Preview document (🔗 origineel)

---

De vaste commissie voor Economische Zaken, heeft een aantal vragen
voorgelegd aan de minister van Economische Zaken over de brief van 18
juni 2008 inzake de aanbieding van het Energierapport 2008 (31510, nr.
1).

De minister heeft de vragen beantwoord bij brief van [datum]. De vragen
alsmede de daarop gegeven antwoorden zijn hieronder afgedrukt.

De voorzitter van de commissie,

Tichelaar

De adjunct-griffier van de commissie,

De Veth

Nr	Vraag	Blz

van	

tot

1	In hoeverre worden door het programma duurzaam inkopen de diverse
overheidsinstanties gestimuleerd om nieuwe veelbelovende maar nog niet
altijd goed concurerende alternatieven op energiegebied in te kopen?	0	 

2	In het energierapport worden verschillende scenario's geschetst, de
keuze van het kabinet is om alle opties open te laten. Op welk moment
maakt het kabinet wel een keuze voor één van, of een combinatie van de
verschillende opties?	0	 

3	Als het beleid blijft zoals het nu is en het kabinet niet kiest voor
één specifiek scenario, welk scenario komt dan het meest in de buurt
van de werkelijkheid?	0	 

4	Kunnen de doelen van Schoon en Zuinig binnen alle scenario's uit het
energierapport worden gehaald?	0	 

5	Welk (aanvullend) beleid is nog nodig om te zorgen dat WKK, volgens
het ECN rendabel, zo optimaal mogelijk wordt benut?	0	 

6	Het kabinet streeft naar het verdubbelen van de benutting van de
restwarmte. Is deze verdubbeling voldoende om de doelen van Schoon en
Zuinig te halen? Zo nee, wat is dan wel voldoende?	0	 

7	Momenteel verkent het kabinet de mogelijkheden van de ontwikkeling van
CSP. Wat is de stand van zaken met betrekking tot die contacten met
landen rond het Middellandse zeegebied?	0	 

8	Welke bijdrage dient offshore windenergie te leveren aan het behalen
van de duurzame energie doelstelling van Nederland in 2020?	0	 

9	Hoeveel dient de productie van offshore windenergie jaarlijks te
groeien om de 2020 doelstelling te halen en in hoeverre is dit groeipad
realistisch, ook met betrekking tot de doelstelling voor 2011, die
slechts 450 MW is?	0	 

10	Hoe lang duurt het gemiddeld om in Nederland een vergunning te
verkrijgen voor een offshore windpark en op welke wijze kunnen de
procedures voor het verkrijgen van deze vergunningen worden
vereenvoudigd?	0	 

11	In hoeverre heeft het te realiseren van een “stopcontact op zee”
betrekking op de windparken op zee die in de zogeheten “2e  ronde”
(tot 2011) gerealiseerd gaan worden? Hoeveel meer MW windenergie op zee
(boven op de 2011 doelstelling van 450 MW) kan met een “stopcontact op
zee” in de 2e ronde gerealiseerd worden, uitgaande van het
vastgestelde SDE budget?	0	 

12	In hoeverre wordt in de SDE-tender voor offshore windparken rekening
gehouden met de extra kosten ten aanzien van afstand tot de kust en
waterdiepte? Met andere woorden in hoeverre wordt hiermee een gelijk
speelveld voor offshore windenergie gerealiseerd? 	0	 

13	Op welke wijze kan een zogeheten offshore supergrid bijdragen aan het
behalen van de duurzame energie doelstelling van Nederland in 2020?	0	 

14	Bij welk percentage niet goed regelbare productie-eenheden (kolen
en/of kernenergie) is het opslaan van elektriciteit onvermijdelijk?	0	 

15	Indien CCS daadwerkelijk een veilige en betrouwbare mogelijkheid
wordt, hoeveel CO2 kan dan op Nederlands grondgebied worden opgeslagen?
En wat is het percentage CO2-uitstoot dat Nederland tot 2050 op die
manier kan reduceren?	0	 

16	Wanneer is een wetswijziging voor een “stopcontact op zee”
gereed? Is dat nog voor de realisatie van de eerstvolgende windparken op
zee?	0	 

17	Wat is de reactie van het kabinet op de stelling van de AER, die zegt
dat meer wind op zee leidt tot een lagere basislast en meer flexibel
vermogen? Is het juist dat kolencentrales volgens de AER voor dit
flexibel vermogen zouden moeten gaan zorgen en dat in de visie van de
AER meer wind op zee uiteindelijk zou leiden tot meer kolencentrales? Is
er geen andere oplossing? Of leidt meer wind op zee uiteindelijk tot
meer opslag van stroom? 	0	 

18	Kan het kabinet reageren op de stelling van ECN, dat met het huidige
beleid de doelstelling van 20% duurzame energie in 2020 niet gehaald zal
gaan worden? Waarom klopt dit niet?	0	 

19	Hoe kan het kip en ei probleem van CCS doorbroken worden, waarbij de
investeringsbeslissing in grote mate lijkt te worden beïnvloed door de
toekomstige waarde van emissierechten, die uiteraard nu nog niet bekend
is? Kan het kabinet de voor- en nadelen schetsen van een
garantiesysteem? Hoeveel zou het kosten om voor alleen met CCS
weggewerkte tonnen CO2 een subsidie te geven? Dus een subsidie naast of
bovenop de ETS-prijs? Kunnen de kosten van een dergelijke subsidie
worden omgeslagen over de hele energiesector? 	0	 

20	Hoe reageert het kabinet op de kritiek dat er geen duidelijke keuze
wordt gemaakt, maar alle opties worden opengelaten? 	0	 

21	Is het waar dat het Slochterengas pas tegen 2080 op zal zijn? Zo nee,
wanneer dan? 	0	 

22	Wanneer is de wetswijziging te verwachten die duurzame energie
voorrang geeft bij aansluiting op het net?	0	 

23	Hoe reageert het kabinet op de stelling van NOGEPA dat de
tijdsschema’s van de sluiting van boorplatforms vermoedelijk niet
aansluiten bij de CO2 die onder de grond gestopt moet worden? Is het
juist dat er slechts een korte tijd mag zitten tussen de sluiting van
een put en het onder de grond brengen van de CO2? Hoe gaat de regering
dit oplossen? 	0	 

24	Wie zal de kosten van het onderhoud van de CO2-opslag op zich nemen?
Kan het kabinet daarbij ingaan op de situatie in Noorwegen? 	0	 

25	Hoe reageert het kabinet op de stelling van de Gemeente Rotterdam,
dat stelt ca. 700 miljoen euro nodig te hebben voor een proef met CCS?
Klopt het dat in Noorwegen CCS-projecten geheel door de overheid worden
betaald? 	0	 

26	Wat vindt het kabinet van de plannen van TenneT voor een tweede
NorNed-kabel? Kan dat binnen de huidige transporttarieven? 	0	 

27	Hoe reageert het kabinet op de stelling van Shell Nederland dat de
gasmarkt goed functioneert? De heersende opinie is toch dat dit juist
niet zo is? In dat kader zijn toch een aantal beleidsmaatregelen genomen
door het kabinet? 	0	 

28	Kan het kabinet ingaan op de voor- en nadelen van een progressief
tarief voor de energiebelasting, zoals in Nicaragua? Wat zijn de
resultaten daar in termen van extra energiebesparing?  	0	 

29	Is het niet wenselijk dat het evaluatiemoment voor de realisatie van
de duurzame energiedoelen wordt vervroegd van 2010 naar 2009? 	0	 

30	Waarom doen de grote bedrijven niet mee met het MJA3? 	0	 

31	Is het waar dat slechts 3% van de uitgaven gaat naar onderzoek en
innovatie en 97% naar implementatie? Is dit een gezonde verhouding?	0	 

32	Hoe reageert het kabinet op de stelling dat het energiebeleid, om
effectief te zijn, meer directief zou moeten zijn en niet gebaseerd op
een post-moderne sturingsfilosofie met trage en vooral indirecte
beleidsinstrumenten? 	0	 

33	Hoe verhoudt de geliberaliseerde markt die het kabinet voorstaat door
verantwoordelijkheid voor vraag en aanbod neer te leggen bij afnemer,
aanbieder en producent zich tot de noodzaak van internationale
samenwerking en bindende afspraken tussen overheden van importerende en
exporterende landen?	0	 

34	Klopt het dat de beperkende voorwaarden aan de komst van
kolencentrales uit het EnergieRapport 2005 (kolen mag alleen indien het
geen afbreuk doet aan CO2-emissie afspraken en niet botst met ander
beleid) in dit rapport zijn weggevallen? Is deze weglating niet een
erkenning van de botsing met het Schoon en Zuinig beleid?	0	 

35	In technisch opzicht is er een nauwe relatie tussen infrastructuur
enerzijds en de energiebronnen anderzijds. Het kabinet maakt geen keuze
voor één van de in de energienota geschetste beelden. Betekent dit dat
de infrastructuur op alle op beelden voorbereid moet worden, of dat de
infrastructuur niet wordt voorbereid totdat er wel een keuze gemaakt
wordt?	12	 

36	Is bij het “niet of niet snel genoeg” werken van de Europese
aanpak, naast het sluiten van strategische allianties, ook het maken van
wetgeving met nationale kop een optie?	15	 

37	Zijn de vier (nu nog) Nederlandse geïntegreerde energiebedrijven
groot genoeg om met bedrijven met een schaalgrootte zoals E-on te kunnen
concurreren? Zijn ze bijvoorbeeld groot genoeg om tegen een
concurrerende prijs elektriciteit en gas in te kunnen kopen? Hoeveel
energiebedrijven verwacht het kabinet dat er in 2020 in Nederland met
elkaar strijden om de gunst van de afnemer? Is dit aantal hoog genoeg?
Is het kabinet van mening dat Nederland en Europa enerzijds grote
energiebedrijven met inkoopmacht nodig hebben om tegengewicht te bieden
aan de verkoopmacht van bijvoorbeeld Gazprom, maar dat de afname van het
aantal bedrijven anderzijds negatieve gevolgen heeft voor de
concurrentiedruk en daarmee slecht kan uitpakken voor afnemers? Indien
ja, hoe wil het kabinet omgaan met deze spanning tussen twee
verschillende doelen?	18	 

38	Wat was het productieplafond van het Groningenveld vóór 2006?	19	 

39	Wat is de reactie van het kabinet op de suggestie van de heer
Vogtländer van de Algemene Energieraad dat het goed zou zijn om eerst
de kleine velden volledig te benutten, het productieplafond van het
Groningenveld daarvoor te verlagen, de import te verhogen en het
Groningenveld op die manier zo lang mogelijk operationeel te houden.?  
19	 

40	Wanneer kan de Kamer het Ruimtelijk Perspectief voor de Noordzee
verwachten?	20	 

41	Betekent het zorgen voor een “goed en stabiel investeringsklimaat
voor alle energieopties” dat het (milieu-)eisenpakket aan bijvoorbeeld
kolen- en kerncentrales volgens dit kabinet niet te afschrikwekkend moet
werken op mogelijke investeerders?	20	 

42	Kan aangegeven worden wat de consequenties zijn voor de rentabiliteit
van grote elektriciteitscentrales als duurzaam opgewekte elektriciteit
met voorrang wordt aangesloten en toegelaten tot het net? Welk effect
zal dit hebben op de energieprijs?	21	 

43	De ontwikkeling van slimme (elektriciteits-)netten is een derde icoon
van het energiebeleid. Vallen de gasnetten hier ook onder? In hoeverre
zijn er reeds problemen met het aansluiten van vergistingsinstallaties
op het gasnet?	22	 

44	Welke personen zitten in de Taskforce CCS?	23	 

45	Zijn de gegevens uit tabel 2.1 gebaseerd op de gegevens van de
betreffende olieproducerende landen zelf? Zo ja, is het kabinet bekend
met de vrijwel onmogelijke stijging van de oliereserves die de
OPEC-landen in de jaren 80 doorvoerden in hun statistieken?	30	 

46	Kan het kabinet inzicht geven in de ontwikkeling van de prijs van
uranium in de laatste 10 jaar?	31	 

47	In welke mate is reeds voorzien in leveringszekerheid van de
importbehoefte zoals getoond in tabel 2.1 en in welke mate is die
leveringszekerheid voor Nederland veilig gesteld? Met welke partijen
zijn hierover contractuele verplichtingen aangegaan?	31	 

48	Wat zijn de exportcijfers van energievoorraden uit Europa en
Nederland in het bijzonder? Hoeveel daarvan is al juridisch verplicht?
31	 

49	Welk aandeel van de totale investeringsbehoefte in de energiesector
voor Europa van $ 2.417 miljard tussen 2006 en 2030 komt toe aan
Nederland?	32	 

50	Is voor toekomstige generaties uit de met FES-gelden te ontwikkelen
duurzame energievoorziening een vergelijkbare hoeveelheid inkomsten te
verwachten als nu uit aardgasbaten wordt behaald? Zo nee, wat zijn dan
de verwachte inkomsten?	35	 

51	Goed functionerende markten vormen de basis voor een betrouwbare en
efficiënte energievoorziening. Vormen goed functionerende markten ook
voldoende basis voor duurzame energie?	37	 

52	In hoeverre verhouden de ambities van de overheid om gasrotonde,
oliedraaischijf en hub voor biomassa van Noord-west Europa te worden
zich tot de vraag en aanbod in de markt? Welke concurrentie is er op
deze terreinen en welk marktaandeel is daarmee gemoeid?	44	46

53	In hoeverre kunnen de "nieuwe" soorten (aard)gas, zoals SNG vermengd
worden met "normaal" aardgas in het transportnetwerk?	45	 

54	Welk deel van het energiebeleid moet op Europees niveau tot stand
komen en welke deel op nationaal niveau? Hoe wil het kabinet omgaan met
de spanning tussen gezamenlijke Europese belangen en Nederlandse
belangen die het beste via bilaterale afspraken kunnen worden behartigd?
 	49	 

55	Naar welke landen is bij de keuze voor de prioriteitslanden nog meer
gekeken? Waarom zijn deze landen afgevallen?	52	 

56	Wat is de organisatiestructuur van het Regieorgaan Energietransitie
en op welke manier wordt de Kamer geïnformeerd over zijn activiteiten
inclusief de ontwikkeling ten aanzien van de verschillende
transitiepaden?	68	 

57	Welke rol spelen het Regieorgaan Energietransitie en de
transitiepaden in de uitvoering van het Energierapport?	68

	58	Hoe staat het met de uitvoering van motie 31239 nr. 17 waarin is
verzocht de relevante regelgeving zodanig aan te passen dat de landelijk
netbeheerder verantwoordelijk wordt voor de gehele aansluiting van
offshore windparken op het bestaande elektriciteitsnet, inclusief aanleg
van transportkabel over de zeebodem? 	74	 

59	Op welke manier worden Noordzeegebruikers (olie-en gaswinning,
vissers, scheepvaart etc.) betrokken bij de ontwikkeling van het
Ruimtelijk Perspectief Noordzee?	75	 

60	Wanneer volgt besluitvorming over het stopcontact op de Noordzee?	75

	61	Wanneer kan het stopcontact op zee een realiteit zijn?	75

	62	Welke betekenis hebben de lessen van de commissie Elverding voor de
totstandkoming van windmolenparken op land en in zee en voor
ontwikkeling van nieuwe netwerken?	75

	63	Wanneer kan de Kamer het Aanvalsplan verduurzaming warmte en koude
tegemoet zien?	78	 

64	Welke rol speelt de Nederlandse auto-industrie in de productie van
duurzame auto’s? 	80	 

65	Waarom is bij Nedcar gekozen voor de productie van niet duurzame
SUV’s in plaats van duurzame alternatieven? Op welke wijze heeft de
Nederlandse overheid getracht hierin te sturen?	80

	66	Wat zijn de jaarlijkse kosten van het huidige onbalanssysteem?	81	 

67	De motie Hessels (29043 nr. 54) vraagt om in het Energierapport uit
te gaan van nieuwe cijfers omtrent energiemix en prijsvorming. Kunnen
deze nieuwe cijfers ter beschikking worden gesteld aan de Kamer?	81	 

68	Welke locaties op de Noordzee zijn geschikt voor de ontwikkeling van
een energie-opslag-eiland? Komt dit overeen met de geplande locaties van
de andere mogelijke eilanden in de Noordzee (bijvoorbeeld Tulpeiland)?
83	 

69	Wat maakt Zon PV zo slecht betaalbaar? Waar ligt het omslagpunt en
wanneer is deze te verwachten? Waarom investeren landen als Duitsland en
Denemarken wel in deze technologie? 	83	85

70	Inmiddels hebben diverse initiatiefnemers hun plannen voor de bouw
van een nieuwe kolencentrale in de ijskast gezet. Hoeveel additioneel
grootschalig vermogen is vóór 2015 nog te verwachten?	85	 

71	Hoe ziet de vergunningprocedure er uit die doorlopen moet worden
voordat er een vergunning voor de bouw van een nieuwe kerncentrale
verleend kan worden? Hoe lang duurt deze procedure naar verwachting? 	86
 

72	Wat is de stand van zaken bij de gezamenlijke energie-inkoop door de
energie-intensieve industrie?	87	 

73	Is er ook gekeken naar de scenario's 3A : "nieuwe kerncentrale vóór
2020"?	89	 

74	Wordt het draagvlak bij de Nederlanders voor energienetwerken ook
vergroot door ze actief te betrekken bij tracébepaling en inpassing in
het landschap? Zo nee, hoe dan?	101	105

75	Welke mogelijkheden heeft het kabinet om te bewerkstelligen dat de
levering- en productiebedrijven die nu in overheidshanden zijn, ook na
splitsing van de geïntegreerde bedrijven in publieke handen blijven? Is
het kabinet voornemens die mogelijkheden optimaal te benutten? 	107	 

76	Hoe ver zijn de plannen met CCS gevorderd in China en India?	111	112

77	Hoe wordt de Kamer geïnformeerd over de activiteiten van de
Taskforce CCS?	111	112

78	Wanneer wordt de regelgeving aangepast om olie- en gasinfrastructuren
op en rond de Noordzee te behouden voor CCS?	111	112

79	Volgens figuur 4.3 zou de beschikbare opslagcapaciteit voor CO2 rond
2030 op ongeveer 2500 Mton liggen. Om deze hoeveelheid in perspectief te
zien: hoeveel Mton CO2 stoot een kolencentrale uit tijdens zijn gehele
levensduur?	112	 

80	Klopt de informatie van de heer Mannekes van NOGEPA dat de totale
praktisch benutbare opslagcapaciteit voor CO2 in Nederland (exclusief
het Slochterenveld, omdat dit immers pas na 2040 leeg is) ongeveer 1600
Mton bedraagt? Zo ja, klopt het dat deze opslagcapaciteit net genoeg is
voor de CO2 die 8 kolencentrales tijdens hun gehele levensduur
uitstoten?	112

	81	Hoe is het mogelijk dat het Rotterdam Climate Initiative op dit
moment in het buitenland acquisitie voert om CO2 in Nederland op te
slaan, terwijl de Nederlandse opslagcapaciteit relatief gering is?	112	 

82	Wie moet in de toekomst de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid
voor (mogelijke schade als gevolg van) CO2-opslag gaan dragen? Wanneer
en onder welke voorwaarden zal de overheid de verantwoordelijkheid
volgens het richtlijnvoorstel overnemen? 	114	 



 

  FILENAME  Document2 		  PAGE  1 /  NUMPAGES  5