Preview document (🔗 origineel)

---

29 911 Bestrijding georganiseerde criminaliteit

Nr. 472 Brief van de ministers van Justitie en Veiligheid en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 20 juni 2025

Inleiding

Nederland mag niet naïef zijn in de aanpak van corruptie. Criminele organisaties kunnen namelijk niet functioneren zonder corruptie. Door mensen onder druk te zetten of om te kopen krijgen zij toegang tot waardevolle informatie en kunnen zij processen beïnvloeden en naar hun hand te zetten. Het speelt voor de crimineel geen rol of dit via een ambtenaar of een medewerker in de private sector loopt. Criminelen zijn simpelweg op zoek naar de meest kwetsbare mensen, processen en systemen. Het corrumperen van ambtenaren is een verdienmodel voor criminelen geworden.¹

Concrete voorbeelden zijn er in overvloed. Zo is een voormalig ambtenaar van de Belastingdienst gestraft voor het opzoeken en verstrekken van kentekens en persoonsgegevens aan grote criminelen.² Ook zijn in verschillende gemeenten ambtenaren veroordeeld voor het valselijk opmaken van paspoorten, waarbij deze paspoorten bestemd waren voor criminelen.³ En ook in de private sector is een veroordeling voor omkoping geen uitzondering.⁴

Daarom intensiveren wij de Nederlandse aanpak van corruptie. In de publieke, maar ook in de private sector. Daarbij beginnen we niet op nul. Integendeel, we bouwen voort op het beleid en de initiatieven die al lopen en resultaten opleveren. Wij structureren, versterken en rollen breder uit. Dat doen wij langs vier lijnen.

1. Inzetten op de grootste kwetsbaarheden.

2. Vergroten van de weerbaarheid van de belangrijkste overheidsprocessen en –systemen.

3. Vergroten van de weerbaarheid van de private sector.

4. Effectief strafrechtelijk interveniëren.

Op deze manier geven wij vorm aan de in het regeerprogramma aangekondigde rijksbrede anti-corruptieaanpak, die samenhangt met het integriteitsbeleid.⁵

Als ministers van JenV en BZK nemen wij gezamenlijk de coördinatie van de corruptieaanpak op ons.⁶ Wij slaan de handen ineen met onze andere overheidspartners en het bedrijfsleven, want corruptie zorgt voor schade aan de gehele maatschappij.

De aanpak van corruptie is een brede verantwoordelijkheid van de overheid, waarbij de kabinetsleden op hun beleidsterreinen aan zet zijn. Het kabinet mobiliseert decentrale overheden in Europees en Caribisch Nederland, uitvoeringsorganisaties en brancheorganisaties om het voorkomen en het aanpakken van corruptie binnen hun organisaties en sector op de agenda te plaatsen. Ook stimuleren en ondersteunen we onze publieke en private partners om weerbaarheid van werknemers tegen corruptie te prioriteren. Elke organisatie, publiek en privaat, heeft immers de plicht en werkgeversverantwoordelijkheid om het eigen personeel een veilige werkomgeving te bieden en zo veel mogelijk te beschermen tegen de invloed van criminelen.

Definities en reikwijdte van de aanpak

Corruptie is “het misbruik maken van toevertrouwde macht voor (eigen of andermans) persoonlijk gewin”. Met deze ruime definitie sluit dit kabinet aan bij internationaal gehanteerde definities van corruptie. Corruptie is een breed begrip, waarvan ‘omkoping’ de bekendste verschijningsvorm is.

Corruptie kent vaak een glijdende schaal, waarbij integriteitsschendingen (bijvoorbeeld belangenverstrengeling) uiteindelijk kunnen uitmonden in strafbare feiten als omkoping en verduistering.⁷ Afpersing is de meest extreme variant, aangezien de gecorrumpeerde medewerker hier handelt vanuit een externe, negatieve druk (bijvoorbeeld dreiging met fysiek geweld).

De rijksbrede aanpak bestrijdt zowel (ambtelijke⁸ en bestuurlijke) corruptie in de publieke sector als corruptie in de private sector. Daarnaast is aandacht voor het beschermen tegen criminele inmenging. Dit is het proces waarbij een organisatie of onderneming, vaak onbedoeld, een facilitator wordt van criminele activiteiten.⁹

Door een ruime definitie van corruptie te hanteren maken we krachtig, samenhangend beleid. Niet alleen door corruptie op te sporen en te bestraffen, maar ook door maatregelen te nemen die corruptie voorkomen. Gelet op de glijdende schaal van corruptie, is het belangrijk zo vroeg mogelijk maatregelen te nemen en (ergere vormen van) corruptie te voorkomen. Dit beleid zorgt er bovendien voor dat de negatieve gevolgen van corruptie, zoals afbreuk van vertrouwen in samenleving en de overheid, worden voorkomen.

Contouren van de anti-corruptieaanpak

Hieronder geven we nadere uitleg bij de hiervoor benoemde vier lijnen van de anti-corruptieaanpak.

Ad. 1: Inzetten op de grootste kwetsbaarheden

De corruptierisico’s zijn serieus en breed van aard. Om beschikbare middelen zo goed mogelijk te benutten en corruptie adequaat te bestrijden, focust de anti-corruptieaanpak op de grootste risico’s voor de publieke en private sector.

Daarom is opdracht gegeven voor het opstellen van de eerste National Risk Assessment Corruptie (NRA Corruptie), die wordt uitgevoerd door het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC). Hierin worden de grootste corruptierisico’s voor Nederland in kaart gebracht. De resultaten van de eerste NRA worden in Q1 2026 verwacht. Ook maken we gebruik van het in ontwikkeling zijnde Dreigingsbeeld Ondermijning Nederland (DON) en daarmee samenhangende verdiepende studies van het Strategisch Kenniscentrum Ondermijnende Criminaliteit (SKC). De nieuwe inzichten die deze onderzoeken en analyses opleveren, zullen de corruptieaanpak voeden. Dit maakt het mogelijk om risico-gestuurd te werken en in te zetten op de plekken waar het grootste verschil kan worden gemaakt: de grootste kwetsbaarheden. Het beleid wordt voortdurend aangescherpt op basis van de meest actuele inzichten.

Vooruitlopend op de resultaten van de genoemde onderzoeken is in 2025 reeds gestart met het agenderen van corruptierisico’s bij publieke en private partners. Wij stimuleren onze partners om binnen de eigen organisatie een risicoanalyse corruptie en ondermijning uit te voeren. Het onderzoek dat de Belastingdienst heeft laten uitvoeren vormt hiervan een goed voorbeeld.¹⁰ Immers, alleen met een dergelijk organisatie-specifieke analyse zien we pas écht waar de grootste eigen kwetsbaarheden liggen. Voor de departementen ligt hier een voorbeeldrol richting uitvoeringsorganisaties, decentrale overheden en private partners. Naar aanleiding van deze gesprekken is met het Strategisch Beraad Ondermijning (hierna: SBO)¹¹ afgesproken om de krachten te bundelen om dit fenomeen de komende jaren aan te pakken. Dit gebeurt naast de activiteiten die de SBO-partners individueel al uitvoeren, zoals de training ‘Bescherming tegen benadering’ die door de Douane ontwikkeld is en door elke medewerker moet worden gevolgd.¹² De concrete acties die op de korte termijn gezamenlijk worden genomen lichten wij verderop in deze brief toe.

Ad. 2: Weerbaarheid van de belangrijkste overheidsprocessen en -systemen vergroten

Het beschermen van de processen en systemen die door de overheid gebruikt en ingezet worden, is cruciaal om misbruik door criminelen te voorkomen.

Door aan te sluiten bij de resultaten van de komende NRA Corruptie kunnen we gericht en structureel in gaan zetten op de grootste corruptierisico’s voor de overheid.

Ondertussen gaan we direct aan de slag met enkele specifieke processen en sectoren waarvan de belangen voor de nationale veiligheid en economie zó groot zijn dat we deze voortvarend moeten oppakken. Dit geldt in ieder geval voor de bedrijfsvoering van het Rijk, waarbij de werkgeversverantwoordelijkheid van het Rijk om ambtenaren te beschermen een grote rol speelt. Daarbij zal de vraag of werkgevers voldoende zijn toegerust om de maatregelen te treffen die nodig zijn om de bescherming van de werknemers goed vorm te geven, ook aan de orde zijn.

In dit kader is ook de Beveiligingsautoriteit Rijk (BVA) bij BZK het programma Weerbaarheid van de Rijksoverheid tegen ondermijning gestart. Dit programma werkt aan een kader waarmee corruptierisico’s zo veel mogelijk worden beperkt (insider risk management). Door bijvoorbeeld een strikt autorisatiebeheer van ICT-systemen te hanteren, wordt de toegang tot een systeem en daarmee risico’s voor het lekken van informatie aan criminelen flink beperkt. Op rijksniveau zullen wij hierover interdepartementale afspraken maken. Tevens evalueert het programma eerdere corruptiecasussen om hier lessen uit te trekken voor de toekomst en start het in 2025 met een pilot voor het registreren van toegang tot ICT-systemen en het monitoren van mogelijk afwijkend gebruik van deze systemen (logging en protective monitoring). Ook start dit jaar een pilot met enkele uitvoeringsorganisaties, waarmee een praktisch instrument ontwikkeld wordt om het uitvoeren van risicoanalyses gericht op corruptiepreventie en ondermijningsrisico’s te faciliteren. Ook eventuele mitigerende maatregelen worden hierin meegenomen, zoals screening van medewerkers.

De AIVD wees er in het Jaarverslag 2024 op dat criminele netwerken die een dreiging vormen voor de democratische rechtsorde, zwakke plekken - zogeheten systeemkwetsbaarheden - hiervoor kunnen misbruiken.​ ​Bijvoorbeeld bij overheidsorganisaties die persoonsgegevens verwerken en identiteitsdocumenten afgeven.¹³ Het uitgifteproces van reis- en identiteitsdocumenten wordt momenteel al door BZK en de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG) verbeterd,¹⁴ met daarbij bijzondere aandacht voor corruptierisico’s en integriteitsbeleid. De weerbaarheid van ambtenaren bij decentrale overheden hangt hiermee samen. Gemeenten krijgen al op verschillende manieren ondersteuning van andere organisaties in de strijd tegen corruptie.¹⁵

Hoewel de decentrale overheden als werkgever zelf verantwoordelijk zijn voor hun integriteitsbeleid en de bescherming van het personeel tegen de invloed van criminelen, krijgen we van lokale bestuurders signalen dat aanvullende steun, kennis en best practices welkom zijn. De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties faciliteert met het Programma Weerbaar Bestuur kennisuitwisseling en organiseert bijeenkomsten in alle gemeenteraden en Provinciale Staten voor bewustwording over weerbaarheid tegen oneigenlijke druk, bijvoorbeeld vanuit de georganiseerde ondermijnende criminaliteit.

Te vaak zien we dat niet-integere of zelfs corrupte ontslagen ambtenaren alsnog bij een buurgemeente of een andere overheidsorganisatie aan de slag gaan. Nog in 2025 komen we daarom in samenwerking met het SBO met concrete acties om dergelijk ‘jobhoppen’ tegen te gaan. Dit vraagt om aandacht voor de betrouwbaarheid van medewerkers en het onderkennen van kwetsbaarheden, door bijvoorbeeld beter aanname beleid, waarbij zowel het checken van referenties in sollicitatieprocedures, een uniform VOG-beleid en een aangescherpt screeningsbeleid belangrijke ingrediënten zijn. De (on)mogelijkheden rond gegevensdeling zijn hierin een belangrijk aandachtspunt.

Aanvullend realiseren we enkele maatregelen die breed toepasbaar zijn in de publieke en private sector om de basis te versterken. Bijvoorbeeld door ambtenaren weerbaarder te maken, door in te zetten op het vergroten van bewustzijn en meer aandacht te besteden aan corruptierisico’s in bestaande integriteitstrainingen. En door in 2026 opnieuw het tweejaarlijkse Anti-Corruptiecongres te organiseren, faciliteert JenV kennisuitwisseling tussen partners. Met het bredere en reeds bestaande integriteitsbeleid voor het openbaar bestuur wordt ook invulling gegeven aan het anti-corruptiebeleid.

Bij de uitwerking van de anti-corruptieaanpak worden ook de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba meegenomen Conform het comply or explain principe is hierbij het uitgangspunt dat alle beleidsintensiveringen en de daaruit voortvloeiende wetgeving van toepassing (zullen) zijn voor Caribisch Nederland, tenzij er redenen zijn om dat niet te doen of de omstandigheden om maatwerk vragen.¹⁶

Ad. 3: Weerbaarheid van de private sector vergroten

Voor criminele organisaties is de private sector cruciaal om hun activiteiten uit te voeren. Misbruik van de private sector is immers onmisbaar bij bijvoorbeeld de doorvoer, opslag en distributie van drugs, het witwassen van crimineel geld of het verkrijgen van (vertrouwelijke) informatie. Dit gebeurt met medewerking van bedrijven of onder (fysieke) dreiging vanuit criminelen. Om bedrijven en hun medewerkers te beschermen en weerbaarder te maken, zetten we daarom nadrukkelijk in op de bestrijding van corruptie binnen de private sector.

Ook in de private sector vervullen werkgevers een sleutelrol in het voorkomen van corruptie en het beschermen van hun eigen medewerkers tegen criminele druk van buitenaf. Zij hebben hiermee een grote verantwoordelijkheid. Zij kunnen corruptie tegengaan door bijvoorbeeld bewustwording te creëren over corruptie-risico’s binnen hun bedrijf en maatregelen te nemen zoals het compartimenteren van informatie en het introduceren van logging en monitoring van ICT-systemen. Doordat medewerkers dan niet beschikken over de informatie waar criminele organisaties naar op zoek zijn of doordat ongebruikelijke bevragingen van systemen direct worden gesignaleerd, voorkomen werkgevers dat hun processen en personeel vatbaar zijn voor criminele druk. Het is daarom in het belang van een organisatie om tot op het hoogste niveau inzichtelijk te maken welke interne processen en functies kwetsbaar zijn en hoe je als werkgever deze processen en werknemers kunt beschermen tegen de invloed van en intimidatie door criminelen. De rol en verantwoordelijkheid van werkgevers is dan ook een belangrijk aandachtspunt in de verdere uitwerking van deze aanpak. Samen met brancheverenigingen en private partners bezien wij welke acties ingezet kunnen worden.

In de ontwikkeling van de anti-corruptieaanpak richten we ons op de meest kwetsbare processen en/of branches binnen de private sector. Vooruitlopend op de NRA richten we ons met voorrang op de ontwikkeling van maatregelen voor en met de transport- en logistieksector. Deze sector, waar Nederland van oudsher in uitblinkt, is van groot belang voor de Nederlandse economie. De sector vervult een onmisbare rol in de internationale import, export en doorvoer van goederen. De logistieke- en transportbedrijven vormen de verbindende schakel tussen de mainports en het achterland. De keerzijde is dat de sector daardoor ook een cruciale schakel is bij het vervoer van illegale goederen (zoals drugs). Dit maakt de sector bijzonder kwetsbaar voor corruptie of criminele inmenging en rechtvaardigt een integrale en sterke aanpak. In samenspraak met de partners in het SBO en in overleg met de sector gaan we de anti-corruptieaanpak voor de transport- en logistieksector met prioriteit ontwikkelen.

Bij de ontwikkeling van deze aanpak maken we gebruik van de ervaringen binnen de mainportsaanpak met succesvolle publiek-private samenwerking en de ontwikkeling van anti-corruptiemaatregelen. Waar voorheen containers in de Rotterdamse haven bijvoorbeeld konden worden opgehaald met een pincode, worden containers nu alleen nog vrijgegeven aan digitaal geautoriseerde vervoerders via de Vertrouwensketen.¹⁷ Om drugscriminelen af te schrikken om medewerkers in te schakelen voor misbruik van bloementransporten voor drugssmokkel, is er op de bloemenveiling op onvoorspelbare momenten een drugshond aanwezig. Niet alleen helpen de honden bij het vinden van drugs, ook geeft deze werkwijze medewerkers een stevigere positie wanneer zij door criminelen benaderd zouden worden. Dergelijke simpele en gemakkelijk uitvoerbare maatregelen uit de mainportsaanpak maken een groot verschil en kunnen gemakkelijk toegepast worden voor het verder beschermen van de private sector.

Ad. 4: Effectief strafrechtelijk interveniëren

Naast het nemen van stevige preventieve maatregelen, blijft het noodzakelijk om corruptie en criminele inmenging op te sporen en te bestraffen. Het kabinet investeert daarom structureel in de Rijksrecherche,¹⁸ de FIOD,¹⁹

het Openbaar Ministerie²⁰ en de Rechtspraak. Zo kunnen zij de capaciteit vergroten en investeringen doen ten behoeve van datagedreven opsporing, waaronder hard- en software die nodig is voor het traceren, volgen en tappen van telefoonnummers.

De toekomstige EU anti-corruptierichtlijn zal lidstaten verplichten om jaarlijks anti-corruptiecijfers te publiceren, zoals het jaarlijkse aantal vervolgingen, sepots en veroordelingen. Ten behoeve hiervan zullen wij samen met politie, FIOD, Rijksrecherche, OM en Rechtspraak alvast onderzoeken of er mogelijkheden bestaan voor een meer eenduidige registratie van corruptiedelicten en daaraan verwante delicten.

Aangezien georganiseerde criminaliteit en corruptie niet bij de landsgrenzen ophouden maar vaak een internationaal karakter hebben, bevorderen we de internationale samenwerking bij het bestrijden van corruptie en criminele inmenging. In de raadsonderhandelingen en trilogen met het Europees Parlement over de EU anti-corruptierichtlijn zet Nederland zich in voor regelgeving die de preventieve en repressieve kanten van corruptiebestrijding met elkaar verbindt. De richtlijn harmoniseert niet alleen strafbaarstellingen, maar bevat ook enkele preventieve bepalingen (trainingen, periodieke risicoanalyses, het publiceren van cijfermatige informatie over corruptieonderzoeken). Ook speelt Nederland een actieve rol in de anti-omkopingswerkgroep van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, de Implementation Review Group van het VN Verdrag tegen Corruptie, de Groep van Staten tegen Corruptie (GRECO) van de Raad voor Europa, de anti-corruptie werkgroep van de G20 en is er in het kader van corruptiebestrijding regelmatig contact met de Wereldbank. Deze samenwerking is ook van belang om oneerlijke concurrentie door corruptie tegen te gaan en het gelijke speelveld te bevorderen. Daarbij ondersteunen we ons internationaal opererende bedrijfsleven om aan internationale normen te voldoen.²¹

Tot slot

Recente zaken tonen aan dat corruptie ook voor de Nederlandse samenleving een gevaar vormt. De integriteit van overheidsprocessen en de private sector staan onder druk. Ambtenaren en werknemers in de private sector dienen weerbaar te zijn en beschermd te worden tegen de druk die criminelen op hen kunnen uitoefenen. In dit licht intensiveert het kabinet de Nederlandse aanpak van corruptie en criminele inmenging in zowel de publieke als private sector.

Hiermee komt een krachtige, brede anti-corruptieaanpak tot stand die nog volop in ontwikkeling is en reeds bestaande maatregelen meteen versterkt en breder toepast. De aanpak betreft zowel maatregelen waarmee we meteen aan de slag gaan als maatregelen die langere tijd in beslag zullen nemen.

De aanpak wordt in 2026 op basis van de NRA Corruptie en het dreigingsbeeld en verdiepende studies van het SKC nader aangescherpt.

De minister van Justitie en Veiligheid,

D.M. van Weel

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,

J.J.M. Uitermark

---

1. OM Jaarbericht 2023, p. 44 (OM Jaarbericht 2023 | Jaarverslag | Openbaar Ministerie).↩︎

2. ² Rechtbank Amsterdam 17 januari 2023, ECLI:NL:RBAMS:2023:144.↩︎

3. Zie bijvoorbeeld Rechtbank Rotterdam 14 mei 2025, ECLI:NL:RBROT:2025:5727 of Rechtbank Den Haag, 20 juni 2023, ECLI:NL:RBDHA:2023:8865↩︎

4. ⁴ Zie bijvoorbeeld gerechtshof Den Haag 24 november 2023, ECLI:NL:GHDHA:2023:2278 of rechtbank Oost-Brabant 15 mei 2025, ECLI:NL:RBOBR:2025:2775.↩︎

5. Regeerprogramma kabinet-Schoof 13 september 2024, p. 98-99 (Regeerprogramma kabinet-Schoof | Publicatie | Rijksoverheid.nl).↩︎

6. JenV vanuit de verantwoordelijkheid voor de strafrechtelijke handhaving van corruptie en de aanpak van ondermijning, en BZK vanuit de verantwoordelijkheid voor goed openbaar bestuur en de coördinerende werkgeversrol voor alle werknemers in dienst van het Rijk.↩︎

7. OECD, Bribery in Public Procurement: methods, actors and counter-measures, Parijs: OECD Publishing 2007, p.45.↩︎

8. Hierbij kan onder meer worden gedacht aan rijksambtenaren, ambtenaren bij decentrale overheden en rechtshandhavingsambtenaren.↩︎

9. E. Essen en J. Maan, ‘Criminele inmenging in het mkb: casusonderzoek naar de faciliterende rol van bonafide ondernemingen in het criminele bedrijfsproces’, Tijdschrift voor Veiligheid 2022 (21), afl. 1, p. 3-19.↩︎

10. Zie voor meer informatie: Belastingdienst versterkt weerbaarheid tegen ondermijning | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl↩︎

11. Het Strategisch Beraad Ondermijning (SBO) betreft een brede coalitie van vaste partners bestaande uit de ministeries van J&V, BZK, OCW, SZW en VWS, VNG, FIOD, KMar, Douane, Belastingdienst, politie, OM, Regioburgemeesters, G40, G4 en LIEC. Naast deze partijen is de Raad voor de Rechtspraak aangesloten als toehorend deelnemer. Het SBO adviseert de minister van JenV en het kabinet over de integrale aanpak van ondermijning op alle niveaus.↩︎

12. Tevens heeft de Douane de ‘Handreiking Weerbaarheid’ ontwikkeld met duidelijke aanwijzingen die medewerkers helpen om weerbaarder te zijn tegen criminele dreigingen. Een ander voorbeeld van activiteiten die SBO-partners uitvoeren is het invoeren van de werkwijze van protective monitoring bij de politie. Door proactief patronen en afwijkingen in het gebruik van de systemen te analyseren, wordt onjuist gebruik van politiesystemen eerder opgemerkt. Vanuit de Regionale Informatie- en Expertise Centra (RIEC’s) worden gemeenten ondersteund op het gebied van weerbaarheid van bestuurders en ambtenaren. Dit gebeurt onder andere via weerbaarheidsscans, trainingen en gesprekken met lokaal bestuur en gemeentesecretarissen.↩︎

13. AIVD Jaarverslag 2024, p. 17 (AIVD Jaarverslag 2024)↩︎

14. De staatssecretaris van BZK heeft u in verschillende Kamerbrieven geïnformeerd over het verbeteren van de aanvraag en uitgifte van identiteitsdocumenten en het voorkomen van identiteitsfraude. Ik verwijs u graag naar de recente brieven van 24 juni 2024 (Kamerstuk 25764, nr.148) en 30 januari 2025 (Kamerstuk 25 764, nr. 151).↩︎

15. Zo heeft de Rijksrecherche op basis van haar expertise de afgelopen jaren bij gemeentes en provincies presentaties gegeven over de vraag hoe de organisatie en ambtenaren tegen mogelijke beïnvloeding door kwaadwillende derden kunnen worden beschermd. Tevens worden gemeenten ondersteund vanuit de Regionale Informatie- en Expertise Centra (RIEC’s) met advies over bestuurlijke weerbaarheid tegen ondermijnende criminaliteit. Zo organiseren verschillende RIEC’s dinersessies waarin burgemeesters, gemeentesecretarissen en soms griffiers in klein verband in gesprek gaan met experts van BZK, de Rijksrecherche, de provincie en het RIEC over de weerbaarheid van de gemeentelijke organisatie tegen onder andere corruptie. Specifieke aandacht gaat hierbij uit naar de gemeentesecretarissen als eindverantwoordelijke van de gemeentelijke organisatie, en hoe de RIEC’s hen kunnen ondersteunen bij het weerbaar maken van de organisatie.↩︎

16. Kamerstukken II, 2022 2023, 36 200 IV, nr. 85 https://open.overheid.nl/documenten/f2ff734e-393a-4795-b566-d8d9517d030b/file↩︎

17. In de Vertrouwensketen geven rederij, verlader, expediteur en vervoerder elkaar digitaal het recht door voor het ophalen van een container. Hierdoor ontstaat een gesloten keten met enkel bekende geautoriseerde partijen. Zie voor meer informatie: Einde aan fraudegevoelige pincodes voor alle intercontinentale importcontainers | Port of Rotterdam↩︎

18. De Rijksrecherche doet onderzoek naar binnenlandse ambtelijke corruptie.↩︎

19. De FIOD doet onderzoek naar buitenlandse ambtelijke corruptie en binnenlandse niet-ambtelijke corruptie.↩︎

20. Het Openbaar Ministerie is verantwoordelijk voor de strafrechtelijke aanpak van nationale en internationale corruptie. De Landelijke Coördinatoren Corruptiebestrijding van het Functioneel Parket vervullen een coördinerende rol bij de aanpak van binnenlandse en buitenlandse niet-ambtelijke corruptie en buitenlandse ambtelijke corruptie. Voor de aanpak van binnenlandse ambtelijke corruptie is deze coördinerende rol belegd bij de Landelijk officier van justitie Rijksrecherche van het Landelijk Parket.↩︎

21. Het kabinet verwacht van Nederlandse bedrijven dat zij zich houden aan anti-corruptiestandaarden en aan de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen inzake maatschappelijk verantwoord ondernemen, waar het tegengaan van corruptie onderdeel van is. Het kabinet biedt in dit kader hulp aan het internationaal opererende Nederlandse bedrijfsleven met voorlichting en ondersteuning via het MVO-steunpunt.↩︎