Geannoteerde agenda voor de Raad Algemene Zaken van 27 mei 2025
Raad Algemene Zaken en Raad Buitenlandse Zaken
Brief regering
Nummer: 2025D20524, datum: 2025-05-09, bijgewerkt: 2025-05-15 15:19, versie: 2 (versie 1)
Directe link naar document (.docx), link naar pagina op de Tweede Kamer site.
Gerelateerde personen:- Eerste ondertekenaar: C.C.J. Veldkamp, minister van Buitenlandse Zaken (Ooit Nieuw Sociaal Contract kamerlid)
- Geannoteerde agenda Raad Algemene Zaken 27 mei 2025
- Beslisnota bij Kamerbrief inzake geannoteerde agenda voor de Raad Algemene Zaken van 27 mei 2025
Onderdeel van kamerstukdossier 21501 02-3138 Raad Algemene Zaken en Raad Buitenlandse Zaken .
Onderdeel van zaak 2025Z08945:
- Indiener: C.C.J. Veldkamp, minister van Buitenlandse Zaken
- Volgcommissie: vaste commissie voor Buitenlandse Zaken
- Voortouwcommissie: vaste commissie voor Europese Zaken
- 2025-05-13 16:00: Regeling van werkzaamheden (Regeling van werkzaamheden), TK
- 2025-05-19 12:00: Raad Algemene Zaken d.d. 27 mei 2025 (Inbreng schriftelijk overleg), vaste commissie voor Europese Zaken
- 2025-05-22 11:30: Procedurevergadering (Procedurevergadering), vaste commissie voor Europese Zaken
Preview document (🔗 origineel)
21501-02 Raad Algemene Zaken en Raad Buitenlandse Zaken
Nr. 3138 Brief van de minister van Buitenlandse Zaken
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 9 mei 2025
Hierbij bied ik u de geannoteerde agenda aan voor de Raad Algemene Zaken van 27 mei 2025.
De minister van Buitenlandse Zaken,
C.C.J. Veldkamp
Geannoteerde agenda Raad Algemene Zaken 27 mei 2025
Op 27 mei a.s. vindt de Raad Algemene Zaken plaats in Brussel. Op de agenda staan de verordening van het mechanisme voor koolstofcorrectie aan de grens, de voorbereiding van de Europese Raad van 26-27 juni a.s., de artikel 7-procedure aangaande Hongarije en de landenspecifieke rechtsstaatdialoog. Mogelijk vindt voorafgaand aan de Raad een ontbijt plaats met de zogenaamde Ministers of the Future en is er een lunch over democratische weerbaarheid. De minister van Buitenlandse Zaken is verhinderd in verband met een buitenlandse reis; de Permanent Vertegenwoordiger bij de EU zal namens Nederland deelnemen.
Omnibusvoorstel CBAM
De Raad zal een algemene oriëntatie vaststellen over de
verordening vereenvoudiging Carbon Border Adjustment Mechanism
(CBAM) uit Omnibus I, in afwachting van het standpunt van het Europees
Parlement. Er is brede steun onder lidstaten voor de verordening. Het
kabinet is positief over de voorliggende compromistekst met grote
vereenvoudigingen, zonder afbreuk te doen aan de beleidsdoelstellingen
van CBAM. De kabinetsinzet inzake is toegelicht in het BNC-fiche van 24
april jl.1
Voorbereiding Europese Raad
De Raad zal stilstaan bij de geannoteerde conceptagenda
van de Europese Raad van 26 en 27 juni a.s. Deze is op het moment van
schrijven nog niet gepubliceerd. Voor mogelijke agendaonderwerpen
verwijst het kabinet naar de Leaders Agenda van de Europese
Raad.2
Artikel 7-procedure aangaande Hongarije
De Raad zal Hongarije voor de achtste keer horen, sinds de
start van de artikel 7-procedure op 12 september 2018. De artikel
7-procedure tegen Hongarije is gericht op de aanhoudende zorgen over
onder meer de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, corruptie en
belangenverstrengeling, ruimte voor het maatschappelijk middenveld,
gelijke rechten voor minderheden, academische vrijheid en mediavrijheid,
privacy en gegevensbescherming. Tijdens de hoorzitting kunnen de
lidstaten Hongarije bevragen over de rechtsstaatsproblematiek die aan de
procedure ten grondslag ligt.
Er bestaan nog altijd serieuze zorgen over de rechtsstaat in Hongarije. Daarover is uw Kamer onder meer geïnformeerd in de kabinetsappreciatie van 13 september jl. over het horizontale deel van het rechtsstaatrapport 20243. In Hongarije is de ruimte voor het maatschappelijk middenveld afgelopen jaar verder ingeperkt als gevolg van de zogenaamde soevereiniteitswet. Het kabinet heeft ernstige zorgen over de effecten van de Hongaarse soevereiniteitswet en heeft daarom besloten, samen met een grote groep lidstaten, deel te nemen aan de EU-Hofzaak tegen Hongarije hierover.4 Hiernaast zijn ook recente ontwikkelingen, waaronder wetgeving die de rechten van de lhbtiq+-gemeenschap verder inperkt, kwalijk en zorgelijk. De gezamenlijke Benelux-interventie zal opnieuw aandacht vragen voor de problematiek rondom deze thema’s en Hongarije oproepen tot hervormingen. Ook vraagt het kabinet aandacht voor de rechten van minderheden, specifiek van lhbtiq+-personen.
Het kabinet vindt het van groot belang dat het gehele EU-rechtsstaatinstrumentarium wordt ingezet om op te treden tegen de rechtsstatelijke zorgen met betrekking tot Hongarije, waaronder via de artikel 7-procedure. In aanloop naar de Raad heeft het kabinet zich, in uitvoering van de motie Paternotte/Van Campen5, ingezet om het krachtenveld verder in kaart te brengen, en gesproken met andere lidstaten over de mogelijkheden om de artikel 7-procedure verder te brengen. Het kabinet heeft naar aanleiding hiervan geconstateerd dat de meerderheden hiervoor momenteel nog niet in zicht zijn. Om sancties op te kunnen leggen in de vorm van schorsing van bepaalde verdragsrechten is een unaniem besluit van de Europese Raad (minus de lidstaat in kwestie) en goedkeuring van het Europees Parlement nodig, dat vaststelt dat er sprake is van een ernstige en voortdurende schending van de Uniewaarden uit artikel 2 Verdrag betreffende de EU. Ook de vereiste viervijfde meerderheid om als Raad te constateren dat er ten aanzien van Hongarije een duidelijk gevaar bestaat voor ernstige schending van de waarden van de EU is nog niet in zicht. Bij wijzigingen in het krachtenveld die mogelijk bovengenoemde stap(pen) in de Artikel 7-procedure tegen Hongarije in beeld zou(den) brengen, informeert het kabinet uw Kamer daarover.
Landenspecifieke rechtsstaatdialoog
Tijdens de Raad wordt opnieuw een landenspecifieke dialoog
gevoerd, ditmaal over Slowakije, Finland, Zweden en België. De
landenhoofdstukken van het Commissierechtsstaatrapport 2024 vormen de
basis voor deze dialoog. Uw Kamer ontving op 13 september 2024 de
kabinetsreactie op het horizontale deel van het rechtsstaatrapport 2024,
en op 21 oktober 2024 de kabinetsappreciatie van het Nederlandse
landenhoofdstuk van het Commissierechtsstaatrapport 2024.6
Het kabinet acht de landenspecifieke rechtsstaatsdialoog een waardevol onderdeel van het EU-rechtsstaatinstrumentarium. Naast de mogelijkheid om problemen en uitdagingen in een vroeg stadium te bespreken, vormen de dialogen een uitwisseling van ervaringen en best practices ten behoeve van bescherming en versterking van de rechtsstaat in de Unie en haar lidstaten. Het kabinet kan zich in algemene zin vinden in de constateringen van Commissie in de geagendeerde landenhoofdstukken. Zoals gebruikelijk zullen in een gezamenlijke Benelux-interventie zowel de positieve stappen van deze lidstaten als zorgen worden benoemd. Hierop zullen de betreffende lidstaten worden bevraagd.
Slowakije
De Commissie beoordeelt de verschillende rechtsstaatontwikkelingen
in Slowakije als zorgwekkend. Door hervorming van het strafrecht is de
speciaal aanklager voor zware criminaliteit en corruptie afgeschaft en
zijn straffen en verjaringstermijnen voor corruptie verlaagd. Hiermee
komt de effectieve bestrijding van corruptie op hoog niveau in gevaar.
De Commissie uit zorgen over de hervorming van de publieke omroep en de
gevolgen daarvan op de journalistieke onafhankelijkheid van de omroep.
De Commissie constateert verder dat de veiligheid van journalisten
ondanks vooruitgang op beschermingsmechanismen, waar Nederland een
bijdrage aan heeft geleverd, is verslechterd. Nederland deelt deze
zorgen van de Commissie en volgt ook nieuwe ontwikkelingen op de voet,
in lijn met de motie-Van Campen c.s.7 Zo nam het Slowaakse
parlement op 14 april jl. een wet aan die NGO’s tot verregaande
transparantie verplicht en die de ruimte voor het maatschappelijk
middenveld mogelijk verkleint. Ten opzichte van het oorspronkelijke
wetsvoorstel is de wettekst meermaals in positieve zin aangepast.
Ondanks zorgelijke ontwikkelingen draagt intussen de rechterlijke macht,
waaronder het Constitutioneel Hof, bij aan de bescherming van de
rechtsstaat.
Finland
De Commissie constateert dat het vertrouwen in de onafhankelijkheid
van het Finse justitiële systeem hoog is, en dat het efficiënt en
transparant opereert. Gelet op de aanbevelingen uit het
rechtsstaatrapport van 2023, constateert de Commissie dat er onder
andere voortgang is geboekt bij de beperking van de zogenaamde
‘draaideur-toewijzingen’ van voormalig bewindspersonen. Ook is er in
2024 een meerjarig anti-corruptieplan in werking getreden.
Ondanks investeringen in onder andere een agentschap voor betere juridische bijstand, doet de Commissie de aanbeveling om de onafhankelijkheid van het justitiële systeem te vergroten en om de rol van lekenrechters te versterken. Daarnaast raadt de Commissie Finland aan om wetgeving aan te nemen om omkoping (met name uit het buitenland) te voorkomen.
Zweden
Het vertrouwen in de onafhankelijkheid van het justitiële systeem
in Zweden blijft hoog en de Commissie constateert dat het efficiënt
opereert. De Zweedse regering werkt nog aan de opvolging van de
aanbevelingen uit 2023, bijvoorbeeld rond de oprichting van een
onafhankelijker agentschap voor rechtbankadministratie en de instelling
van een tuchtcollege. Er is duidelijke voortgang geboekt, aldus de
Commissie, in het beperken van draaideurpolitiek binnen hogere
overheidsfuncties. Dit draagt bij aan transparantie. Ook zijn stappen
gezet in de aanpak van (met name buitenlandse) omkoping en in juridische
hervormingen ter ondersteuning van maatschappelijke organisaties. De
Commissie verwelkomt deze inspanningen, maar benadrukt dat verdere
vooruitgang nodig is.
België
De Commissie constateert op verschillende vlakken voortgang, en
moedigt België aan de ingezette hervormingen door te zetten. Dit betreft
onder meer de digitalisering binnen de justitiële sector, bevordering
van de onafhankelijkheid van de rechtsspraak, en invoering van de
richtlijn ter versterking van vertrouwelijkheid tussen de advocaat en de
cliënt. De Commissie stelt dat vooruitgang is geboekt in het justitiële
systeem, maar wijst ook op structurele tekorten aan middelen, en beveelt
België aan dit te adresseren. Andere aanbevelingen betreffen de aanpak
van lacunes in het integriteitskader en voltooiing van de hervorming van
wetgeving inzake lobbyactiviteiten. De Commissie laat zich positief uit
over onafhankelijkheid van de media. De Commissie verwelkomt in dat
verband ook de nieuwe bestuurlijke wetgeving als maatregel bij de aanpak
van corruptie gelinkt aan georganiseerde (drugs)criminaliteit.
Ontbijt Ministers for the Future
Voorafgaand aan de Raad zal mogelijk een ontbijt
plaatsvinden over Strategic Foresight in het kader van de
Ministers for the Future en het EU-brede Foresight
Network. De jaarlijkse Foresight studie van de Commissie
wordt deze zomer verwacht. Het rapport zal gaan over weerbaarheid en
bouwt in het licht van recente ontwikkelingen voort op een eerdere
studie hierover.8 Het kabinet ondersteunt de
Commissie-inzet en ziet uit naar het rapport.
Lunch over democratische weerbaarheid
De Raad spreekt mogelijk tijdens de lunch over het versterken
van democratische weerbaarheid in de EU, en de Raadsconclusies die zij
hierover voorbereidt. Het kabinet is positief over de voorliggende
Raadsconclusies waarin veel van de Nederlandse suggesties zijn
overgenomen. Het kabinet heeft onder andere ingezet op sterkere taal op
het gebied van fundamentele rechten en rechtsstaat, proactieve
handhaving van bestaande wet- en regelgeving en het belang van het
maatschappelijk middenveld.
Overige zaken
Tijdens de behandeling van de begroting van het ministerie van Buitenlandse Zaken in de Eerste Kamer op 22 april jl. heeft de heer Hartog van Volt het kabinet gevraagd om de inkomsten vanuit de EU voor gemeenten, provincies en universiteiten inzichtelijk te maken. Deze data worden door de Commissie bijgehouden en gepubliceerd op haar webpagina. Op de pagina over financiële transparantie kunnen alle eindbegunstigden per land worden gevonden, inclusief medeoverheden en universiteiten.9 De Commissie publiceert hiernaast ook cijfers over de middelen die de lidstaten ontvangen uit de verschillende begrotingscategorieën.10
Kamerstuk 22 112, nr. 4013.↩︎
https://www.consilium.europa.eu/media/mfkbfg3m/leaders-agenda-2025.pdf↩︎
Kabinetsappreciatie Commissie rechtsstaatrapport 2024 – horizontale (EU-brede) deel | Vergaderstuk | Rijksoverheid.nl↩︎
Verslag RAZ 25 februari 2025, Kamerstuk 21 501-02, nr. 3063.↩︎
Kamerstuk 21 501-02, nr. 3079.↩︎
Voor de appreciatie zie Kamerstuk 21 501-02, nr. 2953. Het Commissierechtsstaatrapport 2024 is hier te vinden.↩︎
Kamerstuk 21501-20, nr. 2076.↩︎
Zie https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/strategic-foresight_en↩︎
Financial Transparency System data from 2014 to 2023. (2025). [Dataset]. European Commission. https://ec.europa.eu/budget/financial-transparency-system/analysis.html↩︎
EU spending and revenue 2021-2027. (2025). [Dataset]. European Commission. https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/eu-budget/long-term-eu-budget/2021-2027/spending-and-revenue_en↩︎