Preview document (🔗 origineel)

---

Position Paper – Wetsvoorstel Internationale Sanctiemaatregelen

Aan: Commissie Buitenlandse Zaken, Tweede Kamer der Staten-Generaal

Van: VNO-NCW en MKB-Nederland

Datum: 6 mei 2025

Onderwerp: Positionering VNO-NCW en MKB-Nederland bij wetsvoorstel ter vervanging van de Sanctiewet 1977 t.b.v. gesprek 19 mei 2025

Inleiding

VNO-NCW en MKB-Nederland onderschrijven het belang van een effectief en toekomstbestendig sanctieregime. We hebben ons voor deze position paper gebaseerd op de internetconsultatie en brieven van de minister aan de Tweede Kamer. De voorliggende ideeën bieden op meerdere fronten noodzakelijke verbeteringen ten opzichte van de Sanctiewet 1977. In deze notitie belichten wij de elementen daarvan die wij ondersteunen, de aandachtspunten die wij signaleren en doen wij suggesties voor verdere aanscherping, met als doel het sanctiekader effectiever, uitvoerbaarder en rechtsstatelijk geborgd te maken.

1. Bestuursrechtelijke handhaving – positieve aanvulling met waarborgen

Wij steunen het toevoegen van bestuursrechtelijke handhaving als alternatief voor het strafrecht. Dit vergroot de flexibiliteit en vermindert druk op de strafrechtketen. Wel vragen wij om nadere afbakening bij gecombineerde inzet van straf- en bestuursrecht. Zonder duidelijke coördinatie kan dit leiden tot rechtsongelijkheid of dubbele bestraffing (in strijd met ‘ne bis in idem’). Wij pleiten daarom voor een politiek bekrachtigd afstemmingsprotocol tussen het desbetreffende bestuursorgaan en het OM.

Daarnaast wijzen wij op het reputatierisico van publicatie van bestuursrechtelijke sancties. Publicatie bij lichte vergrijpen moet zorgvuldig worden overwogen, mede in het licht van proportionaliteit en herstelmogelijkheden voor bedrijven.

2. Bijzondere handhavingsbevoegdheid – meer kaders vereist

De mogelijkheid voor de minister om tijdelijk het bestuur van een onderneming over te nemen is verstrekkend. Hoewel wij het doel begrijpen (stopzetten van structurele sanctieomzeiling), achten wij nadere invulling van de voorwaarden cruciaal. Heldere juridische criteria in de Memorie van Toelichting zijn noodzakelijk om rechtszekerheid te garanderen en willekeur te voorkomen.

3. Beheer en bewind – belangrijke innovatie

Wij zien de mogelijkheid om bevroren bezit of gesanctioneerde bedrijven tijdelijk los te koppelen van het sanctieregime, onder strikte voorwaarden, als een waardevolle toevoeging. Hiermee kan faillissement of maatschappelijk ongewenst gedrag worden voorkomen. Wel is te verwachten dat dit nieuwe regime tot bezwaar- en beroepsprocedures leidt, wat wij acceptabel achten gelet op het belang van rechtsbescherming.

Wij vragen aandacht voor de beperkte toepassing op alleen onroerende zaken. Ook bevroren roerende goederen zoals voertuigen kunnen grote maatschappelijke risico’s opleveren. Wij pleiten voor uitbreiding van deze maatregel naar andere typen activa.

4. Aantekening in registers – transparantie, mits zorgvuldig toegepast

Het voorstel om in registers (zoals het Kadaster of UBO-register) aantekeningen te maken bij gesanctioneerde relaties draagt bij aan transparantie en rechtszekerheid. Wij vragen wel om waarborgen tegen onnodige stigmatisering en pleiten voor een betere koppeling met UBO-registratie en de implementatie van het wetsvoorstel beperking toegang UBO-registers.

5. Informatie-uitwisseling – noodzakelijke grondslag

Wij ondersteunen de voorgestelde nationale grondslag voor gegevensuitwisseling, aanvullend op de EU-regels. Dit bevordert consistente handhaving en rechtszekerheid. Cruciaal is dat deze uitwisseling juridisch goed wordt onderbouwd en dat het bedrijfsleven duidelijkheid heeft over de omgang met vertrouwelijke gegevens.

6. Centraal meldpunt – essentieel voor uitvoering

Wij pleiten sterk voor de inrichting van één centraal meldpunt voor alle sanctiemeldingen. De huidige versnippering leidt tot inefficiëntie, onduidelijkheid en gemiste signalen. Daarnaast dringen wij aan op een structurele ‘vraagbaakfunctie’ en centrale expertise, die bedrijven helpt bij interpretatie en uitvoering van sanctieregels. Zonder goede guidance (zo veel mogelijk/waar nodig Europees afgestemd) wordt correcte naleving ernstig bemoeilijkt.

7. Uitbreiding toezicht naar juridische beroepsgroepen

De uitbreiding van toezicht naar juridische beroepsgroepen achten wij begrijpelijk, mits met respect voor de vertrouwensrelatie tussen advocaat en cliënt. De reikwijdte van de meldplicht dient beperkt te blijven tot transactiefase en opzet tot sanctieontduiking. Wij ondersteunen de voorgestelde balans, waarbij de kern van de geheimhoudingsplicht intact blijft.

8. Financiële sector – regeldruk beperken

Wij pleiten er voor om ook nog eens naar de Sanctiewet te kijken vanuit het oogpunt van regeldruk voor zowel ondernemers, als voor de financiële sector. Dit zou goed in de tweede tranche van de modernisering Sanctiewet kunnen plaatsvinden. Zo is er dankzij de Regeling toezicht Sanctiewet 1977 nu bijvoorbeeld een erg breed ‘relatiebegrip’, waardoor financials bijvoorbeeld ook de UBO’s van gemeenten en leveranciers van kantoorartikelen moeten controleren, in plaats van ‘alleen’ hun klanten. Verder zou voor niet-Wwft gereguleerde financiële ondernemingen (zoals schadeverzekeraars) een toets op het UBO register moeten volstaan, in plaats van de vereiste dat er altijd een tweede bron geraadpleegd moet worden. Aanvullend hierop pleiten wij er voor dat gereguleerde financiële ondernemingen ook toegang krijgen tot de geboortedag uit het UBO register: ook dat beperkt de uitvoeringslasten en zorgt voor minder uitvragen bij ondernemers.

Conclusie

De ideeën voor een nieuwe sanctiewet zijn een noodzakelijke stap richting een moderner sanctiekader. Wij ondersteunen veel van de voorstellen, mits voorzien van duidelijke waarborgen. Een werkbaar en rechtsstatelijk systeem vergt heldere kaders, effectieve uitvoering én goede ondersteuning van bedrijven die te goeder trouw willen handelen. Wij zijn bereid hierover verder met u in gesprek te gaan.

Contactpersoon bij VNO-NCW en MKB-Nederland:

Marhijn Visser
Strategisch Beleidsadviseur Internationaal Ondernemen
E: mvisser@vnoncw-mkb.nl | T: 070-3490438