Memorie van toelichting
Wijziging van de begrotingsstaat van het gemeentefonds voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met Najaarsnota)
Memorie van toelichting
Nummer: 2024D44770, datum: 2024-11-29, bijgewerkt: 2024-11-29 18:56, versie: 2
Directe link naar document (.pdf), link naar pagina op de Tweede Kamer site, officiële HTML versie (kst-36625-B-2).
Gerelateerde personen:- Eerste ondertekenaar: J.J.M. Uitermark, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (Ooit Nieuw Sociaal Contract kamerlid)
- Mede ondertekenaar: T. van Oostenbruggen, staatssecretaris van Financiën (Ooit Nieuw Sociaal Contract kamerlid)
Onderdeel van kamerstukdossier 36625 B-2 Wijziging van de begrotingsstaat van het gemeentefonds voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met Najaarsnota).
Onderdeel van zaak 2024Z18751:
- Indiener: J.J.M. Uitermark, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
- Medeindiener: T. van Oostenbruggen, staatssecretaris van Financiën
- Voortouwcommissie: vaste commissie voor Binnenlandse Zaken
- 2024-12-03 15:50: Regeling van werkzaamheden (Regeling van werkzaamheden), TK
- 2024-12-05 10:00: Wijziging van de begrotingsstaat van het gemeentefonds voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met Najaarsnota) (36625-B) (Inbreng feitelijke vragen), vaste commissie voor Binnenlandse Zaken
- 2024-12-12 11:30: Procedurevergadering commissie Binnenlandse Zaken (Procedurevergadering), vaste commissie voor Binnenlandse Zaken
Preview document (🔗 origineel)
Tweede Kamer der Staten-Generaal | 2 |
Vergaderjaar 2024‒2025 |
36 625B | Wijziging van de begrotingsstaat van het gemeentefonds voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota) |
Nr. 2 |
|
A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL
Wetsartikelen 1 tot en met 3
Wetsartikel 1
De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2024 wijzigingen aan te brengen in de begrotingsstaat van het gemeentefonds;
Het in die begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikel wordt in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.
Wetsartikel 3
Ingevolge artikel 5, eerste lid, van de Financiële-verhoudingswet hebben gemeenten gezamenlijk recht op het bedrag dat in de begroting als verplichting voor het totaal van de algemene uitkering is opgenomen. Ingevolge artikel 5, tweede lid, van de Financiële-verhoudingswet hebben de gemeenten gezamenlijk recht op de bedragen die in de begroting als verplichting voor het totaal van de integratie-uitkeringen en het totaal van de decentralisatie-uitkeringen zijn opgenomen.
De in dit wetsartikel opgenomen bedragen zijn niet rechtstreeks uit de begrotingsstaat af te leiden. De bedragen worden nader onderbouwd in deze memorie van toelichting.
De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
J.J.M.Uitermark
De Staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdienst
T.van Oostenbruggen
B. BEGROTINGSTOELICHTING
1 Leeswijzer
De tweede suppletoire begroting geeft een beeld van de uitvoering van de begroting 2024. De stand van de tweede suppletoire begroting wordt opgebouwd vanaf de stand van de vastgestelde begroting inclusief suppletoire begrotingen, NvW's en amendementen.
2 Beleid
Door wijzigingen in beleid van verschillende departementen kan worden overgegaan tot het beleggen of juist weghalen van taken bij gemeenten. Indien dit gepaard gaat met een toevoeging aan of een uitname uit het gemeentefonds, wordt dit begrotingstechnisch verwerkt. In de onderstaande tabel worden de mutaties groter dan circa € 30 mln. weergegeven.
2.1 Overzicht belangrijke uitgaven- en ontvangstenmutaties
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) | 1 | 43.836.964 |
Belangrijkste mutaties 2e suppletoire | ||
1) Compensatieregeling niet beoogde kosten jeugdzorg | 1 | 30.373 |
2) Meerkosten Oekraïne sociaal domein | 1 | 29.754 |
3) Overige mutaties | 1 | 74.761 |
Stand 2e suppletoire begroting 2024 | 1 | 43.971.852 |
Toelichting
1) Compensatieregeling niet beoogde kosten jeugdzorg
Voor het verlenen van de specifieke uitkering compensatieregeling niet beoogde kosten jeugdzorg in 2024 is bij Voorjaarsnota € 60 mln. vanuit het Gemeentefonds overgeboekt naar de VWS-begroting. Dit budget is ingezet om de gemeente te compenseren voor de niet beoogde kosten van 2022 en 2023 na inwerkingtreding van de Wet wijziging woonplaatsbeginsel. Er is in 2024 sprake van onderuitputting binnen deze regeling, daarom vloeien de resterende middelen weer terug naar het gemeentefonds.
2) Meerkosten Oekraïne sociaal domein
De verantwoordelijkheid voor de zorg en ondersteuning vanuit de Wmo en de Jeugdwet, de uitvoering van het basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg, het Rijksvaccinatieprogramma en het prenataal huisbezoek uit de Wet publieke gezondheid ligt voor Oekraïense ontheemden bij gemeenten. Het aantal Oekraïense ontheemden is dusdanig groot dat dit niet kan worden beschouwd als onderdeel van gebruikelijke fluctuaties. De compensatie is vastgesteld op basis van (een raming van) daadwerkelijke aantallen opgevangen Oekraïense ontheemden.
3 Beleidsartikelen
3.1 Beleidsartikel 1 gemeentefonds
In onderstaande tabel worden voor de verplichtingen, de uitgaven en de ontvangsten de budgettaire gevolgen van beleid van het gemeentefonds weergegeven. Hiermee worden de integrale uitgaven die samenhangen met de samengestelde beleidsdoelstelling (het nastreven van een adequate omvang van het gemeentefonds en het nastreven van een adequate verdeling van de middelen over de gemeenten) inzichtelijk gemaakt.
Budgettaire gevolgen van beleid
Verplichtingen | 43.974.949 | 134.888 | 44.109.837 |
Uitgaven | 43.836.964 | 134.888 | 43.971.852 |
Financiering gemeenten | |||
Bijdrage aan medeoverheden | 43.834.003 | 134.888 | 43.968.891 |
Algemene uitkering en de aanvullende uitkeringen | 38.845.849 | 39.845 | 38.885.694 |
Decentralisatie-uitkeringen | 1.186.249 | 95.043 | 1.281.292 |
Integratie-uitkering Voogdij 18+ | 0 | 0 | 0 |
Integratie-uitkering Beschermd wonen | 1.730.992 | 0 | 1.730.992 |
Integratie-uitkering Participatie | 2.070.911 | 0 | 2.070.911 |
Integratie-uitkeringen Overig | 2 | 0 | 2 |
Kosten Financiële verhoudingswet | |||
Opdrachten | 2.361 | 0 | 2.361 |
Onderzoeken verdeelsystematiek | 2.361 | 0 | 2.361 |
Bijdragen aan ZBO's/RWT's | 600 | 0 | 600 |
Onderzoeken verdeelsystematiek | 600 | 0 | 600 |
Ontvangsten | 43.836.964 | 134.888 | 43.971.852 |
Toelichting op de financiële instrumenten
Bijdragen aan medeoverheden
Algemene uitkering
Dit betreft de uitkering aan alle gemeenten, die ten goede komt aan de algemene middelen van de gemeenten. De uitkering is gebaseerd op de artikelen 5 en 6 van de Financiële-verhoudingswet.
Integratie-uitkeringen
Dit betreft de uitkering die wordt toegepast als rechtstreekse overheveling van middelen naar de algemene uitkering bezwaarlijk is vanwege de omvang van de herverdeeleffecten. De integratie-uitkering voorziet dan in een geleidelijke overgang naar de algemene uitkering. De uitkering is gebaseerd op artikel 5 lid 2 van de Financiële-verhoudingswet. Voor een overzicht van de integratie-uitkeringen wordt verwezen naar
Decentralisatie-uitkeringen
Naast de algemene uitkering en integratie-uitkeringen bevat het gemeentefonds ook decentralisatie-uitkeringen. De verdeling van de decentralisatie-uitkeringen volgt evenals de integratie-uitkeringen niet de regels van de verdeling van de algemene uitkering van het gemeentefonds. Anders dan bij de integratie-uitkering, waar de termijn van overheveling naar de algemene uitkering van tevoren vaststaat, ontbreekt bij de decentralisatie-uitkering een dergelijke termijn. Voor een overzicht van de decentralisatie-uitkeringen wordt verwezen naar .
Opdrachten en Bijdragen ZBO's/RWT's
Onderzoeken verdeelsystematiek
Dit betreft het budget dat elk jaar is gereserveerd voor de uitvoering van onderzoeken op het vlak van de omvang en verdeling van het gemeentefonds en het onderhoud van het betaalsysteem.
Ontvangsten
Ten behoeve van de dekking van de uitgaven is een post Ontvangsten opgenomen. Artikel 4, eerste lid, van de Financiële-verhoudingswet bepaalt dat bij (begrotings)wet voor ieder uitkeringsjaar een bedrag aan middelen van het Rijk wordt afgezonderd ten behoeve van het gemeentefonds. Op grond van het tweede lid van dat artikel zijn de uitgaven en de inkomsten van het fonds per uitkeringsjaar aan elkaar gelijk.
4 Bijlagen
4.1 Overzicht integratie-uitkeringen
Voogdij 18+ | 0 |
Beschermd wonen | 1.730.992 |
Participatie | 2.070.911 |
Wijziging betalingsverloop | 2 |
Stand 2e suppletoire begroting 2024 | 3.801.905 |
4.2 Overzicht decentralisatie-uitkeringen
100 jaar vriendschap Turkije-Nederland | 140 |
Aanpak laaggeletterdheid | 7.300 |
Aanpak recreatieparken | 170 |
Actieplan wapens en jongeren | 1.025 |
Alleenverdienersproblematiek | 22.597 |
Bed, bad en brood | 1.600 |
Beeldende kunst en vormgeving | 13.500 |
Begeleiding jongeren naar werk | 14.895 |
Behoud sociale voorzieningen Groningen | 629 |
Bodembescherming | 8.636 |
BRP centralisering inschrijving vergunninghouders | 4.731 |
Capaciteitsinzet ondernemingsplan | 608 |
Correctie Waterschapswegen (Knelpunten verdeelproblematiek) | 4.047 |
Dakloze EU burgers | 7.000 |
Einde lening inburgeringsplichtig | 2.240 |
Erfgoed Deal | 4.273 |
Ex Ante Impact Analyse NPLV | 223 |
Experiment gesloten coffeeshopketen | 1.378 |
Experiment nieuw stembiljet 2024 | 250 |
Extra capaciteit BOA's | 13.000 |
Faciliteitenbesluit opvangcentra | 17.037 |
Gemeentelijke antidiscriminatie voorzieningen | 2.500 |
Jeugd | 21.700 |
Jeugdhulp aan kinderen in een AZC | 5.100 |
Kansen voor alle kinderen | 85.000 |
Kasschuif omgevingswet | ‒ 4.499 |
Landelijke aanpak adreskwaliteit | 2.856 |
Landelijke beeindigingsregeling veehouderijbedrijven | 14.725 |
LHBTI beleid regenboogsteden | 1.232 |
Maatschappelijke begeleiding | 1.373 |
Maatschappelijke opvang | 385.057 |
Meerkosten Oekraïne sociaal domein | 29.754 |
Nationaal Actieplan dakloosheid | 55.000 |
Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid | 1.002 |
Natuur bij Energieprojecten | 11.096 |
Natuurbrandpreventie en -mitigatie | 3.418 |
Nederlands-Soedanese repatrianten | 320 |
Outreachend werken | 508 |
Pilots Samenwerken sociaal en veiligheidsdomein | 735 |
Realisatie energietransitie | 668 |
Regionale doelgroepspecifieke aanpak | 4.784 |
Register Externe Veiligheidrisico's (REV) | 3.420 |
RES regio's | 8.781 |
Signaalmanagement systeem | 68 |
Slavernijverleden | 1.176 |
Social Labs | 700 |
Spreidingswet | 15.300 |
Startbanen statushouders | 3.776 |
Toekomstbestednig maken energiebeleid | 10.375 |
Uitstapprogramma prostituees | 6.000 |
Uitvoeringskosten omgevingswet | 76.034 |
Vangnetconstructie energietoelage 2023 | 32.500 |
Veerkracht en weerbaarheid | 134 |
Veilig wonen | 2.415 |
Veilige steden | 795 |
Veiligheidshuizen | 7.699 |
Verkeersveiligheid | 95 |
Versterking arbeidsmarktregio's | 15.113 |
Versterking dienstverlening gemeenten: personen met verward gedrag | 10.000 |
Versterking omgevingsveiligheidsdiensten | 3.825 |
Voorschoolse voorziening peuters | 30.000 |
Vrouwenopvang | 230.607 |
VTH-taken | 46.700 |
Weerbare gemeenschappen tegen ondermijnende criminaliteit | 245 |
Wet betaalbare huur | 14.685 |
Wet kwaliteitsborging bouw | 10.076 |
Work in Nederland | 2.895 |
Wijziging betalingsverloop decentralisatie-uitkeringen 2023 | 270 |
Stand 2e suppletoire begroting 2024 | 1.281.292 |