Preview document (🔗 origineel)

---

Hierbij zend ik u de antwoorden op de schriftelijke vragen van het lid
Van der Ham (D66) inzake de toegang tot aanbestedingen voor kleine
architectenbureaus. De vragen werden mij gestuurd op 2 september jl.
onder nummer 2070828640. 

De vragen 2 en 6 beantwoord ik mede namens de Minister van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap. 

1 

Bent u bekend met de zware eisen die in Nederland worden gesteld aan
deelnemende architectenbureaus bij (Europese) aanbestedingen waardoor
kleine en jonge bureaus niet aan de procedure kunnen meedoen? Kunt u
aangeven om welk soort eisen het gaat?

Antwoord

Ja. Het betreft voornamelijk eisen aan de omzet en de ervaring van
bedrijven die zich inschrijven op een overheidsopdracht. 

2 

Bent u van mening dat de strenge toepassing van Europese regels de markt
juist minder transparant maakt waardoor marktwerking wordt bemoeilijkt?
Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord

Op het moment dat aanbestedende diensten hoge eisen stellen aan de omzet
en ervaring van ondernemers, kan dit als gevolg hebben dat kleine en
beginnende ondernemers niet aan deze eisen kunnen voldoen. Het gevolg is
dat deze bedrijven niet mee kunnen dingen naar de overheidsopdracht en
zodoende de marktwerking wordt bemoeilijkt. 

Ik ben me bewust van de moeilijkheden die kleine en beginnende bedrijven
ondervinden bij het meedingen naar overheidsopdrachten. Ik ben mij aan
het bezinnen op nieuwe beleidsplannen ter verbetering van de huidige
aanbestedingspraktijk. Een belangrijk doel van deze beleidsplannen zal
de verbetering zijn van de toegang van kleine en beginnende bedrijven
tot overheidsopdrachten.

  

Voor wat betreft architectuur in het bijzonder, heeft het kabinet in de
architectuurnota “Een cultuur van ontwerpen” de kwestie onderkend en
initiatieven aangekondigd die tot verbetering moeten leiden. Dit betreft
onder andere een nadere verkenning van de problematiek door de
Rijksbouwmeester (in overleg met de Bond van Nederlandse Architecten
(BNA)) en het opstellen van een leidraad voor opdrachtgevers. Kern van
deze leidraad is dat het goed mogelijk is om als opdrachtgever de
Europese aanbestedingsregels zo toe te passen, dat kleine en jonge
bureaus mee kunnen dingen naar de opdracht, zonder dat er in juridische
zin risico’s worden gelopen. Aanbestedende diensten worden geacht
proportionele eisen te stellen bij een aanbesteding. De eisen moeten in
redelijke verhouding staan tot de aard en omvang van de
overheidsopdracht. De leidraad zal hierop ingaan en o.a. aangeven dat
het niet nodig is om omzeteisen te stellen aan architecten, maar dat
aanbestedende diensten architecten beter kunnen vragen of zij in het
bezit zijn van een verzekering tegen beroepsrisico’s. Ook zal de
leidraad aangeven dat de eisen aan de ervaring van architecten beperkt
kunnen blijven tot het aantonen dat qua complexiteit vergelijkbare
diensten zijn verricht door de architect. Met deze proportionele eisen
wordt tevens de toegang van kleine en beginnende architectenbureaus tot
overheidsopdrachten verbeterd. 

Voorts zal ik met de BNA gaan praten over o.a. de problemen die
architecten ondervinden bij aanbestedingen. Tot slot kan ik u melden dat
Architectuur Lokaal het voornemen heeft in samenwerking met de
Rijksbouwmeester nog dit jaar een conferentie te organiseren over
Europees aanbesteden in de architectuursector.

3

Deelt u de mening dat eisen in gemeenten als Meppel waarbij een bureau
in de afgelopen vijf jaar vergelijkbare scholen moeten hebben ontworpen
of in Almelo waarbij een bureau een gemiddelde jaaromzet van drie
miljoen euro moet draaien om mee te doen aan de aanbesteding van het
gemeentehuis, voorkomt dat jonge en kleine bureaus kunnen deelnemen? Wat
vindt u van deze eisen?

Antwoord

Zoals ik in mijn antwoord bij vraag 2 heb aangegeven, kunnen hoge eisen
aan omzet en ervaring er inderdaad toe leiden dat jonge en kleine
bureaus worden uitgesloten van overheidsopdrachten. De eisen moeten in
verhouding staan tot de aard en de omvang van de opdracht, waarbij ik
opmerk dat het stellen van eisen een primaire bevoegdheid is van de
desbetreffende aanbestedende dienst. Het is echter aan de rechter om in
specifieke gevallen te oordelen of de gestelde eisen proportioneel zijn.
Ik kan dus niet in gaan op de door u genoemde voorbeelden van eisen
zoals gesteld door de gemeenten Meppel en Almelo. 

4 

Deelt u de zorg hierover met de voormalig Rijksbouwmeester Coenen en de
Bond van Nederlands Architecten (BNA)? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord

Ja. Zie verder mijn antwoord op vraag 2.

5

Bent u bereid deze extra eisen te onderzoeken om te komen tot minder
strenge eisen, bovenop wat Europese regelgeving voorschrijft? Gaat u het
de aanbevelingen uit het rapport “Naar een nieuwe
aanbestedingscultuur” van het architectenbureau Atelier Kempe Thill
hierbij betrekken? Hoe gaat u dit bewerkstelligen? 

Antwoord

In 2005 heb ik onderzoek laten verrichten door Significant, om
disproportionele eisen van aanbestedende diensten te voorkomen (met als
titel ‘Waarom vraagt u dat? Implementatieonderzoek nieuw juridisch
kader voor overheidsopdrachten’). Dit onderzoek en het rapport van
Atelier Kempe Thill (met uitzondering van het aspect
“Architectenkammer”, zie hierna) zal ik meenemen in mijn nieuwe
beleidsplannen om de aanbestedingspraktijk te verbeteren. 

6

Bent u bereid om naar het Duitse voorbeeld te kijken, waar een
“Architectenkammer” openbare aanbestedingen organiseert en eisen
stelt die bureaus aankunnen, om te bezien of een dergelijke instelling
ook door de Rijksgebouwendienst kan worden opgezet? Hoe worden er in
andere landen in de EU met deze regels omgegaan? 

Antwoord

Neen, ik zie op dit moment geen aanleiding voor een dergelijke ingreep.
De onderkenning van de problematiek zoals die zich aftekent bij
opdrachtgevers, geeft mij het vertrouwen dat de opdrachtgevers en
architecten samen in staat zullen zijn de werkwijze waar nodig aan te
passen. De uit te werken maatregelen ten aanzien van knelpunten bij
Europese aanbesteding in algemene zin en de aangekondigde initiatieven
vanuit het architectuurbeleid kunnen dat proces ondersteunen.

Daarnaast geeft ook PIANOo ondersteuning en voorlichting aan
aanbestedende diensten over o.a. het stellen van de juiste eisen aan
bedrijven. Om aanbestedende diensten te blijven ondersteunen bij
aanbestedingen heb ik onlangs besloten PIANOo voort te laten bestaan
voor nog eens een periode van drie jaar. 

(w.g.)	Maria J.A. van der Hoeven

Volgvel minute

 \PAGE 4 

Paraaf en datum

Minute





Auteur	Toestelnummer	Classificatienummer

Thomas van Doorn	7781

	Datum	Uiterste verzenddatum	Verzendwijze

15-9-2008



Aan	Informatiekopie aan	Medeafdoening van ons kenmerk

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 

Binnenhof 4 

2513 AA  's-GRAVENHAGE

	Secr.,MT/EMC, 

Van Pelt (O/I)

KG aanbesteden	

Medeparaaf en datum

Verheule (BSG)



Datum	Uw kenmerk	Ons kenmerk	Bijlage(n)

22 september 2008

EP/EMC / 8133095

	Onderwerp



	Beantwoording kamervragen over gebrek aan toegang tot
overheidsaanbestedingen voor kleine architectenbureaus



Bezoekadres	Doorkiesnummer	Telefax

Bezuidenhoutseweg 30	070 - 379 7781	070 - 379 6094

Hoofdkantoor

Bezuidenhoutseweg 30

Postbus 20101

2500 EC  's-Gravenhage	Telefoon (070) 379 89 11

Telefax (070) 347 40 81

Email ezpost@minez.nl

Website www.minez.nl	Behandeld door



Th. van Doorn



Verzoeke bij beantwoording van deze brief ons kenmerk te vermelden