Preview document (🔗 origineel)

---

29 538 Zorg en maatschappelijke ondersteuning

Nr. 373 Brief van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 december 2025

In mijn eerdere werk als arts in het verpleeghuis zag ik dagelijks wat het gevoel van eenzaamheid met mensen doet. Er was een groot verschil tussen ouderen met een sterk sociaal netwerk en ouderen voor wie het contact met zorgmedewerkers het enige bezoek van de week was. Voor mij werd duidelijk dat menselijk contact een fundament vormt voor gezondheid, veerkracht en kwaliteit van leven, voor jong en oud.

Daarom vind ik het actieprogramma Eén tegen eenzaamheid zo betekenisvol. Het actieprogramma heeft vanaf de start in 2018 tot en met dit jaar mooie resultaten bereikt. Het percentage mensen - vooral in de oudere leeftijdsgroepen - dat zich eenzaam voelt lijkt licht te dalen van 49,1% in 2022 naar 47,2 in 2024.¹ Het percentage mensen (18 jaar en ouder) dat zich eenzaam voelt, daalde van 2022 van 49,10 naar 47,2 in 2024. De urgentie om eenzaamheid te verminderen, blijft echter hoog. Het percentage dat zich namelijk zeer sterk eenzaam voelt, vermindert nauwelijks (bijna 1 op de 7 volwassen Nederlanders) en bij mensen onder de vijftig is over de lange termijn nog steeds een geleidelijke toename van eenzaamheidsgevoelens te zien. Zowel de Wetenschappelijke Adviescommissie² van het actieprogramma als de Wereldgezondheidsorganisatie³, benadrukken dat het bevorderen van sociale gezondheid net zo belangrijk is als fysieke en mentale gezondheid en dat inzet in alle sectoren van de samenleving nodig is. Het actieprogramma heeft de afgelopen zeven jaar gewerkt aan het opzetten van een sterk netwerk van gemeenten, de Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid, bedrijven, kennisinstellingen en tal van maatschappelijke organisaties die zich inzetten om eenzaamheid te voorkomen en te verminderen. Het voortzetten van deze brede maatschappelijke beweging blijft dus onverminderd van belang. In deze laatste voortgangsrapportage van het actieprogramma Eén tegen eenzaamheid blik ik, mede namens de staatssecretaris Jeugd, Preventie en Sport, per actielijn terug op het afgelopen jaar. Vervolgens ga ik verder in op hoe de aanpak Eén tegen eenzaamheid er vanaf volgend jaar uitziet.

Resultaten Actieprogramma Eén tegen eenzaamheid 2025

Actielijn 1: Meer bewustwording in de samenleving over eenzaamheid
Het actieprogramma zet in op het herkennen van signalen van eenzaamheid, het bespreekbaar maken van het onderwerp en het ondernemen van actie; voor jezelf en de ander. Dit gebeurt onder meer met een publiekscampagne, de Week tegen Eenzaamheid en het ontwikkelen en toepassen van kennis.

Publiekscampagne Eén tegen eenzaamheid

Binnen de campagne Eén tegen eenzaamheid van 2025 staat verbinding en de behoefte aan contact centraal. De campagne gaat uit van de centrale gedachte ‘wat je al graag doet, doe dat samen.’ Om deze verbinding tot stand te brengen laat de campagne verschillende activiteiten en initiatieven zien die je kunt doen om zo anderen te ontmoeten, zoals samen sporten, samen eten en vrijwilligerswerk doen. Want wat iemands situatie ook is, je kan behoefte hebben aan meer contact. Samen iets doen kan helpen. Je doet iets wat je leuk vindt én ontmoet zo anderen. 

De campagne was afgelopen jaar in twee periodes te beluisteren op radio en podcasts en te zien op social media en in diverse media. De campagne richtte zich op mensen met eenzaamheidsgevoelens in de leeftijd 25 t/m 55 jaar en biedt ervaringsverhalen en concrete doorverwijzingen naar activiteiten om andere mensen te ontmoeten en sociale contacten op te doen. Ook is op social media ingezet op het onder de aandacht brengen van lokale initiatieven. Na de campagne blijkt uit de evaluatie dat meer mensen iets samen hebben gedaan met iemand anders, bijvoorbeeld wandelen, samen eten, sporten. Ook hebben meer mensen contact gezocht met iemand die ze kennen. Het aantal mensen dat zich eenzaam voelt en van plan is om de komende tijd iets te doen hieraan is stabiel gebleven. De boodschap dat als je behoefte hebt aan meer contact er verschillende activiteiten zijn om te ondernemen komt duidelijk en geloofwaardig over (80% resp. 67% geeft dit aan)

Informatievoorziening via eentegeneenzaamheid.nl

De website eentegeneenzaamheid.nl heeft informatie voor mensen die zelf eenzaamheidsgevoelens ervaren en voor mensen die anderen willen ondersteunen. Zoals een overzicht van activiteiten waar je sociale contacten kunt opdoen. Ook vinden zij er kennis over eenzaamheid. De website bevat een specifieke toolkit voor gemeenten en een toolkit voor bedrijven en organisaties. In de ‘Etalage Maatschappelijke initiatieven’ vinden gemeenten initiatieven die zij kunnen inschakelen in hun lokale aanpak om eenzaamheid te verminderen. Er zijn in 2025 28 initiatieven geplaatst. Daarnaast geeft de website informatie over de jaarlijkse Week tegen Eenzaamheid. In de afgelopen 12 maanden bezochten 417.000 mensen de website, wat leidde tot ruim 1,1 miljoen page views. 

Week tegen Eenzaamheid

Van 25 september tot en met 1 oktober 2025 vond de zestiende Week tegen Eenzaamheid plaats. Het is een actieweek waarin door heel het land extra aandacht wordt gevraagd voor het thema eenzaamheid en daarmee het taboe op eenzaamheid wil helpen te doorbreken. Dit gebeurt door eenzaamheid te agenderen, bespreekbaar te maken en mensen bewust te maken van het thema.

Door het hele land zijn er honderden activiteiten waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en nieuwe contacten kunnen leggen. Een korte terugblik:

• Het actieprogramma Eén tegen eenzaamheid organiseerde op woensdag 24 september 2025 de Landelijke opening van de Week tegen Eenzaamheid, een netwerkconferentie voor iedereen die te maken heeft met de opgave eenzaamheid. Zijne Majesteit de Koning en ik waren hier aanwezig. Daar spraken we met mensen die zich dagelijks inzetten om eenzaamheid te verminderen. We hoorden onder meer over de samenwerking tussen PostNL en Sociaal Werk Nederland: het doorgeven van niet-pluis signalen door bezorgers en opvolging daarvan door sociaal werkers. Over het verminderen van eenzaamheid bij jongeren vanuit werkgeverschap en hoe Albert Heijn dit aanpakt als werkgever van veel jongeren. Over eenzaamheid onder een diversiteit aan ouderen. We hoorden hoe ambassadeurs van Stichting Roze 50+ eenzaamheid meer bespreekbaar maken. We hoorden van het Nationaal Ouderenfonds over het effect van samen sporten en bewegen bij het voorkomen en verminderen van eenzaamheid. Zijne Majesteit de Koning opende de Week tegen Eenzaamheid.

• De netwerkconferentie bracht ruim 800 deelnemers samen waaronder vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, bedrijven uit de Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid, wethouders, beleidsmedewerkers, ervaringsdeskundigen, vrijwilligers en professionals.

• Gemeenten door het hele land organiseerden activiteiten voor hun inwoners tijdens de Week tegen Eenzaamheid.

• Gemeenten en initiatiefnemers van een activiteit konden gebruik maken van het ‘Kom-Erbij pakket’. Dit pakket, met communicatiemiddelen en aankledingsmaterialen voor activiteiten, werd 760 keer aangevraagd voor activiteiten waar zeker 55.000 personen aan deelnamen.

• De Week tegen Eenzaamheid kreeg ook dit jaar veel media-aandacht. Zo waren er bij de publieke omroep programma’s en documentaires te zien waarin het thema eenzaamheid centraal stond.

Een impressie van de netwerkconferentie staat op de website van Eén tegen eenzaamheid⁴.

Deelnemers aan de Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid en gemeenten sloten aan op de campagne en Week tegen Eenzaamheid door zelf acties, activiteiten en campagnes te houden. Zo heeft bijvoorbeeld stichting Join Us de vrijdag van de Week tegen Eenzaamheid uitgeroepen tot Social Friday en was in meer dan 75 gemeenten een activiteit als PubQuiz en Social Bake Off. Op 4 NS-stations was er een ‘Stel je voor-campagne’ die reizigers aanmoedigt om meer contact met elkaar te maken. De Luisterlijn en Beter Horen sloegen de handen ineen met de campagne ‘Iedereen verdient een luisterend oor’.

Wetenschappelijke adviescommissie

De Wetenschappelijke adviescommissie (WAC) van het actieprogramma bracht op 10 april 2025 haar laatste briefadvies uit over ‘eenzaamheidsbeleid’. De commissie beveelt daarin rijksoverheid en gemeenten aan een consistent langetermijnbeleid te ontwikkelen om gezond sociaal gedrag te bevorderen en eenzaamheid en sociaal isolement terug te dringen. Ze onderscheidt een elftal ‘werkzame elementen’ die in diverse sectoren van de maatschappij kunnen worden ingezet om sociale verbinding te bevorderen. In het bijzonder noemt de commissie onderwijs, werk en zorg en ondersteuning als gebieden waarop ze beloftevolle mogelijkheden ziet, die tot nu toe in beleid nog relatief weinig aandacht hebben gekregen. Ik neem het advies ter harte en zal verderop in deze brief beschrijven hoe ik dat doe.

Erkende interventies

Movisie ontving dit jaar een projectsubsidie om veelbelovende initiatieven te begeleiden bij het beschrijven, onderbouwen en verbeteren van hun aanpak van eenzaamheid. Waar dat passend is, worden de aanpakken begeleid richting opname in de databank Erkende Sociale Interventies. Er is gestart met een doorlopende inventarisatie van initiatieven, wat heeft geresulteerd in een longlist van ruim tachtig interventies. Hierbij wordt met name gekeken naar aanpakken die zich richten op doelgroepen waarvoor nog weinig interventies beschikbaar zijn en op oorzakelijke factoren van eenzaamheid die tot nu toe nog weinig aandacht hebben gekregen. In het najaar van 2025 zijn zeven van deze aanpakken gestart met een traject van vijf leerbijeenkomsten en maatwerkbegeleiding. Daarnaast worden er nog eens tien eenzaamheidsinterventies begeleid bij hun (her)beoordeling voor de databank Erkende Sociale Interventies.

Nationale Wetenschapsagenda

In het kader van de Nationale Wetenschapsagenda, uitgevoerd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), doen vijf onderzoeksconsortia sinds 2024 onderzoek naar oorzaken en aard van eenzaamheid, het taboe op eenzaamheid en een effectieve aanpak ervan. Elk consortium richt zich op een specifieke doelgroep, die tot nu toe in het onderzoek naar eenzaamheid nog weinig aandacht heeft gekregen. De consortia hebben bij NWO een gezamenlijk voorstel ingediend voor een ‘dwarsdoorsnijdend project’. Dit moet leiden tot een gezamenlijke strategie voor het ontwerpen en opzetten van nieuwe aanpakken om eenzaamheid te verminderen en tot deskundigheidsbevordering van (toekomstige) professionals en vrijwilligers. De Raad van Bestuur van NWO zal deze maand besluiten of het wordt gehonoreerd. Bij een positief besluit kunnen de consortia onder meer gaan werken aan het opbouwen van een duurzaam lerend netwerk rond het thema eenzaamheid, dat ook na afloop van het onderzoeksprogramma in 2029 blijft voortbestaan.

Actielijn 2: Meer maatschappelijk initiatief tegen eenzaamheid
Maatschappelijke organisaties hebben een belangrijke rol in het verminderen en voorkomen van eenzaamheid. Met deze actielijn geef ik een impuls aan die initiatieven. Dat doet het actieprogramma met een breed netwerk aan partners in de Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid, een ondersteuningsaanbod en met het Oranje Fonds in het programma Verminderen eenzaamheid.

Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid

Er is dit jaar verder ingezet op het uitbouwen van duurzame samenwerkingen binnen de Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid. Het actieprogramma heeft netwerkmogelijkheden georganiseerd om deelnemers van de Nationale Coalitie actief aan elkaar te verbinden. Binnen de Nationale Coalitie wordt steeds vaker duurzaam samengewerkt tussen partijen. PostNL en Sociaal Werk Nederland werken inmiddels in bijna alle gemeenten van Nederland samen aan het vrijwillig en anoniem doorgeven van een ‘niet-pluis’ melding. De samenwerking tussen Beter Horen en de Luisterlijn is verder gebracht om sociale eenzaamheid te verminderen. Kinderpostzegels en KPN Mooiste Contactfonds hebben samen een campagne voor ouders gelanceerd om onder andere eenzame gevoelens van hun kinderen meer bespreekbaar te maken en de Kinderpostzegelactie van scholen stond dit jaar in het teken van ‘samen tegen eenzaamheid’. Join Us, Mind Us en Albert Heijn hebben de handen ineengeslagen om extra aandacht te geven aan het mentaal welzijn en de sociale verbinding van (jonge) medewerkers van Albert - een mooi voorbeeld van de wijze waarop ook op de werkvloer de handschoen van het tegengaan van eenzaamheid wordt opgepakt, in lijn met het laatste WAC-advies ‘eenzaamheidsbeleid’.

Daarnaast stond 2025 in het teken van het verder professionaliseren van de Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid. Er zijn meerdere sessies georganiseerd met een afvaardiging van de Nationale Coalitie om gezamenlijk te bepalen wat de ambitie en doelen zijn van de Nationale Coalitie en hoe partijen hier samen mee aan de slag gaan. Dit hebben zij getoetst bij de andere deelnemers van de Nationale Coalitie, om er een gezamenlijk verhaal van te maken. De Nationale Coalitie zet zich in voor een samenleving waarin iedereen zich betekenisvol verbonden voelt en om samen eenzaamheid te verminderen. Dit doen de leden samen door elkaar te versterken en te ondersteunen, kennis te delen, goede voorbeelden laten zien en eenzaamheid als thema te agenderen. Er is een kernteam van Nationale Coalitieleden gevormd, waarin het ministerie van VWS ook vertegenwoordigd is. Ook zijn er diverse werkgroepen gevormd om met concrete thema’s aan de slag te gaan. Eén van de werkgroepen gaat aan de slag met ‘sociale gezondheid’ en welke aangrijpingspunten dit begrip biedt voor de aanpak van eenzaamheid. Ik ben hier blij mee omdat ik ook groot belang hecht aan het begrip sociale gezondheid, mede vanwege de connectie met mentale gezondheid. Sociale gezondheid serieus nemen is ook in lijn met de aanbeveling van de WAC om door middel van overheidsbeleid ‘gezond sociaal gedrag’ te bevorderen’. Sinds augustus wordt de Nationale Coalitie ondersteund door adviesbureau AEF.

Ondersteuningsaanbod Programma Verminderen Eenzaamheid
Met het programma Verminderen Eenzaamheid (2023-2025) versterken het Oranje Fonds en het ministerie van VWS gezamenlijk maatschappelijke initiatieven die zich richten op het voorkomen, verminderen en verzachten van eenzaamheid, zodat zij toekomstbestending hun werk kunnen uitvoeren. Inmiddels hebben circa 65 initiatieven een financiële bijdrage ontvangen. Dit programma wordt verlengd tot 1 april 2028 en opgehoogd tot €4.900.000. Vanuit dit programma worden in totaal naar verwachting 75 tot 100 toekenningen gedaan. Daarnaast is bij de Opening van de Week tegen Eenzaamheid de documentaire ‘Niet durven jezelf te verliezen’⁵ gelanceerd om te laten zien dat eenzaamheid meerdere gezichten heeft en door iedereen op een andere manier wordt ervaren. Deze documentaire is op veel lokale televisie omroepen uitgezonden.

Handreiking voor onderwijs

Het Trimbos-instituut is gevraagd een handreiking te maken voor professionals in het onderwijs wat zij kunnen doen om eenzaamheid onder kinderen en jongeren te voorkomen en verminderen. Ik heb hiermee gehoor gegeven aan de aanbeveling van de WAC om de kansen die het onderwijs biedt om eenzaamheid tegen te gaan, beter te benutten. De handreiking ‘Eenzaamheid: wat jij als onderwijsprofessional kunt doen’⁶ is tijdens de Week tegen Eenzaamheid 2025 gelanceerd. De handreiking bevat tips en handvatten, alsook verwijzingen naar bestaand ondersteuningsaanbod, rond de vraag hoe je eenzaamheid onder leerlingen kunt signaleren en hoe je hen kunt helpen om het gevoel van eenzaamheid te verminderen. De handreiking is geschikt voor alle typen onderwijs.

Actielijn 3: In alle gemeenten een lokale aanpak tegen eenzaamheid

Met deze actielijn zet ik in op het verder versterken van de lokale aanpak van gemeenten die meedoen met de beweging Eén tegen eenzaamheid. Een sterk lokaal netwerk van inwoners, organisaties, ondernemers en maatschappelijke initiatieven blijft de basis voor een effectieve aanpak van eenzaamheid. Gemeenten zijn sinds de Wmo 2015 verantwoordelijk voor het verminderen van eenzaamheid onder hun inwoners. Het actieprogramma biedt een landelijk ondersteunend kader dat gemeenten helpt bij een effectieve aanpak en tegelijkertijd ruimte laat voor lokale invulling. Daarnaast krijgen gemeenten via de brede specifieke uitkering (brede SPUK) van het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) tot en met 2025 financiële middelen om hun aanpak eenzaamheid te versterken. Binnen de brede SPUK GALA worden gemeenten daarnaast gestimuleerd om extra in te zetten op het versterken van veerkracht en mentale gezondheid van (met name) jongeren. Dit doen zij door laagdrempelige steunpunten te ontwikkelen en meer collectieve vormen van ondersteuning te organiseren die vroegtijdig verbinden, normaliseren en voorkomen dat problemen verergeren.

In 2025 is circa 80% van alle gemeenten aangesloten bij Eén tegen eenzaamheid. Daarvan werkt ruim 80% met een lokale coalitie tegen eenzaamheid. Het actieprogramma richtte zich in 2025 op het verduurzamen van de bestaande lokale aanpakken, waarbij gemeenten één-op-één ondersteuning ontvingen van een adviseur vanuit adviesbureau BMC langs de vijf pijlers van het actieprogramma.

Pijler 1: Bestuurlijk commitment

Bestuurlijk commitment blijft een belangrijke randvoorwaarde voor een sterke lokale aanpak. Tijdens de Landelijke opening van de Week tegen Eenzaamheid vond een wethouderssessie plaats waarin bestuurders spraken over het belang van een structurele aanpak van eenzaamheid binnen hun gemeente.

In diverse gemeenten is zichtbaar dat wethouders het thema nadrukkelijk op de agenda zetten. Het actieprogramma maakte een artikel over twee voorbeelden uit Hilversum en ’s-Hertogenbosch⁷. Zo heeft de wethouder Zorg en Samenleving van Hilversum structureel budget tot 2030 vrijgemaakt voor de aanpak eenzaamheid,

waarmee initiatieven van inwoners en organisaties ondersteund worden. Ook de werkwijze van de wethouder Sociale Structuur in ’s-Hertogenbosch is een voorbeeld van een sterke bestuurlijke betrokkenheid: de aanpak is daar gekoppeld aan de bredere programma’s rond gezondheid, armoede en bestaanszekerheid.

Ter ondersteuning is er vanuit het actieprogramma voor lokale beleidsmedewerkers een concept-raadsinformatiebrief ontwikkeld die helpt het onderwerp eenzaamheid in de gemeenteraad te agenderen en bestuurlijk draagvlak te versterken.

Pijler 2: Creëer een sterk netwerk

In 2025 heeft ruim 80% van de gemeenten een lokale coalitie of netwerk tegen eenzaamheid opgebouwd. De regiobijeenkomsten die in 20 regio’s worden georganiseerd, stimuleren kennisdeling, samenwerking en het leren van goede voorbeelden. In deze bijeenkomsten is steeds vaker aandacht voor jongeren en de verbinding met maatschappelijke initiatieven. Zo was onder meer jongerenorganisatie Join Us betrokken bij verschillende bijeenkomsten en leverde zij waardevolle input over hoe gemeenten jongeren beter kunnen bereiken. Gemeenten geven aan dat deze uitwisseling bijdraagt aan sterkere netwerken tussen beleid, maatschappelijke partners en inwoners.

Pijler 3: Betrek mensen met gevoelens van eenzaamheid zelf

Het actief betrekken van inwoners met eigen ervaringen is een belangrijk onderdeel van de lokale aanpak. De focus op jongeren is in 2025 verbreed. Zo worden in Rotterdam interventieprofielen ‘jongeren en eenzaamheid’ opgesteld die helpen om lokale interventies beter te laten aansluiten op de behoeften van jongeren. Steeds meer gemeenten betrekken jongeren bij de vormgeving van hun aanpak, onder meer via ervaringspanels en jongerenparticipatieprojecten. Het actieprogramma heeft dit ondersteund met een masterclass over eenzaamheid bij jongeren en een deelsessie tijdens de Landelijke opening van de Week tegen Eenzaamheid, waarin gemeenten van elkaar leren hoe zij inwoners kunnen bereiken en betrekken bij beleid en uitvoering.

Pijler 4: Duurzame aanpak

Gemeenten werken aan het duurzaam verankeren van hun lokale aanpak in bestaand beleid en de sociale basis. In 2025 is een masterclass voor beleidsmedewerkers georganiseerd over integraal verbinden binnen het sociaal domein. Gemeenten leerden hier hoe zij, net als het goede voorbeeld uit ’s-Hertogenbosch, het thema structureel kunnen koppelen aan andere beleidsvelden zoals gezondheid, sport en armoedebestrijding.

Daarnaast hebben de één-op-één adviseurs van het actieprogramma hulpmiddelen ontwikkeld om gemeenten hierbij te ondersteunen, zoals de zogenaamde brugteksten die helpen om de aanpak van eenzaamheid te verbinden met andere beleidsdoelen van de gemeente.

Ook in de regiobijeenkomsten wordt kennis gedeeld over borging en duurzaamheid, waarbij aandacht is voor het toekomstbestendig maken van lokale netwerken.

Pijler 5: Monitoren en evalueren

Gemeenten gebruiken steeds meer data en kennis om hun aanpak te verbeteren. Er wordt gebruikgemaakt van formats en instrumenten van het actieprogramma zoals de stakeholderanalyse, waarmee gemeenten inzicht krijgen in hun samenwerkingspartners en hiaten in het netwerk. In het voorjaar van 2026 wordt hierover een masterclass georganiseerd.

Aanpak Eén tegen eenzaamheid vanaf 2026

Het afgelopen jaar hebben belangrijke partners van het actieprogramma, zoals gemeenten, VNG, wetenschappers, bedrijven en maatschappelijke organisaties, input kunnen geven over wat zij belangrijk vinden om de sterke beweging voort te zetten. Dit vormt de basis voor de aanpak Eén tegen eenzaamheid vanaf 2026.

Hoe zit deze aanpak eruit?

Doelstelling 1: Mensen kijken meer naar elkaar om. Ze komen in actie als ze zich eenzaam voelen of eenzaamheid bij een ander herkennen.

Vanaf 2026 zet ik in op versterking van bewustwording en handelingsperspectief onder brede groepen Nederlanders. De jaarlijkse publiekscampagne Eén tegen eenzaamheid wordt voortgezet, met speciale aandacht voor volwassenen met eenzaamheidsgevoelens. De campagne stimuleert mensen om actief verbinding te zoeken en lokale initiatieven te vinden. Daarnaast blijft de Week tegen Eenzaamheid hét landelijke moment waarop gemeenten, bedrijven en maatschappelijke organisaties ontmoeting en gesprek over eenzaamheid centraal stellen. De Week tegen Eenzaamheid 2026 zal plaatsvinden van 24 t/m 30 september met een landelijke openingsconferentie op woensdag 23 september 2026. Hiermee blijft aandacht voor het thema geborgd en ondersteunt het de beweging in de samenleving.

Doelstelling 2: In de hele samenleving, in alle sectoren, zetten gemeenten, organisaties, maatschappelijke initiatieven, kennisinstellingen en bedrijven zich duurzaam in voor het versterken van de sociale verbinding met specifieke aandacht voor eenzaamheid.

Vanaf 2026 wordt de brede maatschappelijke beweging verder verdiept. De regionale leernetwerken groeien uit tot stabiele samenwerkingsverbanden tussen gemeenten, zorg en welzijn, onderwijs, werkgevers, sport en cultuur, ondernemers en inwonersinitiatieven. Gemeenten worden hiermee ook ondersteund bij het bestuurlijk verankeren van eenzaamheid in het lokaal beleid. De sectoren onderwijs en werk, maar zeker ook zorg en ondersteuning komen in deze samenwerking dus volop aan bod, conform het laatste WAC-advies. De Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid ontwikkelt zich verder tot een nog sterker netwerk waarin landelijke organisaties, bedrijven en maatschappelijke organisaties gezamenlijk werken aan het verminderen en voorkomen van eenzaamheid. In 2026 gaan Nationale Coalitiepartners aan de slag met concrete thema’s, zoals sociale gezondheid en werkgeverschap. Ook worden meerdere netwerkmogelijkheden met de partijen van de Nationale Coalitie gefaciliteerd, zodat nog meer verbindingen ontstaan en kennis wordt gedeeld. Zo zet ik in op meer maatschappelijk initiatief en landelijke en lokale samenwerking om de sociale verbinding te versterken.

Doelstelling 3: Er is meer kennis over eenzaamheid en deze kennis wordt toegepast in de praktijk.

Ik zet via kennisinstelling Movisie in op onderbouwde interventies, monitoring en kennisdeling. Zo vinden nieuwe inzichten uit lopend onderzoek hun weg naar beleid en praktijk in gemeenten, maatschappelijke organisaties en de Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid. Om kennis duurzaam te verankeren in beleid en uitvoering worden de regionale leernetwerken in 2026 verder uitgebouwd. Gemeenten, maatschappelijke organisaties en professionals wisselen hierin systematisch kennis uit en passen bewezen effectieve elementen toe. Masterclasses, themabijeenkomsten en digitale updates maken hier standaard onderdeel van uit. Ook wordt geïnvesteerd in het verder onderbouwen en professionaliseren van interventies. Eentegeneenzaamheid.nl blijft een toegankelijk en actueel kennisplatform.

Afsluiting

Met deze laatste voortgangsrapportage van het actieprogramma wil ik afsluitend mijn grote waardering uitspreken voor iedereen die sinds 2018 heeft bijgedragen aan de beweging Eén tegen eenzaamheid. Dankzij de inzet van gemeenten, professionals en vrijwilligers, maatschappelijke organisaties, bedrijven, kennisinstellingen en betrokken inwoners is een stevige, duurzame beweging ontstaan die laat zien dat eenzaamheid geen individueel vraagstuk is, maar een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Ik ben allen dankbaar voor de vasthoudendheid, grote inzet en betrokkenheid.

Ik ben er trots op dat deze beweging wordt voortgezet. Dat we vanaf 2026 verder bouwen aan een aanpak waarin eenzaamheid, sociale gezondheid, mentaal welzijn en een sterke sociale basis steviger worden verankerd in beleid en uitvoering zoals ook beoogd in het Aanvullend Zorg en Welzijnsakkoord (AZWA). Dat wij samen met gemeenten, zorg- en welzijnsorganisaties, onderwijs en werkgevers met een integrale aanpak invulling geven aan de uitgangspunten vroegtijdig signaleren, versterken van sociale netwerken, en het organiseren van passende ondersteuning dicht bij inwoners.

In de entreehal van de ministeries van VWS en SZW hangen vanaf deze maand posters met portretten van mensen die zich dagelijks inzetten tegen eenzaamheid. Vrijwilligers, professionals en inwoners die zich belangeloos inzetten voor meer contact, aandacht en ontmoeting. De tentoonstelling vormt een ode aan allen die het verschil maken. Deze beelden zijn niet alleen zichtbaar voor bezoekers en medewerkers, maar dienen als inspiratie: iedereen kan iets doen. Voor zichzelf, voor een ander, en voor een samenleving waarin niemand er alleen voor staat.

De staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,

N.J.F. Pouw-Verweij

---

1. Buurtatlas↩︎

2. Advies Eenzaamheidsbeleid | Eén tegen eenzaamheid↩︎

3. Report of the WHO Commission on Social Connection↩︎

4. Landelijke opening Week tegen Eenzaamheid 2025 | Eén tegen eenzaamheid↩︎

5. Documentaire: Niet durven is jezelf verliezen | Oranje Fonds↩︎

6. TRI62-124-Handreiking-eenzaamheid-in-het-onderwijs.pdf↩︎

7. Lokale bestuurders als aanjagers van duurzame aanpak eenzaamheid | Eén tegen eenzaamheid↩︎