Preview document (🔗 origineel)

---

VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

Vastgesteld .. 2008

Binnen de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken bestond bij een
viertal fracties de behoefte de minister voor Ontwikkelingssamenwerking
enkele vragen en opmerkingen voor te leggen over diens brief d.d. 18
juli 2008 inzake het OESO/DAC High Level Forum (HLF) te Accra, 2-4
september 2008 (31 250, nr. 21).

De minister heeft op de vragen en opmerkingen geantwoord bij brief van
…. 2008. De vragen en opmerkingen van de fracties en de antwoorden van
de minister zijn hieronder afgedrukt.

De voorzitter van de commissie,

Ormel

De adjunct-griffier van de commissie,

Van Toor

Inbreng van de fractie van het CDA

De leden van de fractie van het CDA zijn van mening dat het van belang
is dat Nederland de voortrekkersrol op het terrein van de uitvoering van
de Parijse agenda, zoals door de voormalige minister ingezet,
nadrukkelijk vasthoudt. Het is dan ook goed dat de minister voor
Ontwikkelingssamenwerking hier stevig op inzet tijdens het High Level
Forum te Accra. Het is voor de toekomst van ontwikkelingssamenwerking en
internationale samenwerking cruciaal dat er een structurele verandering
plaatsvindt. Uit evaluatie is gebleken dat de effectiviteit van de
ontwikkelingsinspanningen onder druk staat doordat de partnerlanden zelf
niet kunnen aangeven hoe hun ontwikkelingsproces eruit zou moeten zien
en dat donorharmonisatie niet (voldoende) van de grond komt. Voor deze
leden geldt dat het primaat van ontwikkelingsinspanningen bij het
partnerland zelf komt te liggen en dat bijdragen van donoren moeten
passen in het eigen ontwikkelingsconcept en de nationale
ontwikkelingsplannen. Op dit terrein is er nog onvoldoende bereikt en
lijkt het niet van de grond te komen. De leden van de fractie van het
CDA vragen de minister wat concreet kan worden gedaan om dit een impuls
te geven en waar hij op gaat inzetten tijdens de conferentie.

Nederland zal inzetten op verbetering van donorharmonisatie. Aan welke
concrete acties denkt de minister en kan hij een voorbeeld geven van de
op te nemen concrete ijkpunten tot aan 2010? Hoe ver kan de minister op
dit terrein gaan? Kunnen eisen worden gesteld? Naast harmonisatie van
bilaterale donorinspanningen is het natuurlijk van belang dat
inspanningen van maatschappelijke organisaties worden geharmoniseerd.
Tijdens de conferentie zullen civil society organisaties aanwezig zijn
en met donor- en partnerlanden van gedachten wisselen, maar niet alle
maatschappelijke organisatie zullen hier aanwezig zijn. Hoe worden deze
overige organisaties, die wel aanwezig zijn in de partnerlanden,
betrokken bij harmonisatie?

De minister heeft een initiatief ontplooid om de samenwerking tussen de
VS en Nordic+ te intensiveren, uitmondend in de Potomac Verklaring over
Effectiviteit van Hulp. Het is van belang dat ook andere niet-EU-landen
participeren in donorharmonisatie. Maar wat zijn de consequenties voor
EU-harmonisatie als de banden op dit terrein worden aangehaald met
landen die zich, zoals in de brief van de minister staat verwoord, aan
het andere ambitieuze einde van het continuüm bevinden?

Wat zijn de verwachtingen van de minister en die van de ministers van
andere EU-landen van deze conferentie? Zijn er concrete afspraken
gemaakt en wordt er daadwerkelijk een impuls gegeven aan de
implementatie van de Parijse agenda? Hoe zal de uitkomst van deze
conferentie een rol spelen bij volgende conferenties?

Inbreng van de fractie van de PvdA

Hoewel hulp alleen niet werkt, is hulp een onmisbare katalysator van
ontwikkeling mits onder de juiste voorwaarden geboden. De Verklaring van
Parijs bevat belangrijke internationale afspraken om ontwikkeling van
partnerlanden zo effectief mogelijk tot stand te brengen. Maar
uiteindelijk gaat het om geboekte resultaten in partnerlanden. De
Verklaring is daarom een middel en geen doel. Toch zijn de leden van de
fractie van de PvdA verheugd om in de tussenevaluatie te lezen dat
Nederland zeer voortvarend is met het implementeren van de Verklaring
van Parijs en feliciteren zij de minister met deze geboekte resultaten.
De Verklaring wordt immers breed gedragen door donoren en partnerlanden
gezamenlijk en bevatten vijf cruciale elementen voor hervorming van
ontwikkelingssamenwerking. De Nederlandse inzet in Accra wordt door deze
leden ondersteund. De minister accentueert in zijn brief de juiste
voorwaarden voor hulp zoals de omschakeling van donorgericht naar
partnergeleid beleid, het gebruik maken van lokale systemen, fondsen
voor capaciteitsopbouw in partnerlanden en versnelde uitvoering van de
Verklaring om enkele te noemen.

De leden van de fractie van de PvdA hebben echter ook enkele vragen en
ondersteunende aanbevelingen voor de Nederlandse inzet in Accra.
Internationaal wordt steeds vaker benadrukt dat parlementen een
belangrijke rol spelen in de discussie over effectiviteit van
ontwikkelingssamenwerking, maar er wordt nog onvoldoende onderkend hoe
cruciaal hun rol is. Sterke parlementen dragen bij aan een sterke
democratie en een gevoel van nationaal ownership – zij kunnen immers
de stem van de bevolking vertegenwoordigen. Is de minister het met deze
leden eens dat de rol van parlementen ook in dat licht in Accra
benadrukt dient te worden? De leden van de fractie van de PvdA
verwachten van de minister dat hij een sterk pleidooi voor parlementen
houdt. De strekking daarvan is dat parlementen volwaardig moeten kunnen
participeren in de verschillende fasen van planning, implementatie,
follow-up en evaluatie van ontwikkelingssamenwerkingsprogramma’s naast
budgetcontrole. Om deze budgetcontrolerende taak beter uit te kunnen
voeren zouden regeringen jaarlijks aan het parlement een lijst van
donoren van wie geld wordt ontvangen moeten tonen en de bijbehorende
bedragen. Hiermee wordt de accountability en transparency verhoogd. Is
het waar dat het International Aid Transparency Initiative er toe kan
bijdragen dat parlementen in partner- en donorlanden hun
budgetcontrolerende taak beter kunnen uitvoeren? Zo ja, op welke wijze?
Naast het voornemen om toe te werken naar voortrollende committeringen
is het vooral zaak dat wordt benadrukt dat donorlanden de aangegane
verplichtingen nakomen. Voorts wordt het tijd om in overeenkomsten
gender als belangrijk criterium voor effectieve ontwikkeling te
hanteren. 

Het is opvallend dat een Ronde Tafel voor parlementariërs ontbreekt in
de serie van Ronde Tafels tijdens de Accra meeting, dat is een groot
gemis. Hoewel het kort dag is om een Ronde Tafel voor parlementariërs
nu nog toe te voegen aan het programma, is het wel zinvol om de
conclusies uit de conferenties over effectiviteit van
ontwikkelingssamenwerking van parlementaire netwerken zoals AWEPA, PGA,
CPC, PNoWB, PAP en NCGAP een plek te geven tijdens de Accra meeting.
AWEPA organiseert met de andere organisaties een parlementaire delegatie
naar Accra. Welke mogelijkheden ziet de minister om parlementariërs en
de conclusies uit de conferenties een plek te geven tijdens de Accra
meeting?

De tweede versie van de Accra Agenda for Action (AAA) bevat veel
verbeteringen ten opzichte van de eerste versie. Wat betreft de
versterking en erkenning van de rol van het parlement suggereren wij dat
de AAA op 2 punten verbeterd wordt. Punt 6 vraagt terecht om country
leadership van partnerlanden bij het maken van beleid. Country
leadership lijkt echter synoniem te staan voor regering. Het verdient
aanbeveling om eigenaarschap te erkennen als zijnde van de regering en
het parlement gezamenlijk. Het is een misvatting om het parlement in
dezelfde categorie als burgers te vermelden. Punt 23b op p. 5 over
transparency verzoekt partnerlanden om parlementen een controlerende
taak op de overheidsuitgaven te geven. Het is echter essentieel dat
parlementen deze controlerende taak altijd uitvoeren en de leden van de
fractie van de PvdA verzoeken de minister om zijn aangekondigde
voornemen om parlementaire controle als voorwaarde voor een
partnergeleide relatie op dit punt in de AAA op te laten nemen. Onder
het kopje “wederzijdse rekenschap” spreekt de minister van “een
goed politiek mechanisme om verantwoording af te leggen aan de eigen
bevolking”. Wat verstaat de minister onder “goed politiek
mechanisme”?

De leden van de fractie van de PvdA verwelkomen de sterke rol die de
minister speelt in het internationale debat over fragiele staten.
Ontwikkelingssamenwerking is ook risico’s durven nemen en dat geldt
helemaal in fragiele staten. Het concept politieke dialoog en goed
bestuur ondersteunen deze leden en zij hebben daar twee vragen over.
Welke instrumenten hanteert Nederland bij het uitoefenen van de
politieke dialoog en erkent de minister dat juist in fragiele staten
sterke parlementen belangrijk zijn om goed bestuur zo veel mogelijk te
waarborgen en de risico’s te reduceren? Juist in fragiele staten waar
een stabiele overheid ontbreekt, zouden NGO’s partner in ontwikkeling
moeten zijn, hoe ziet de minister in het licht van effectiviteit de rol
van NGO’s in fragiele staten?

Het voornemen van de minister om de Verklaring van Parijs te verbinden
met de Millenniumdoelstellingen juichen de leden van de fractie van de
PvdA zeer toe. De indicatoren voor effectieve ontwikkelingssamenwerking
in annex 3 van de Verklaring van Parijs zouden kunnen worden aangevuld
met de MDG’s. Graag een reactie van de minister hierop.

De minister beoogt de hervormingsagenda van ontwikkelingssamenwerking
aan de hand van de Verklaring van Parijs verder vorm te geven. Naar de
mening van de leden van de fractie van de PvdA kan dat niet zonder
eerlijke handel tussen donor en partnerland te adresseren. Komt eerlijke
handel ter sprake in Accra? En is de minister bereid eerlijke handel op
te nemen in toekomstige debatten en conferenties over effectiviteit van
ontwikkelingssamenwerking?

De enorme effecten van klimaatsveranderingen in zijn totaliteit voor
partnerlanden en specifiek de daaruit voortkomende migratie en effecten
op de voedselzekerheid legitimeren dat het thema klimaatsverandering
tijdens de Accra meeting over effectiviteit van ontwikkeling aan de orde
komt. Het tegengaan van klimaatsverandering is immers een
beleidsprioriteit van deze minister en de leden van de fractie van de
PvdA zijn van mening dat zonder ingrijpen de Millenniumdoelstellingen
nooit gehaald zullen worden. Op welke wijze kan de minister
klimaatsverandering in Accra op de agenda plaatsen?

De minister sluit zijn brief af met een interessante opmerking over
nieuwe spelers in het veld van ontwikkelingssamenwerking zoals China.
Terecht geeft de minister aan dat hun wijze van opereren in Accra
indringende vragen op tafel zal leggen. China stelt minder voorwaarden,
heeft meer aandacht voor groei en biedt minder gepolitiseerde hulp,
schrijft de minister, maar is dat wel zo? Heeft de minister zicht op de
wijze waarop China haar hulp biedt? Is China aanwezig in Accra en kan de
minister vragen of China de contracten die zij afsluit in Afrika,
publiek kan maken zodat parlementaire controle hierop mogelijk wordt en
er door donorlanden van deze nieuwe werkwijze geleerd kan worden? China
heeft, evenals India en Brazilië, de Verklaring van Parijs ondertekend.
Hoe staat het met het uitvoeren ervan door deze landen? Wordt dit
geëvalueerd? Zo ja wat zijn de bevindingen?

Inbreng van de fractie van de SP

De leden van de fractie van de SP merken op dat verschillende
onderzoeken uitwijzen dat er gefundeerde kritiek te leveren valt op de
effectiviteit van de Europese ontwikkelingshulp. Vindt de minister het
wenselijk dat er een vergelijkend onderzoek wordt gedaan naar de
effectiviteit tussen Europese ontwikkelingshulp en (daadwerkelijk)
multilaterale hulp in VN-verband? Is de minister bereid in Accra te
pleiten voor nader onderzoek over de meest efficiënte en effectieve
bestedingsvormen van (multilaterale) ontwikkelingshulp? 

Inbreng van de fractie van de VVD

De leden van de fractie van de VVD vragen of de minister bereid is om de
organisatoren van de vervolgconferenties te verzoeken om naast
vertegenwoordigers van NGO's ook vertegenwoordigers van het
bedrijfsleven uit te nodigen. Zeker nu China een zo'n belangrijke rol
speelt die grote gevolgen heeft voor het OS beleid van het Westen, lijkt
het ook goed om een vertegenwoordiging van China uit te nodigen.

	Vervolg



Bladzijde	  PAGE  2