Preview document (🔗 origineel)

---

Tweede Kamer der Staten-Generaal	2



	Vergaderjaar 2008-2009





31 700	 Nota over de toestand van ’s Rijks Financiën









	Nr. 	LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

	Vastgesteld …  september 2008





De vaste commissie voor Financiën heeft over de  Miljoenennota 2009 en
de Macro Economische Verkenningen 2009 van het Centraal Planbureau de
navolgende vragen ter beantwoording aan de regering voorgelegd.

De vragen op 23 september 2008 voorgelegd. Bij brief van ... zijn ze
door de minister van Financiën beantwoord.





De voorzitter van de commissie,

Blok





De griffier van de commissie,

Berck



Miljoenennota 2009

Nr	Vraag	Blz

van	

tot

1	Hoe verhoudt zich de keuze voor de focus op 20 doelstellingen in het
hoofdstuk over de voortgang van het beleid in de Miljoenennota zich tot
de thematische focus die het kabinet hanteerde in de Algemene
Verantwoordingsbrief van mei dit jaar?	0	 

2	Wat betekent de huidige focus op de 20 doelstellingen en 10 projecten
in de nu voorliggende Miljoenennota voor de komende verantwoording
enerzijds, en de volgende Miljoenennota's anderzijds?	0	 

3	Waarom is er voor gekozen om uitgerekend in de Miljoenennota geen
integraal beeld te presenteren van de beoogde effecten, te leveren
prestaties en verwachte uitgaven voor de speerpunten van het
kabinetsbeleid voor 2009?	0	 

4	Wat is de achterliggende reden voor het niet duidelijk specificeren
van beoogde effecten voor 2009 enerzijds en activiteiten in 2009
anderzijds, in hoofdstuk 3 van de Miljoenennota? Kan dit inzicht alsnog
worden gegeven, door per doelstelling een apart overzicht te geven van
de beoogde effecten voor 2009 en de geplande activiteiten 2009?	0	 

5	Wat is de reden voor het opnieuw niet volledig afrekenbaar formuleren
van de beoogde effecten en activiteiten voor de genoemde 20
doelstellingen en 10 projecten in de beleidsagenda van de Miljoenennota
(dat wil zeggen; precies formuleren wat er in 2009 wordt beoogd/welke
acties worden ondernomen?	0	 

6	Op welke wijze gaat het kabinet op de niet nader geoperationaliseerde
beoogde effecten en activiteiten verantwoording afleggen na afloop van
2009? Kan alsnog per beoogd effect en per activiteit worden aangegeven
wat precies voor 2009 wordt beoogd/wordt uitgevoerd?	0	 

7	Kan in één overzicht aangegeven worden wat voor 2008 en 2009 de
ramingen zijn voor het feitelijke EMU-saldo, het structureel saldo en
het robuust saldo? Kan daarbij in grote lijnen uiteengezet worden wat
het verschil tussen de drie begrippen is en voor welke posten en
factoren al dan niet gecorrigeerd is?	0	 

8	Waarom leidt het geraamde positieve EMU-saldo van € 7,2 mrd. in 2009
tot een veel beperktere daling van de EMU-schuld (namelijk met € 4
miljard in 2009)? Kan het verschil worden verklaard?	0	 

9	Kan worden toegelicht waarom tabel 4.1 een jaarlijkse stijging van de
rentelasten laat zien in 2007 t/m 2009 terwijl in die jaren de
staatschuld, ook in absolute zin, jaarlijks afneemt? Tot welke extra
rentemeevallers leidt de verbetering van het budgettair totaalbeeld in
deze Miljoenennota? Waar kan de Kamer deze cijfers terugvinden?	0	 

10	Kan de mutatie die in de verticale toelichting op hoofdstuk IXA is
opgenomen inzake de gewijzigde inzichten in de ontwikkeling van het
tekort worden toegelicht? Wat is de verklaring voor het feit dat de
rentemeevaller van 2008 op 2009 stijgt, in 2010 weer daalt, in 2011 weer
fors toeneemt en in 2012 weer bijna € 200 mln. lager is?	0	 

11	Wat verklaart het feit dat het feitelijke en structureel EMU-saldo in
2009 slechts een tiende procentpunt verschillen, terwijl een groot deel
van de saldoverbetering in de Miljoenennota wordt toegeschreven aan het
incidentele effect van de aardgasbatenmeevaller? Wat is de verklaring
voor het feit dat in 2010 en 2011 geraamd wordt dat het structureel
saldo zelfs gunstiger is dan het feitelijk saldo? Is de raming voor
vennootschapsbelasting ook aangepast voor de hogere aardgasbaten? Zo ja,
hoe?	0	 

12	Kan een toelichting worden gegeven op de bijstelling van de
gasbatenraming en de veronderstellingen die daarbij per jaar zijn
gehanteerd? Wat is de reden dat de gasbatenmeevaller in 2011 fors
afneemt en in 2012 zelfs de raming is verlaagd?	0	 

13	Wat wordt precies bedoeld met de toelichting op de gasbatenmutatie in
de verticale toelichting van het FES waarin gesteld wordt dat de
gasbaten nodig zijn om de voorziene FES-uitgaven te dekken? Impliceert
dit dat de omvang van het bedrag aan gasbaten die in de Voorjaarsnota en
deze Miljoenennota zijn doorgesluisd naar het FES afhankelijk is van wat
het FES nodig heeft? Kan gesteld worden dat op deze wijze gasbaten
indirect zijn aangewend voor uitgavenruimte op de rijksbegroting? Kan
nader worden toegelicht waarom voor het jaar 2008 veel meer van de
gasbaten (namelijk 1,1 miljard euro) naar het FES vloeien dan in de
jaren daarna? 

Kan een nadere toelichting gegeven worden op de omvang en onderbouwing
van de meerjarige reeks gasbaten die in totaal naar het FES vloeit
(zoals te zien op p. 120 van het bijlageboek)? Kan voor de periode
2008-2012 per jaar worden aangegeven hoeveel procent van de totale
gasbaten in dat jaar aan het FES zijn toegevoegd?	0	 

14	Hoe en wanneer in deze kabinetsperiode wordt hoogte van de voeding
van het FES definitief vastgezet, zoals wordt gemeld op p. 84?

Kan de Kamer een totaaloverzicht krijgen van de totale FES-raming 2008-
2020 en waarin duidelijk wordt wat de meerjarige FES-raming was bij
aanvang van deze kabinetperiode, welke mutaties in de FES-voeding
sindsdien zijn verwerkt en wat de daaruit voortvloeiende actuele
meerjarenraming 2008-2020 is? Kan de Kamer daarbij ook per jaar
geïnformeerd worden welk gedeelte van de in het FES-geraamde middelen
al belegd zijn met projecten? Waarom is er in het FES in 2008 3,3
miljard en in 2009 2,5 miljard euro beschikbaar, terwijl er vanaf 2012
gemiddeld 1,7 miljard euro beschikbaar zou zijn? Impliceert dit dat het
FES-gefinancierde beleid in de toekomst gehalveerd moeten worden?	0	 

15	Kan worden toegelicht waarom uit de verticale toelichting blijkt dat
de EU-afdrachten in 2009 met € 883 mln. meevallen, in 2010 echter met
€ 253 mln. tegenvallen, in 2011 weer licht meevallen met € 6 mln. en
in 2012 vervolgens weer tegenvallen met 108 mln.?	0	 

16	Waarom wordt de rapportage over de uitgaven aan externe inhuur
verschillend weergegeven per begroting?	0	 

17	Kan de Kamer een totaaloverzicht geven over de laatste stand van
zaken wat betreft de uitgaven en wat de voorspelde uitgaven zijn voor
het jaar 2009?	0	 

18	Waarom heeft het kabinet gekozen voor summiere informatie in
tegenstelling tot de informatie tijdens de jaarverslagen voor wat
betreft de uitgaven aan externe inhuur?	0	 

19	Hoe wordt het bedrag voor de lastenverlichting van € 2,5 miljard
precies gedekt?	0	 

20	Hoe denkt het kabinet zijn begroting rond te krijgen als de
aardgasbaten en/of de economische groei tegenvallen?	0	 

21	Hoe denkt het kabinet zijn begrotingsplannen te realiseren als de
financiële crisis ook Nederland hard treft?	0	 

22	Gaat de Nederlandse Bank (DNB) ingrijpen als een grote Nederlandse
financiële instelling in zeer zwaar weer komt door de kredietcrisis? In
hoeverre zijn afspraken met België gemaakt indien Fortis in de
gevarenzone dreigt te komen. Hoe ligt de verantwoordelijkheid? Welke
middelen heeft DNB om onze financiële sector te beschermen?	0	 

23	Het kabinet gaat uit van een olieprijs van $ 125 en een eurokoers van
$ 1,57. Deze aannames zijn reeds achterhaald daar de olieprijs tot onder
de $ 100 is gezakt en de eurokoers vorige week op $ 1,39 stond. Gaat het
kabinet niet uit van een te optimistische werkelijkheid. Wat betekent
het voor het begrotingsoverschot als de waarden lager uitvallen.	0	 

24	Hoe worden de aardgasbaten precies verdeeld tussen staat en
oliemaatschappijen? Hoe zijn de exploitatiekosten verdeeld? Hoeveel
bedraagt onze totale voorraad aardgas en wanneer is deze opgebruikt?
Hoeveel aardgas wordt in 2009 geëxporteerd en naar welke landen?	0	 

25	Kunt u een overzicht presenteren van de staatsdeelnemingen en het
verwachte dividend in 2009. Welke deelnemingen worden in 2009 afgestoten
tegen welke prijs?	0	 

26	De minister van Financiën gaat bij zijn begrotingsbeleid uit van een
reële economische groei van 2% i.p.v. de behoedzame 1,75%. Hoe reëel
is deze groei nog bij een voorspelling van 1,25% in 2009?	0	 

27	Moet de economische groeiverwachting en inflatie, rekening houdend
met de kredietcrisis, niet worden bijgesteld?	0	 

28	Hoe is de meeruitgaven van gemeenten en provincies in GF/PF te
verklaren bij een gelijkblijvend takenpakket?	0	 

29	Hoeveel geld wordt er bezuinigd op de AWBZ en de BU-regeling in 2009?
Welke versoberingen worden aangebracht?	0	 

30	Wat is het verwachte aantal asielzoekers en immigranten
(gezinsvormende) in 2009 per land van herkomst?	0	 

31	Hoeveel kinderbijslag, WAO, WWB, WW en AOW wordt overgemaakt naar het
buitenland in 2007? Gaarne een specificatie per land.	0	 

32	Waar is het trap-op-trap-af-principe bij het GF/PF op gebaseerd? Is
het niet wenselijker om dit GF/PF te voorzien van een vaste voeding,
zodat de taken en verantwoordelijkheden van decentrale overheden op
adequate en efficiënte wijze kunnen worden uitgevoerd, zonder
jaarlijkse onzekerheid of en hoeveel geld beschikbaar is. Bent u bereid
de voeding van het GF/PF aan een nadere analyse te onderwerpen?	0	 

33	Hoeveel geld wordt jaarlijks door de fiscus misgelopen doordat expats
gebruik maken van de 30% regeling? Hebben omringende landen ook
dergelijke regelingen? Indien dit het geval is hoe zijn deze regelingen
vormgegeven?	0	 

34	Hoe solide is het gevoerde begrotingsbeleid met een robuust saldo van
-2,1% BBP? Hoe is het begrotingsoverschot van 1,2% BBP opgebouwd?
Hoeveel aardgasbaten, incidentele meevallers en rente-inkomsten zijn
hierin verdisconteerd?	0	 

35	Wat vindt de minister van Financiën van het idee om de aardgasbaten
in een apart fonds onder te brengen en dit fonds aan te wenden voor
duurzame investeringen en beleggingen en de renteopbrengsten van dit
fonds te gebruiken voor aflossing op de staatsschuld? Kunt u precies
aangeven hoeveel van de aardgasbaten worden geconsumeerd en hoeveel
worden gebruikt voor FES en aflossing staatsschuld?	0	 

36	Waarop is de groei van de omzetbelasting met meer dan 2 miljard (tot
46 mld) gebaseerd, terwijl de economie stagneert en het btw-percentage
gelijk blijft? Waarop is de groei in Loonbelasting met 3,5 mld
gebaseerd?	0	 

37	Hoe is de stijging van de SZW-begroting met 3 miljard te verklaren,
terwijl meer mensen aan het werk zijn en dus minder afhankelijk van een
uitkering? Hoe wordt de leer-werkplicht voor jongeren tot 27 jaar
doorvertaald naar het WWB-budget van gemeenten, daar deze direct profijt
hebben van deze maatregel, doordat minder jongeren van de bijstand
gebruik kunnen maken? Kunt u aangeven waar dat kan worden teruggevonden
in de begroting 2009?	0	 

38	Waarom stijgt het GF in 2009 met 1,4 mld om daarna in 2010 en daarna
weer af te nemen? Hoe is dit te verklaren?	0	 

39	In 2007 werden 933 huizen gedwongen verkocht. De verwachting is dat
dit zal oplopen naar enkele tienduizenden in de komende jaren als gevolg
afgesloten subprime hypotheken. In de jaren 2003, 2004 en 2005
hanteerden banken een zeer ruim hypotheekverstrekkingsbeleid, waarbij de
hoogst mogelijke lening werd verkregen met een rente-vast-periode van 6
jaar tegen gemiddeld 3,6% en hypotheken oplopend tot soms 9x het
inkomen. Deze leningen lopen de komende jaren af en de consument wordt
met de verlening geconfronteerd met dubbele maandlasten. De verwachting
is dat in de komende jaren 60.000 gezinnen in betalingsproblemen dreigen
te komen (bron NHP) met mogelijk alle gedwongen verkopen van dien. Welke
maatregelen heeft het kabinet in petto om deze subprime crisis af te
wenden die op Nederland afkomt? Hoe heeft dit kunnen gebeuren en welke
rol heeft de toezichthouder in deze? Is dit verwijtbaar gedrag van de
banken of consument?	0	 

40	Hoe ziet de ontwikkeling van de uitputting van de verschillende
enveloppen er uit? Hoeveel geld uit de enveloppen is er al ingezet en
hoeveel gaat er nog besteed worden per envelop? Hoe ziet de
daadwerkelijke ontwikkeling er uit in vergelijking met de verwachte
ontwikkeling? 	0	 

41	Wat leveren de voorgestelde AOW-plannen op in termen van houdbaarheid
van de overheidsfinanciën? Is dit gelijk aan de voorgestelde bijdrage
aan de  houdbaarheidsopgave, zoals opgenomen in het Coalitieakkoord?	0	 

42	In het nader rapport schrijft u op blz. 3 dat het robuuste saldo
vooral verslechterd door incidentele aanwending van de ruilvoetwinst in
2009. In de MEV echter wordt op blz. 70 gesteld dat het structureel
inzetten van deze ruilvoetwinsten leidt tot een verslechtering van de
langer termijn houdbaarheid van de overheidsfinanciën. Kunt u uitleggen
hoe de incidentele inzet van deze ruilvoetwinsten kan leiden tot een
verslechtering van het robuuste saldo? Waardoor wordt de rest van de
verslechtering van het robuuste saldo verklaard?	0	 

43	Wat zijn de gevolgen voor de begroting als de olieprijzen komend jaar
lager uitkomen dan de geraamde $125?	0	 

44	IN de MEV wordt uitgegaan van een gemiddelde loonkostenstijging van
3,5% voor 2009 (p. 12). ''Het kabinet is bereid de WW -premies voor
werknemers tot nul terug te brengen in de context van gesprekken met de
sociale partners over verantwoorde loonontwikkeling.''. Kan de Minister
aangeven welke (gemiddelde) loonontwikkeling hij voor 2009 verantwoord
acht en onder welke omstandigheden de regering afziet van de voorgestane
verlaging van de WW -premies?	7 	 

45	Welk deel van de inflatie (CPI) wordt bepaald door de overheid? Welke
deel door anderen? Welke anderen?	8	 

46	Welk deel van de koopkrachtontwikkeling wordt bepaald door de
overheid? Welk deel door anderen? Welke anderen? 	8	 

47	Welke deel van de toename aan collectieve voorzieningen (zorg,
onderwijs, kinderopvang, etc.) is toe te rekenen aan gezinnen als het
collectieve deel van de koopkrachtontwikkeling?   	8	 

48	Is bij de koopkrachtberekeningen uitgegaan van een volledige
indexatie van de aanvullende pensioenen? Zo neen, hoe zou de koopkracht
van ouderen zich ontwikkelen bij volledige indexatie?	8	 

49	Hoe verhoudt Nederland zich met het prijspeil van andere EU landen,
met name de omringende landen België, Duitsland, Verenigd Koninkrijk,
Frankrijk en Luxemburg?	8	 

50	Hoe hoog is de meevaller in de zorgkosten? Hoe is dit te verklaren?
Waarom komt deze meevaller ten goede aan de werknemers en niet aan de
zorgverzekerden? Waarom en hoeveel stijgt de ZVW-premie voor burgers?	8	


51	Hoe hoog schat het kabinet de houdbaarheidsbijdrage in?	9	 

52	Wat betekent de saneringsingreep bij de kinderopvang precies? Hoeveel
mensen worden hierdoor in hun koopkracht aangetast? Hoeveel bedragen de
kosten voor de kinderopvang in 2009 precies en hoeveel was begroot? Hoe
wordt deze tegenvaller opgevangen?	9	 

53	Waarom is een intensivering voor de inburgering noodzakelijk? Was het
probleem geld of desinteresse bij de nieuwkomers? Hoe denkt het kabinet
mensen te dwingen om zich in te burgeren?	9	 

54	Hoe is de uitgavenpost voor het totale klimaatbeleid en duurzame
energiebeleid in andere EU landen, met name de omringende landen
België, Duitsland, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Luxemburg?	11	 

55	Er wordt subsidie beschikbaar gesteld voor waterpompen. Is dit een
open-einde-subsidie? Zo nee, geldt dan het principe 'wie eerst komt, wie
eerst maalt'? 	11	 

56	Hoeveel investeert het kabinet precies in materiaal en personeel
omtrent de NAVO-missie in Afghanistan? Graag een zo gedetailleerd
mogelijk overzicht.	12	 

57	Welke regels worden er verminderd en welke 25 formulieren worden
vereenvoudigd?	12	 

58	Kan - bij wijze van scenariostudie - een aantal varianten worden
gepresenteerd voor de ramingen voor 2010 en 2011, uitgaande van
bijgestelde ramingen voor werkloosheid, olieprijs, euro/dollarkoers,
economische groei en CPI?   	13	 

59	Hoe komt het dat het verschil tussen huidige en vorige Miljoenennota
op tabel 1.1 zo groot is? Graag een gedetailleerde omschrijving van het
verschil met bijbehorende bedragen. 	13	 

60	Volgens het CPB bedragen de aardgasbaten 2,7% BBP. Dit is ruim 16
miljard euro. Het kabinet beweert dat de aardgasbaten niet worden
gebruikt om de lopende uitgaven te bekostigen (m.u.v. FES). Hoe verhoudt
zich deze opmerking tot het begrotingsoverschot 2009 dat 1,2% BBP
bedraagt? Waarvoor wordt de overige aardgasbaten gebruikt (minimaal
1,5%BBP).	13	 

61	Hoe is de geraamde prijs voor een vat olie tot stand gekomen? En hoe
wordt de productie en verkoop van gas ingeschaald? Is dit evenveel als
voorgaande jaren, zodat er bij een zachte winter wederom een tegenvaller
kan optreden?	13	 

62	In tabel 1.1 op blz 13 van de miljoenennota wordt het feitelijk en
structureel begrotingssaldo gepresenteerd. Deze cijfers staan ook in de
MEV in tabel 4.1 op blz 70. De saldo’s in deze tabellen komen niet
overeen. Kunt u de verschillen verklaren?	13	 

63	Welke rol speelt de staatsschuld op de financiële markten? Ervaart
de markt staatsobligaties als een terugvaloptie in onzekere tijden?	14	 

64	Omvat het begrip houdbaarheid alleen financiële aspecten of gaat het
om meer? Indien het om meer gaat, hoe kan dat dan worden betrokken in de
houdbaarheidsdiscussie? 	15	 

65	Is de afschaffing van de WW-premie voor werknemers verondersteld in
alle koopkrachtberekeningen?  	15	 

66	Kan een toelichting worden gegeven op de bijstelling van de
gasbatenraming en de veronderstellingen die daarbij per jaar zijn
gehanteerd? (Bijlage MJN)	23	 

67	Hoe verhoudt de raming zich ten opzichte van de olieprijs? Is er een
speciale formule die daarvoor wordt gebruikt? Zo ja, welke? (Bijlage
MJN)	23	 

68	Kan er een overzicht worden gegeven van de toename in de uitbesteding
van het vermogensbeheer bij pensioenfondsen aan hedge funds en private
equity?	26	 

69	Ook Nederlandse banken hebben verliezen geleden door de afwaardering
van hypotheekleningen, maar in zeer verschillende mate. Zijn die
verschillen toeval of een gevolg van verschillen in beleid?	31	 

70	Kan het kabinet antwoord geven op de vragen die zij zelf stelt met
betrekking tot de zeggenschap in bedrijven, namelijk “Hebben
activistische aandeelhouders voldoende oog voor de
langetermijnontwikkeling van het bedrijf?” en “Gaat de toenemende
invloed ten koste van werknemers en andere belanghebbenden?”	33	 

71	Zijn er in Nederland verzekeraars met een vergelijkbare rol en
positie als het Amerikaanse AIG?	35	 

72	 Kan het kabinet antwoord geven op de vraag die zij zelf stelt met
betrekking tot globalisering, namelijk “Betekenen de snelle
veranderingen in de wereldeconomie ook dat we een hogere rekening moeten
betalen voor de sociale aspecten van de markteconomie zoals we die in
Nederland kennen?”	39	 

73	Kan het kabinet antwoord geven op de vraag die zij zelf stelt met
betrekking tot globalisering, namelijk “Leidt assertief optreden van
private equity en stevige concurrentie uit opkomende economieën tot een
lagere beloning voor arbeid ten gunste van kapitaal, tot een grotere
druk op de loon- en inkomensverdeling, en tot verwaarlozing van publieke
belangen zoals duurzaamheid, onderwijs en sociale zekerheid?”	39	 

74	Kan de Minister ten aanzien van hoofdstuk 3 van de miljoenennota
aangeven:

1) waarop de keuze is gebaseerd om specifiek de daar opgenomen 20
doelstellingen te behandelen en niet de andere 54 doelstellingen uit het
beleidsprogramma. Betreft het hier de speerpunten van het kabinetsbeleid
en zal het kabinet zich ook met name over deze 20 doelstellingen
verantwoorden in de Algemene Verantwoordingsbrief na afloop van het
begrotingsjaar 2009;

2) hoe zich de keuze voor de focus op 20 doelstellingen verhoudt tot de
thematische focus die het kabinet hanteerde in de Algemene
Verantwoordingsbrief van mei dit jaar; 

3) wat de huidige focus op de 20 doelstellingen en 10 projecten in de nu
voorliggende miljoenennota betekent voor de komende verantwoording
enerzijds, en de volgende miljoenennota anderzijds?	49	76

75	In de miljoenennota wordt in hoofdstuk 3 de voortgang op 20 van de 74
beleidsdoelstellingen gepresenteerd. Wat is de reden voor de keuze van
deze 20 punten? Kunt u een totaaloverzicht geven van de voortgang op
alle beleidsdoelstellingen?	49	78

76	Kan worden toegelicht waarom uit de verticale toelichting blijkt dat
de EU-afdrachten in 2009 met € 883 mln. meevallen, in 2010 echter met
€ 253 mln. tegenvallen, in 2011 weer licht meevallen met € 6 mln. en
in 2012 vervolgens weer tegenvallen met € 108 mln.? (Bijlage MJN)	50	 

77	Welke prikkels zijn er voor verhuurders (waaronder corporaties) en
huurders om binnen het convenant "Meer met Minder" woningen 20 tot 30%
energiezuiniger te maken? Wat betekent 20 tot 30% energiezuiniger in
termen van het woninglabel? Wat betekent het in termen van
"energiecentrales" indien die doelstelling wordt gerealiseerd?	59	 

78	Hoe ziet de voorgenomen "Voortgang van de aanleg van de Ecologische
Hoofdstructuur" er uit in cijfers?	61	 

79	Waarom is het superdividend van Schiphol, dat in antwoord op vraag 41
bij de Voorjaarsnota 2008 ook voor het jaar 2009 werd voorzien, niet in
de begroting 2009 verwerkt? (Bijlage MJN)	65	 

80	Wat was de oorzaak van de stagnatie in de deelname aan
inburgeringstrajecten?	69	 

81	Hoe verhouden de ramingen van het structurele saldo van kabinet, CPB
en EC zich tot elkaar? Waarom wijken de ramingen van het kabinet af van
die van het CPB? Is een decompositie te maken naar ramingsverschillen in
feitelijke groei, structurele groei, begrotingselasticiteit en kasritme
(inkomsten en uitgaven)?	79	 

82	Hoe gaat het kabinet het bereiken van de doelstelling - een
structureel overschot van 1% BBP in 2011 - berekenen? Welke methode van
conjunctuurcorrectie zal worden toegepast?	79	 

83	Hoe hoog is het structurele saldo in 2011 volgens de kabinetsmethode,
de CPB-methode en de EC-methode? Waarom kiest het kabinet voor zijn
methode?	79	 

84	Wat is de reden dat de gasbatenmeevaller in 2011 fors afneemt en in
2012 zelfs de raming is verlaagd? (Bijlage MJN)	79	 

85	Op blz 79 van de miljoenennota geeft u aan te streven naar houdbare
overheidsfinanciën en daarom te sturen op verbetering van het
structurele begrotingssaldo. In het nader rapport over de miljoenennota
geeft u op blz 3 aan dat structureel en robuust saldo geen betrouwbaar
kompas vormen voor het begrotingsbeleid. Hoe verhouden deze twee
uitspraken zich tot elkaar?	79	 

86	Het begrotingssaldo is positief en hierdoor kan een deel van de
staatsschuld worden afgelost. Op blz 13 van de miljoenennota geeft u aan
dat een lagere overheidsschuld leidt tot lagere rente-uitgaven. Uit
tabel 4.1 op blz 79 blijkt echter dat de rentelasten oplopen. Kunt u
uitleggen waarom de rentelasten niet afnemen?	79	 

87	Kan de Minister aangeven wat de omvang is van de ruilvoetwinst bij de
uitgaven die is verondersteld in 2009. Is de ruilvoetwinst volledig
aangewend of is er een veiligheidsmarge aangehouden. Zo ja, waar is die
te vinden. 	79 	81

88	Hoe is de 1% BBP saldoverbetering te verdelen over aardgasbaten,
belastingen en sociale premies?	80	 

89	Kan er een maximum worden gesteld aan de extra aardgasbaten die
worden gebruikt om de staatsschuld af te lossen?	80	 

90	Wat was de raming van het robuuste saldo 2011 ten tijde van het
sluiten van het Coalitieakkoord en hoe heeft die raming zich sindsdien
ontwikkeld?	81	 

91	Is het kabinet van plan het CPB te vragen om een actualisering van de
houdbaarheidsstudie? Waarom?	81	 

92	Hoe verhoudt zich de zorgpremie tot de ontwikkeling van de
zorgkosten? Waarom kan de premie in 2009 dalen ten opzichte van 2008 bij
stijgende zorgkosten?	82	 

93	Welke gevolgen heeft de verlaging van de rijksbijdrage aan het
Zorgverzekeringsfonds met 78 mln voor de zorgpremie? Hoe groot is dat
fonds en hoe ontwikkelt het zich?	82	 

94	Hoeveel geld van de rijksoverheid ging er in 2007 naar kinderopvang,
hoeveel in 2008 en hoeveel zal dat zijn in 2009? Hoeveel is daarmee de
rijksbijdrage per kind gemiddeld?	83	 

95	Hoe en wanneer in deze kabinetsperiode wordt hoogte van de voeding
van het FES definitief vastgesteld?	84	 

96	Kan de Kamer een totaaloverzicht  krijgen van de totale FES-raming
2008-2020 en waarin duidelijk wordt wat de meerjarige FES-raming was bij
aanvang van deze kabinetsperiode, welke mutaties in de FES-voeding
sindsdien zijn verwerkt en wat de daaruit voortvloeiende actuele
meerjarenraming 2008-2020 is?	84	 

97	Kan de Kamer daarbij ook per jaar geïnformeerd worden welk gedeelte
van de in het FES-geraamde middelen al belegd zijn met projecten?	84	 

98	Kan een meerjarig overzicht gegeven worden per envelop waarin
duidelijk wordt hoeveel in de envelop was geraamd, hoeveel daar in deze
Miljoenennota van wordt overgeheveld en wat er nu nog resteert op de
aanvullende post?	85	 

99	Kan een meerjarig overzicht gegeven worden per envelop waarin
duidelijk wordt hoeveel in de envelop was geraamd, hoeveel daar in deze
Miljoenennota van wordt overgeheveld en wat er nu nog resteert op de
aanvullende post? 	85	 

100	Welke mogelijkheden heeft de Tweede Kamer om te besluiten over de
toedeling van enveloppen, respectievelijk de aanwending van de nu nog
resterende bedragen in de enveloppen?	85	 

101	Resteren er nog middelen voor 2009 in de enveloppen? Zo ja, kan de
Tweede Kamer die amenderen? Zo nee, waarom kan de Tweede Kamer deze niet
amenderen?	85	 

102	Kan de Tweede Kamer de € 973 mln. euro die nu nog in de
aanvullende post algemeen gereserveerd staat voor 2009 amenderen? Zo ja,
hoe? Zo nee, waarom niet?	85	 

103	Waarom wordt er voor de aanvullende posten niet, conform de
systematiek van het FES, een apart verdeelfonds gemaakt zodat deze
middelen formeel deel uitmaken van de rijksbegroting en de Tweede Kamer
derhalve deze nog gereserveerde middelen ook kan autoriseren?	85	 

104	In begrotingsregel 7 van het coalitieakkoord staat dat
uitgaventegenvallers moeten worden gecompenseerd binnen de
desbetreffende sector. Hoe moet de uitgaventegenvaller van het kader
RGB-eng en de compensatie daarvan in de andere sectoren in dit licht
worden bezien?	87	 

105	Hoe moet de overschrijding van het kader Rbg-eng in 2008, 2009 en
2010 bezien worden in het licht van begrotingsregel 7 van het
Coalitieakkoord dat uitgaventegenvallers moeten worden gecompenseerd
binnen de desbetreffende sector? Welke maatregelen zijn genomen om in de
sector Rbg-eng zoveel mogelijk binnen het kader te blijven? Wat is de 
verklaring voor het feit dat voor het jaar 2008 in de Voorjaarsnota nog
een onderschrijding van het kader Rbg-eng werd voorzien, terwijl dat nu
enkele maanden later, een overschrijding wordt verwacht voor 2008?

Kan een overzicht worden gegeven van de feitelijk gerealiseerde over- en
onderschrijdingen van de 3 kaders in de afgelopen vijf begrotingsjaren? 

Hoe groot acht de minister de kans, op basis van historische gegevens,
dat in de sector zorg de onderschrijding van het kader tijdens de
uitvoering zal verdwijnen? Impliceert de huidige dat tegenvallers in
2009 in de sector SZA en/of zorg er toe leiden dat er op de
rijksbegroting in enge zin omgebogen zal moeten worden tijdens het jaar?
88	 

106	Kunt u inzicht bieden in de ruilvoetwinst in 2008 en 2009 (over de
omvang en over de aanpassing van de uitgavenkaders en uitgaven)? Wat is
de verwachting voor de jaren t/m 2011?	88	 

107	Het CPB suggereert dat de ruilvoetwinst als sneeuw voor de zon kan
verdwijnen. Is dat waar?	88	 

108	Met welk bedrag is het PGB-budget in 2008 verhoogd en hoeveel zal de
verhoging zijn in 2009? Hoe hoog is het gemiddeld PGB-budget?	90	 

109	Hoeveel levert de bevriezing van de algemene heffingskorting meer op
dan in het coalitieakkoord was beoogd?	91	 

110	Wordt de algemene heffingskorting in 2009 bevroren of wordt er flink
op gekort?	91	 

111	Kan aangegeven worden hoeveel de heffingskorting zou zijn bij
indexatie in 2009 en hoeveel is de heffingskorting in het
Coalitie-akkoord in 2009?	91	 

112	Met hoeveel extra is de heffingskorting gekort in de
zomerbesluitvorming?	91	 

113	Is bij het kabinet bekend wat de koopkrachteffecten zijn van de
AWf-premiekorting en de korting op de heffingskorting die in het
AWf-pakket besloten ligt?	92	 

114	Is het correct dat tabel 4.10 niet klopt aangezien er gekort wordt
op de heffingskorting en er niet enkel sprake is van bevriezing?	92	 

115	Door welke factoren wordt de grotere houdbaarheidswinst ten opzichte
van de doorrekening van het coalitieakkoord veroorzaakt?	92	 

116	Is de lastenverlichting voor werkgevers structureel? Hoe is te
begrijpen dat deze in 2011 afloopt tot een half miljard? Hoe verhoudt
deze half miljard zich tot de half miljard van het AWf-pakket?  	93	 

117	Hoe ziet het inkomenskader er uit voor 2010 en voor 2011? 	93	 

118	Wat is de verklaring voor het feit dat voor het jaar 2008 in de
Voorjaarsnota nog een overschrijding van het kader Rbg-eng werd
voorzien, terwijl dat nu enkele maanden later, een overschrijding wordt
verwacht voor 2008?	105	 

119	Welke subsidies verstrekt het Ministerie van Economische Zaken?
Wanneer is de effectiviteit daarvan het laatst gemeten?	106	 

120	Wat valt er onder de aanvullende posten?	106	 

121	Waarom stijgen de gasbaten en daarna dalen ze weer? Wat is de
relatie tot de olieprijs?	107	 

122	Kan uit tabel 2.3.1 (bijlage 2 van de miljoenennota) worden afgeleid
dat de geprognosticeerde gasbaten in 2009 14 miljard bedragen en dat in
2009 er derhalve 4 miljard extra gasbaten zijn ten opzichte 2008. Indien
neen, hoe moet deze tabel dan worden gelezen. 	107	 

123	Klopt het de het FES volgens de miljoenennota in 2009 met 2,5
miljard wordt gevoed? Klopt het dat volgens de begrotingsspelregels de
aardgasbaten voor zover niet aangewend als vaste voeding voor het FES
worden aangewend voor tekortreductie of wordt een deel van de
aardgasopbrengsten aangewend ter dekking van uitgaven in de reguliere
begroting. Hoeveel is dit en waarop is dit gebaseerd.	107	 

124	Kan de Minister in een langlopend meerjarenoverzicht aangeven wat de
budgettaire opbrengst is van de AOW -heffing, welk nivellerend effect
hier in zit, of en in hoeverre de actuele meerjarenraming afwijkt van de
raming die in het coalitieakkoord is gehanteerd en welk effect deze
maatregel in de actuele raming heeft op het robuuste EMU -saldo?	107	 

125	Betaalt de gassector € 2,1 mln. aan vennootschapsbelasting voor
het jaar 2008?	117	 

126	In de inleiding van de MEV wordt gesproken over EU-afdrachten die
het EMU-saldo tussen 2008 en 2009 vertekenen. Wat is het EMU-saldo in
2007, 2008 en 2009 als voor deze incidentele post wordt gecorrigeerd?
118	 

127	Kan uit tabel 4.3 (bijlage 4 van de Miljoenennota) worden afgeleid
dat de staatsschuld volgens huidige prognose in 2009 met 3,5 miljard
wordt afgelost. Zo neen, hoe moet deze tabel dan worden gelezen.	119	 

128	Waarom staat er in de Miljoenennota dat de aardgasbaten niet worden
aangewend voor extra uitgaven voor reductie van de staatsschuld? Hoe kan
het dan dat de aardgasbaten toch naar het FES worden overgeheveld? Dit
is toch indirect een verhoging van de uitgavenruimte? (Bijlage MJN)	120	


129	Kan nader worden toegelicht waarom voor het jaar 2008 veel meer van
de gasbaten (namelijk 1,1 miljard euro) naar het FES vloeien dan in de
jaren daarna? (Bijlage MJN)	120	 

130	Kan een nadere toelichting gegeven worden op de omvang en
onderbouwing van de meerjarige reeks gasbaten die in totaal naar het FES
vloeit? (Bijlage MJN)	120	 

131	In de Miljoenennota worden als inkomensbeperkende regelingen
genoemd: algemene heffingskorting; arbeidskorting; combinatiekorting;
eigen woning en pensioenen. Met de inkomensbeperkende regelingen zal in
2009 € 54,6 miljard gemoeid zijn. In de Miljoenennota wordt geen
informatie verstrekt over de ontwikkeling van de inkomensbeperkende
regelingen, terwijl voor belastinguitgaven de ontwikkeling van 2007-2013
is gegeven. Kan de regering een overzicht geven van de meerjarige
ontwikkeling van de inkomensbeperkende maatregelen en de fluctuaties
hierin toelichten?	120	128

132	Welke nieuwe belastinguitgaven worden voor 2009 geïntroduceerd en
welke doelstellingen worden er mee nagestreefd? Voor welke
belastinguitgaven zal een effectmeting worden uitgevoerd en wanneer
wordt de Kamer daarover geïnformeerd?	120	128

133	Kan de regering toelichten wat de verklaring is voor het feit dat de
realisatie van de belastinguitgaven over 2007 per saldo veel hoger
uitvalt dan de oorspronkelijke raming? Kan voor de belastinguitgaven
waarvoor geldt dat ze in 2007 tenminste 25% hoger zijn uitgevallen dan
geraamd, te weten Bedrijfsopvolgingsfaciliteit in successiewet,
Landbouwvrijstelling, VAMIL, Vakantiebonnen, Ouderentoeslag forfaitair
rendement, Giftenaftrek, Vrijstelling overdrachtsbelasting stedelijke
herstructurering, Vrijstelling Bureau Beheer Landbouwgronden,
Vrijstelling monumenten en Vrijstelling cultuurgrond, worden toegelicht
wat de oorzaak is van de ramingoverschrijding  in 2007? In hoeverre is
sprake van onbeheersbaarheid in de betreffende belastinguitgaven? Zal de
regering actie ondernemen om de betreffende belastinguitgaven meer
beheersbaar te maken?	120	128

134	Kan het bedrag van 10,2 miljard worden gesplitst in
inkomstenbeperking wegens hypotheekrenteaftrek en inkomstenverruiming
wegens eigenwoningforfait en overdrachtsbelasting en eventuele andere
posten die in dit totaalbedrag zijn verwerkt? Welke verwachtingen zijn
er m.b.t. dit bedrag vanwege de stijgende rente?	121	 

MEV 2009

Nr	Vraag	Blz

van	

tot

1	Beschikt het CPB over de mogelijkheden om koopkrachtplaatjes te
berekenen voor groepen wiens koopkracht wordt beïnvloedt door de
getroffen maatregelen?	0	 

2	Wat is het effect van de bezuinigingen op de kinderopvangtoeslag op de
koopkracht van de groep die daar door wordt getroffen?	0	 

3	Wat is het effect van de bezuinigingen op de buitengewone uitgaven op
de koopkracht van de groep die daar door wordt getroffen?	0	 

4	Hoe groot is de koopkrachtstijging van de 10 procent die het minst
verdienen?	0	 

5	Hoe hoog zijn de nog niet belegde beleidsreserves voor 2009 en 2010?	0
 

6	Kan de passage over de gasbaten en de verrekening van de verlaagde
EU-afdracht met een tabel worden verduidelijkt?	12	 

7	Kan aangegeven worden wat het afzonderlijke effect is van de verlaging
van de WW-premie en van de verlaging van de algemene heffingskorting
voor de verschillende inkomensgroepen?	12	 

8	Hoeveel ruimte komt er vrij in de begroting wanneer de ruilvoetwinst
geheel wordt aangewend?	15	 

9	Kan de minister van financiën aangeven wat de gevolgen zijn van de
onzekerheidsvariant met lagere olieprijs en lagere grondstofprijzen
(variant A.) voor de confrontatie van de feitelijke uitgaven met het
uitgavenkader. Tot welke overschrijding van het uitgavenkader leidt dit
en tot welke uitkomst van het EMU-saldo leidt dit?	17 	 

10	In variant A. wordt er van uitgegaan dat lagere olie- en
grondstoffenprijzen leiden tot een sterkere groei van de wereldeconomie
en van de wereldhandel. Het kan ook zo zijn dat de causaliteit andersom
is en dat een onverwachte vertraging van de groei van de wereldeconomie
(en dus de wereldhandel) de oorzaak is van lagere olie- en
grondstoffenprijzen.

Kan de minister van financiën aangeven;

a.) wat de gevolgen zijn als de olie- en grondstoffenprijzen (gemiddeld)
in de rest van 2008 en 2009 gelijk zijn aan die op Prinsjesdag, terwijl
de CPB-ramingen voor de wereldhandel uit de MEV worden aangehouden.
Graag inclusief vermelding van de gevolgen voor de overschrijding van
het uitgavenkader. Graag inclusief vermelding van de gevolgen voor het
EMU -saldo.

b.) idem a. doch met halvering van de veronderstelde groei van de
relevante wereldhandel. 	17 	 

11	Volgens de begrotingsregels mag de ruimte onder het uitgavenkader
voor zover ontstaan door (tijdelijke) meevallers als gevolg van een
gunstiger macro-economische ontwikkeling (zoals een lager volume in de
sociale zekerheid, of een ruilvoetwinst) niet structureel worden
aangewend. 	19	 

12	De ruilvoetwinst wordt dus als voorbeeld gegeven als meevaller die
niet structureel mag worden aangewend. Hoe valt dat te rijmen met de
opmerking in de MEV (p.19) dat alleen structurele ruilvoetwinst voor
structurele uitgaven mag worden gebruikt? Wanneer is er sprake van een
structurele ruilvoetwinst? Wanneer is er sprake van structurele
uitgaven? 	19	 

13	Waar is de veronderstelling op gebaseerd van het CPB dat de economie
halverwege volgend jaar weer aantrekt? 	22	 

14	Is de conjunctuurgevoeligheid van de Nederlandse economie in de
afgelopen decennia constant gebleven? 	36	 

15	Met welke indexatie van de aanvullende pensioenen is rekening
gehouden bij de koopkrachtberekeningen?	61	 

16	Is in de berekeningen rekening gehouden met verhoogde
pensioenpremies? In welke mate?	61	 

17	Kan de Minister een overzicht gegeven van de incidentele meevallers
op de begroting die voor 2008 en 2009 zijn ingeboekt? Hierbij de
afwijking van de aardgasbaten ten opzichte van de
Regeerakkoord-becijferingen graag ook in beeld brengen.	67 	 

18	Het robuuste EMU-saldo laat na 2005 een aanzienlijke verslechtering
zien en is sinds die tijd negatief. Kan de Minister inzichtelijk maken
welke structurele maatregelen leiden tot een verbetering van het
robuuste EMU -saldo en kan de Minister een overzicht geven uit welke
incidentele en welke structurele elementen het EMU -saldo
respectievelijk het robuuste EMU -saldo voor 2009 bestaat. 	67 	 

19	Kan de Minister aangeven in hoeverre het meejarig budgettair beeld
van de Miljoenennota, qua macro-economische veronderstellingen, afwijkt
van de doorrekening van het regeerakkoord door het CPB. Is er impliciet
een ander eindbeeld voor de macro-economische niveau's verondersteld
(loonniveau, prijsniveau, niveau werkloosheid, niveau rente, niveau
olieprijs, niveau belastingramingen, etc.). Wat is de kwantitatieve
betekenis ervan voor de raming van het tekort en (de overschrijding van)
het uitgavenkader.	67 	70 

20	Wat is het effect van de maatregel tot gedeeltelijke indexatie van de
tweede belastingschijf op de houdbaarheid?	68	 

21	Kan aangegeven worden hoe de cijfers voor de minima zouden wijzigen
als rekening gehouden wordt met het minimabeleid van de gemeenten, dat
is in ieder geval het bedrag wat het Rijk daar komend jaar extra voor
over heeft?	82	 

22	Kan aangegeven worden of de cijfers indien rekening wordt gehouden
met de verandering in werkgelegenheid en werkloosheid voor komend jaar
of de koopkrachtcijfers voor 2009 een te gunstig of een te pessimistisch
beeld geeft van de welvaartverandering?	82	 

23	Kan aangegeven worden of de statische koopkrachtcijfers voor 2009 een
te gunstig of een te pessimistisch beeld geven van de verandering in
welvaart als ook rekening gehouden wordt met de collectief gefinancierde
zorg? Oftwel neemt de collectief gefinancierde zorg in 2009 toe of af?
82	85

24	Kan uitgelegd worden waarom moeders in Nederland naar verwachting
altijd beduidend minder zullen werken dan Scandinavische vrouwen?
Voorkeuren van mensen zijn toch niet beleidsresistent? Voorkeuren van
mensen en dus ook van (geënquêteerde) moeders kunnen toch anders zijn
als er beleid (maatregelen en uitdragen modern gezinsbeleid) in gang is
gezet?	105	 

25	Geldt de analyse rondom gastouderopvang vooral voor de informele
(familie en kennissensfeer) opvang of ook voor de officiële
gastouderbureaus? Hoe is de verhouding tussen deze twee procentueel qua
volume? Wordt bij de analyse rekening gehouden met wachtlijsten in de
gewone kinderopvang, of met het niet beschikbaar zijn van kinderopvang
in bepaalde gebieden (bijvoorbeeld op het platteland)?	108	110

26	Hoe sterk is het om heel veel aandacht te geven in de MEV aan een
modelberekening die met zeer veel onzekerheden is omgeven, zoals bij de
gastouderopvang het geval is?	109	113



 PAGE    

 PAGE   12