Preview document (🔗 origineel)

---

No.W03.17.0053/II	's-Gravenhage, 13 april 2017

Bij Kabinetsmissive van 1 maart 2017, no.2017000350, heeft Uwe
Majesteit, op voordracht van de Minister van Veiligheid en Justitie, bij
de Afdeling advisering van de Raad van State ter overweging aanhangig
gemaakt het voorstel van wet tot wijziging van het Wetboek van
Strafvordering, de Penitentiaire beginselenwet, de Beginselenwet
verpleging ter beschikking gestelden, de Beginselenwet justitiële
jeugdinrichtingen en enkele andere strafrechtelijke wetten met het oog
op het aanbrengen van enkele hoofdzakelijk procedurele verbeteringen ten
behoeve van de rechtspraktijk, met memorie van toelichting.

Het doel van het wetsvoorstel is het aanbrengen van enkele hoofdzakelijk
procedurele verbeteringen ten behoeve van de rechtspraktijk. In het
wetsvoorstel is naast deze procedurele wijzigingen ook een wijziging van
de Wet internationale misdrijven (Wim) opgenomen, die van een geheel
andere orde is. Daarbij valt het op dat de titel van het wetsvoorstel
dit belangrijkste onderdeel niet vermeldt. 

De Afdeling adviseert het gedeelte van het wetsvoorstel dat betrekking
heeft op de wijziging van de Wim te schrappen en in een afzonderlijk
wetsvoorstel op te nemen. 

De voorgestelde wijziging van de Wim

Op dit moment stelt de Wim in lijn met het Statuut van het
Internationaal Strafhof strafbaar het belemmeren van humanitaire hulp in
de situatie van een internationaal gewapend conflict. Het wetsvoorstel
breidt de strafbaarstelling uit naar de situatie van een
niet-internationaal gewapend conflict. Daarmee wordt voorop gelopen in
de internationale rechtsontwikkeling. De voorgestelde strafbaarstelling
is niet in het Statuut van het Internationaal Strafhof vastgelegd, omdat
het belemmeren van humanitaire verlening in een niet-internationale
context nog niet breed wordt gedragen door de internationale
gemeenschap. Bij de totstandkoming van de Wim en ook daarna is door de
regering derhalve ook als beleidslijn gehanteerd dat voor de uitbreiding
van de Wim in beginsel de competentie van het Internationaal Strafhof
richtinggevend is en dat terughoudendheid moet worden betracht bij het
nationaal invoeren van een internationaal nog niet uitgekristalliseerde
ontwikkelingen. Deze lijn wordt met het wetsvoorstel verlaten. 

Advies: een apart wetsvoorstel

De Afdeling onderschrijft het streven van de regering naar effectief
optreden tegen het belemmeren van humanitaire hulp in conflicten met een
niet-internationaal karakter. Omdat het belemmeren van humanitaire hulp
in intrastatelijke conflicten een wijdverbreid probleem is, zoals de
toelichting ook vermeldt, acht de Afdeling met de regering op zich
voldoende reden aanwezig om dit delict strafbaar te stellen in de Wim en
in dit bijzondere geval voorop te lopen op de internationale
rechtsontwikkeling. Omdat dit echter een principiële koerswijziging is
ten opzichte van het eerdere uitgangspunt dat voor de uitbreiding van de
Wim in beginsel de competentie van het Internationaal Strafhof
richtinggevend is, leent dit voorstel zich niet voor opname in een
verzamelvoorstel. Het verdient een meer fundamentele discussie dan
binnen het bestek van een verzamelvoorstel plaatsvindt. Bij die
discussie kunnen elementen worden betrokken als de keuze om voorop te
lopen in de internationale rechtsontwikkeling en kan nader worden
ingegaan op de praktische betekenis van de voorgestelde
strafbaarstelling. 

De Afdeling adviseert dan ook het voorstel tot wijziging van de Wim in
een afzonderlijk wetsvoorstel op te nemen. 

Dictum

De Afdeling advisering van de Raad van State geeft U in overweging het
voorstel van wet niet te zenden aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal
dan nadat met het vorenstaande rekening zal zijn gehouden.

De vice-president van de Raad van State,

	Artikel 5, vijfde lid, onderdeel l van de Wim.

	De reden hiervoor is dat niet-internationale gewapende conflicten voor
sommige staten politiek gevoelig liggen; er bestaat vaak een voorkeur om
dergelijke conflicten als interne aangelegenheid van de staat te
beschouwen. Toepassing van de regels van het humanitair oorlogsrecht op
niet-internationale gewapende conflicten wordt vaak gezien als een
(impliciete of expliciete) erkenning van de niet-regeringspartij bij het
conflict als gelijkwaardige opponent. 

Vgl. Kamerstukken II 2001/02, 28 337, nr. 3, blz. 10.

	Bij de totstandkoming van de Wim koos de regering voor een vooralsnog
beperkte opzet van deze wet: de Wim moest ten minste voorzien in
strafbaarstelling van de misdrijven die ook tot de competentie van het
Internationaal Strafhof behoren. Kamerstukken II 2001/02, 28 337, nr. 3,
blz. 4. Ook nadat de Commissie van advies inzake volkenrechtelijke
vraagstukken (Advies CAVV nr. 25, augustus 2014) had geadviseerd tot
uitbreiding van de Wim met de voorgestelde strafbaarstelling en na
gelijkluidende motie-Sjoerdsma (Kamerstukken II 2014/15, 32 605, nr.
159) stond de regering afwijzend tegenover de voorgestelde
strafbaarstelling. Kamerstukken II 2014/15, 34 000 V, nr. 50, blz. 4.

	Memorie van toelichting, paragraaf 5. Aanvullende strafbaarstelling Wet
internationale misdrijven. 	  

	Volgens de toelichting sprak het openbaar ministerie de verwachting uit
dat de voorgestelde strafbaarstelling daadwerkelijk in een praktische
behoefte zal voorzien en niet slechts een symboolfunctie zal hebben.
Memorie van toelichting, paragraaf 5. Aanvullende strafbaarstelling Wet
internationale misdrijven. 

  PAGE  2 

........................................................................
...........

AAN DE KONING