Preview document (🔗 origineel)

---

  DOCPROPERTY adres  De voorzitter van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal

Postbus 20018

2500 AE  DEN HAAG 



	  DOCPROPERTY plaats  Den Haag 	  DOCPROPERTY _onskenmerk  Ons kenmerk 
  DOCPROPERTY _uwbriefvan  Uw brief van 	  DOCPROPERTY _uwkenmerk  Uw
kenmerk 

4 december 2008   DOCPROPERTY datum   	  DOCPROPERTY onskenmerk 
VO/2008/84708 	  DOCPROPERTY uwbriefvan  5 november 2008 	  DOCPROPERTY
uwkenmerk  2080904640 



  DOCPROPERTY _onderwerp  Onderwerp 	  DOCPROPERTY _bijlage  Bijlage(n) 

  DOCPROPERTY onderwerp_fmt  Vragen van het lid Van Dijk (SP) over de
voortgaande (bestuurlijke) fusies in het onderwijs 	  DOCPROPERTY
bijlage_fmt  1 





Hierbij zenden wij u de antwoorden op de vragen van het lid Jasper van
Dijk (SP) van uw Kamer over de voortgaande (bestuurlijke) fusies in het
onderwijs. De vragen werden ons toegezonden bij bovengenoemde brief met
kenmerk 2008Z05938/2080904640.

De staatssecretaris van Onderwijs, 				De staatssecretaris van
Onderwijs, 

Cultuur en Wetenschap,					Cultuur en Wetenschap,

Marja van Bijsterveldt-Vliegenthart				Sharon A.M. Dijksma

2008Z05938 / 2080904640

Vragen van het lid Jasper van Dijk (SP) aan de staatssecretarissen van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, mw. Van Bijsterveldt-Vliegenthart en
mw. Dijksma over de voortgaande (bestuurlijke) fusies in het onderwijs.
(Ingezonden 5 november 2008)

 

1

Wat is uw oordeel over het feit dat er momenteel tientallen
(bestuurlijke) fusies gaande zijn in het onderwijs, ondanks de breed
aangenomen motie 1) om een tijdelijke fusiestop in te stellen? 2)

Antwoord

Het is niet in alle gevallen mogelijk om fusies tegen te gaan of uit te
stellen. De bij de vragen meegezonden inventarisatie van lopende fusies
heeft grotendeels betrekking op fusies tussen besturen in het funderend
onderwijs. Op basis van de huidige  wet- en regelgeving zijn dergelijke
fusies niet onderworpen aan vormen van toetsing of goedkeuring door de
bewindspersonen van Onderwijs.

 

2

Bent u bereid een gezaghebbend moreel appél te doen op de
schoolbesturen om (bestuurlijke) fusies tijdelijk stop te zetten?  Zo
neen, waarom voert u de motie niet uit, terwijl er groot draagvlak is om
een pas op de plaats te maken met fusies in het onderwijs?

Antwoord

Op basis van de uitkomst van het debat in de Tweede Kamer naar
aanleiding van de brief die u onlangs ontving over de menselijke maat in
het onderwijs (BOA/ADV/2008/79252), zullen wij hierover het overleg met
de diverse sectoren aangaan.

3

Hoe oordeelt u over de conclusies van het Sociaal Cultureel Planbureau
en de Onderwijsraad, die stellen dat bij grotere besturen of
‘eenheden’, de afstand tussen leerlingen, ouders en personeel en de
besturen van de onderwijsinstellingen groter wordt en dat hun invloed op
het reilen en zeilen van de organisatie afneemt? 3)

Antwoord

We nemen die conclusies bijzonder serieus, zoals blijkt uit onze analyse
in de genoemde brief over de menselijke maat en de voorgenomen aanpak
die we daarin schetsen.

4

Deelt u de mening dat, gezien de ‘ongewenste effecten op de
keuzevrijheid van deelnemers en ouders, op het bestuur van
onderwijsorganisaties en op de sociale cohesie binnen de opleidingen’,
de regering principieel stelling moet nemen om (bestuurlijke)
schaalvergroting tegen te gaan en de keuze voor of tegen
schaalvergroting niet kan overlaten aan medezeggenschapsraden en
gemeenten? Kunt u uw antwoord toelichten? 4)

Antwoord

In de brief over de menselijke maat nemen we duidelijk stelling tegen de
nadelen van (bestuurlijke) schaalvergroting. Tegelijkertijd onderkennen
we dat er in specifieke situaties argumenten voor een fusie  kunnen zijn
die opwegen tegen de nadelen. Ons initiatief om tot een fusietoets te
komen is er op gericht te garanderen dat uit oogpunt van legitimiteit en
externe keuzevrijheid die belangen breed en zorgvuldig tegen elkaar
worden afgewogen. Die garantie is er op dit moment onvoldoende. Wij zien
een fusietoets dan ook als een noodzakelijke aanvulling op de ‘checks
and balances’ binnen de instellingen. In het algemeen achten we
medezeggenschapsraden en gemeenten in staat om de specifieke lokale
situatie in de afwegingen te betrekken. Het is niet de bedoeling om
(mede)zeggenschap uit handen te nemen, maar om hun positie waar nodig te
versterken.

5

Hoe oordeelt u over de opvatting van emeritus professor Mentink, die
constateert dat de ‘externe keuzevrijheid’ voor ouders vanwege de
schaalvergroting onder druk staat en dat ‘de vraag in het geding is in
hoeverre er sprake is van een wettelijk gegarandeerd pluriform
onderwijsaanbod binnen de gemeente of regio’? 5)

Antwoord

Een dergelijke garantie is er niet; alleen het aanbod van openbaar
onderwijs is door de wetgever gegarandeerd. Daarnaast garandeert de wet
de vrijheid om (onder voorwaarden) scholen te stichten. De  overheid kan
een gemeente of regio niet verplichten scholen van alle mogelijke
denominaties en onderwijsrichtingen te stichten of in stand te houden.
Een dergelijke verplichting is ook niet wenselijk. 

Dat neemt niet weg dat we een pluriform aanbod van belang achten voor de
keuzevrijheid. Onze voornemens zijn er op gericht dit belang zwaarder te
laten meewegen in beslissingen over de bestuurlijke ontwikkelingen in
het onderwijs. Het aspect van de keuzevrijheid zal dan ook een
belangrijke plaats krijgen bij de verdere sectorale uitwerkingen van de
fusietoets. In de brief over de menselijke maat is dit verder aan de
orde.

6

Vindt u het, in het licht van de wettelijke garantie voor een pluriform
onderwijsaanbod, aanvaardbaar dat er in het mbo en het hbo regio’s
zijn ‘met nog maar één of twee aanbieders’? 6)

Antwoord

Zoals we in de brief over de menselijke maat aangeven ligt een
belangrijke reden voor de schaalgrootte in het bve in het feit dat er
omvang nodig is om het grote aantal verschillende mbo-opleidingen te
kunnen aanbieden. 

In het hoger beroepsonderwijs en het wetenschappelijk onderwijs
concurreren de instellingen op landelijke schaal met elkaar. Nederland
is in dit geval ‘de regio’. 

7

Deelt u de mening van de Onderwijsraad dat de formele kanalen, zoals de
medezeggenschapsraden, ‘niet altijd veel invloed verschaffen’? 7) Zo
ja, hoe verhoudt zich dat tot uw schrijven dat het in eerste instantie
aan de betrokkenen zelf is om een oordeel te vormen over de meerwaarde
van de voorgenomen bestuurlijke overname? Zo neen, op welke concrete
bewijzen is uw standpunt gebaseerd? 8)

Antwoord

Sinds het bedoelde advies van de Onderwijsraad verscheen, is de Wet
Medezeggenschap op Scholen (WMS) vormgegeven. De positie van de
medezeggenschap in het primair en voortgezet onderwijs is in de WMS
aanzienlijk versterkt. Op het gebied van overdracht en fusie van scholen
heeft de medezeggenschapsraad bijvoorbeeld instemmingsrecht gekregen.
Van belang is nu om medezeggenschap meer te laten ‘leven’ in scholen
en waar nodig verder in formele zin te versterken. Daarover bevat de
brief over de menselijke maat de nodige denkrichtingen. Na het debat met
de Tweede Kamer hierover gaan we over de nadere uitwerking nauw
overleggen met de verschillende belanghebbenden (leerlingen, ouders,
leraren, schoolleiders, bestuurders) en hun organisaties. 

8

Wat zijn, gezien uw begrip voor de zorgen van de ouders 9), uw concrete
aanvullende maatregelen om te voorkomen ‘dat de positie van
verschillende betrokkenen in het onderwijs zwakker wordt’? 10)

Antwoord

In paragraaf 7 van de brief over de menselijke maat zetten we de
denkrichtingen uiteen voor een versterking van de positie van ouders,
leerlingen, studenten en personeel.

9

In hoeverre is bestuurlijke schaalvergroting voor u onwenselijk, gezien
de conclusie van de Onderwijsraad dat bestuurders en managers soms de
neiging hebben naar schaalvergroting te streven voor hun aanzien en
carrière en niet omdat dat beter is voor het onderwijs? 11)

Antwoord

Voor het antwoord op deze vraag verwijzen we naar de brief over de
menselijke maat.

10

Bent u bereid de mogelijkheden te onderzoeken om per school en per
schoolbestuur een maximum aantal leerlingen vast te stellen of een
maximum percentage van de leerlingen in het voedingsgebied van de
school? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord

Deze suggestie, die ook de Onderwijsraad aan de hand doet, betrekken we
bij de overwegingen over de vormgeving van de sectorale fusietoetsen,
zoals voorgesteld in de brief over de menselijke maat.

11

Bent u bereid de mogelijkheden te onderzoeken om een bovengrens van
leerlingen per school en per schoolbestuur als deugdelijkheidseis in de
wet op te nemen, vergelijkbaar met de Lager-onderwijswetten van 1878 en
1920? 12)

Antwoord

Zie het antwoord op vorige vraag.

12

Bent u bereid een kleinschaligheidsbonus in te stellen voor kleine
schoolbesturen en kleine scholen, als een financiële stimulans om
besturen kleinschalig te houden en besturen te stimuleren uit een groter
bestuurlijk verband te stappen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord

Voor het antwoord verwijzen we naar de passage over bekostigingsprikkels
in paragraaf 7 van de brief over de menselijke maat.

13

Deelt u de mening dat deregulering en autonomievergroting bestuurlijke
fusies en scholenfusies in de hand werken, omdat scholen financiële
risico’s willen afdekken en hopen op meer professionaliteit om aan hun
grote verantwoordelijkheden te kunnen voldoen? Zo ja, wat gaat u
ondernemen om deze ontwikkeling te keren om zodoende daadwerkelijk
(bestuurlijke) schaalverkleining te realiseren?

Antwoord

Voor de beantwoording van deze vraag verwijzen we naar de brief over de
menselijke maat.

14

Kunt u reageren op het bijgevoegde overzicht met 26 lopende fusies? Wilt
u onderzoeken hoeveel andere fusies er lopen? 2)

Antwoord

We hebben momenteel weinig mogelijkheden fusies tegen te houden.
Mogelijk kan de uitwerking van de voorstellen van de Onderwijsraad voor
een fusietoets het wenselijk maken nader onderzoek te doen naar
kenmerken van lopende (voorgenomen) fusies, zoals de argumenten
erachter, de kenmerken van de betrokken scholen en de gevolgde
besluitvormingsprocessen. We willen echter eerst het overleg met de
Tweede Kamer voeren over de brief over de menselijke maat voor we ons
verder beraden over de uitwerking ervan. 

15

Heeft u inmiddels een tekst voor de website van uw ministerie gemaakt,
waarin u scholen informeert over de motie rondom de fusietoets en
fusiestop? Zo neen, hoe kunt u voorbijgaan aan dit verzoek van de vaste
commissie voor onderwijs?

Antwoord

Ja.

1) Kamerstuk 31 135, nr.11)

2) Bijlage met inventarisatie door de SP van lopende fusies 

3) ‘De school bestuurd’, SCP, 2008 en: ‘Variëteit in schaal’,
Onderwijsraad, 2005

4) ‘Variëteit in schaal’, Onderwijsraad, 2005

5) Jaarrede Nederlandse Vereniging voor Onderwijsrecht, prof. Mr. D.
Mentink, 2005

6) ‘Variëteit in schaal’, Onderwijsraad, 2005

7) idem

8) Vragen van het lid Jasper van Dijk (SP), ingezonden 25 september
2008, nr. 2080900940

9) idem

10) ‘Variëteit in schaal’, Onderwijsraad, 2005

11) ‘Bureaucratisering van het onderwijs’, Onderwijsraad, 2004a

12) Jaarrede Nederlandse Vereniging voor Onderwijsrecht, prof. Mr. D.
Mentink, 2005

  DOCPROPERTY _pagina  blad    PAGE  2 /  SECTIONPAGES   \* MERGEFORMAT 
2 

  DOCPROPERTY e_organisatienaam  Ministerie van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschap 

  DOCPROPERTY v_adres  Rijnstraat 50, Postbus 16375, 2500 BJ Den
Haag  T   DOCPROPERTY e_telefoon_org  +31-70-412 3456  F   DOCPROPERTY
e_fax_org  +31-70-412 3450  W   DOCPROPERTY e_website_org  www.minocw.nl


  DOCPROPERTY v_contactpersoon  Contactpersoon: A.W. Bosman  T  
DOCPROPERTY v_telnr  +31-70-412 3288  IPC   DOCPROPERTY
a_internepostcode  IPC 2650     DOCPROPERTY a_email_afdeling 
a.w.bosman@minocw.nl 

  DOCPROPERTY _pagina  blad    PAGE  2 /  SECTIONPAGES   \* MERGEFORMAT 
6 

 

  DOCVARIABLE clausule