Preview document (🔗 origineel)

---

Protocol betreffende een wijziging van artikel 50(a) van het Verdrag
inzake de internationale burgerluchtvaart en Protocol betreffende een
wijziging van artikel 56 van het Verdrag inzake de internationale
burgerluchtvaart; Montreal, 6 oktober 2016 (Trb. 2018, 15)

Toelichtende nota

Inleiding

Tijdens de negenendertigste zitting van de Algemene Vergadering van de
Internationale Organisatie voor de Burgerluchtvaart (hierna: ICAO) die
van 27 september tot en met 6 oktober 2016 te Montreal plaatsvond, heeft
de Algemene Vergadering twee Protocollen aangenomen tot wijziging van
respectievelijk de artikelen 50(a) en 56 van het op 7 december 1944 te
Chicago tot stand gekomen Verdrag inzake de internationale
burgerluchtvaart (Stb. 1947, H 165) (hierna: Verdrag van Chicago).

Het op 6 oktober 2016 te Montreal tot stand gekomen Protocol betreffende
een wijziging van artikel 50(a) van het Verdrag van Chicago voorziet in
de uitbreiding van het aantal zetels in de Raad (hierna: Raad). De Raad
is daarbij uitgebreid van 36 naar 40 leden. De ICAO voorzag
oorspronkelijk in een Raad van 21 leden. Het is inmiddels de vierde keer
dat het aantal zetels wordt uitgebreid. Eerdere uitbreidingen vonden
plaats in respectievelijk 1961 (27 leden), 1971 (30 leden), 1974 (33
leden) en 1989 (36 leden). Ter rechtvaardiging werd hierbij gewezen op
de stijging van het aantal lidstaten van de ICAO, namelijk van 161 in
1989 tot 191 in 2017, alsmede de stijging en het toegenomen belang van
internationaal luchtvervoer voor de nationale economieën van de
lidstaten. Uitbreiding van het aantal leden van de Raad zorgt er ook
voor dat een beter evenwicht wordt bewerkstelligd door middel van een
ruimere vertegenwoordiging van de verdragsluitende staten in de ICAO.

Het eveneens op 6 oktober 2016 te Montreal tot stand gekomen Protocol
betreffende een wijziging van artikel 56 van het Verdrag van Chicago
voorziet in de uitbreiding van het aantal zetels in de Commissie voor
het Luchtverkeer (hierna: Commissie). De Commissie is uitgebreid van 19
naar 21 leden. De ICAO voorzag oorspronkelijk in een Commissie van 12
leden. Het is inmiddels de derde keer dat de Commissie wordt uitgebreid.
Eerdere uitbreidingen vonden plaats in respectievelijk 1971 (15 leden)
en 1989 (19 leden). Ook bij deze wijziging werd ter rechtvaardiging
ervan gewezen op het gestegen aantal lidstaten van de ICAO. Tevens zorgt
de uitbreiding van het aantal leden van de Commissie ervoor dat zij
gebruik kan maken van de deskundigheid, ervaring, vaardigheden en kennis
waarover de verdragsluitende staten beschikken. 

De in deze Protocollen vervatte wijzigingen zullen in werking treden
voor de verdragsluitende staten die de Protocollen hebben bekrachtigd op
de datum waarop de honderd achtentwintigste lidstaat zijn akte van
bekrachtiging van de Protocollen bij de depositaris van het Verdrag van
Chicago zal hebben neergelegd. Deze bepaling is in overeenstemming met
artikel 94 van het Verdrag van Chicago dat bepaalt dat wanneer twee
derde van het totale aantal verdragsluitende staten wijzigingen hebben
bekrachtigd deze in werking treden. Dit leidt ertoe dat de uitbreiding
van de Raad en de Commissie binnen afzienbare tijd wordt verwezenlijkt.
Indien een verdragsluitende staat na de datum van inwerkingtreding de
Protocollen bekrachtigt, zullen deze Protocollen voor die
verdragsluitende partij in werking treden op het moment dat de akte van
bekrachtiging bij de depositaris wordt neergelegd. Desalniettemin
betekent dit dat indien de Protocollen eenmaal in werking zijn getreden
de Raad en de Commissie zijn uitgebreid en ook de partijen die de
Protocollen niet hebben bekrachtigd geconfronteerd worden met deze
wijzigingen.

De achtergrond voor deze wijzigingen van het Verdrag van Chicago is dat
de verschillende ICAO-regio’s zichzelf onvoldoende vertegenwoordigd
weten in de bestuurlijke gremia van de ICAO. Gelet op de sterke groei
van de luchtvaartsector wereldwijd in de afgelopen decennia is bij
meerdere individuele verdragsluitende staten, maar ook in de
verschillende regio’s (Latijns-Amerika, Afrika, Europa, et cetera) de
behoefte ontstaan om deel te nemen aan het dagelijkse bestuur, aan de
Raad en aan het belangrijkste gremium voor inhoudelijk overleg inzake
luchtvaartveiligheid binnen de ICAO, de Commissie.

Het Koninkrijk der Nederlanden is via de ABIS-rotatie groep (hierna:
ABIS) (indirect) vertegenwoordigd in de Raad. De ABIS heeft ten doel een
continue vertegenwoordiging in de organen van de ICAO te waarborgen. De
ABIS vertegenwoordigt de luchtvaartautoriteiten van 8 Europese lidstaten
(België, Nederland, Luxemburg, Ierland, Kroatië, Oostenrijk, Portugal
en Zwitserland) waarvan er 6 roteren voor de Raad. Op dit moment is
Ierland vertegenwoordiger van de ABIS in de Raad. Van 2019 tot en met
2022 is het Koninkrijk der Nederlanden aan de beurt om de zetel bij de
Raad te bezetten. Met ABIS zijn in totaal 4 Europese rotatiegroepen
actief binnen de ICAO. 

Het Koninkrijk der Nederlanden is met andere Europese landen aangesloten
bij de European Civil Aviation Conference (44 lidstaten) die voor de 4
Europese rotatiegroepen en de 4 individuele Europese lidstaten in de
Raad steunruil afspraken maakt met andere regionale (ICAO)
zusterorganisaties zoals de ‘Latin American Civil Aviation
Conference’ (LACAC), de ‘African Civil Aviation Conference’
(AFCAC) en de ‘Arab Civil Aviation Conference’ (ACAC). 

Aruba, Curaçao, Sint Maarten en het Caribische deel van Nederland (de
eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba) zijn onderdeel van en
aangesloten bij LACAC. Voor Aruba, Curaçao, Sint Maarten en het
Caribische deel van Nederland kunnen voordelen gemoeid zijn met een
uitbreiding van het aantal zetels in de Raad en de Commissie omdat de
Latijns-Amerikaanse regio daarmee ook met grotere getalen
vertegenwoordigd kan zijn en daarmee specifieke regionale belangen beter
onder de aandacht kunnen worden gebracht.

Het Koninkrijk heeft ingestemd met de uitbreiding van de Raad ook met
het oog op een eventuele extra zetel op termijn voor de Europese regio.
Als ‘wisselgeld’ is ingestemd met een uitbreiding van het aantal
Commissie zetels mits er aan hoge kwaliteitsstandaarden wordt
vastgehouden voor het lidmaatschap van de Commissie.

De Protocollen tot wijziging van het Verdrag van Chicago bevatten naar
het oordeel van de regering geen een ieder verbindende bepalingen.

Artikelsgewijze toelichting

In de artikelsgewijze toelichting wordt, waar van toepassing, verwezen
naar de artikelen van het Verdrag van Chicago.

Protocol betreffende een wijziging van artikel 50(a)

In het Protocol tot wijziging van artikel 50(a) van het Verdrag van
Chicago wordt een verhoging van 36 naar 40 zetels in de Raad
bewerkstelligd. Overigens is het aantal leden in de Raad zoals in de
inleiding aangegeven reeds eerder uitgebreid. 

Deelname aan de Raad is voor verdragsstaten van groot belang voor het
uitoefenen van bestuurlijke invloed op de ICAO. Uitbreiding van het
aantal leden is daarom essentieel niet in de laatste plaats voor
verdragsluitende staten die nog geen zitting hebben in de Raad. De Raad
vertegenwoordigt namelijk het dagelijks bestuur van de ICAO. Ook heeft
de Raad belangrijke bevoegdheden bij de aanpassing van de Bijlagen bij
het Verdrag van Chicago. In deze Bijlagen is een groot deel van het
materiële recht met betrekking tot vooral luchtvaartveiligheid maar ook
beveiliging en milieu opgenomen. De voorzitter van de Raad bekleedt
tevens de hoogste politieke rang binnen de ICAO.

Protocol betreffende een wijziging van artikel 56

In het Protocol tot wijziging van artikel 56 van het Verdrag van Chicago
wordt een verhoging van 19 naar 21 zetels in de Commissie
bewerkstelligd. Zoals in de inleiding is aangegeven, is het aantal leden
van de Commissie al eerder uitgebreid. 

De Commissie is een belangrijk permanent overlegorgaan binnen de ICAO
dat over alle aspecten van luchtvaartveiligheid gaat. De leden van de
Commissie bekleden een onafhankelijke positie als luchtvaartexpert. Zij
vertegenwoordigen formeel geen staat of lidstaat binnen de ICAO.
Potentiële leden van de Commissie moeten daarom aan hoge kwaliteits- en
deskundigheidsvereisten voldoen. Toch wordt de verhoging van het aantal
zetels in de Commissie ook gezien als mogelijkheid om de regionale
vertegenwoordiging binnen de ICAO beter te spreiden.

Koninkrijkspositie

De Protocollen tot wijziging van het Verdrag van Chicago zullen, evenals
het Verdrag van Chicago, voor het gehele Koninkrijk gelden. 

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat

De Minister van Buitenlandse Zaken

 PAGE   \* MERGEFORMAT 2 

Het advies van de Afdeling advisering van de Raad van State wordt niet
openbaar gemaakt, omdat het zonder meer instemmend luidt (artikel 26,
zesde lid jo vijfde lid, van de Wet op de Raad van State).