Preview document (🔗 origineel)

---

2025Z20670

(ingezonden 27 november 2025)

Vragen van de leden Clemminck en Van den Berg (beiden JA21) aan de ministers van Klimaat en Groene Groei en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over het slopen van het dorp en de gemeenschap Moerdijk

In hoeverre deelt u de analyse dat ruimtegebruik van de energietransitie oorzaak is voor het mogelijk verdwijnen van Moerdijk?

Kunt u aangeven hoeveel extra ruimtegebruik de energietransitie vraagt in Nederland tot aan 2040?

In hoeverre heeft u in kaart waar deze extra ruimtevraag in Nederland nodig is, en kunt u deze delen? Zo ja, welke daar nu bestaande functies zoals wonen, bedrijven, landbouw moeten daardoor verdwijnen?

Op welke manier neemt u de extra ruimtevraag en het verdwijnen van hele gemeenschappen mee in de veelgeprezen versterking van de ‘brede welvaart’ afweging?

In hoeverre deelt u de mening dat kernenergie per eenheid opgewekte elektriciteit aanzienlijk minder ruimte vergt dan een energietransitie die primair is gebaseerd op wind- en zonne-energie, mede gelet op internationale studies waaruit blijkt dat kernenergie per eenheid elektriciteit 18 tot 27 maal minder land vereist dan zonne-energie [2]?

Kunt u daarbij aangeven of bij de ruimtelijke beoordeling een scenario met substantiële kernenergieproductie is onderzocht, wat dit zou betekenen in termen van hectares ruimtebesparing voor de regio Moerdijk en voor Nederland, en - indien dat niet het geval is - of u bereid bent dit alsnog te (laten) berekenen en met de Kamer te delen?

Welke rol speelt ruimtegebruik bij uw afweging voor de energietransitie?

Ziet u mogelijkheden om de inwoners van de kern Moerdijk opnieuw te vestigen binnen de gemeente Moerdijk in één van de andere woonkernen? Zo ja, wat gaat u doen om dit mogelijk te maken?

Hoe wordt geborgd dat basisvoorzieningen zoals de basisschool, sportverenigingen, zorgpost en supermarkt tot het einde openblijven?

Hoe verhoudt het besluit om de dorpskern Moerdijk te schrappen zich tot de vastgestelde zoekgebieden in het Programma Energiehoofdstructuur (PEH) en het Nationaal Plan Energiesysteem (NPE)?

Wat is het totale ruimtebeslag van de Powerportopgave per onderdeel (stations, kabels, opslag, waterstof‑ en CO₂‑leidingen, havenlogistiek) en hoe verklaart u het verschil tussen de 28 hectare (ha) voor het 380/150/20 kV‑station [1] en de 400–500 ha die de gemeente noemt voor de totale opgave?

In hoeverre is de sloop van het dorp nodig voor de logistieke uitbreiding (PowerPort) in plaats van alleen voor energie‑infrastructuur?

Wat zijn de geraamde totale kosten van het opheffen van Moerdijk, uitgesplitst naar (a) verwerving en taxatie van 1.100 woningen/bedrijven en compensatie voor immateriële schade, (b) verplaatsing van publieke voorzieningen zoals school, sport en begraafplaats, (c) aanleg van de nieuwe energie‑infrastructuur en (d) leefbaarheids‑ en gebiedsfonds? Hoe wordt dit gefinancierd (Rijk, provincie, havenbedrijf, TenneT/Enexis) en zijn hiervoor middelen gereserveerd in de Rijksbegroting?

Hoe worden de kosten van onteigening, verplaatsing en leefbaarheidsmaatregelen op project- en systeemniveau bijgehouden en betrokken bij de nationale kosten‑batenanalyse? Bent u bereid een openbaar register in te richten waarin alle ruimtelijke kosten (grondaankoop, onteigening, waardedaling, leefbaarheidsfondsen, juridisch verweer) worden vastgelegd?

Wie heeft de regie in dit project? Het participatieplan vermeldt dat TenneT en Enexis initiatiefnemer zijn en dat het ministerie van Klimaat en Groene Groei het bevoegd gezag is[1]. Wat is de rol van de minister van Binnenlandse Zaken, de minister van Infrastructuur en Waterstaat, de provincie Noord‑Brabant en de gemeente Moerdijk? Wie beslist uiteindelijk over de opheffing van het dorp en wie over de inrichting van het gebied?

Acht u het maatschappelijk en juridisch wenselijk dat de energietransitie gepaard gaat met het verwijderen van dorpen? Welke precedenten bestaan er in Nederland of elders en wat zijn de belangrijkste lessen?

Acht u dat de grote ruimtelijke claim van een 100% hernieuwbaar energiescenario aanleiding is om, conform het NPE dat wind, zon en kernenergie als mix benoemt [3] en een opschaling naar 70 GW wind op zee en 3,5–7 GW kernenergie voorziet [4], het energiesysteem te herijken en extra kernenergie of andere compacte bronnen toe te voegen?

Kunt u deze vragen een voor een beantwoorden?

Kunt u deze vragen beantwoorden vóór het nog in te plannen plenaire debat over Moerdijk?

 

 

[1] Participatieplan (april 2025) - HSS Port of Moerdijk (380-150-20-kV)

https://www.rvo.nl/sites/default/files/2025-04/Participatieplan-april-2025-port-moerdijk-380-150-20-kV.pdf

[2] How does the land use of different electricity sources compare? - Our World in Data

https://ourworldindata.org/land-use-per-energy-source

[3] [4] https://open.overheid.nl/documenten/2f5cbb52-0631-4aad-b3dd-5088fab859c5/file