Memorie van toelichting
Jaarverslag en slotwet Gemeentefonds 2024
Memorie van toelichting
Nummer: 2025D20015, datum: 2025-05-21, bijgewerkt: 2025-05-28 16:17, versie: 2 (versie 1)
Directe link naar document (.pdf), link naar pagina op de Tweede Kamer site, officiële HTML versie (kst-36740-B-4).
Gerelateerde personen:- Eerste ondertekenaar: J.J.M. Uitermark, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (Ooit Nieuw Sociaal Contract kamerlid)
- Mede ondertekenaar: T. van Oostenbruggen, staatssecretaris van Financiën (Ooit Nieuw Sociaal Contract kamerlid)
Onderdeel van kamerstukdossier 36740 B-4 Jaarverslag en slotwet Gemeentefonds 2024.
Onderdeel van zaak 2025Z08718:
- Indiener: J.J.M. Uitermark, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
- Medeindiener: T. van Oostenbruggen, staatssecretaris van Financiën
- Volgcommissie: vaste commissie voor Financiën
- Voortouwcommissie: vaste commissie voor Binnenlandse Zaken
- : Procedurevergadering commissie Binnenlandse Zaken (geannuleerd) (Procedurevergadering), vaste commissie voor Binnenlandse Zaken
- 2025-05-22 14:14: Aansluitend: Regeling van werkzaamheden (Regeling van werkzaamheden), TK
- 2025-05-28 15:00: Slotwet Gemeentefonds 2024 (36740-B) (Inbreng feitelijke vragen), vaste commissie voor Binnenlandse Zaken
- 2025-06-17 20:00: Extra procedurevergadering commissie BiZa (groslijst controversieel verklaren) (Procedurevergadering), vaste commissie voor Binnenlandse Zaken
Preview document (🔗 origineel)
| Tweede Kamer der Staten-Generaal | 2 |
| Vergaderjaar 2024–2025 |
| 36 740B | Jaarverslag en slotwet gemeentefonds 2024 |
| Nr. 4 |
|
A Artikelgewijze toelichting bij het wetsvoorstel
Wetsartikel 1 (verplichtingen, uitgaven en ontvangsten)
De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 afzonderlijk bij wet vastgesteld en ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2024 wijzigingen aan te brengen in de begrotingsstaat van het gemeentefonds.
Het in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikel wordt in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.
Wetsartikel 3 (verplichtingenbedrag als bedoeld in artikel 5 van de Fvw)
Ingevolge artikel 5, eerste lid, van de Financiële-verhoudingswet hebben gemeenten gezamenlijk recht op het bedrag dat in de begroting als verplichting voor het totaal van de algemene uitkering en de aanvullende uitkeringen is opgenomen. Ingevolge artikel 5, tweede lid, van de Financiële-verhoudingswet hebben de gemeenten gezamenlijk recht op de bedragen die in de begroting als verplichting voor het totaal van de integratie-uitkeringen en het totaal van de decentralisatie-uitkeringen zijn opgenomen.
De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
J.J.M.Uitermark
De staatssecretaris van Financiën,
T. van Oostenbruggen
B Artikelgewijze toelichting bij de begrotingsartikelen (slotverschillen)
Artikel 1 Gemeentefonds
Uitgaven
In onderstaande tabel wordt een nadere uitsplitsing gegeven van de totstandkoming van het uitgavenbedrag van het gemeentefonds. Ten opzichte van de 2e suppletoire begroting 2024 is het uitgavenbedrag van het gemeentefonds met € 135,9 mln. verlaagd. De in tabel 1 weergegeven mutaties worden onder de tabel nader verklaard.
| Stand uitgavenbedrag eerste suppletoire begroting 2024 | 43.338.691 | |
| Stand uitgavenbedrag tweede suppletoire begroting 2024 | 43.971.852 | |
| Voorgestelde mutaties bij slotwet 2024 | ||
| 1a) Realisatie Kosten Financiële-verhoudingswet opdrachten | ‒ 1.897 | |
| 1b) Verwerken openstaande post 2022 | 101 | |
| 2) Realisatie Kosten Financiële-verhoudingswet bijdragen | 58 | |
| 3) Wijziging betalingsverloop algemene uitkering 2024 | ‒ 133.909 | |
| 4) Wijziging betalingsverloop integratie-uitkeringen overig 2024 | ‒ 1 | |
| 5) Afboeken oude verplichiting integratie-uitkeringen | ‒ 1 | |
| 6) Afboeken oude verplichiting decentralisatie-uitkeringen | ‒ 5 | |
| 7) Wijziging betalingsverloop decentralisatie-uitkeringen 2024 | ‒ 271 | |
| Totaal mutaties bij slotwet | ‒ 135.925 | |
| Stand uitgavenbedrag slotwet 2024 | 43.835.927 | |
| Waarvan uitgavenbedrag Algemene uitkering | 38.751.785 | |
| Waarvan uitgavenbedrag Decentralisatie-uitkeringen | 1.281.016 | |
| Waarvan uitgavenbedrag Integratie-uitkering Voogdij 18+ | 0 | |
| Waarvan uitgavenbedrag Integratie-uitkering Beschermd wonen | 1.730.992 | |
| Waarvan uitgavenbedrag Integratie-uitkering Participatie | 2.070.911 | |
| Waarvan uitgavenbedrag Integratie-uitkeringen Overig | 0 | |
| Waarvan uitgavenbedrag Kosten Financiële-verhoudingswet opdrachten | 565 | |
| Waarvan uitgavenbedrag Kosten Financiële-verhoudingswet bijdragen | 658 |
De wijziging van het uitgavenbedrag is in de veegbrief in december 2024 (Kamerstukken II, 2024/2025, 36600, nr. 123) gemeld aan de Tweede Kamer en is het saldo van een aantal mutaties:
1 en 2) Realisatie Kosten Financiële-verhoudingswet opdrachten en bijdragen
Het gerealiseerde bedrag komt per saldo € 1,7 mln. lager uit dan bij tweede suppletoire begroting 2024 werd geraamd. Het budget voor 2024 is daarmee niet volledig tot besteding gekomen. Deze uitgaven zullen voor een deel in 2025 alsnog worden gedaan. Daarom zullen de uitgaven «Kosten financiële-verhoudingswet» bij Eerste suppletoire begroting 2025 opwaarts worden bijgesteld met € 1 mln., conform de bestaande afspraken hierover met het ministerie van Financiën.
3) Wijziging betalingsverloop algemene uitkering 2024
De uitbetalingen van voorschotten aan gemeenten in 2024 zijn lager geweest dan het beschikbare uitgavenbudget bij tweede suppletoire begroting 2024. Het gaat hierbij om een verschil van € 133,9 mln. Dit hangt enerzijds samen met de jaarlijkse verdeelreserve die wordt aangehouden om te voorkomen dat er in enig jaar teveel wordt uitgekeerd en anderzijds met het feit dat de mutaties uit de 2e suppletoire begroting pas in de betaalmaand januari van jaar t-1 verwerkt kunnen worden. Omdat gemeenten recht hebben op deze bedragen wordt het bedrag in 2024 afgeboekt en het kasbudget 2025 met dit bedrag opgehoogd. Dat maakt het mogelijk om de uitkeringen in 2025 alsnog tot betaling te laten komen.
4) Wijziging betalingsverloop integratie-uitkeringen overig 2024
De uitbetalingen van voorschotten aan gemeenten in 2024 zijn lager geweest dan het beschikbare uitgavenbudget bij tweede suppletoire begroting 2024. Het gaat hierbij om een verschil van € 1.000. Het uitgavenbudget voor de integratie-uitkeringen zal bij Voorjaarsnota 2025 met dit bedrag opwaarts worden bijgesteld
5) Afboeken oude verplichting integratie-uitkeringen
Deze boeking hangt samen met het afboeken van een oude verplichting.
6) Afboeken oude verplichting decentralisatie-uitkeringen
Deze boeking hangt samen met het afboeken van een oude verplichting.
7) Wijziging betalingsverloop decentralisatie-uitkeringen 2024
De uitbetalingen aan gemeenten in 2024 zijn lager dan het beschikbare uitgavenbudget bij tweede suppletoire begroting 2024. Het gaat hierbij om een verschil van € 0,3 mln. Een specificatie van dit bedrag is opgenomen in de bijlage bij deze slotwet. Het uitgavenbudget voor de decentralisatie-uitkeringen zal bij Voorjaarsnota 2025 met dit bedrag opwaarts worden bijgesteld.
Verplichtingen
In tabel 2 wordt ter toelichting een nadere uitsplitsing gegeven van de totstandkoming van het verplichtingenbedrag van het gemeentefonds. Ten opzichte van de tweede suppletoire begroting 2024 is het verplichtingenbedrag met € 2 mln. verlaagd.
| Stand verplichtingenbedrag eerste suppletoire begroting 2024 | 43.476.676 | |
| Stand verplichtingenbedrag tweede suppletoire begroting 2024 | 44.109.837 | |
| Voorgestelde mutaties bij slotwet 2024 | ||
| 1) Realisatie Kosten Financiële-verhoudingswet opdrachten | ‒ 2 124 | |
| 2) Realisatie Kosten Financiële-verhoudingswet bijdragen | 109 | |
| Totaal mutaties bij slotwet | ‒ 2.015 | |
| Stand verplichtingenbedrag slotwet 2024 | 44.107.822 | |
| Waarvan verplichtingenbedrag Algemene uitkering | 39.023.951 | |
| Waarvan verplichtingenbedrag Decentralisatie-uitkeringen | 1.281.022 | |
| Waarvan verplichtingenbedrag Integratie-uitkering Voogdij 18+ | 0 | |
| Waarvan verplichtingenbedrag Integratie-uitkering Beschermd wonen | 1.730.992 | |
| Waarvan verplichtingenbedrag Integratie-uitkering Participatie | 2.070.911 | |
| Waarvan verplichtingenbedrag Integratie-uitkeringen Overig | 0 | |
| Waarvan verplichtingenbedrag Kosten Financiële-verhoudingswet opdrachten | 237 | |
| Waarvan verplichtingenbedrag Kosten Financiële-verhoudingswet bijdragen | 709 |
De wijziging van het verplichtingenbedrag is als volgt te verklaren:
1) Realisatie Kosten Financiële-verhoudingswet opdrachten
Het gerealiseerde bedrag komt € 2,1 mln. lager uit dan bij tweede suppletoire begroting 2024 werd geraamd. Dit is veroorzaakt doordat in 2024 minder opdrachten zijn aangegaan dan vooraf geraamd.
2) Realisatie Kosten Financiële-verhoudingswet bijdragen
Het gerealiseerde bedrag komt totaal € 0,1 mln. hoger uit dan bij tweede suppletoire begroting 2024 werd geraamd. Dit is veroorzaakt doordat in 2024 meer bijdragen zijn verstrekt dan vooraf geraamd.
Ontvangsten
Sinds de invoering van de Financiële-verhoudingswet zijn de uitgaven en de inkomsten op grond van artikel 4 van die wet over ieder uitkeringsjaar aan elkaar gelijk. Ten opzichte van de tweede suppletoire begroting 2024 worden de ontvangsten met € 135,9 mln. verlaagd.
Bijlage Specificatie integratie- en decentralisatie-uitkeringen
| Integratie-uitkeringen | |||||
| Voogdij 18+ | 0 | 0 | 0 | ||
| Beschermd wonen | 1.730.992 | 1.730.992 | 1.730.992 | 0 | |
| Participatie | 2.070.911 | 2.070.911 | 2.070.911 | 0 | |
| Wijziging betalingsverloop | 2 | ‒ 1 | 1 | 0 | ‒ 1 |
| SUBTOTAAL IU | 3.801.905 | ‒ 1 | 3.801.904 | 3.801.903 | ‒ 1 |
| Decentralisatie-uitkeringen | |||||
| 100 jaar vriendschap Turkije-Nederland | 140 | 140 | 140 | 0 | |
| Aanpak laaggeletterdheid | 7.300 | 7.300 | 7.300 | 0 | |
| Aanpak recreatieparken | 170 | 170 | 171 | 1 | |
| Actieplan wapens en jongeren | 1.025 | 1.025 | 1.025 | 0 | |
| Alleenverdienersproblematiek | 22.597 | 22.597 | 22.597 | 0 | |
| Bed, bad en brood | 1.600 | 1.600 | 1.600 | 0 | |
| Beeldende kunst en vormgeving | 13.500 | 13.500 | 13.500 | 0 | |
| Begeleiding jongeren naar werk | 14.895 | 14.895 | 14.895 | 0 | |
| Behoud sociale voorzieningen Groningen | 629 | 629 | 629 | 0 | |
| Bodembescherming | 8.636 | 8.636 | 8.636 | 0 | |
| BRP centralisering inschrijving vergunninghouders | 4.731 | 4.731 | 4.731 | 0 | |
| Capaciteitsinzet ondernemingsplan | 608 | 608 | 608 | ‒ 1 | |
| Correctie Waterschapswegen (Knelpunten verdeelproblematiek) | 4.047 | 4.047 | 4.047 | 0 | |
| Dakloze EU burgers | 7.000 | 7.000 | 7.000 | 0 | |
| Einde lening inburgeringsplichtig | 2.240 | 2.240 | 2.240 | 0 | |
| Erfgoed Deal | 4.273 | 4.273 | 4.273 | 0 | |
| Ex Ante Impact Analyse NPLV | 223 | 223 | 223 | 0 | |
| Experiment gesloten coffeeshopketen | 1.378 | 1.378 | 1.378 | ‒ 1 | |
| Experiment nieuw stembiljet 2024 | 250 | 250 | 250 | 0 | |
| Extra capaciteit BOA's | 13.000 | 13.000 | 13.000 | 0 | |
| Faciliteitenbesluit opvangcentra | 17.037 | 17.037 | 17.037 | ‒ 1 | |
| Gemeentelijke antidiscriminatie voorzieningen | 2.500 | 2.500 | 2.500 | 0 | |
| Jeugd | 21.700 | 21.700 | 21.700 | 0 | |
| Jeugdhulp aan kinderen in een AZC | 5.100 | 5.100 | 5.100 | 0 | |
| Kansen voor alle kinderen | 85.000 | 85.000 | 85.000 | 0 | |
| Landelijke aanpak adreskwaliteit | 2.856 | 2.856 | 2.856 | 0 | |
| Landelijke beeindigingsregeling veehouderijbedrijven | 14.725 | 14.725 | 14.726 | 1 | |
| LHBTI beleid regenboogsteden | 1.232 | 1.232 | 1.232 | ‒ 1 | |
| Maatschappelijke begeleiding | 1.373 | 1.373 | 1.372 | ‒ 1 | |
| Maatschappelijke opvang | 385.057 | 385.057 | 385.057 | 0 | |
| Meerkosten Oekraïne sociaal domein | 29.754 | 29.754 | 29.754 | 0 | |
| Nationaal Actieplan dakloosheid | 55.000 | 55.000 | 55.000 | 0 | |
| Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid | 1.002 | 1.002 | 1.002 | 0 | |
| Natuur bij Energieprojecten | 11.096 | 11.096 | 11.096 | 0 | |
| Natuurbrandpreventie en -mitigatie | 3.418 | 3.418 | 3.418 | ‒ 1 | |
| Nederlands-Soedanese repatrianten | 320 | 320 | 319 | ‒ 1 | |
| Outreachend werken | 508 | 508 | 508 | 0 | |
| Pilots Samenwerken sociaal en veiligheidsdomein | 735 | 735 | 735 | 0 | |
| Realisatie energietransitie | 668 | 668 | 668 | 0 | |
| Regionale doelgroepspecifieke aanpak | 4.784 | 4.784 | 4.783 | ‒ 1 | |
| Register Externe Veiligheidrisico's (REV) | 3.420 | 3.420 | 3.420 | 0 | |
| RES regio's | 8.781 | 8.781 | 8.781 | 0 | |
| Signaalmanagement systeem | 68 | 68 | 68 | 0 | |
| Slavernijverleden | 1.176 | 1.176 | 1.176 | 0 | |
| Social Labs | 700 | 700 | 700 | 0 | |
| Spreidingswet | 15.300 | 15.300 | 15.300 | 0 | |
| Startbanen statushouders | 3.776 | 3.776 | 3.776 | 0 | |
| Toekomstbestednig maken energiebeleid | 10.375 | 10.375 | 10.374 | ‒ 1 | |
| Uitstapprogramma prostituees | 6.000 | 6.000 | 6.000 | 0 | |
| Uitvoeringskosten omgevingswet | 71.535 | 71.535 | 71.535 | 0 | |
| Vangnetconstructie energietoelage 2023 | 32.500 | 32.500 | 32.500 | 0 | |
| Veerkracht en weerbaarheid | 134 | 134 | 134 | 0 | |
| Veilig wonen | 2.415 | 2.415 | 2.415 | 0 | |
| Veilige steden | 795 | 795 | 795 | 0 | |
| Veiligheidshuizen | 7.699 | 7.699 | 7.699 | 0 | |
| Verkeersveiligheid | 95 | 95 | 95 | 0 | |
| Versterking arbeidsmarktregio's | 15.113 | 15.113 | 15.112 | ‒ 1 | |
| Versterking dienstverlening gemeenten: personen met verward gedrag | 10.000 | 10.000 | 10.000 | 0 | |
| Versterking omgevingsveiligheidsdiensten | 3.825 | 3.825 | 3.825 | 0 | |
| Voorschoolse voorziening peuters | 30.000 | 30.000 | 30.000 | 0 | |
| Vrouwenopvang | 230.607 | 230.607 | 230.607 | 0 | |
| VTH-taken | 46.700 | 46.700 | 46.700 | 0 | |
| Weerbare gemeenschappen tegen ondermijnende criminaliteit | 245 | 245 | 245 | 0 | |
| Wet betaalbare huur | 14.685 | 14.685 | 14.684 | ‒ 1 | |
| Wet kwaliteitsborging bouw | 10.076 | 10.076 | 10.076 | 0 | |
| Work in Nederland | 2.895 | 2.895 | 2.894 | ‒ 1 | |
| Wijziging betalingsverloop decentralisatie-uitkeringen 2023 | 270 | ‒ 5 | 265 | 0 | ‒ 265 |
| SUBTOTAAL DU | 1.281.292 | ‒ 5 | 1.281.287 | 1.281.015 | ‒ 272 |
| TOTAAL IU en DU | 5.083.197 | ‒ 6 | 5.083.191 | 5.082.918 | ‒ 273 |