Preview document (🔗 origineel)

---

Geannoteerde agenda van de Raad Buitenlandse Zaken d.d. 23 juli 2012

Zuidelijk nabuurschap

Syrië

Het dodental in Syrië is opgelopen tot 15.000. Het conflict is verder
gemilitariseerd. De berichten over ernstige mensenrechtenschendingen
door het Syrische regime blijven zeer verontrustend. De
Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties (VN) heeft de
mensenrechtenschendingen in Syrië in een resolutie op 6 juli jl.
veroordeeld. 

Het politiek proces onder leiding van Speciaal Gezant voor Syrië van de
VN Kofi Annan kreeg met de bijeenkomst van de Action Group in Genève op
30 juni jl. een nieuwe impuls. De Friends of Syria bijeenkomst op 6 juli
jl. in Parijs, waaraan minister Rosenthal deelnam, verwelkomde het
transitieplan van de Action Group en benadrukte dat er geen plaats is
voor Assad in het nieuwe Syrië. De Friends of Syria riepen op tot
aanname van een resolutie door de VN-Veiligheidsraad onder artikel 41
van het VN-handvest. De VN-Veiligheidsraad kan daarmee zwaardere
sancties instellen als het Syrische regime onvoldoende blijft meewerken
aan internationale inspanningen voor een vreedzame oplossing van het
conflict. Het is van belang druk te blijven uitoefenen op het regime
door middel van aanvullende sancties. Naar verwachting zullen tijdens de
Raad, mede op basis van Nederlandse voorstellen, nieuwe sancties worden
afgekondigd. 

Het mandaat van UNSMIS loopt op 20 juli aanstaande af. Op 11 juli jl.
heeft Speciaal Gezant Annan de Veiligheidsraad geïnformeerd over de
mogelijkheden de missie voort te zetten. Deze zal voor het aflopen van
het mandaat moeten besluiten over verlenging of herziening ervan.  

Het kabinet pleit voor een politieke oplossing van het conflict en
steunt de inspanningen van Speciaal Gezant Annan en zijn oproep aan de
Veiligheidsraadsleden zich constructief op te stellen. Het kabinet
bepleit dat ook de EU de relevante leden van de internationale
gemeenschap krachtig aanspreekt op hun verantwoordelijkheden. 

Nederland bevordert actief dat niet-EU-landen vergelijkbare
sanctiemaatregelen nemen als de EU. Het kabinet is verheugd dat een
aantal hoge medewerkers van Assad recent ervoor heeft gekozen over te
lopen. Het kabinet is van mening dat de EU dergelijke moedige stappen
moet blijven bevorderen.

Tijdens de oppositieconferentie in Caïro op 2 en 3 juli jl. zijn
belangrijke stappen gezet naar een verenigde visie op transitie. Eenheid
tussen de verschillende partijen blijft een aandachtspunt. Nederland
ondersteunt de Syrische oppositie met financiële en praktische middelen
en roept hen op tot verdere onderlinge samenwerking.

Libanon

Hoge Vertegenwoordiger (HV) Ashton zal een toelichting geven op de
situatie in Libanon, waar de gevolgen van de onrust in Syrië steeds
groter worden. Zo is de afgelopen tijd sprake geweest van toegenomen
sektarische spanningen in het noorden van Libanon en nemen
vluchtelingenstromen vanuit Syrië toe.

Libië

De eerste vrije verkiezingen voor het Libische Nationale Volkscongres
die plaatsvonden op 7 juli jl. zijn, op enkele incidenten na, goed
verlopen. Het kabinet waardeert de ondersteunende rol die de VN bij dit
proces spelen. Nederland heeft de verkiezingen ondersteund met
financiële bijdragen aan onder meer de VN, en het Carter Center voor
verkiezingswaarneming. 

In afwachting van de definitieve verkiezingsresultaten en het
eindverslag van de EU-waarnemingsmissie, zal de Raad spreken over steun
van de EU aan vervolgstappen in het transitieproces. De inspanningen van
de EU in Libië zijn sinds de val van Kadaffi vooral gericht op
humanitaire hulp en steun bij wederopbouw. In dit verband moet aandacht
worden geschonken aan verbetering van de economische relaties tussen de
EU en Libië en verbeterde markttoegang voor Libische producten. Het
kabinet is van mening dat de nadruk nu ook geleidelijk kan worden
verlegd naar langere termijn steun voor een inclusief democratisch
transitieproces in Libië, met bijzondere aandacht voor de rechten van
vrouwen en de positie van minderheden. 

Egypte

Op 30 juni jl. werd de nieuwe Egyptische president Mohamed Morsy door
het Hoge Constitutionele Hof geïnaugureerd. Op 7 juli jl. riep hij het
parlement, dat eerder door de Hoge Militaire Raad (SCAF) was ontbonden
weer bijeen en verordonneerde hij dat parlementsverkiezingen binnen 60
dagen na vaststelling per referendum van de nieuwe grondwet zouden
plaatsvinden. De SCAF had op 15 juni jl. tot ontbinding van het
parlement besloten omdat het Constitutioneel Hof op 14 juni jl.
oordeelde dat de kieswet op basis waarvan het parlement was gekozen,
ongrondwettig was. 

Het Hoge Constitutionele Hof is van mening dat het parlement terecht is
ontbonden. Het Hoogste Administratieve Hof zal zich 17 juli a.s.
uitspreken over de vraag of president Morsy het parlement weer bijeen
kan roepen. Het Hoogste Administratieve Hof zal 4 september a.s.
uitspraak doen over de vraag of het door een ongrondwettig verkozen
parlement benoemd grondwettelijk comité dat is belast met het
herschrijven van de Egyptische grondwet, zal moeten worden opgeheven. 

Het kabinet acht het van belang dat HV Ashton er bij de Egyptische
autoriteiten op aandringt zo snel mogelijk duidelijkheid te geven over
de wijze waarop de uitspraken van de verschillende Hoven zich tot elkaar
verhouden. Daarnaast is het van belang dat alle relevante politieke
krachten een duidelijk tijdspad voor de transitie in Egypte hebben,
waarin de verschillende te nemen stappen zijn gedefinieerd. 

Sudan / Zuid-Sudan

Na de escalatie van het geweld in de grensregio Sudan en Zuid-Sudan in
maart jl. zijn de onderhandelingen over de uitstaande zaken van het
vredesakkoord (Comprehensive Peace Agreement; CPA) opgeschort. De
uitstaande zaken zijn de status van Abyei, het gebruik van
olie-infrastructuur, grensafbakening en de status van wederzijdse
onderdanen. Met de aanvaarding van de routekaart van de Afrikaanse Unie
op 24 april jl. en de VN-Veiligheidsraadsresolutie 2046 op 2 mei jl.
heeft de internationale gemeenschap verklaard ernaar te streven dat
Sudan en Zuid-Sudan binnen drie maanden tot een politieke oplossing van
de uitstaande geschillen komen.

Na kalmering van de situatie in de grensregio hebben Sudan en Zuid-Sudan
de onderhandelingen hervat, maar vooralsnog is er beperkte vooruitgang
in het oplossen van de geschillen. Beide landen geven prioriteit aan de
veiligheid in de grensregio alvorens over de andere uitstaande zaken te
spreken.

Het kabinet ondersteunt een oproep van de EU aan beide landen om
politiek leiderschap te tonen door de onderhandelingen conform
VN-Veiligheidsraadsresolutie 2046 op korte termijn succesvol af te
ronden. 

Sahel: Mali

De afgelopen weken is weinig vooruitgang geboekt in het transitieproces
in Mali. De politieke situatie in het noorden van Mali blijft zorgelijk.
De humanitaire situatie, inclusief de stroom vluchtelingen, verbetert
niet. De EU blijft de inspanningen van de Economische Gemeenschap van
West-Afrikaanse Staten (ECOWAS) steunen.

Op 5 juli jl. nam de VN-Veiligheidsraad een resolutie aan over het
transitieproces in Mali. Daarin worden de Malinese autoriteiten
opgeroepen een routekaart voor transitie op te stellen. Belangrijke
elementen hiervan zijn de hervorming van het leger, herstel van het
gezag van de overheid over het hele grondgebied van Mali en de
organisatie van verkiezingen binnen 12 maanden. De Secretaris-Generaal
van de VN zal op 31 juli a.s. uitgewerkte opties aandragen voor een
eventuele militaire interventie door ECOWAS. ECOWAS heeft Mali dringend
opgeroepen om met een voorstel voor een meer inclusieve regering te
komen vóór 31 juli a.s. 

Het kabinet is bezorgd over de trage voortgang in het herstel van de
constitutionele orde in Mali. Het kabinet bepleit dat de EU, mede in het
kader van de Sahel-strategie, de problematiek in Mali ook beschouwt in
het licht van de bredere instabiliteit in de regio. Het kabinet meent
dat de EU de mogelijkheid van het treffen van sancties tegen individuen
of entiteiten die het herstel van de constitutionele orde frustreren,
moet openhouden. Nu er nog wordt gesproken over de vorming van een meer
inclusieve regering zijn sancties echter nog niet aan de orde.

Naast de humanitaire hulp van 4,9 miljoen euro die Nederland eerder al
aan de Sahel-regio toekende, heeft het kabinet op 12 juli jl. besloten
een additionele bijdrage van 5,3 miljoen euro ter beschikking te stellen
ten behoeve van Malinese vluchtelingen en ontheemden en ten behoeve van
voedselzekerheid.

Democratische Republiek Congo

De VN Group of Experts publiceerde op 29 juni jl. een rapport waarin
Rwanda wordt beschuldigd van directe materiële en financiële steun aan
muiterij en gewapende groepen in het oosten van de Democratische
Republiek Congo (DRC). Rwanda ontkent tot op heden alle beschuldigingen
en heeft de VN Group of Experts uitgenodigd naar Kigali te komen om de
informatie uit het rapport te verifiëren.

Mede op voorstel van Nederland sprak HV Ashton meermaals haar zorgen uit
over de verslechtering van de veiligheidssituatie in het oosten van de
DRC en de betrokkenheid van Rwanda daarbij. Ashton roept op tot het
beëindigen van steun aan gewapende groepen aldaar en tot een
constructieve dialoog tussen de DRC en Rwanda.

Mede op voorstel van Nederland is in het licht van deze ontwikkelingen
een besluit over de verlening van EU sectorale begrotingssteun aan
Rwanda voorlopig aangehouden.

Gemeenschappelijk Veiligheids- en Defensiebeleid

HV Ashton zal aan de Raad rapporteren over de voortgang van het
Gemeenschappelijk Veiligheids- en Defensiebeleid (GVDB) van de EU. Zij
zal in het bijzonder ingaan op de planning en aansturing van
GVDB-missies en operaties, samenwerking bij de ontwikkeling van civiele
en militaire capaciteiten (‘pooling& sharing’) en de herziening van
crisismanagementprocedures met het oog op betere integratie van het GVDB
hierin. 

Binnenkort zullen drie nieuwe GVDB-missies operationeel worden: EUCAP
Nestor in de Hoorn van Afrika, EUCAP Niger en EUAVSEC Zuid-Soedan
(versterken veiligheid luchthaven Juba). Over EUAVSEC Zuid-Soedan en de
Nederlandse bijdrage daaraan is uw Kamer per brief van 3 juli jl. (onze
referentie 2012.14557; nog geen formeel kamerstuk) geïnformeerd. Over
EUCAP Nestor en EUCAP Niger ontving uw Kamer informatie met de brieven
van 14 mei jl. (Kamerstuk nr. 21 501-02, nr. 1155) en 1 mei jl.
(Kamerstuk nr. 21 501-02, nr. 1148). De missie EUPM in
Bosnië-Herzegovina is per 30 juni jl. beëindigd. De EU zal versterking
van de rechtsstaat in Bosnië- Herzegovina steunen via het Instrument
voor Pre-accessie (IPA) via het kantoor van de EU Speciaal
Vertegenwoordiger.

De discussie over ‘pooling and sharing’ zal voortbouwen op de
conclusies van de Raad van 22 maart jl. Uitgangspunten blijven, zoals
besproken tijdens de NAVO-Top in Chicago in mei dit jaar, nauwe
samenwerking met NAVO Smart Defence, zodat activiteiten coherent en
complementair zijn. 

Het kabinet is voorstander van een effectief en efficiënt GVDB dat
complementair is aan de inspanningen van de NAVO op het gebied van
veiligheid. Dat stelt de EU in staat om een verantwoordelijke rol te
spelen bij de preventie en bestrijding van conflicten. Centraal daarin
staat de gedachte dat een sterk Europa op het terrein van veiligheid en
defensie bijdraagt aan een sterk trans-Atlantisch bondgenootschap.
Daartoe moeten binnen het GVDB civiele missies en militaire operaties
ondersteund worden door toereikende capaciteiten, samenwerkingsverbanden
en structuren. Het kabinet wil dat de EU kostenefficiëntie,
civiel-militaire integratie, samenwerking met derde landen en
samenwerking met de NAVO zonder onnodige duplicatie van structuren als
uitgangspunten hanteert. Geïntegreerde EU-strategieën bieden de
mogelijkheid EU-instrumenten op elkaar versterkende wijze in te zetten. 

Energie en buitenlands beleid 

Mede in navolging van de oproep van de Energieraad van 24 november 2011
streeft HV Ashton naar een actieve rol bij het vormgeven van de externe
energierelaties van de EU. Energiebelangen moeten als integraal
onderdeel van de externe relaties van de EU worden meegewogen. De
discussie in de Raad zal zich richten op de toenemende vraag naar
energie, de veranderende dynamiek met nieuwe actoren op internationale
markten en de transitie naar een nieuwe energiemix. De discussie over de
rol van EDEO zal zich naar verwachting toespitsen op het belang van
coherentie, energie als een van de strategische prioriteiten van het
extern beleid, samenwerking tussen de lidstaten en de Europese
instituties en het versterken van de rol van de EU bij publiek-private
samenwerking op het terrein van energie.

Het kabinet onderschrijft de noodzaak om meer aandacht te besteden aan
energie en grondstoffen in de externe relaties van de EU. Het verwelkomt
een geïntegreerde aanpak en een proactieve en coördinerende rol van HV
Ashton, onder andere door het faciliteren van betere
informatie-uitwisseling tussen lidstaten, de Commissie en EDEO. Dit laat
onverlet dat lidstaten een eigenstandig extern energiebeleid voeren. Per
geval moet bezien worden hoe de EU en de lidstaten een consistente en
gecoördineerde boodschap kunnen overbrengen in de dialoog met derde
landen. Het kabinet is geen voorstander van nieuwe formele
coördinatiestructuren en is van mening dat gebruik wordt gemaakt van
bestaande kanalen. 

China

HV Ashton zal verslag uitbrengen van de EU-China Strategische Dialoog
die op 9 juli jl. in Peking is gehouden. Ook wordt vooruit gekeken naar
de volgende EU-China Top, voorzien voor september in Brussel. Premier
Wen Jiabao beoogt een positieve top (‘Sunshine Summit’), die zijn
inspanningen om de relaties met Europa nauwer aan te halen verzilvert.
Verwacht wordt dat de start van dialogen over energieveiligheid,
contacten tussen bevolkingen en mogelijk ook de start van een taakgroep
internetveiligheid zullen worden besproken. Tevens komen de onderwerpen
investeringen & handel, klimaat & energie, voedselzekerheid en nucleaire
veiligheid aan de orde. De keuze van te bespreken regionale kwesties is
afhankelijk van de actualiteit. 

Het kabinet meent dat ook dossiers aan de orde moeten komen waarover
Europa en China van inzicht verschillen. De EU zal daarbij aandacht
moeten vragen voor mensenrechten, markttoegang en de rol van China bij
mondiale uitdagingen als grondstofschaarste en klimaatverandering. China
zal naar verwachting aandacht vragen voor de financieel-economische
situatie in Europa en mogelijk verzoeken om toekenning van Market
Economy Status. Het kabinet dringt bij de EDEO en de Commissie aan op
een strategische visie met voldoende aandacht voor de geostrategische
aspecten van energie- en grondstoffenbevoorrading. De EU streeft ernaar
om tijdens de top met met China overeen te komen toe te werken naar
opening van de onderhandelingen over een investeringsakkoord. Dit
akkoord moet wederzijdse investeringen in ten minste dezelfde mate
beschermen als het bilaterale investeringsakkoord. China moet nieuwe
sectoren openstellen voor investeringen door Europese bedrijven.

Zimbabwe

De Raad zal mogelijk besluiten over de geplande herziening van het
sanctieregime voor Zimbabwe. Verlichting van het sanctieregime ligt ter
tafel, mede in het licht van voorbereidingen voor een constitutioneel
referendum en de voortgaande positieve samenwerking tussen politieke
partijen binnen de regering van nationale eenheid. Het kabinet is van
mening dat mogelijke aanpassing van het sanctieregime gekoppeld dient te
zijn aan concrete en significante vooruitgang in het democratisch
transitieproces in Zimbabwe.

Somalië 

Met het oog op het einde van de politieke transitiefase in Somalië per
20 augustus dit jaar, zal de Raad de voortgang in het transitieproces
kort bezien. De Somalische autoriteiten worden oproepen om de
internationale afspraken hierover te respecteren.

  PAGE   \* MERGEFORMAT  1