[overzicht] [activiteiten] [ongeplande activiteiten] [besluiten] [commissies] [geschenken] [kamerleden] [kamerstukdossiers] [🧑mijn] [open vragen]
[toezeggingen] [stemmingen] [verslagen] [🔍 uitgebreid zoeken] [wat is dit?]

Memorie van toelichting

Wijziging van de begrotingsstaat van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (XVII) voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met Najaarsnota)

Memorie van toelichting

Nummer: 2024D44689, datum: 2024-11-29, bijgewerkt: 2024-12-11 09:57, versie: 2

Directe link naar document (.pdf), link naar pagina op de Tweede Kamer site, officiële HTML versie (kst-36625-XVII-2).

Gerelateerde personen:

Onderdeel van kamerstukdossier 36625 XVII-2 Wijziging van de begrotingsstaat van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (XVII) voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met Najaarsnota).

Onderdeel van zaak 2024Z18728:

Onderdeel van activiteiten:

Preview document (🔗 origineel)


Tweede Kamer der Staten-Generaal 2
Vergaderjaar 2024‒2025
36 625XVII Wijziging van de begrotingsstaat voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp (XVII) voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota)
Nr. 2

MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 tot en met 3

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2024 wijzigingen aan te brengen in de begrotingsstaat voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp.

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp,

R.J. Klever

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1 Leeswijzer

De voorliggende suppletoire begroting bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de Suppletoire begroting September 2024 van hoofdstuk XVII van de begroting van het Rijk.

In hoofdstuk 2 is een overzicht opgenomen met de belangrijkste mutaties op de begroting voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp met een toelichting op de substantiële verschillen.

Hoofdstuk 3 bevat per beleidsartikel een tabel budgettaire gevolgen van beleid. Na de tabel ‘budgettaire gevolgen van beleid’ wordt een toelichting op de mutaties gegeven. Hierbij worden per artikel de mutaties die groter of gelijk zijn aan de ondergrenzen in onderstaande staffel (tabel 1) conform de Rijksbegrotingsvoorschriften toegelicht. De wijzigingen van de verplichtingen worden alleen toegelicht wanneer ze groter zijn dan 10% ten opzichte van de vorige stand op artikelniveau.

< 50 1 2
=> 50 en < 200 2 4
=> 200 en < 1000 5 10
=> 1000 10 20

Per begrotingsartikel is aangegeven welk percentage van de uitgaven juridisch zijn vastgelegd. Als onderdeel van verantwoord begroten wordt alleen de juridische verplichting voor het huidige begrotingsjaar opgenomen. Een meerjarig overzicht van de juridisch verplichte budgetten is conform de toezegging tijdens de behandeling van de begroting BHOS 2024 d.d. 31 januari 2024 (TZ202402-026) als bijlage opgenomen in de Ontwerpbegroting 2025 van hoofdstuk XVII van de begroting van het Rijk.

2 Beleid

2.1 Overzicht belangrijke uitgaven- en ontvangstenmutaties

In dit wetsvoorstel is een aantal begrotingswijzigingen opgenomen die per saldo leiden tot een verhoging van de geraamde uitgaven op de begroting voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp (XVII) met EUR 40,5 miljoen. De stand van de geraamde ontvangsten blijft bij tweede suppletoire begroting gelijk.

De belangrijkste uitgavenmutaties bij tweede suppletoire begroting worden in onderstaande tabel weergegeven en toegelicht. De uitgebreide toelichtingen zijn per beleidsartikel opgenomen in hoofdstuk 3.

Vastgestelde begroting 2024 3.640.718
Stand 1e suppletoire begroting 2024 3.932.736
Stand suppletoire begroting september 2024 3.928.309
Belangrijkste suppletoire mutaties
1) Duurzaam handels- en investeringssysteem, inclusief MVO 1.1 ‒ 7.535
2) Versterkte private sector en arbeidsmarkt in ontwikkelingslanden 1.3 23.475
3) Voedselzekerheid 2.1 31.475
4) Onderwijs 3.4 ‒ 31.547
5) Humanitaire hulp 4.1 15.688
6) Multilaterale samenwerking 5.1 ‒ 12.679
7) Overig armoedebeleid 5.2 ‒ 28.875
8) Nog te verdelen i.v.m. BNI en/of toerekeningen 5.4 6.444
9) Overige mutaties 44.059
Stand 2e suppletoire begroting 2024 3.968.814

Toelichting

  1. Op artikelonderdeel 1.1 daalt het budget met EUR 7,5 miljoen doordat binnen het programma Sectorale Samenwerking voor IMVO convenanten minder subsidie-aanvragen bij RVO zijn gedaan. Daarnaast vallen de uitgaven voor de overige beleidsondersteunende IMVO-activiteiten dit jaar lager uit dan gepland.
  2. Op artikelonderdeel 1.3 stijgt het budget met EUR 23,5 miljoen doordat uitgaven voor de programma’s voor infrastructurele ontwikkeling dit jaar hoger uitvallen dan gepland. Ook wordt er EUR 20 miljoen overgeheveld van artikel 5.2 naar artikel 1.3 ten behoeve van uitgaven voor Private Sector Development (PSD).
  3. De uitgaven op artikelonderdeel 2.1 nemen per saldo met EUR 31,5 miljoen toe omdat de bijdrage van EUR 25 miljoen aan het International Fund for Agricultural Development (IFAD-13) eerder wordt betaald. Daarnaast is er eenmalig een aanvullende bijdrage van EUR 7 miljoen gedaan aan het UNICEF No Time to Waste programma om de hongersnood in Soedan te verlichten.
  4. De uitgaven op artikelonderdeel 3.4 zijn EUR 31,5 miljoen lager dan eerder verwacht, doordat voor het Hoger Onderwijs programma nog een verdere uitwerking moet volgen.
  5. De uitgaven op artikelonderdeel 4.1 worden per saldo verhoogd met EUR 15,7 miljoen. Dit wordt veroorzaakt doordat de geplande bijdragen voor 2025 van totaal EUR 19,1 miljoen aan de landenspecifieke fondsen van de VN (Country Based Pooled Funds) en aan Central Emergency Response Fund (CERF) al in 2024 gedaan worden. Daarnaast wordt EUR 2 miljoen overgeheveld naar het Stabiliteitsfonds op de BZ-begroting voor Gaza. Verder wordt EUR 1,5 miljoen overgeheveld naar artikel 2.2 Water voor het RVO-programma Dutch Disaster Risk Reduction & Surge Support (DRRS).
  6. Het uitgavenbudget op artikelonderdeel 5.1 wordt verlaagd met EUR 12,7 miljoen. Dit komt voornamelijk doordat een deel van het budget voor speciale multilaterale activiteiten en voor het assistent-deskundigenprogramma niet tot besteding komt. Verder zal de middelenaanvulling van EUR 3,8 miljoen voor het Asian Development Fund (ADF) niet in 2024, maar in 2025 plaatsvinden.
  7. De uitgaven op artikelonderdeel 5.2 nemen af met EUR 28,9 miljoen. Het bedrag van EUR 20 miljoen dat bij de 1e suppletoire begroting 2024 gereserveerd is voor wederopbouw voor o.a. Gaza zal dit jaar niet tot besteding komen. Dit bedrag wordt overgeheveld naar artikel 1.3 voor reeds geplande uitgaven voor Private Sector Development (PSD). Daarnaast worden de uitgaven verlaagd met EUR 6,3 miljoen, doordat de verdragsmiddelen voor Suriname dit jaar niet tot besteding zullen komen. Deze verdragsmiddelen blijven, conform de uitvoering van het verdrag, de komende jaren beschikbaar.
  8. Per saldo wordt het verdeelartikel 5.4 verhoogd met EUR 6,4 miljoen. Dit is het effect van onbestede middelen elders op de begroting en lagere geraamde asieluitgaven via de begroting van Asiel en Migratie. Met deze meevaller worden uitgaven op artikel 2.1 en 4.1 gedaan en wordt de overprogrammering (zichtbaar als de negatieve stand op artikel 5.4) teruggebracht.
Vastgestelde begroting 2024 57.815
Stand 1e suppletoire begroting 2024 69.806
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag 2024 69.806
Stand 2e suppletoire begroting 2024 69.806

De stand van de geraamde ontvangsten blijft bij tweede suppletoire begroting gelijk.

3 Beleidsartikelen

Artikel 1: Duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen

Budgettaire gevolgen van beleid

Art. Verplichtingen 490.330 6.994 497.324
Uitgaven 649.543 19.230 668.773
1.1 Duurzaam handels- en investeringssysteem, inclusief MVO 36.564 ‒ 7.535 29.029
Subsidies (regelingen) 21.229 ‒ 6.695 14.534
MVO en beleidsondersteuning (ODA) 15.506 ‒ 3.475 12.031
MVO en beleidsondersteuning (non-ODA) 5.723 ‒ 3.220 2.503
Opdrachten 2.231 ‒ 540 1.691
MVO en beleidsondersteuning (non-ODA) 2.231 ‒ 540 1.691
Bijdrage aan agentschappen 1.909 0 1.909
Rijksdienst voor ondernemend Nederland 1.909 0 1.909
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties 11.195 ‒ 300 10.895
MVO en beleidsondersteuning (ODA) 5.000 0 5.000
Contributies internationaal ondernemen (non-ODA) 6.195 ‒ 300 5.895
1.2 Versterkte Nederlandse Handels- en Investeringspositie 104.469 3.290 107.759
Subsidies (regelingen) 30.781 ‒ 2.500 28.281
Programma's internationaal ondernemen 10.000 500 10.500
Versterking concurrentiepositie Nederland 6.502 ‒ 3.000 3.502
Invest Internationaal 9.780 0 9.780
Dutch Trade and Investment Fund 4.499 0 4.499
Garanties 1.500 6.186 7.686
Dutch Trade and Investment Fund 1.500 6.186 7.686
Opdrachten 23.948 ‒ 846 23.102
Programma's internationaal ondernemen 11.216 2.900 14.116
Dutch Trade and Investment Fund 4.186 ‒ 3.186 1.000
Wereldtentoonstelling 8.546 ‒ 560 7.986
Bijdrage aan agentschappen 48.240 450 48.690
Rijksdienst voor ondernemend Nederland 48.240 450 48.690
1.3 Versterkte private sector en arbeidsmarkt in ontwikkelingslanden 508.510 23.475 531.985
Subsidies (regelingen) 234.543 ‒ 12.666 221.877
Marktontwikkeling en markttoegang 47.550 ‒ 8.900 38.650
Economic governance and institutions 19.900 7.281 27.181
FinanciĂ«le sector ontwikkeling 66.375 ‒ 13.875 52.500
Infrastructuurontwikkeling 37.300 10.200 47.500
Duurzame productie en handel 42.790 1.210 44.000
(Jeugd)werkgelegenheid 9.000 ‒ 6.300 2.700
Nexus onderwijs en werk 5.128 ‒ 3.143 1.985
Lokale private sector ontwikkeling 6.500 861 7.361
Leningen 38.873 1.960 40.833
Infrastructuurontwikkeling 8.873 5.960 14.833
FinanciĂ«le sector ontwikkeling 30.000 ‒ 4.000 26.000
Garanties 10.000 0 10.000
Financiële sector ontwikkeling 10.000 0 10.000
Opdrachten 58.000 20.267 78.267
Marktontwikkeling en markttoegang 12.000 ‒ 233 11.767
Economic governance and institutions 17.000 5.500 22.500
Financiële sector ontwikkeling 1.000 2.000 3.000
Infrastructuurontwikkeling 1.750 10.250 12.000
(Jeugd)werkgelegenheid 26.250 2.750 29.000
Bijdrage aan agentschappen 24.000 11.000 35.000
Rijksdienst voor ondernemend Nederland 24.000 11.000 35.000
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties 143.094 2.914 146.008
International Labour Organisation 5.700 68 5.768
Lokale private sector ontwikkeling 40.762 2.949 43.711
Marktontwikkeling en markttoegang 16.167 ‒ 5.417 10.750
Partnershipprogramma ILO 6.450 0 6.450
Economic governance and institutions 6.000 800 6.800
Financiële sector ontwikkeling 16.000 2.500 18.500
Infrastructuurontwikkeling 41.865 3.135 45.000
Nexus onderwijs en werk 10.150 ‒ 2.266 7.884
Duurzame productie en handel 0 1.145 1.145
Nog te verdelen 0 0 0
Nog te verdelen 0 0 0
Ontvangsten 14.000 0 14.000

Toelichting

Verplichtingen
De verplichtingenruimte op artikel 1 stijgt per saldo met EUR 7 miljoen. Dit komt vooral door de toename van de bijdrage aan RVO ten behoeve van Private Sector Development (PSD).

Uitgaven
De uitgaven voor 2024 op artikel 1 Duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen zijn voor 100% juridisch verplicht.

Artikelonderdeel 1.1
Op artikelonderdeel 1.1 wordt de uitputting EUR 7,5 miljoen lager doordat binnen programma voor Sectorale Samenwerking voor de IMVO convenanten minder subsidie-aanvragen bij RVO zijn ingediend dan verwacht. Daarnaast vallen de uitgaven voor de overige beleidsondersteunende IMVO-activiteiten dit jaar lager uit dan gepland.

Artikelonderdeel 1.2
Op artikelonderdeel 1.2 stijgt het budget per saldo met EUR 3,2 miljoen doordat RVO-uitgaven voor programma's als Support International Buisiness (SIB), Partners for International Business (PIB) en voor verschillende missies dit jaar hoger uitvallen. Daarnaast stijgen de uitgaven voor de verleende garanties voor Dutch Trade Investment Fund (DTIF).

Artikelonderdeel 1.3
De uitgaven op artikelonderdeel 1.3 stijgen per saldo met EUR 23,5 miljoen. Bij de 1e suppletoire begroting 2024 was EUR 20 miljoen gereserveerd op artikel 5.2 voor wederopbouw voor o.a. Gaza. Dit bedrag zal dit jaar niet tot besteding komen en is overgeheveld naar artikel 1.3 ten behoeve van reeds geplande uitgaven voor Private Sector Development (PSD) die in 2024 gedaan zullen worden in plaats van in 2025. Het betreft betalingen voor Private Infrastructure Development Group (PIDG) en Health Insurance Fund (HIF). Verder zijn er diverse andere mutaties. Zo vallen de uitgaven aan RVO EUR 11 miljoen hoger uit. Ook vallen de uitgaven aan programma’s voor infrastructurele ontwikkeling dit jaar hoger uit dan gepland, bijvoorbeeld voor DRIVE. De subsidie-uitgaven financiĂ«le sector ontwikkeling vallen per saldo EUR 13,9 miljoen lager uit, mede door lagere realisatie van de uitgaven aan het MASSIF fonds.

Artikel 2: Duurzame ontwikkeling, voedselzekerheid, water en klimaat

Budgettaire gevolgen van beleid

Art. Verplichtingen 1.352.094 ‒ 213.978 1.138.116
Uitgaven 934.932 31.215 966.147
2.1 Voedselzekerheid 392.345 31.475 423.820
Subsidies (regelingen) 106.432 54.456 160.888
Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen 13.000 9.527 22.527
Bevorderen inclusieve, duurzame groei in de agrarische sector 20.000 18.250 38.250
Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid 3.000 3.100 6.100
Uitbannen huidige honger en voeding 19.000 ‒ 525 18.475
Voedselzekerheid 51.432 24.104 75.536
Opdrachten 14.728 ‒ 11.828 2.900
Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid 12.000 ‒ 9.600 2.400
Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen 2.728 ‒ 2.728 0
Voedselzekerheid 0 500 500
Bijdrage aan agentschappen 3.132 0 3.132
Rijksdienst voor ondernemend Nederland 3.132 0 3.132
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties 268.053 ‒ 11.153 256.900
Voedselzekerheid 145.646 ‒ 14.253 131.393
Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen 24.000 ‒ 24.000 0
Bevorderen inclusieve, duurzame groei in de agrarische sector 40.500 28.800 69.300
Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid 26.000 9.300 35.300
Uitbannen huidige honger en voeding 31.907 ‒ 11.000 20.907
Nog te verdelen 0 0 0
Nog te verdelen 0 0 0
2.2 Water 192.107 ‒ 503 191.604
Subsidies (regelingen) 54.601 14.780 69.381
Waterbeheer 29.412 9.985 39.397
Drinkwater en sanitatie 25.189 4.795 29.984
Opdrachten 3.750 ‒ 1.968 1.782
Waterbeheer 3.750 ‒ 1.968 1.782
Bijdrage aan agentschappen 2.000 170 2.170
Rijksdienst voor ondernemend Nederland 2.000 170 2.170
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties 131.756 ‒ 13.485 118.271
Waterbeheer 85.656 ‒ 5.849 79.807
Drinkwater en sanitatie 46.100 ‒ 7.636 38.464
2.3 Klimaat 350.480 243 350.723
Subsidies (regelingen) 97.205 14.677 111.882
Klimaat algemeen 33.005 ‒ 323 32.682
Hernieuwbare energie 26.000 15.000 41.000
Dutch Fund for Climate and Development 10.000 0 10.000
Bosbehoud 28.200 0 28.200
Bijdrage aan agentschappen 3.400 0 3.400
Rijksdienst voor ondernemend Nederland 3.400 0 3.400
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties 249.875 ‒ 14.434 235.441
Contributie IZA/IZT 358 7 365
Klimaatprogramma's (non-ODA) 1.640 736 2.376
Klimaat algemeen 11.235 ‒ 1.177 10.058
Hernieuwbare energie 56.000 ‒ 14.000 42.000
UNEP 8.642 0 8.642
Bosbehoud 11.000 0 11.000
Multilaterale klimaatfondsen 127.000 0 127.000
Resilience and Sustainability Trust 34.000 0 34.000
Nog te verdelen 0 0 0
Nog te verdelen 0 0 0
Ontvangsten 0 0 0

Toelichting

Verplichtingen
Het verplichtingenbudget op artikel 2 wordt per saldo met EUR 214 miljoen verlaagd vanwege de pro rata verdeling van de ombuigingen in 2025 en verder.

Uitgaven
De uitgaven voor 2024 op artikel 2 Duurzame ontwikkeling, voedselzekerheid, water en klimaat zijn voor 100% juridisch verplicht.

Artikelonderdeel 2.1
De uitgaven op artikelonderdeel 2.1 nemen per saldo met EUR 31,5 miljoen toe. Dit komt doordat een voor volgend jaar geplande betaling van EUR 25 miljoen voor International Fund for Agricultural Development (IFAD-13) dit jaar wordt uitgevoerd. Deze uitgaven worden gedekt uit artikelonderdeel 5.4 waar ruimte ontstond vanwege een aangepaste raming voor de asieluitgaven. Daarnaast is er eenmalig een aanvullende bijdrage van EUR 7 miljoen gedaan aan het UNICEF No Time to Waste programma om de hongersnood in Soedan te verlichten (Kamerstuk 29237 nr. 206).

Artikelonderdeel 2.2
De uitgaven op artikelonderdeel 2.2 worden per saldo met EUR 0,5 miljoen verlaagd. Er wordt EUR 2,0 miljoen overgeheveld naar artikel 3.1 voor het Global Analysis and Assessment of Sanitation and Drinking-Water (GLAAS) programma van de WHO. Daarnaast is vanuit artikel 4.1 Humanitaire Hulp EUR 1,5 miljoen overgeheveld naar dit artikelonderdeel voor het RVO-programma Dutch Disaster Risk Reduction & Surge Support (DRRS).

Artikel 3: Sociale vooruitgang

Budgettaire gevolgen van beleid

Art. Verplichtingen 505.935 ‒ 47.386 458.549
Uitgaven 824.723 9.482 834.205
3.1 Mondiale gezondheid en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten 510.262 20.655 530.917
Subsidies (regelingen) 211.194 ‒ 1.353 209.841
Mondiale gezondheid en SRGR 211.194 ‒ 1.353 209.841
Opdrachten 17.825 0 17.825
Mondiale gezondheid en SRGR 17.825 0 17.825
Bijdrage aan agentschappen 139 33 172
Rijksdienst voor ondernemend Nederland 139 33 172
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties 281.104 21.975 303.079
WHO/PAHO 7.122 7.846 14.968
Mondiale gezondheid en SRGR 176.580 13.722 190.302
UNFPA 60.000 0 60.000
UNAIDS 23.000 0 23.000
Partnershipprogramma WHO 14.402 ‒ 4.093 10.309
UNICEF 0 4.500 4.500
Nog te verdelen 0 0 0
Nog te verdelen 0 0 0
3.2 Vrouwenrechten en gendergelijkheid 47.609 4.374 51.983
Subsidies (regelingen) 34.109 4.250 38.359
Vrouwenrechten 34.109 4.250 38.359
Opdrachten 0 100 100
Vrouwenrechten 0 100 100
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties 13.500 24 13.524
Vrouwenrechten 7.500 24 7.524
UNWOMEN 6.000 0 6.000
Nog te verdelen 0 0 0
Nog te verdelen 0 0 0
3.3 Maatschappelijk middenveld 202.859 16.000 218.859
Subsidies (regelingen) 183.462 12.062 195.524
Versterking maatschappelijk middenveld 183.462 12.062 195.524
Opdrachten 7.282 5.915 13.197
Versterking maatschappelijk middenveld 6.000 6.000 12.000
Versterking maatschappelijk middenveld Monitoringsfonds 1.282 ‒ 85 1.197
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties 12.115 ‒ 1.977 10.138
Versterking maatschappelijk middenveld 12.115 ‒ 1.977 10.138
Nog te verdelen 0 0 0
Nog te verdelen 0 0 0
3.4 Onderwijs 63.993 ‒ 31.547 32.446
Subsidies (regelingen) 1.500 0 1.500
Onderzoeksprogramma's 1.500 0 1.500
Opdrachten 60.140 ‒ 31.787 28.353
Onderwijs 200 0 200
Onderzoeksprogramma's 2.000 0 2.000
Hoger Onderwijs 57.940 ‒ 31.787 26.153
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties 2.353 240 2.593
Onderwijs 2.353 240 2.593
Ontvangsten 0 0 0

Toelichting

Verplichtingen
Per saldo is er een verlaging van het verplichtingenbudget op artikel 3. Dit wordt met name veroorzaakt doordat minder verplichtingen worden aangegaan op artikelonderdelen 3.1 en 3.4.

De verlaging van de verplichtingen op artikelonderdeel 3.1 wordt veroorzaakt doordat er onder andere bij de uitvoering van landenprogramma’s in Benin, Oeganda, en Burundi minder committeringen worden gedaan. Dit is het gevolg van de verlaagde kasbudgetten in 2025 en verder.

Op artikelonderdeel 3.4 zijn er minder verplichtingen aangegaan doordat voor het Hoger Onderwijs programma nog een verdere uitwerking moet volgen en committeringen verschuiven naar latere jaren.

Uitgaven
De uitgaven voor 2024 op artikel 3 Sociale vooruitgang zijn voor 99% juridisch verplicht.

Artikelonderdeel 3.1
Voor artikelonderdeel 3.1 zijn de geplande uitgaven op mondiale gezondheid en SRGR hoger dan eerder verwacht. Hieronder valt ook de eenmalige bijdrage van EUR 3 miljoen aan de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) om het mpox-virus in Afrikaanse landen te bestrijden, zoals aan de Tweede Kamer gecommuniceerd tijdens het tweeminutendebat over de mondiale gezondheidsstrategie op 4 oktober 2024. Dekking wordt gevonden vanuit niet bestede middelen van het beroeps en hoger onderwijs programma. Ook wordt een al voorziene betaling van EUR 7,8 miljoen voor de Pan American Health Organization (PAHO) van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dit jaar betaald om de taakstelling in 2025 deels te ontlasten.

Verder wordt er EUR 2,2 miljoen overgeheveld van artikel 2.2 Water voor een bijdrage aan het Global Analysis and Assessment of Sanitation and Drinking Water (GLAAS) programma van de WHO.

Daarnaast worden enkele andere betalingen op lopende verplichtingen eerder dan gepland uitgevoerd. Deze worden gedekt uit ongebruikte middelen van artikelonderdeel 3.4. Dit is ook het geval bij artikelonderdeel 3.2.

Artikelonderdeel 3.3
Voor artikelonderdeel 3.3 zijn de geplande uitgaven hoger dan eerder verwacht. Betalingen op lopende verplichtingen worden naar voren gehaald om de taakstelling in 2025 deels te ontlasten. Dit wordt gedekt uit ongebruikte middelen van artikel 3.4.

Artikelonderdeel 3.4
Voor artikelonderdeel 3.4 zijn de uitgaven lager dan eerder verwacht omdat voor het Hoger Onderwijs programma nog een verdere uitwerking moet volgen. Deze middelen worden gebruikt om lopende verplichtingen op de artikelonderdelen 3.1, 3.2 en 3.3 te dekken.

Artikel 4: Vrede, veiligheid en duurzame ontwikkeling

Budgettaire gevolgen van beleid

Art. Verplichtingen 1.092.768 ‒ 152.416 940.352
Uitgaven 1.085.967 15.688 1.101.655
4.1 Humanitaire Hulp 594.017 15.688 609.705
Subsidies (regelingen) 122.000 4.000 126.000
Noodhulpprogramma's 122.000 4.000 126.000
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties 472.017 11.688 483.705
Noodhulpprogramma's 357.000 11.688 368.688
Noodhulpprogramma's non-ODA 1.017 0 1.017
UNHCR 35.000 0 35.000
UNRWA 19.000 0 19.000
Wereldvoedselprogramma 60.000 0 60.000
4.2 Opvang en bescherming in de regio en migratiesamenwerking 291.295 0 291.295
Subsidies (regelingen) 15.500 ‒ 3.200 12.300
Opvang in de regio 12.500 ‒ 1.300 11.200
Migratie en ontwikkeling 3.000 ‒ 1.900 1.100
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties 275.795 3.200 278.995
Opvang in de regio 219.795 ‒ 800 218.995
Migratie en ontwikkeling 56.000 4.000 60.000
4.3 Veiligheid en Rechtstaatontwikkeling 200.655 0 200.655
Subsidies (regelingen) 55.453 4.388 59.841
Legitieme stabiliteit 7.000 3.500 10.500
Inclusieve vredes- en politieke processen 15.500 0 15.500
Functionerende rechtsorde 32.953 888 33.841
Opdrachten 1.500 0 1.500
Inclusieve vredes- en politieke processen 1.500 0 1.500
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties 143.702 ‒ 4.388 139.314
Legitieme stabiliteit 4.000 ‒ 4.000 0
Functionerende rechtsorde 103.202 ‒ 61 103.141
Inclusieve vredes- en politieke processen 36.500 ‒ 327 36.173
Nog te verdelen 0 0 0
Nog te verdelen 0 0 0
Ontvangsten 0 0 0

Toelichting

Verplichtingen
Het verplichtingenbudget op artikel 4 wordt per saldo met EUR 152 miljoen verlaagd. Dit komt doordat er vooral voor Opvang in de regio en Migratie en Veiligheid en Rechtsstaatontwikkeling minder verplichtingen worden aangegaan als gevolg van de bezuinigingen in 2025 en verder.

Uitgaven
De uitgaven voor 2024 op artikel 4 Vrede, veiligheid en duurzame economische ontwikkeling zijn voor 91% juridisch verplicht.

Artikelonderdeel 4.1
De uitgaven op artikelonderdeel 4.1 worden verhoogd met EUR 15,7 miljoen. De geplande bijdragen voor 2025 van totaal EUR 19,1 miljoen aan de landenspecifieke fondsen van de VN (Country Based Pooled Funds) en aan Central Emergency Response Fund (CERF) worden al in 2024 gedaan. Deze uitgaven worden gedekt uit artikelonderdeel 5.4 waar ruimte ontstond vanwege een aangepaste raming voor de asieluitgaven. Daarnaast wordt EUR 2 miljoen overgeheveld naar het Stabiliteitsfonds op de BZ-begroting voor Gaza voor de inzet van scanners en een project op het gebied van vredesopbouw. Verder wordt EUR 1,5 miljoen overgeheveld naar artikel 2.2 Water ten behoeve van het RVO-programma Dutch Disaster Risk Reduction & Surge Support (DRRS).

Artikel 5: Multilaterale samenwerking en overige inzet

Budgettaire gevolgen van beleid

Art. Verplichtingen 1.202.461 ‒ 36.198 1.166.263
Uitgaven 433.144 ‒ 35.110 398.034
5.1 Multilaterale samenwerking 376.995 ‒ 12.679 364.316
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties 376.995 ‒ 12.679 364.316
UNIDO 1.950 ‒ 171 1.779
UNDP 39.000 0 39.000
UNICEF 44.000 0 44.000
Speciale multilaterale activiteiten 14.587 ‒ 5.500 9.087
Assistent deskundigenprogramma 9.000 ‒ 3.900 5.100
Internationale Financiële Instellingen 23.058 0 23.058
Middelenaanvullingen multilaterale banken en fondsen 87.789 ‒ 3.750 84.039
Kapitaalaanvullingen bij regionale ontwikkelingsbanken 8.111 642 8.753
Bijdrage aan IFI's voor steun OekraĂŻne 149.500 0 149.500
Nog te verdelen 0 0 0
Nog te verdelen 0 0 0
5.2 Overig armoedebeleid 110.496 ‒ 28.875 81.621
Subsidies (regelingen) 10.367 276 10.643
Kleine activiteiten posten en cultuur en ontwikkeling 9.717 166 9.883
Nationale SDG implementatie 650 110 760
Opdrachten 586 ‒ 32 554
Nationale SDG implementatie 86 ‒ 32 54
Programmamiddelen OekraĂŻne 500 0 500
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties 79.543 ‒ 9.119 70.424
UNESCO 4.400 ‒ 54 4.346
Diverse ondersteunende activiteiten 4.475 ‒ 2.609 1.866
Kleine activiteiten posten en cultuur en ontwikkeling 2.381 ‒ 218 2.163
Schuldverlichting 61.785 174 61.959
Voorlichting op het terrein van Ontwikkelingssamenwerking 250 ‒ 160 90
Verdragsmiddelen Suriname 6.252 ‒ 6.252 0
Nog te verdelen 20.000 ‒ 20.000 0
Nog te verdelen 20.000 ‒ 20.000 0
Nog te verdelen 0 0 0
5.4 Nog te verdelen i.v.m.wijzigingen BNI en/of toerekeningen ‒ 54.347 6.444 ‒ 47.903
Nog te verdelen i.v.m.wijzigingen BNI en/of toerekeningen ‒ 54.347 6.444 ‒ 47.903
Nog te verdelen i.v.m.wijzigingen BNI en/of toerekeningen ‒ 54.347 6.444 ‒ 47.903
Ontvangsten 55.806 0 55.806

Toelichting

Verplichtingen
Het verplichtingenbudget op artikel 5 wordt per saldo met EUR 36,2 miljoen verlaagd. Dit komt vooral door een overheveling van EUR 20 miljoen vanuit artikel 5.2 naar artikel 1.3. Daarnaast wordt het verplichtingenbudget verlaagd omdat het budget voor het schuldverlichtingsdeel voor de middelenaanvulling van IFAD wordt overgeheveld naar artikel 2 en doordat de verdragsmiddelen voor Suriname dit jaar niet tot besteding komen. Deze verdragsmiddelen blijven, conform de uitvoering van het verdrag, de komende jaren beschikbaar.

Uitgaven
De uitgaven voor 2024 op artikel 5 Multilaterale samenwerking en overige inzet zijn voor 90% juridisch verplicht, dit is exclusief artikelonderdeel 5.4.

Artikelonderdeel 5.1
Het uitgavenbudget op artikelonderdeel 5.1 wordt verlaagd met EUR 12,7 miljoen. Dit komt voornamelijk doordat EUR 5,5 miljoen voor speciale multilaterale activiteiten en EUR 3,9 miljoen voor het assistent-deskundigenprogramma niet tot besteding komt. Verder zal de middelenaanvulling van EUR 3,8 miljoen voor het Asian Development Fund (ADF) niet in 2024, maar in 2025 plaatsvinden.

Artikelonderdeel 5.2
De uitgaven op dit artikelonderdeel nemen af met EUR 28,9 miljoen. Het bedrag van EUR 20 miljoen dat bij de 1e suppletoire begroting 2024 gereserveerd is voor wederopbouw voor o.a. Gaza zal dit jaar niet tot besteding komen. Dit bedrag wordt overgeheveld naar artikel 1.3 ten behoeve van uitgaven voor Private Sector Development (PSD) die in 2024 gedaan zullen worden in plaats van in 2025. De ruimte van EUR 20 miljoen die daardoor ontstaat in 2025 zal gereserveerd worden voor wederopbouw voor o.a. Gaza.

Daarnaast worden de uitgaven verlaagd met EUR 6,3 miljoen omdat de verdragsmiddelen voor Suriname dit jaar niet tot besteding zullen komen. Deze verdragsmiddelen blijven, conform de uitvoering van het verdrag, de komende jaren beschikbaar.

Artikelonderdeel 5.4
Om de inzichtelijkheid van de BHO-begroting verder te verbeteren is er met ingang van begrotingsjaar 2017 artikelonderdeel 5.4 gecreĂ«erd. Op dit artikelonderdeel wordt ook overprogrammering geregistreerd. Overprogrammering houdt in dat er meer programma’s of bijdragen worden gepland dan waarvoor budget beschikbaar is, in de verwachting dat over het algemeen de uitvoering van programma’s en/of betalingen vertraging oploopt. De uitvoering van het beleid leert dat bijvoorbeeld (geo)politieke ontwikkelingen en uitvoeringsmogelijkheden in landen waarin programma’s worden uitgevoerd gedurende het jaar kunnen leiden tot vertragingen in de uitputting van de ODA-middelen. Indien er sprake is van overprogrammering is dat zichtbaar als een negatieve stand op het verdeelartikel. Over de verdere werking van dit artikel verwijs ik u naar de Kamerbrief als reactie op Motie van der Graaf c.s. (Kamerstuk II, 36200 XVII nr. 32) over fluctuaties van het ODA-budget.

Ontwikkelingen verdeelartikel 5.4

Hieronder wordt een overzicht gepresenteerd van de mutaties die hebben plaatsgevonden op het verdeelartikel. Het totaal van de tabel komt overeen met de mutatie die is opgenomen in de tweede suppletoire begroting 2024.

Verschuivingen op de BHO-begroting 6.444
Aanpassing raming eerstejaars asielzoekers 44.188
Middelenaanvulling IFAD-13 ‒ 25.000
Humanitaire hulp ‒ 19.188
Totaal 6.444

Toelichting

  1. Per saldo wordt het verdeelartikel 5.4 verhoogd met EUR 6,4 miljoen als gevolg van onbestede middelen elders op de begroting. Dit bedrag wordt ingezet om de negatieve stand op artikel 5.4 licht terug te brengen. Zo komt het artikel bij de tweede suppletoire begroting op een gebruikelijke stand voor de tijd van het jaar.
  2. Een aanpassing van de raming van de bezetting en prijs bij het COA voor de opvang van eerstejaars asielzoekers uit DAC-landen leidt in 2024 tot een overheveling van EUR 44,2 miljoen vanaf de begroting van AenM. In het voorjaar van 2025 volgt de definitieve afrekening over 2024. Deze middelen worden ingezet voor reeds geplande bijdragen aan het International Fund for Agricultural Development (IFAD-13) en voor humanitaire hulp voor reeds geplande bijdragen aan Central Emergency Response Fund (CERF) en de landenspecifieke fondsen van de VN (Country Based Pooled Funds).