Preview document (🔗 origineel)

---

Verslag van 

de informele Raad Justitie en Binnenlandse Zaken,

7 en 8 juli 2016 te Bratislava

Belangrijkste uitkomsten

Binnenlandse Zaken / Immigratie en Asiel 

Tijdens het migratieonderdeel is vooral de externe dimensie besproken.
Verschillende ministers wezen op het belang van de Top van de Verenigde
Naties (VN) van september 2016 waar een globale aanpak zal worden
besproken. Het Voorzitterschap entameerde voorts een discussie over
solidariteit, inclusief het concept van flexibele solidariteit waarbij
verscheidene lidstaten op eigen wijze bijdragen aan migratiegerelateerde
zaken. Dit idee vond vooralsnog weinig weerklank bij de lidstaten.
Verschillende lidstaten hebben verder nog vragen gesteld over de
toegevoegde waarde van het door de Commissie aangekondigde EU Travel
Information and Authorisation System (ETIAS) hetgeen vergelijkbaar is
met het ESTA systeem van de Verenigde Staten. 

Ten aanzien van het voorliggende omvangrijke pakket voorstellen op het
terrein van het Europees asielbeleid vond een discussie plaats over
prioriteitenstelling.

Veiligheid en Justitie

Tijdens het justitiedeel gaf het Voorzitterschap aan ernaar te streven
het gehele tekstvoorstel voor het Europees Openbaar Ministerie (EOM)
voor te kunnen leggen aan de JBZ-Raad in oktober en te mikken op een
akkoord in de Raad in december. Vrijwel alle lidstaten waren hierover
positief. Minister Van der Steur wees op de onverminderd kritische
opstelling van het Nederlandse parlement. Op het punt e-justice werd het
pleidooi van minister Van der Steur voor een realistisch
beschermingsniveau in het kader van de Europese verordening over
elektronische identificatie en vertrouwensdiensten (e-IDAS Verordening)
door het Voorzitterschap overgenomen. Verder zinspeelde Commissaris
Jourová tijdens de ministerslunch op een voorstel op EU-niveau met
betrekking tot encryptie. 

Sessie Migratie

	

Het Voorzitterschap dankte allereerst Nederland uitgebreid voor de
inspanningen en resultaten tijdens het Nederlands Voorzitterschap, in
het bijzonder het politiek akkoord op Europese Grens- en Kustwacht. 

Het Voorzitterschap introduceerde voorts de vragen in het voorgelegde
discussiepapier. Welke prioriteiten voor de komende zes maanden? Het
Voorzitterschap wees daarbij in het bijzonder op de voorstellen
betreffende de hervorming van het GEAS: zijn er onderdelen van dit
voorstel die voorrang verdienen? Het Voorzitterschap wees verder op de
voorstellen betreffende het European Asylum Support Office 

European Asylum Support Office (EASO) en ten aanzien van Eurodac, dat
van belang is voor effectieve terugkeer. 

De Commissie wees op de migrantenstromen als een uitdaging die een
oplossing op globaal niveau vergt. De conferentie van de Verenigde
Naties in september 2016 is daarom van groot belang. Compacts met derde
landen moeten snel worden opgesteld en geïmplementeerd. 

De aanwezigheid van kandidaatlidstaten tijdens deze Informele Raad was
daarom van groot belang. 

De Commissie komt half juli met een tweede reeks voorstellen voor de
hervorming van het GEAS: een raamwerk voor resettlement op EU-niveau,
verdere convergentie van aspecten van nationale asielprocedures, het
versterken van wederzijds vertrouwen tussen lidstaten en het beperken
van secundaire bewegingen. Het tijdelijk karakter van “beschermde
status” komt hierbij naar voren: als omstandigheden in het land van
origine of situatie van de aanvrager veranderen is een beschermde status
niet meer nodig. De voorstellen van de Commissie komen hieraan tegemoet,
want die geven betere mogelijkheden om de status te veranderen voor die
migranten die niet meer in aanmerking komen voor bescherming. 

De speciaal adviseur van de Secretaris Generaal van de Verenigde Naties,
Karen AbuZayd, wees eveneens op het globaal karakter van het fenomeen
van mobiliteit van mensen en op het belang van integratie en waarborgen
van  mensenrechten. Zij benadrukte het belang van de VN-bijeenkomst die
voorzien is op 19 september 2016 te New York.

Namens het Europees Parlement sprak Cecilia Wikström (ALDE groep). Zij
meldde rapporteur te zijn voor de Dublin-herziening. Naar haar oordeel
functioneert het huidige Dublinsysteem niet meer adequaat en moet het
worden gerepareerd. Zij gaf aan hand in hand te willen werken met de
lidstaten aan het nieuwe Commissievoorstel, dat over het algemeen
positief is verwelkomd in het Europees Parlement. Naar haar oordeel moet
er een betere verdeling van lasten tussen de lidstaten komen. Daarbij is
naar haar mening het verbeteren van het wederzijds vertrouwen tussen
lidstaten belangrijker dan het via wetgeving voorschrijven van
solidariteit. 

De kandidaat-lidstaten van de Europese Unie namen deel aan de
bijeenkomst. Turkije dankte dat het aanwezig mocht zijn bij deze
Informele Raad. Turkije benadrukte het belang de gemaakte afspraken na
te komen en gaf aan een versnelling van steun voor vluchtelingen in
Turkije te verwachten. Turkije benadrukte dat het de EU heeft geholpen
met het reduceren van de stroom vluchtelingen. Turkije noemde de wensen
van visumliberalisatie. Turkije gaf aan dat het aan de grote meerderheid
van de criteria heeft voldaan en dat technische onderhandelingen op die
laatste punten gaande zijn. 

Veel lidstaten meldden dat ze de recente Commissievoorstellen graag
steunen. Met name de link tussen ontwikkelingssamenwerking en migratie
en de nadruk op Afrika. Ze benadrukten dat er geen premie voor
irreguliere overstekers moet zijn, maar juist oog voor mensen die echt
in nood zijn en dat daarom moet worden ingezet op hervestiging vanuit de
regio. Frontex moet zich snel, in navolging op het verruimen van het
mandaat, gaan richten op de buitengrenzen en ook Eurodac moet snel
worden ingevoerd wegens het grote belang voor de veiligheid van de EU.

Veel lidstaten onderstreepten ook het belang van internationale toppen.
Deze kunnen iets opleveren en ook verantwoordelijkheid beter tot
uitdrukking brengen. Steun van lidstaten was er ook voor de door de
Commissie genoemde vier R-en: Relocation, Readmission, Return,
Resettlement. Terugkeer en readmissie zijn daarbij de belangrijkste
uitdagingen. 

Voor Nederland meldde Staatssecretaris Dijkhoff dat een gezamenlijke
verantwoordelijkheid van belang is. Daarom moet er sprake zijn van
daadwerkelijke solidariteit en een gezamenlijke verdeling van de
verantwoordelijkheden. Hij benadrukte dat de Westelijke Balkan niet
vergeten moet worden en dat de EU er actief moet blijven, ook met het
grensagentschap Frontex en EASO. Daarbij moet aandacht staan voor de
juiste implementatie van de gemaakte afspraken en kaders, en vroeg
Nederland aandacht voor het aanpakken van geconstateerde gebreken en
problemen.

Nederland benadrukte ten aanzien van de voorliggende voorstellen voor de
verdere hervorming van het Europese asielbeleid dat verdere studie en
uitwerking nodig is, en benoemde de aandachtspunten die met de Kamer
zijn gewisseld.

Sessie II Grenzen

Het Voorzitterschap feliciteerde Nederland met het recordtempo van
onderhandelingen met betrekking tot de verordening Europese Grens- en
Kustwacht. De implementatie is nu van groot belang. Het Voorzitterschap
meldde voorts dat het ook hecht ook aan Slimme Grenzen en het EU Travel
Information and Authorisation System (ETIAS). 

De directeur van Frontex meldde dat Frontex zich richt zich op
activiteiten in het kader van het vulnerability assessment en
terugkeeroperaties. Stresstests zullen worden uitgevoerd in september en
oktober. Hij meldde verder dat er achttien werkovereenkomst met derde
landen zijn, er een liaison officer in Ankara is en Frontex de Libische
kustwacht traint. In de toekomst zijn er gezamenlijke operaties in derde
landen. Frontex is bereid bij te dragen aan het Slimme Grenzenpakket. 

De vertegenwoordiger van het Europees Parlement (Wikström) gaf aan dat
de LIBE-Commissie de implementatie nauwlettend zal volgen en voorts dat
de LIBE-Commissie een hoorzitting over Schengen op 26 september zal
organiseren. 

Enkele lidstaten wezen vervolgens op de gunstige aspecten van ETIAS als
complementair aan het entry-exit-systeem en zien effectieve terugkeer en
samenwerking met derde landen als belangrijke speerpunten. Andere
lidstaten benadrukten het belang van het leggen van prioriteit op
terugkeer en de bestrijding van valse documenten en voorts op het
ontwikkelen van een methodologie voor vulnerability assessments en het
samenwerken met derde landen. 

De Turkse vice-minister van Binnenlandse Zaken Oztürk wees op de meer
dan 2.700 km lange landsgrens en het feit dat Turkije sinds 2014, 200
miljoen dollar aan technische voorzieningen aan de grenzen heeft
besteed. Hij benadrukte verder het belang van de samenwerking met
Frontex op het gebied van training en operationele samenwerking. 

De Commissie wees op de historische stemming in het Europees Parlement
op het onderwerp grenzen. Het betreft een positieve boodschap voor de
buitenwereld: buitengrenzen zijn gemeenschappelijk. Voor het eind van
het jaar moet de strategie zijn opgesteld. De eerste vulnerability
assessments komen al in 2016. Methodologie voor dit systeem wordt al
voorbereid binnen Frontex. 

II.	Veiligheid en Justitie, Grondrechten en Burgerschap

Sessie III: Europees Openbaar Ministerie (EOM)

Het Voorzitterschap dankte Nederland voor het harde werk op het
EOM-dossier. Het Voorzitterschap wil het komend half jaar spreken over
het gehele tekstvoorstel. Het referendum in het Verenigd koninkrijk
zorgt voor nieuwe uitdagingen op dit dossier en noodzaakt tot grondige
onderbouwing van de toegevoegde waarde en efficiënte uitvoering van
diens activiteiten met het oog op een goede uitleg richting de burgers.
Het Voorzitterschap meldde dat het wacht op de kosten-batenanalyse van
de Commissie, mikt op een algemene oriëntatie  voor het einde van dit
jaar en vroeg commitment van de lidstaten voor deze doelstelling. 

De Commissie steunde de doelstelling van het Voorzitterschap ten aanzien
van het bereiken van een algemene oriëntatie voor het einde van dit
jaar. De Commissie was van oordeel dat er consistentie met de
bevoegdheden en activiteiten van alle actoren moet zijn, in het
bijzonder Eurojust en OLAF en dat er geen overlap van activiteiten mag
zijn. Zo blijft Eurojust bevoegd tot coördinatie van alle andere zaken
dan de strafrechtelijke bestrijding van fraude die de financiële
belangen van de Unie schaadt (PIF-zaken), maar kan het ook een rol
vervullen richting niet-deelnemende lidstaten. OLAF blijft bevoegd tot
administratief onderzoek buiten de sfeer van strafrechtelijk onderzoek
door het EOM en kan expertise verschaffen op verzoek van het EOM. De
Commissie is voorstander van het opnemen van btw-fraude in het
toepassingsbereik van de PIF-richtlijn. Inmiddels heeft de Commissie
hierover een brief gestuurd aan de ministers van Financiën van de
lidstaten. De Commissie komt met een kosten-batenanalyse in de
oktober-Raad De Commissie benadrukte dat na drie jaar onderhandelen nu
de slotfase is aangebroken en hoopt op een algemene oriëntatie voor het
einde van dit jaar. 

De heer Svoboda van het Europees parlement meldde dat het Europees
Parlement voortdurend wil worden geïnformeerd en geconsulteerd gaande
de onderhandelingen in de Raad. Dat is een voorwaarde voor instemming
door het Europees Parlement. Het Europees Parlement wil btw-fraude
toevoegen aan de PIF-richtlijn, hetgeen ook een voorwaarde is voor
instemming met het voorstel ten aanzien van het EOM. Een eventuele
hervorming van Eurojust is pas aan de orde zodra er meer duidelijkheid
is over de vormgeving en operationele activiteiten van het EOM. 

De meeste lidstaten steunden het streven van het Voorzitterschap om voor
het einde van het jaar te komen tot een algemene oriëntatie. Een enkele
lidstaat twijfelt of dat wel haalbaar is. Een aantal lidstaten was van
oordeel dat een compromis ten aanzien van het opnemen van btw-fraude
onder de PIF-richtlijn mogelijk is. Enkele lidstaten handhaafden hun
voorbehoud ten aanzien van het opnemen van btw-fraude onder de
PIF-richtlijn. Enkele lidstaten benadrukten het belang van
onafhankelijkheid van het EOM, het opnemen van serieuze gevallen van
btw-fraude in de PIF-richtlijn en meldden voorts dat OLAF en Eurojust
het EOM kunnen helpen met technische analyse. Zij riepen de Commissie op
om alle potentiële kosten in de analyse mee te nemen. 

Voor Nederland benadrukte minister Van der Steur het belang van de
complementaire rollen van Eurojust en OLAF, in het bijzonder voor
niet-deelnemende lidstaten, hetgeen een belangrijk punt is voor de
verdere besprekingen. Hij meldde verder dat het Nederlandse parlement
onverminderd zeer kritisch blijft. Hij kijkt uit naar de feasibility
study van de Commissie. 

De vertegenwoordiger van Eurojust wilde symmetrische teksten in de
EOM-verordening en de Eurojust-verordening en zag voor Eurojust een
belangrijke rol weggelegd richting niet aan het EOM deelnemende
lidstaten en derde landen, bijvoorbeeld ten aanzien van het opzetten van
gemeenschappelijke onderzoeksteams. Een overeenkomst tussen het EOM en
Eurojust is van belang om de kernactiviteiten van Eurojust goed te
beschermen. Er bestaat al een extra werklast als gevolg van de huidige
onzekere veiligheidssituatie en het verlenen van steun aan het EOM
betekent een nieuwe taak voor Eurojust die extra middelen en capaciteit
vergt. Tenslotte dient er ook aandacht voor de verhouding met Europol te
zijn. 

Het Voorzitterschap concludeerde dat de besprekingen moeten worden
geïntensiveerd en voorts dat er overeenstemming bestaat tussen de
lidstaten over de noodzaak van onafhankelijkheid van het EOM, een
duidelijke omschrijving van het toepassingsbereik en de noodzaak tot het
onderbouwen van de toegevoegde waarde en efficiëntie. Op basis van de
aangekondigde analyse van de Commissie kan de politieke discussie verder
worden gevoerd. 

Sessie IV: e-Justice/e-Communication

De Commissie gaf een presentatie over de Europese verordening over
elektronische identificatie en vertrouwensdiensten (e-IDAS Verordening)
en gaf aan dat de keuze voor het niveau van bescherming in e-Justice
initiatieven aan de lidstaten is. De Commissie legde verder de nadruk op
het belang van het delen van best practices. 

De directeur van het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten
(FRA)  steunde de e-Justice initiatieven met het oog op meer toegang tot
procedures voor burgers en transparantie en riep op tot betere toegang
tot de rechtssystemen voor kwetsbare groepen waaronder in het bijzonder
mensen met beperkingen en beperkte middelen. 

De meeste lidstaten verwelkomden initiatieven op het terrein van
e-Justice en enkele lidstaten gaven daarbij aan dat bestaande netwerken
moeten worden gerespecteerd. De meerderheid van de lidstaten pleitten
voor het uitwisselen van best practises en een hoog niveau van
gegevensbescherming o.a. in het kader van e-IDAS. Rechten van partijen
moeten goed worden beschermd bij grensoverschrijdende samenwerking.
Enkele lidstaten wezen erop dat het uitgangspunt vrijwillige deelname
moet zijn en dat het verder uitrollen van de voorgestelde systemen
mogelijk meer tijd zou kunnen vergen. Daarom pleitten deze lidstaten
voor realistische en haalbare doelstellingen waarbij eventueel een
onderscheid gemaakt kan worden tussen jurisdicties: de systemen zijn
gemakkelijker uit te voeren voor civielrecht dan voor strafrecht. 

Minister Van der Steur wees erop dat de ervaringen zijn opgedaan in het
kader van e-CODEX moeten worden meegenomen. Een hoger beschermingsniveau
vergt hogere kosten. De niveaus verschillen per lidstaat en goed moet
worden gekeken naar de hoogte van het beschermingsniveau vis-a-vis het
daadwerkelijk gebruik, waarbij de hoogte van het beschermingsniveau in
de praktijk niet een obstakel moet worden voor grensoverschrijdende
samenwerking.

Het Voorzitterschap concludeerde dat de lidstaten het belang van verdere
ontwikkeling van e-Justice onderstreepten en dat lidstaten tijd nodig
hebben voor implementatie. Het beschermingsniveau moet geen obstakel
worden voor effectieve toepassing. Het geëigende niveau moet nog nader
bekeken worden, waarbij privacy-overwegingen van belang zijn. 

Lunch Justitie-dag: encryptie

Tijdens de lunch van de Justitie-dag werd gesproken over encryptie als
onderdeel van de agenda voor de aanpak van cybercrime. 

Mede namens de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie bracht
minister Van der Steur het Nederlandse standpunt in. De kern van zijn
betoog was dat restrictieve wettelijke maatregelen ten aanzien van de
ontwikkeling, de beschikbaarheid en het gebruik van encryptie op dit
moment niet gewenst zijn. Encryptie is namelijk van groot belang voor
internet security, de privacy van personen en de vertrouwelijkheid van
de communicatie van bedrijven. Anderzijds is er een behoefte uit hoofde
van opsporing en vervolging van strafbare feiten om toegang te kunnen
krijgen tot digitale informatie. Ter zake is een Europese of, nog beter,
een mondiale aanpak aangewezen. 

Enkele lidstaten vielen minister Van der Steur bij in het afwijzen van
wettelijke restricties. Andere lidstaten benadrukten dat gezocht moet
worden naar mondiale, niet alleen Europese oplossingen en hadden begrip
voor de nervositeit van de handhavende instanties ten overstaan van het
toenemende gebruik van encryptie. Een aantal lidstaten wees op het
belang van goede relaties met internet service providers, waardoor
meestal de nodige informatie ten behoeve van opsporing en vervolging kan
worden verkregen. Het zou echter beter zijn om tot Europese afspraken te
komen, ook wat encryptie en decryptie betreft. 

Ten slotte gaf Commissaris Jourová aan van plan te zijn te bezien of
een initiatief gewenst is.

Diversen

Onder het punt Diversen was er een presentatie van de Commissie over het
Brussel IIbis-voorstel. De Commissie gaf daarin aan dat doelstelling
onder meer is dat kinderen niet te lang worden onderworpen aan lange
procedures in voogdijzaken. De Commissie melde te hopen op een snelle
vooruitgang onder het Slowaaks Voorzitterschap. Het Voorzitterschap gaf
aan hier de nodige energie in te zullen steken. 

De Commissie vermeldde in dit verband ook nog de problematiek van de
onbegeleide minderjarige migranten. Van alle migranten is 31%
minderjarig. Dit percentage stijgt nog steeds. De voogdijsystemen in de
lidstaten zijn overbelast. Het voorstel Brussel IIbis kan ook hier van
nut zijn. Er is EU-financiering beschikbaar voor nationale
voogdijstelsels. 

Tenslotte meldde de Commissie ten aanzien van de antiwitwas-richtlijn
dat deze past in het kader van terrorismebestrijding en de wens tot meer
transparantie over de eigenaars van bedrijven en belastingverplichtingen
naar aanleiding van de publicatie van de Panamapapers. 

 PAGE   \* MERGEFORMAT 1