het ten behoeve of mede ten behoeve van de te onderzoeken personen opsporen van ziekten van een bepaalde aard of van bepaalde risico-indicatoren1. De Wet op het bevolkingsonderzoek (WBO) ziet dus op alle screeningen en niet enkel op het Nationaal Programma Bevolkingsonderzoek (NPB).
Screening is onderdeel van een keten van primaire preventie tot zorg. Buiten het bestek van deze brief valt screening op medische indicatie, case-finding in de (eerste- lijns) gezondheidzorg en screening met als doel de monitoring van ziektebeloop na een gestelde diagnose.
Een preventief medisch onderzoek is te definiĂ«ren als een geneeskundig onderzoek dat instellingen aanbieden aan een bepaalde groep mensen met het doel om meerdere aandoeningen of risicofactoren vroegtijdig op te sporen. Het onderzoek vindt vaak plaats op individuele basis en in commerciĂ«le setting. Preventief medisch onderzoek bieden instellingen ook wel aan onder de term âhealth checkâ, âmedische check upâ, âmedische APK keuringâ of âtotal body scanâ2.
Zelftests
In het RVZ-advies âZelftestsâ 3 zijn drie soorten zelftests te onderscheiden:
Doe-het-zelftests
Kenmerken:
de test is bedoeld om zichzelf te testen;
de test is in de handel in prinÂcipe voor iedereen verkrijgÂbaar;
toepassen van de test gebeurt op eigen initiatief, omdat betrokkene informatie wenst over zijn gezondheidssituaÂtie;
met de test wordt het eigen lichaam of eigen lichaamsÂmateriaal beoordeeld op geÂzondheidsproÂblemen;
zowel bij het testen als bij de beoordeling van de uitslag van de test is geen medische beroepsbeoefeÂnaar beÂtrokÂken.
Home-collecting of self-sampling tests
Kenmerken:
de consument verzamelt zelf lichaamsmateriaal en stuurt het materiaal op naar een laboratorium.
Het testen gebeurt soms op eigen initiatief soms ook niet. Voorbeeld van dat laatste is de fecaal occult bloed test (FOBT) bij darmkankerscreening.
De test wordt beoordeeld door medische beroepsbeoefenaren. De uitslag kan niet worden afgelezen door de consument zelf.
Voor de regelgeving is van belang dat het hier niet alleen gaat om een product waarop het IVD-besluit van toepassing is, maar ook om een dienst die een derde ( bijvoorbeeld een laboratorium of een aanbieder van een screening) aanbiedt: er is sprake van een geneeskundig onderzoek in de zin van de WBO, dat mogelijk vergunningplichtig is (zoals de FOBT).
Street-corner tests
Kenmerken:
- tests die in de openbare ruimte, bijvoorbeeld in een winkelcentrum, aan consumenten worden aangeboden.
- Net als bij de home-collecting tests kan naast de eisen voor producten (IVD besluit) ook sprake zijn van een dienst, bijvoorbeeld als iemand bloed afneemt.