Preview document (🔗 origineel)

---

  DOCPROPERTY adres  De voorzitter van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal

Postbus 20018

2500 EA  DEN HAAG 



	  DOCPROPERTY plaats  Den Haag 	  DOCPROPERTY _onskenmerk  Ons kenmerk 
  DOCPROPERTY _uwbriefvan  Uw brief van 	  DOCPROPERTY _uwkenmerk  Uw
kenmerk 

3 oktober 2008   DOCPROPERTY datum   	  DOCPROPERTY onskenmerk 
VO/TGS/48652 	  DOCPROPERTY uwbriefvan  1 september 2008 	  DOCPROPERTY
uwkenmerk  2008z01403/ 2070828570 



  DOCPROPERTY _onderwerp  Onderwerp 	  DOCPROPERTY _bijlage   

  DOCPROPERTY onderwerp_fmt  Schoolboekenmarkt 	  DOCPROPERTY
bijlage_fmt   



  DOCPROPERTY aanhef   

Hierbij zend ik u het antwoord op de vragen van de leden Jan de Vries en
Ten Hoopen (beiden CDA) van uw Kamer aan de staatssecretaris van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, mevrouw Van Bijsterveldt-Vliegenthart,
en de minister van Economische Zaken over de schoolboekenmarkt. De
vragen werden toegezonden bij bovengenoemde brief d.d. 1 september 2008,
kenmerk 2008z01403/ 2070828570.

Mede namens de minister van Economische Zaken, Maria J.A. van der
Hoeven,

De staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,

Marja van Bijsterveldt-Vliegenthart

2008z01403/ 2070828570

Vragen van de leden Jan de Vries en Ten Hoopen (beiden CDA) aan de
staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, mevrouw Van
Bijsterveldt-Vliegenthart, en de minister van Economische Zaken over de
schoolboekenmarkt. (Ingezonden 1 september 2008)

1

Heeft u kennisgenomen van het artikel ‘Educatieve uitgevers hebben de
sleutel tot de boekenmarkt in handen’? 1)

Ja.

2

Wat is uw oordeel over de constatering in het artikel dat er sprake is
van een ‘duopolie’ en dat de distributeurs ‘dicht bij een
natuurlijk monopolie gekomen zijn, waarop het moeilijk is om in te
breken’? 

Het is bekend dat de huidige educatieve boekenmarkt, zowel bij uitgevers
als distributeurs, een gering aantal grote partijen kent. Dit is de
laatste jaren zo gegroeid. Met de nieuwe wet ‘gratis schoolboeken’
kan hier verandering in worden gebracht. Door bepalen en betalen in
één hand te brengen zullen scholen bewuster kiezen op inhoud en
gebruik, scherper op prijs, met als resultaat een betere
prijs-kwaliteitverhouding. Bovendien zullen de aanbestedingen een
mogelijkheid bieden voor nieuwe partijen om mee te dingen naar een
contract.

Dit neemt niet weg dat potentiële marktpartijen het als lastig kunnen
ervaren om toe te treden. De gevestigde distributeurs kunnen
bijvoorbeeld al grote hoeveelheden (gebruikte) boeken op voorraad
hebben, hetgeen een scherpe aanbieding richting scholen relatief
eenvoudiger maakt. Het mag echter niet zo zijn dat grote partijen
misbruik maken van hun economische machtspositie om kleine partijen de
toegang te belemmeren. De Mededingingswet verbiedt dit en de NMa
controleert of de distributeurs en de uitgevers dit verbod niet
overtreden. 

3

Is het waar dat kleine, nieuwe distributeurs in de markt kleinere
kortingen (15%) krijgen dan de grote distributeurs (30%), waardoor het
erg moeilijk is voor nieuwe partijen om tot de markt toe te treden? 

Om verschillende redenen kunnen potentiële marktpartijen het als lastig
ervaren om toe te treden tot de educatieve boekenmarkt. Eén van de
redenen die daarbij genoemd wordt is het verschil in kortingen dat de
(gevestigde) grotere distributeurs kunnen bedingen bij uitgevers ten
opzichte van nieuwe of kleinere marktpartijen. De achtergrond hiervan is
dat grotere distributeurs ook grotere volumes lesmateriaal afnemen.
Uitgevers bepalen zelf de kortingen die zij aan de distributeurs
berekenen. De wijze waarop zij dat doen en ook de hoogte van de
kortingen verschilt. 

Dat het lastig is, betekent echter niet dat toetreden onmogelijk is. De
nieuwe situatie, die pas vanaf augustus 2009 zal gelden, brengt de
educatieve boekenmarkt nu reeds in beweging. Zoals ook in het genoemde
artikel wordt weergegeven, betrekt Onderwijsgemeenschap Venlo en
Omstreken (OGVO) de boeken nu rechtstreeks van een uitgever. Het was tot
op heden niet gebruikelijk dat uitgevers rechtstreeks leverden aan
scholen. Er was in vrijwel alle gevallen sprake van een boekhandel of
distributeur die de tussenhandel verzorgde. Het betreft hier een
marktpartij die haar activiteiten verbreedt naar een ander segment van
de educatieve boekenmarkt. Dit is een mogelijke ontwikkeling die we in
de komende jaren zullen zien. Ook toetreding van nieuwe partijen – al
dan niet in samenwerking met gevestigde partijen – is mogelijk. 

4

Deelt u de mening dat dit 'duopolie' of 'natuurlijk monopolie' van de
grote distributeurs nadelig is voor de scholen in het licht van hun
nieuwe verantwoordelijkheid voor de inkoop van schoolboeken? Zo ja, kunt
u aangeven wat de mogelijkheden zijn om deze situatie te veranderen?

In het algemeen draagt een sterke positie van een gering aantal
marktpartijen niet bij aan een gezonde werking van de markt. Zoals in
antwoord 2 reeds geschetst, biedt de invoering van de wet ‘gratis
schoolboeken’ mogelijkheden om in deze situatie verandering te
brengen. Doordat scholen de boeken die ze voorschrijven ook zelf moeten
gaan betalen zullen ze bewustere keuzes gaan maken om een betere
prijs-kwaliteitverhouding te realiseren. Scholen zullen samenwerking
zoeken en de krachten bundelen bij het op de markt zetten van hun vraag
door middel van een Europese aanbesteding. Een aantal scholen zal de
invoering van de wet aangrijpen om het leermiddelenbeleid tegen het
licht te houden en te kiezen voor innovatieve alternatieven,
bijvoorbeeld digitale leermiddelen. 

De educatieve boekenmarkt, die sinds jaren sterk het karakter vertoonde
van een aanbodgestuurde markt, zal zich door de invoering van de wet
‘gratis schoolboeken’ steeds meer ontwikkelen tot een markt die
gericht is op de vraag van scholen. 

5

Wat is de opvatting van de NMa over de huidige situatie op de
schoolboekenmarkt en de verdeling van die markt (80% van de markt wordt
immers beheerst door de twee grote distributeurs)? Bent u bereid een
oordeel van de NMa over deze situatie te vragen? Zo nee, waarom niet?

De NMa heeft in 2006 de Schoolboekenscan gepubliceerd en wijst daarin op
de beperkte marktwerking op de educatieve boekenmarkt. 2) De NMa
schrijft hierin dat er sprake is van een vorm van marktfalen doordat er
een gebrek aan prijsprikkels heerst. Zij wijst onder andere op het feit
dat bepalen en betalen niet in één hand zijn. De Schoolboekenscan van
de NMa was mede aanleiding voor de gekozen vormgeving van de wet
‘gratis schoolboeken’. 

De NMa heeft dus eerder geconstateerd dat de educatieve boekenmarkt niet
optimaal functioneert. De NMa blijft de ontwikkelingen binnen de
educatieve boekenmarkt op de voet volgen en toetst alle signalen en
klachten die wijzen op een mogelijke overtreding van de Mededingingswet,
zoals misbruik van een economische machtspositie. Het is aan de NMa te
bepalen of het op basis van deze signalen en klachten nodig is nader
onderzoek te doen. 

De komende jaren zullen we de ontwikkelingen op de educatieve
boekenmarkt in beeld blijven brengen. De NMa zal hierbij betrokken zijn.


1) Het Financieele Dagblad, 27 augustus 2008

2) Schoolboekenscan 2006, Nederlandse Mededingingsautoriteit, november
2006

  DOCPROPERTY _pagina  blad    PAGE  1 /  SECTIONPAGES   \* MERGEFORMAT 
1 

  DOCPROPERTY e_organisatienaam  Ministerie van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschap 

  DOCPROPERTY v_adres  Rijnstraat 50, Postbus 16375, 2500 BJ Den
Haag  T   DOCPROPERTY e_telefoon_org  +31-70-412 3456  F   DOCPROPERTY
e_fax_org  +31-70-412 3450  W   DOCPROPERTY e_website_org  www.minocw.nl


  DOCPROPERTY _pagina  blad    PAGE  2 /  SECTIONPAGES   \* MERGEFORMAT 
4 

 

  DOCVARIABLE clausule