De helft van de kalvermesterijen moet verdwijnen. Veeziekten liggen op de loer door de veetransporten.

door Wilko Voordouw
DEN HAAG - Ongeveer de helft van de 1.750 vleeskalvermesterijen zou uit Nederland moeten verdwijnen. Die bedrijven moeten worden voortgezet in de landen waar de kalveren nu vandaan komen. Op die manier wordt het risico op besmettelijke dierziekten teruggedrongen. Die conclusie trekt het rapport over landbouwgerelateerde infectieziekten van het Platform Landbouw, Innovatie & Samenleving (LIS).

Volgens voorzitter Wouter van der Weijden is de kalversector door de huidige organisatie 'een enorm risico'. "Niet alleen voor zichzelf, maar ook voor de melkveehouderij en de andere veehouderijen. Het risico van de massale import in Nederland is gewoon te groot", aldus Van der Weijden.
Het rapport, dat deze week werd gepubliceerd, ligt bij staatssecretaris Dijksma. De LIS is een adviesorgaan van het ministerie van Economische Zaken. Waarschijnlijk zal Dijksma binnenkort in de Tweede Kamer op de aanbevelingen ingaan.
Mocht de staatssecretaris de adviezen overnemen, dan zal dat grote gevolgen hebben, waarschuwt Ger Koopmans, voorzitter van de LTO-werkgroep kalverhouderij. "De hele sector telt zo'n 15.000 arbeidsplaatsen, de exportwaarde bedraagt 1,4 miljard euro. Dus ik zou zeggen: bezint eer ge begint", aldus het voormalige CDA-Kamerlid. De mestbedrijven bevinden zich vooral op de Veluwe, in Oost-Brabant en Overijssel.
Nederland is de belangrijkste producent van kalfsvlees in Europa. Het grootste deel van de Nederlandse productie wordt geëxporteerd. De helft van de 1,5 miljoen kalveren die de sector per jaar produceert, komt uit de ons omringende landen: Nederland importeert iets meer dan 800.000 nuchtere kalveren.
Dat de vleeskalversector in Nederland zo groot is, komt omdat de kalveren een bijproduct zijn van de melkveehouderij. De 1,6 miljoen melkkoeien moeten ongeveer ieder jaar een kalf krijgen. De overbodige stierkalfjes - meest holsteiners - hebben maar weinig vlees op de botten. In de schaduw van de melkveehouderij heeft zich een sector ontwikkeld die de ooit waardeloze kalfjes in zes tot acht maanden afmest tot het blanke of rosé kalfsvlees, waarop ze in met name zuidelijk Europa gek zijn. "Als je in Italië vitello tonnato bestelt, dan heb je 60 procent kans dat het vlees afkomstig is uit Nederland", zegt Ger Koopmans.
Van der Weijden: "De Nederlandse sector haalt jaarlijks zo'n 400.000 kalveren uit Duitsland, ruim 100.000 uit Polen en daarnaast nog tienduizenden uit bijvoorbeeld de Baltische Staten. De veewagens stoppen soms bij boerderijen om hier vijf, daar tien, en elders nog eens vijftien kalveren te halen. Ze doen per reis tientallen boerderijen aan. Iedere stop is er gevaar van besmetting. Door de productie in die landen zelf te doen, verklein je de risico's."
Koopmans vindt dat onzin. "Zullen we dan ook maar stoppen met toerisme? De wereld is internationaal geworden, Nederland ook. De sector legt zichzelf drastische eisen op. Als Brussel besluit om delen van Polen en Litouwen te sluiten vanwege de Afrikaanse varkenspest, dan maken wij de zone groter. Uit voorzorg."
Uit het rapport van LIS blijkt dat het transport menigmaal voor verplaatsing van ziekten heeft gezorgd. Zo was de enorme uitbraak van mond- en klauwzeer in 2001 - waarna alleen al in Nederland 270.000 runderen werden geruimd - een gevolg van een transport van kalveren uit Ierland. De dieren kwamen naar Nederland via Frankrijk, waar ze besmet werden door schapen uit Engeland. In 2010 werd via kalveren de veeziekte brucellose het land binnengebracht, een jaar later tuberculose en afgelopen jaar raakten dertien bedrijven besmet met de ziekte bvd type 2. "En nu ligt vanuit oostelijk Europa de Afrikaanse varkenspest op de loer. Echt, het gesleep met kalveren is een gevaar voor de hele Nederlandse veehouderij", aldus Van der Weijden.