Preview document (🔗 origineel)

---

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Binnenhof 4

Den Haag

Directie Zuidoost en Oost-Europa

Bezuidenhoutseweg 67

Postbus 20061

2500 EB Den Haag

Datum	31 oktober 2008	Behandeld	Hugo Brouwer

Kenmerk	DZO/OE-182/02	Telefoon	+31 70 3486571

Blad	  PAGE  \* MERGEFORMAT  1 /1	Fax	+31 70 3485329

Bijlage(n)	1

hugo.brouwer@minbuza.nl

Betreft	Beantwoording vragen van   REF bm_txtLidLeden  \* MERGEFORMAT 
de leden    REF bm_txtnaam  \* MERGEFORMAT  Van der Staaij, Voordewind,
Van Baalen en Haverkamp  over de   REF bm_txtonderwerp  \* MERGEFORMAT 
achteruitgang van godsdienstvrijheid in Oezbekistan.  

	

Graag bied ik u hierbij de antwoorden aan op de schriftelijke vragen
gesteld door de leden Van der Staaij, Voordewind, Van Baalen en
Haverkamp over de achteruitgang van godsdienstvrijheid in Oezbekistan.
Deze vragen werden ingezonden op 7 oktober 2008 met kenmerk 2080901980.

De minister van Buitenlandse Zaken,

Drs. M.J.M. Verhagen

	 



Antwoorden van de heer Verhagen, minister van Buitenlandse Zaken op
vragen van de leden Van der Staaij (SGP), Voordewind (ChristenUnie), Van
Baalen (VVD) en Haverkamp (CDA ) over de achteruitgang van
godsdienstvrijheid in Oezbekistan. 

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de twee recente rapportages van ‘The Becket
Fund’ en ‘Forum 18 News’ inzake de achteruitgang van de
godsdienstvrijheid in Oezbekistan? 1) Hoe beoordeelt u deze rapporten?

Antwoord

Ja. Zowel het rapport van ‘The Becket Fund’ (21 juli jl.) als dat
van ‘Forum 18’ (14 augustus jl.) geven een goed overzicht van de
geldende wetgeving op het gebied van godsdienstvrijheid in Oezbekistan
en de punten waarop de implementatie van deze wetgeving in de praktijk
duidelijk tekort schiet. 

Vraag 2

Is het waar, dat de regering van Oezbekistan steeds fanatieker overgaat
tot het volledig controleren van alle religieuze activiteiten van
godsdienstige minderheden? Is er inderdaad in toenemende mate sprake van
permanente bedreiging, vervolging en marteling door
staatsvertegenwoordigers, zonder dat daartegen door de overheid wordt
opgetreden? Zet de overheid actief aan tot religieuze haat en
intolerantie via de (massa)media? Is de wettelijke stand van zaken in
Oezbekistan inderdaad zo, dat het uitoefenen van een niet door de staat
geregistreerde religieuze activiteit wordt aangemerkt als misdaad?

Antwoord

Uit rapporten van internationale organisaties (o.a. ‘Forum 18 News’)
blijkt dat de repressie door de Oezbeekse autoriteiten van het
maatschappelijk middenveld en aanhangers van alle religies sterk is
toegenomen na de tragische gebeurtenissen in Andizjan op 13 mei 2005.
Toen vielen er naar schatting honderden doden bij het neerslaan van een
demonstratie door de autoriteiten. In Oezbeekse media is inderdaad
berichtgeving geweest die interreligieuze spanningen in de hand werkt,
maar het is moeilijk vast te stellen of dit op (directe) instructie van
de autoriteiten is gebeurd.      

Godsdienstuitoefening in niet-geregistreerde religieuze gemeenschappen
is strafbaar in Oezbekistan.

Vraag 3

Op welke wijze heeft u in de afgelopen periode, eventueel middels
internationale gremia, de slechte en zorgelijke positie van religieuze
minderheden in Oezbekistan aan de orde gesteld bij de betreffende
autoriteiten? Welke resultaten heeft dit opgeleverd? Betoont Oezbekistan
zich gevoelig voor internationale kritiek hieromtrent? In hoeverre heeft
de positie van godsdienstige minderheden in Oezbekistan de aandacht van
de EU? Kan deze aandacht verder geïntensiveerd worden? Wilt u dit in
Europees verband bevorderen?

Vraag 4

Bent u bereid – zo mogelijk ook in internationaal verband – om de nu
aangeduide casus te benutten als handvat om opnieuw de
godsdienstvrijheid van religieuze minderheden aan de orde te stellen bij
de Oezbeekse autoriteiten? Zo ja, op welke wijze en op welke termijn?

Vraag 5

Bent u bereid de positie van in de genoemde rapportages genoemde
concrete ‘gewetensgevangenen’ waarover mensenrechtenorganisaties
zich expliciet grote zorgen maken, in het bijzonder aan de orde te
stellen bij de Oezbeekse autoriteiten of anderszins?

Antwoorden

Vrijheid van godsdienst en levensovertuiging is een belangrijk onderdeel
van de mensenrechtendialoog die de EU in principe jaarlijks met
Oezbekistan voert. Tijdens de laatste bijeenkomst op 16 juni jl. heeft
de EU zorg uitgesproken over de registratieplicht voor religieuze
gemeenschappen, die vooral religieuze minderheden treft. De Nederlandse
Mensenrechtenambassadeur heeft tijdens zijn bezoek aan Oezbekistan van
maart jl. de positie van Jehova’s Getuigen in de stad Samarkand
nadrukkelijk aan de orde gesteld, evenals de arrestatie van grote
aantallen vermeende moslimextremisten. In OVSE-kader heeft Nederland
aandacht gevraagd voor vrijheid van godsdienst in o.a. Oezbekistan door
de organisatie van een ‘side-event’ en marge van de ‘Human
Dimension Implementation Meeting’ in Warschau op 7 oktober jl.  

Nederland heeft zich altijd op het standpunt gesteld dat het
EU-sanctieregime tegen Oezbekistan, dat is ingesteld n.a.v. de
gebeurtenissen in Andizjan, zoveel mogelijk behouden dient te blijven
totdat de mensenrechtensituatie t.a.v. concrete benchmarks is verbeterd.
Naast o.a. de vrijlating van mensenrechtenverdedigers, de beëindiging
van marteling in detentiecentra en de opheffing van restricties t.a.v
mediavrijheid, gaat het hierbij ook om het nakomen van
internationaalrechtelijke verplichtingen op het terrein van de vrijheid
van godsdienst en levensovertuiging. Hoewel Oezbekistan nog altijd niet
volledig heeft voldaan aan deze benchmarks, heb ik tijdens de RAZEB van
13 oktober jl. uiteindelijk ingestemd met de opheffing van de reeds
opgeschorte visumrestricties omdat, indien geen consensus zou zijn
bereikt, het EU-sanctieregime (inclusief het wapenembargo) in november
automatisch zou aflopen. Op voorstel van Nederland is afgesproken dat de
EU-ambassadeurs in Tasjkent met regelmaat zullen rapporteren over de
mensenrechtensituatie in Oezbekistan (zie ook mijn brief van 14 oktober
jl. inzake het verslag van de RAZEB van 13 oktober jl.).

Oezbekistan lijkt in het algemeen niet geheel ongevoelig voor de
internationale kritiek op de mensenrechtensituatie. Hoewel er recent
geen zichtbare vooruitgang is geboekt t.a.v. godsdienstvrijheid, zijn
dit jaar wel enkele positieve stappen gezet, zoals afschaffing van de
doodstraf, vrijlating van enkele mensenrechtenverdedigers en de aanname
van wetgeving tegen kinderarbeid. Deze stappen zijn volgens
internationale NGO’s als Human Rights Watch mede het gevolg van het
EU-sanctieregime tegen Oezbekistan.

Nederland blijft zich in EU-kader inzetten voor meer aandacht voor
vrijheid van godsdienst en levensovertuiging in Oezbekistan, inclusief
gewetensgevangenen van alle religies en de positie van religieuze
minderheden. Deze problematiek moet volgens Nederland een belangrijk
onderdeel zijn van de mensenrechtendialoog die de EU met Oezbekistan
voert en tevens van de EU-rapportages over de mensenrechtensituatie in
Oezbekistan. Daarnaast zal Nederland ook in bilaterale contacten de
Oezbeekse autoriteiten blijven aanspreken op de tekortkomingen op dit
terrein, evenzeer als op andere zorgpunten op mensenrechtengebied.  

1) The Becket Fund Uzbekistan Religious Freedom Report 2008,   HYPERLINK
"http://www.becketfund.org"  www.becketfund.org  en   HYPERLINK
"http://www.forum18.org"  www.forum18.org