Preview document (🔗 origineel)

---

Interpellatie vragen van het lid Leijten (SP) over de uitvoering van de
wet die bepaalt dat er een basistarief op basis van kwaliteit dient te
worden vastgesteld door de gemeenteraad alvorens er een
aanbestedingsprocedure voor huishoudelijke verzorging wordt gestart

1

Hoeveel gemeenten hebben sinds het in werking treden van de aangenomen
aanpassing van de Wmo, ter bevordering van de kwaliteit van de
huishoudelijke verzorging en ter invoering van basistarieven voor de
huishoudelijke verzorging (31347), de huishoudelijke verzorging met in
achtneming van een procedure door derden laten uitvoeren? 

Antwoord op vraag 1

Ik kan uw vragen niet beantwoorden omdat ik niet over de daarvoor
benodigde informatie beschik. Het is waarschijnlijk dat het aantal
gemeenten dat inmiddels een (voltooide) inkoopprocedure voor de
huishoudelijke verzorging heeft uitgevoerd, gezien de datum van 
inwerkingtreding (1 september 2012) beperkt zal zijn. Gemeenten kunnen
de hulp bij het huishouden verschillend definiëren, ook al wordt door
veel gemeenten dezelfde terminologie gehanteerd. Binnen de termijn van
beantwoording van uw vragen heb ik ter illustratie kunnen achterhalen
dat Den Haag een onderzoek heeft laten uitvoeren naar  het vaststellen
van tarieven (de voorgestelde tarieven zijn € 20,95 per uur voor HH1
en €22,15 per uur voor HH2), de daadwerkelijke tarieven zijn nog
onbekend omdat de aanbesteding nog niet is afgerond. De in Rotterdam
vastgestelde tarieven zijn € 20,27 voor HH1 en € 24 per uur voor
HH2. Het nieuwe contract zal eind april 2013 starten. De uitvoering door
gemeenteraden van artikel 21a van de Wmo, zal ik in het laatste kwartaal
van 2013 monitoren.

2

Erkent u dat de regering – bij monde van uw voorganger – heeft
beloofd deze wet loyaal uit te zullen voeren? (1)

Antwoord op vraag 2

Ja. Overigens is ook dit kabinet van mening dat gemeenten zich dienen te
houden aan de wet en dus ook aan deze specifieke wet.

3

Wat heeft het ministerie ondernomen sinds de inwerkingtreding van deze
wet ten opzichte van gemeenten, zorgaanbieders en of andere
organisaties? Kunt u een overzicht geven?

Antwoord op vraag 3

Op 18 december 2012 heb ik een brief naar alle colleges B&W verzonden
waarin ik hen heb geïnformeerd over de inwerkingtreding van de
wetswijziging. Een afschrift van deze brief heb ik inmiddels naar beide
Kamers toegezonden. Ter informatie is deze brief in de bijlage
toegevoegd. 

Teneinde gemeenten te ondersteunen in professioneel opdrachtgeverschap
heb ik, samen met de VNG en Actiz, opdracht gegeven aan een bureau om
onderzoek te doen naar de kostencomponenten voor onderscheidenlijke
vormen van hulp bij het huishouden. De uitkomsten van dit onderzoek
kunnen gemeenten helpen om een basistarief op basis van reële
kostprijzen vast te stellen. Ook heeft de VNG op haar website
voorlichting gegeven over de inwerkingtreding van deze wet, onder andere
door een ledenbrief te versturen naar alle gemeenten.

Mijn ambtsvoorganger heeft, ter uitvoering van motie Leijten - Voortman,
onderzoek laten doen naar de kwaliteitsafspraken die gemeenten maken met
aanbieders van hulp bij het huishouden. Belangrijke conclusie van dit
onderzoek is dat gemeenten de gangbare normen voor kwaliteitsborging
overeenkomstig het kwaliteitsdocument hanteren en over het algemeen
maatregelen tegen te scherpe concurrentie op het tarief nemen.

4

Erkent u dat het vaststellen van een basistarief op basis van
kwaliteitseisen – door de gemeenteraad, gedaan dient te worden door
het verplichte kwaliteitsdocument te hanteren? (2) (3) Kunt u uw
antwoord toelichten? 

Antwoorden op vragen 4 en 6

De wetswijziging heeft tot gevolg dat de gemeenteraad de basistarieven
vaststelt voor het verlenen van huishoudelijke verzorging op basis van
reële kostprijzen en uitgaande van de inzet van personeel door de
aanbieder tegen arbeidsvoorwaarden die passen bij de vereiste
vaardigheden benodigd voor het leveren van hulp bij het huishouden. De
gemeente heeft beleidsvrijheid over hoe zij hier invulling aan geven.
Het kwaliteitsdocument kan betrokken worden bij de afwegingen van de
gemeenteraad. Het kwaliteitsdocument is een handreiking waarin door
verschillende partijen is geformuleerd aan welke kwaliteitseisen de hulp
bij het huishouden moet voldoen.

Uit de Kwaliteitswet zorginstellingen volgt een verplichting voor een
aanbieder van hulp bij het huishouden om conform het kwaliteitsdocument
te werken. De Kwaliteitswet zorginstellingen is namelijk van toepassing
op alle aanbieders van hulp bij het huishouden. Dit houdt in dat deze
aanbieders “verantwoorde zorg” moeten bieden. Het kwaliteitsdocument
bevat de normen voor verantwoorde zorg op basis waarvan de Inspectie
voor de Gezondheidszorg (IGZ) toezicht houdt.

5

Bent u van mening dat uit de, in het kwaliteitsdocument, omschreven
werkzaamheden goed is af te leiden welke CAO-schaal en voortvloeiende
werkgeverslasten te berekenen zijn? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord op vraag 5

De uitleg van CAO-bepalingen is aan betrokken CAO-partijen, Voor de CAO
VVT geldt een systeem van functiewaardering dat zich niet direct laat
koppelen aan het kwaliteitsdocument.

6

Erkent u dat de toelichting op de wet zeer duidelijk is over wat er
verstaan wordt onder kwaliteitscriteria? (4)

Antwoord op vraag 6

Zie antwoord op vraag 4.

7

Erkent u dat het uurtarief van gemeente Emmen, dat uitgaat van 15,58
euro per uur voor huishoudelijke verzorging, onmogelijk vastgesteld kan
zijn op basis van de kostprijs? Zo neen, waarom niet? Zo ja, wat gaat u
hieraan doen?

Antwoord op vraag 7 en 8

Navraag bij de gemeente Emmen leert dat de tarieven die de aanbieders
ontvangen voor het uitvoeren van de huishoudelijke hulp hoger liggen dan
het door de gemeenteraad vastgestelde basistarief van € 15,85 per uur.
Voor huishoudelijke hulp zonder signaleringsfunctie wordt een tarief
gehanteerd van € 17,70 per uur. Voor huishoudelijke hulp met
signaleringsfunctie hanteert de gemeente een tarief van € 21,50 per
uur. 

De definitie van huishoudelijke hulp kan uiteenlopen per gemeente. De
definitie van huishoudelijke hulp dat Emmen hanteert kan dus verschillen
van andere gemeenten. Dit maakt onderlinge vergelijking van door
gemeenten gehanteerde tarieven niet  zinvol. Op grond van de gehanteerde
definitie stelt de gemeenteraad het bijbehorende basistarief vast.
Navraag leert dat de gemeente Emmen bij het vaststellen van het
basistarief beoogd heeft om een uitvoering conform CAO VVT mogelijk te
houden. Ik heb op dit moment geen signalen die onderbouwen dat de
gemeente dat niet zorgvuldig doet. Hoeveel thuiszorgmedewerkers onder
CAO-schaal 5, 10, 15 of hoger vallen van de CAO VVT is mij niet bekend.
Uit het feit dat maar liefst 14 marktpartijen hebben ingeschreven, leid
ik af dat de door Emmen geboden financiële vergoeding voor de gevraagde
diensten kennelijk niet onredelijk is. Daarbij is het zo dat de gemeente
Emmen per wijk heeft aanbesteed en niet werkt met een uurtarief, maar
met een wijkbudget. Hiervoor rekent zij met een hoger tarief dan het
vastgestelde basistarief.

8

Kunt u een overzicht geven van de gehanteerde prijzen per uur per
gemeente? Zo neen, waarom niet? Kunt u aangeven hoeveel
thuiszorgmedewerkers onder CAO-schaal 5, 10, 15 of hoger vallen?

Antwoord op vraag 8

Zie antwoord op vraag 7.

9

Hoe reageert u op de rechterlijke uitspraak waarin staat dat de overheid
meer invulling moet geven aan wat een basistarief precies inhoudt? (4)
Bent u bereid tot het maken van een AmvB? 

Antwoord op vraag 9

Ik acht dit nu voorbarig. Ik heb in de brief aan de colleges B&W
aangekondigd dat ik de uitvoering door gemeenteraden van artikel 21a van
de Wmo, in het laatste kwartaal van 2013 zal monitoren.

10

Hoe reageert u op het gegeven dat meerdere steden gesproken wordt over
‘schoonmaakondersteuning’ en/of er gewerkt wordt met het actief (en
met lichte dwang) laten overstappen van mensen die huishoudelijke
verzorging nodig hebben naar alfa-constructies? Is dit conform of in
strijd met de wet, die immers spreekt over het organiseren van
huishoudelijke verzorging voor inwoners die dat nodig hebben? Kunt u uw
antwoord toelichten? 

11

Erkent u dat de handelwijze van de gemeenten die huishoudelijke
verzorging veranderen in schoonmaakondersteuning in strijd handelen met
de wet? Zo neen, waarom niet? Zo ja, wat gaat u daaraan doen?

Antwoord op vraag 10 en 11

Het is mij bekend dat diverse gemeenten nadenken over de vormgeving van
de voorziening die burgers in staat moet stellen een huishouden te
voeren. Ik erken niet dat een wijzigen van de voorziening in
schoonmaakondersteuning in strijd met de wet zal zijn. Voor het voldoen
aan de compensatieplicht van de Wmo is het niet noodzakelijk burgers een
individuele voorziening te verstrekken. Indien een andere voorziening
(bijvoorbeeld een algemene) voldoende compenserend is (het gewenste
resultaat realiseert) dan is dat ook mogelijk. In een aantal gevallen
spreken gemeenten dan over ‘schoonmaakondersteuning’.Vanzelfsprekend
dient er waar nodig sprake te zijn van een zorgvuldige afweging en kan
de burger die het niet eens is met de gekozen oplossing bezwaar en
eventueel beroep aantekenen. Navraag bij de gemeente Emmen leert dat als
een burger de algemene schoonmaakondersteuning onvoldoende compenserend
acht voor zijn of haar beperkingen, hij alsnog naar de gemeente kan voor
een gesprek over een (eventuele) alternatieve oplossing. 

Gemeenten zijn op grond van de Wmo verplicht burgers die aanspraak
hebben op een individuele voorziening de keuze te bieden tussen het
ontvangen van een voorziening in natura of het ontvangen van een hiermee
vergelijkbaar en toereikend persoonsgebonden budget (pgb). Daarbij geldt
dat de gemeente op grond van artikel 6a van de Wmo de burger goed
informeert over de keuze van een pgb. Als de burger op basis van de
zogenaamde ‘geïnformeerde’ toestemming kiest voor een pgb, dan kan
de burger hiervoor een alfahulp in dienst nemen. Een dergelijke
constructie is dus, met de nodige waarborgen voor de burger, wettelijk
toegestaan.

12

Kunt u uitleggen waarom thuiszorgmedewerkers worden ontslagen en opnieuw
moeten solliciteren bij de nieuwe opdrachtnemer als hun werkgever het
werk niet gegund is? Waarom worden zij niet met behoud van opgebouwde
rechten overgenomen door de nieuwe opdrachtnemer, zoals dat wettelijk
vereist is? (5)

13

Het is toch juist dat in de CAO VVT geldt dat, conform artikel 9.8.1 lid
2, werknemers beschermd zijn tegen inkomensverlaging door het overgaan
naar een nieuwe werkgever? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord op vragen 12 en 13

Artikel 10a van de Wmo verplicht de winnaars bij aanbesteding in elk
geval om met de verliezers te overleggen over de overname van personeel.
Het is de taak van de gemeente om toe te zien dat dit overleg
plaatsvindt. Aanvullend op artikel 10a van de Wmo wordt in de CAO VVT
hier nader op ingegaan. Zo is in artikel 12.3 lid 2f geregeld dat ‘De
verkrijgende werkgever(s) is (zijn) verplicht aan de op grond van de sub
e verdeelde werknemer(s) een arbeidsovereenkomst aan te bieden. Deze
arbeidsovereenkomst wordt aangegaan tegen dezelfde
cao-arbeidsvoorwaarden zoals die laatstelijk op de werknemer van
toepassing waren bij de verliezende werkgever’. Aanbieders zijn
verplicht om in hun aanbieding aan de gemeente melding te maken van de
Cao-verplichting hieromtrent. Vanwege het algemeen verbindend verklaren
van de Cao VVT is elke Wmo-aanbieder hieraan gehouden, ook nieuwe
aanbieders. Dit is onlangs bevestigd in een rechterlijke uitspraak.

De totstandkoming en de inhoud van afspraken omtrent arbeidsvoorwaarden
is in beginsel de verantwoordelijkheid van werkgevers en werknemers.
Cao-partijen hebben hierin dan ook contractvrijheid. Bij de algemeen
verbindend verklaring van de bepalingen uit de cao VVT is door de
Minister gekeken naar kennelijke strijdigheid met wet- en regelgeving. 

In artikel 12.3 lid 2 sub d van de cao VVT is geregeld dat in geval
sprake is van overgang van onderneming krachtens artikel 7:662 BW de
rechten en verplichtingen die op dat tijdstip voor de werkgever
voortvloeien uit een arbeidsovereenkomst met een werknemer, van
rechtswege overgaan op de verkrijgende werkgever. Voor de vraag of in
een specifiek geval sprake is van overgang van onderneming dienen veel
factoren in ogenschouw te worden genomen en dit kan over het algemeen
niet op voorhand bepaald worden. Uit dit artikel blijkt geen
strijdigheid met wet- en regelgeving aangezien partijen geregeld hebben
dat bij overgang van onderneming de wet van toepassing is. 

Overigens kan nooit volledig uitgesloten worden dat een (beperkt) deel
van het bij de verliezende werkgever overtollig geworden personeel niet
in dienst kan komen bij de winnende werkgever(s). In dat geval is nog
artikel 9.8.1 van toepassing, waarin het recht op wachtgeld geregeld is.
Daarbij gaat het ook om de bescherming tegen inkomensverlaging in geval
van het overgaan naar een nieuwe werkgever.

14

Erkent u dat u ondanks dat het organiseren van huishoudelijke verzorging
een gedecentraliseerde taak betreft, systeemverantwoordelijke bent? (6) 

Antwoord op vraag 14

Dat erken ik. Dit betekent tevens dat in de eerste plaats gemeenteraden
verantwoordelijk zijn voor de beleidkeuzes van colleges B&W.

15

Hoe gaat u gemeenten die aantoonbaar de wettelijke eisen overtreden
aanpakken? Bent u bereid om Wmo-verordeningen die in strijd zijn met de
wet te vernietigen? Zo neen, waarom niet? Zo ja, welke Wmo-verordeningen
zijn in strijd met de wet?

Antwoord op vraag 15

Als ik signalen ontvang dat sprake is van beleid dat strijdig is aan de
wet kan ik verschillende dingen doen, oplopend qua interventie. Voordat
sprake is van een bereidheid om Wmo-verordeningen die in strijd zijn met
de wet te vernietigen, dienen een aantal voorafgaande interventies
doorlopen te zijn. Op dit moment is er nog geen sprake van het
vernietigen van Wmo-verordeningen. Ik ben momenteel actief bij de
gemeente Emmen aan het informeren wat er aan de hand is. Indien er
aanleiding toe is, kan overleg volgen met de gemeente. Ook zal ik de
uitvoering door gemeenteraden van artikel 21a van de Wmo monitoren.

Verslag van algemeen overleg, 28 juni 2012,   HYPERLINK
"http://parlisweb/parlis/document.aspx?id=ec66b162-6dd6-4ee6-a20e-5fd572
5d9363" \t "_blank"  30597-261 

  HYPERLINK
"http://www.invoeringwmo.nl/bibliotheek/kwaliteitsdocument-hulp-bij-het-
huishouden" 
http://www.invoeringwmo.nl/bibliotheek/kwaliteitsdocument-hulp-bij-het-h
uishouden 

  HYPERLINK
"http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2012
/09/21/beantwoording-kamervragen-over-uitvoering-wet-maatschappelijke-on
dersteuning.html" 
http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2012/
09/21/beantwoording-kamervragen-over-uitvoering-wet-maatschappelijke-ond
ersteuning.html  

Memorie van toelichting (31347,6): “Belangrijk uitgangspunt bij het
vaststellen van basistarieven is het waarborgen van de kwaliteit en de
continuïteit van de huishoudelijke zorg. Het wetsvoorstel brengt dit
tot uiting door een zorgplicht in het leven te roepen voor gemeenten om
te waarborgen dat bij het laten verlenen van huishoudelijke verzorging
door derden de kwaliteit en de continuïteit van die verzorging niet in
gevaar komt, wat het college bijvoorbeeld kan bewerkstelligen door het
maken van stevige, juridisch afdwingbare afspraken. Er bestaat in dit
kader een kwaliteitsdocument hulp bij het huishouden dat de gemeenten
als richtlijn kan dienen.”

  HYPERLINK
"http://www.skipr.nl/actueel/id12801-viva-zorggroep-verliest-kort-geding
-aanbesteding.html" 
http://www.skipr.nl/actueel/id12801-viva-zorggroep-verliest-kort-geding-
aanbesteding.html 

  HYPERLINK
"http://www.gemeente.nu/Bestuurszaken/Nieuws/2013/1/Winnaar-aanbesteding
-moet-thuishulpen-overnemen-1146116W/" 
http://www.gemeente.nu/Bestuurszaken/Nieuws/2013/1/Winnaar-aanbesteding-
moet-thuishulpen-overnemen-1146116W/  

Rapport Algemene Rekenkamer bij Jaarverslag 2011 VWS   HYPERLINK
"http://www.rekenkamer.nl/dsresource?objectid=94241&type=org" 
http://www.rekenkamer.nl/dsresource?objectid=94241&type=org 

 motie van de Kamerleden Leijten en Voortman inzake loon- en
kwaliteitsdumping in de thuiszorg (TK 2011/12, 29538, nr. 119)

 Gemeenten (VNG), de thuiszorg (ActiZ en BTN), de beroepsorganisatie
(Sting) en de cliëntenorganisaties (LOC).