Preview document (🔗 origineel)

---

Tweede Kamer der Staten-Generaal	2



	Vergaderjaar 2008-2009





31 792	Najaarsnota 2008









	Nr. 	LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

	Vastgesteld …  december 2008





De vaste commissie voor Financiën1, heeft over de Najaarsnota 2008
(Kamerstuknummer 31792, nr. 1) de navolgende vragen ter beantwoording
aan de regering voorgelegd.

De vragen op 5 december 2008 voorgelegd. Bij brief van ... zijn ze door
de minister van Financiën beantwoord.







De voorzitter van de commissie,

Blok





De adjunct-griffier van de commissie,

Basten





Nr	Vraag	Blz

van	

tot

1	Kan worden verklaard waarom er verschillen bestaan tussen de Verticale
Toelichting en de suppletoire wetten? Kan per verschil worden verklaard
wat de achtergrond hiervan is en wat de juiste cijfers behoren te zijn?
0	 

2	In de brief van 21 november 2008 over de gevolgen van de kredietcrisis
voor de reële economie worden naast de maatregelen omschreven in de
Najaarsnota nog een aantal maatregelen genoemd die reeds zijn genomen in
verband met de kredietcrisis. Deze betreffen de risicoaversie  van
financiële instellingen, groeifaciliteit, de zorg, het spaarloon, de
mogelijke intensivering van investeringen in duurzame groei, de
woningbouw en Europese en internationale trajecten. Deze maatregelen
worden niet toegelicht in de Najaarsnota. Kan worden aangeven waarom
deze maatregelen niet meer terugkomen in de Najaarsnota? 	0	 

3	In welke mate en op welke wijze is getracht om op grond van de
begrotingsregels uit het Coalitieakkoord de overschrijding van de
ijklijn Rijksbegroting te voorkomen? Zijn er compenserende maatregelen
getroffen? Op grond van welke bijzondere omstandigheden is in deze
Najaarsnota compensatie tussen de afzonderlijke budgetdisciplinesectoren
toegestaan? 	0	 

4	Kan een inhoudelijke toelichting worden geven op de meevaller bij de
inkomensheffing en de tegenvaller bij de loonheffing? Worden ook
analyses uitgevoerd en nader onderzoek gedaan van de achterliggende
oorzaken van het optreden van afwijkingen van 0,9 respectievelijk €
1,3 mld. in de inkomsten- en loonheffing ten opzichte van de ramingen
die enige maanden geleden nog aan de Kamer zijn gepresenteerd in de
Miljoenennota? Zo ja, wat zijn hiervan de (voorlopige) bevindingen? Zo
nee, waarom worden dergelijke afwijkingen van de raming niet direct
geanalyseerd?  	0	 

5	Wat zou het voor de inkomstenraming in 2009 betekenen indien de
huidige tegenvaller bij deze belastingsoorten zich op hetzelfde niveau
doorzet in 2009?	0	 

6	Waarom is de verticale toelichting niet sluitend met de suppletoire
begrotingen? Kan per verschil worden verklaard wat de achtergrond
hiervan is en wat de juiste cijfers zijn?	0	 

7	Waarom worden de budgettaire gevolgen van Leaseplan niet per Nota van
Wijziging verwerkt in plaats van in de Voorlopige Rekening 2008?	0	 

8	Is er een plafondbedrag afgesproken voor de staatsschuld? Zo ja, op
hoeveel miljard euro mag de staatsschuld dan maximaal uitkomen?	0	 

9	Hoe wordt het bedrag van € 6 mld. gedekt dat de regering van plan is
om in de economie te investeren? Wat is waar van de informatie op de
website van elsevier van 2 december 2008 waarin wordt gesteld dat niet
€ 6 mld. in de economie wordt gestoken, maar dat dit bedrag enkele
miljarden lager zal uitvallen?	0	 

10	Hoe verklaart u de toename van de staatsschuld met € 90 mld.,
terwijl er maar voor ongeveer € 82 mld. is te achterhalen? Waar is de
overige € 8 mld.?	0	 

11	Waarom is er voor gekozen om de cijfers voor 2009, als gevolg van de
kredietcrisis, nog niet te verstrekken?	0	 

12	Malta en Ierland zitten al onder de 3% grens van het
Stabiliteitspact, ook Frankrijk dreigt hieronder te vallen, zijn er
vanuit de EU sancties voor deze landen? Mocht de EU consequenties
verbinden aan het feit dat Ierland en Malta de 3%-norm van het
Stabiliteitspact in 2008 overschrijden, wat is de inzet van de
Nederlandse regering dan in deze? En wat zal de inzet zijn van Nederland
als er meer (grote) landen de 3%-norm overschrijden? Hamert Nederland
óók op sancties tegen de betreffende landen?	0	 

13	Wat is de reden van de meevaller van € 1 mld. aan aardgasbaten?	0	 

14	Zal de door het CPB binnenkort te publiceren geactualiseerde korte
termijn raming ook aan de Kamer worden gezonden? 	0	 

15	Is het denkbaar dat het huidige beeld voor 2008 dat nu in de
Najaarsnota wordt geschetst ook nog aanpassing behoeft op basis van de
doorrekeningen die het CPB nu maakt?	0	 

16	Hoe hard is de norm uit het Stabiliteitspact inzake een staatsschuld
onder de 60%?	0	 

17	Kan het overzicht met uitgaven financiële crisis (voortaan) ook
worden aangevuld met maatregelen die niet gericht zijn op financiële
markten maar wel rechtstreeks samenhangen met de financiële crisis? 	0	


18	Klopt het dat de Kamer voortaan in ieder budgettaire nota, dus vier
maal per jaar een geactualiseerd standaardoverzicht zal ontvangen inzake
de gevolgen van de financiële crisis, namelijk in februari (Voorlopige
Rekening), in mei (Voorjaarsnota), in september (Miljoenennota) en in
november (Najaarsnota)?	0	 

19	Kan dit overzicht standaard meerjarig gerepresenteerd worden?	0	 

20	Zijn de renteontvangsten uit overbruggingskredieten van Fortis/ ABN
AMRO structurele ontvangsten?Hoe groot wordt het risico geschat dat
extra overbruggingskredieten moeten worden uitgereikt? 	0	 

21	Waarom is ervoor gekozen om de couponbetaling te laten afhangen van
de uitkering van dividend in plaats van  een (vaste) jaarlijkse
couponbetaling? 	0	 

22	Waarom is gekozen voor de optie om het hoogste uit te keren van
couponbetaling of 110-125% van het dividend van voorafgaande jaar
(bijvoorbeeld ING)? Waarom wordt op deze wijze in feite een negatieve
prikkel gegeven om dividend uit te betalen?	0	 

23	Kan worden toegelicht wat wordt bedoeld met dat niet-uitgekeerde
couponbetalingen alsnog worden betaald bij het afkopen van de lening? 	0
 

24	Hoe werkt het financieren van de staatsschuld door in het
lastenplaatje van de burger? Het wordt voor het bedrijfsleven tijdelijk
(2009, met doorwerking kosten in 2010) mogelijk om willekeurig of
vervroegde afschrijving toe te passen. Wat gaat deze regeling precies
kosten? Is er een maximum aan de regeling verbonden?	0	 

25	Kan worden aangegeven of het versnellen van betalingstermijnen kosten
met zich meebrengt? Zo ja, hoeveel kosten?	0	 

26	Op grond van welke bijzondere omstandigheden is in deze Najaarsnota
compensatie tussen de afzonderlijke budgetdisciplinesectoren toegestaan?
0	 

27	Hoe verhoudt deze maatregel die de overschrijding van het kader
Rijksbegroting verder verhoogd, zich tot de begrotingsregels die uitgaan
van het binnen de kaders houden van de uitgaven?	0	 

28	Waarom is er niet voor gekozen om budgettaire ruimte van € 300 mln.
in 2008 niet te benutten voor het volledig invullen van de nog
openstaande in-is-uit-taakstelling in plaats van het doen van een
vooruitbetaling?	0	 

29	In hoeverre zijn tegenvallers bij de loonheffing, de
overdrachtsbelasting, de Vpb en de BPM toe te schrijven aan de
verslechterende economische situatie? 	0	 

30	Is bij de meevaller bij de studiefinanciering sprake van een
structurele meevaller of van een eenmalige meevaller? Indien het gaat om
een structurele meevaller: is deze meevaller reeds verwerkt in de
begroting 2009? Zo ja, hoe is deze meevaller verwerkt? Zo nee, wat zijn
de gevolgen van deze meevaller voor 2009 en verder?	0	 

31	Kan een overzicht worden geven van de € 74,1 miljoen niet-gebruikte
FES-middelen? Wat zijn de effecten van de niet-bestede FES-middelen op
het beleid? Worden alle niet-gebruikte FES-middelen in 2009 weer
toegevoegd aan de OCW-begroting?	0	 

32	Hoe is het grote verschil tussen de bedragen op de post winstafdracht
DNB in de Verticale Toelichting en in de tweede suppletoire begroting te
verklaren?	0	 

33	Kan het verschil worden verklaard van € 50 miljoen tussen de
“post verkoop onroerende zaken (Domeinen)” op de VT en op de tweede
suppletoire begroting van IX-B?	0	 

34	Kan worden verklaard waarom de post “EU-subsidies en BTW” van €
35,3 miljoen niet in de suppletoire begroting is opgenomen en wel in de
Verticale Toelichting?	0	 

35	Wat is de achtergrond van de uitkering van dividend UCN en Schiphol
en kan deze worden uitgesplitst en nader worden toegelicht? 	0	 

36	Betekent het niet volledig uitputten van het budget voor de
vermindering van regeldruk bij bedrijven dat er ook minder is utgevoerd
dan van te voren was gepland voor 2008? Zo ja, waarom is er zijn niet
alle geplande maatregelen tot uitvoering gekomen?	0	 

37	Is het denkbaar dat het huidige beeld voor 2008 dat nu in de
Najaarsnota wordt geschetst nog wordt aangepast?	1	 

38	Hoe is de rente over de staatsschuld voor 2009 precies berekend?

Idem voor de renteontvangsten voor het overbruggingskrediet Fortis? Wat
zijn de precieze voorwaarden voor dit overbruggingskrediet?	2	 

39	Hoe groot schat de minister het risico dat de banken geen dividend
uitkeren in 2009 en de jaren daarna?	2	 

40	Wat merkt de burger ervan als de rente via een andere weg dan
couponontvangsten moet worden betaald?	2	 

41	Hoe wordt de rente van de staatsschuld gefinancierd als de banken
geen dividend uitkeren in 2010 en daarna? 	2	 

42	Hoe werkt het financieren van de staatsschuld door in het
lastenplaatje van de burger?	2	 

43	De uitvoeringskosten als gevolg van de kredietcrisis en de inhuur van
externen bedragen gezamenlijk € 11 miljoen. Dit bedrag wordt in de
toelichting niet gesplitst: hoeveel bedragen de kosten voor de inhuur
van externen? Kunnen de kosten worden gespecificeerd? Waarom wordt dit
niet ten laste van de banken gebracht? 	2	 

44	Voor ING, Aegon en  SNS Reaal samen betreft de couponbetaling in 2009
over 2008  € 581 miljoen (425 + 124 + 32, punt 11 – 13 in de tabel).
Samen met de voorziene renteontvangsten van Fortis à € 1.500 mln.
wordt  € 2.081 mln. van de rente over de staatsschuld in 2009 gedekt.
Aangezien de rente over de staatsschuld in totaal € 2.550 mln. betreft
(punt 8 in tabel 1), zal het Kabinet in 2009 nog € 469 mln. dekking
moeten vinden. Hoe wordt de resterende € 469 miljoen rente
gefinancierd in 2009? 	2	3

45	De premieontvangsten voor de garantieregeling zijn nog niet begroot.
Hoe wordt deze premie precies berekend?	5	 

46	Hoe is de liquiditeitsimpuls van € 1,75 mrd. precies berekend? Hoe
is de netto contante waarde van € 0,2 mrd. precies berekend? Is er een
maximum gesteld aan de regeling? Zo ja, hoeveel bedraagt dit maximum?
Aan welke aanvullende voorwaarden om onbedoeld gebruik te voorkomen
wordt gedacht? Kan het EMU-saldo effect van € 0,9 mld. per jaar nader
worden toegelicht? Hoeveel bedraagt de vrijval van de zogenaamde
rente-boxgelden in 2009? 	6	 

47	“Het resterende budget van de rente-boxgelden in 2009 en het totale
budget van de rente-boxgelden 2010 worden ingezet voor verlaging van het
MKB-tarief van de tweede schijf in de vennootschapsbelasting van 23
procent tot 20 procent voor de jaren 2009 en 2010”. Kan een berekening
worden gegeven van dit budget?	6	 

48	Wanneer wordt duidelijk of versnelde afschrijving ook kan
plaatsvinden voor zeer zuinige auto's? In hoeverre worden de maatregelen
met betrekking tot de kredietcrisis toegespitst op de milieu- en
energiedoelstellingen van het kabinet?    	6	 

49	De aanvullende maatregelen willekeurige of vervroegde afschrijving en
het verlagen van het tarief van de tweede schijf van de VpB, worden
gefinancierd uit de vrijval van de renteboxgelden. Verwacht de regering
dat de EC de rentebox als verboden staatssteun zal aanmerken? 	6	7

50	Kan worden aangeven of het versnellen van betalingstermijnen kosten
met zich meebrengt? Zo ja, hoeveel kosten?	7	 

51	Kunt u een toelichting geven op de opbouw van de € 5 mln. voor de
mobiliteitscentra? Hoeveel levert de maatregel van versnelling
betalingstermijnen op? Om wat voor bedragen gaat dit?	7	 

52	Kan worden aangeven wat de maatregel willekeurige of vervroegde
afschrijving en MKB-faciliteit kost?	7	 

53	Welke maatregelen worden genomen als het aantal aanmeldingen voor
werktijdverkorting de beschikbare middelen zal gaan overstijgen? Is hier
rekening mee gehouden? Op welke juridische gronden worden bedrijven, die
een aanvraag doen nadat het maximum is bereikt, 'nee' verkocht? Hoe
wordt omgegaan met de mogelijke rechtsongelijkheid die hierdoor
ontstaat? 	7	 

54	In welke mate zijn de bedragen, per departement uitgedeeld bij
Voorjaarsnota voor loon- en prijscompensatie, gelet op de feitelijke
loon- en prijsontwikkeling te hoog? 	8	 

55	Kan per departement een overzicht worden gegeven van de
onderuitputting tot dusver in 2008? Hoe groot zijn de maximale
eindejaarsmarges voor 2008 per departement en in welke mate zijn die
thans benut als gevolg van de tot op heden opgetreden onderuitputting?
Zijn er ook departementen die in 2008 meer geld overhouden dan ze mee
kunnen nemen naar 2009? Zo ja, om welke begrotingen en bedragen gaat
het? 	8	 

56	Hoe zeker is het dat er nog onderuitputting op de rijksbegroting zal
optreden? Wat gebeurt er als de nu nog resterende taakstelling van €
300 mln. niet wordt gehaald? Wat is de ratio om in 2008 alvast
betalingen te gaan doen die pas in 2009 verschuldigd zijn? 	8	 

57	“Verder is met Aruba overeenstemming bereikt over de verdeling van
de opbrengst van de verkoop van het Plant hotel. Hiervan wordt € 75
miljoen gefinancierd uit de door het Rijk ingeboekte ontvangst van de
verkoop”. Kan een toelichting worden gegeven op deze gang van zaken?
Is de ontvangst van de verkoop reeds ingeboekt terwijl er nog
onduidelijkheid was over de verdeling van deze opbrengst? Zo ja, waarom?
9	 

58	De WAO raming is met € 94 mln. verhoogd. Kunnen deze volume –en
prijseffecten worden toelicht?	9	 

59	De gemiddelde WW-uitkering blijkt lager uit te komen dan geraamd. Kan
dit nader worden toegelicht?	9	 

60	Wat is de exacte reden dat er nu al € 300 miljoen wordt betaald
voor de OV-kaart van 2009? Valt die ruimte vrij in 2009? Is er een
renteverlies geleden door het eerder afschrijven, zo ja, hoe groot is
het renteverlies voor het vervroegd betalen? Wanneer had het bedrag van
€ 300 mln. voor de OV-kaart uiterlijk betaald kunnen worden in 2009?
Worden er naast de OV-kaart nog meer betalingen voor 2009 alvast voor de
jaargrens gedaan om het EMU-saldo in 2009 te ontlasten? Waarom is binnen
het kader SZA wel gekozen voor het volledig invullen van de
in-is-uit-taakstelling en binnen het kader Rijksbegroting niet?	9	 

61	Kan de vertraging bij de uitgaven uit het Fonds voor € 450 mln.
worden toegelicht? Hoe ziet deze vertraging er precies uit?	10	 

62	De post overig is een saldo van een aantal kleine mutaties (o.a. de
WTV en mobiliteitscentra). Kan precies worden aangegeven hoe deze post
overig is opgebouwd? Hoeveel gaat er naar de WTV en hoeveel naar de
mobiliteitscentra? 	10	 

63	Kan het intrekken van ESF-subsidieaanvragen en het afwijzen van
verzoeken wijzen op te ingewikkelde regelgeving of te stringente
voorwaarden voor ESF-subsidies?  	10	 

64	Wanneer kan worden verklaard in hoeverre de economische ontwikkeling
verantwoordelijk is voor de tegenvaller bij de loonheffing, etc.?	11	 

65	Er wordt verwezen naar de meest recente informatie omtrent de
ontwikkeling in het aantal huizenverkopen. Waar wordt op gedoeld?	11	 

66	'De tegenvaller bij de loonheffing (€ -1,3 mld.) respectievelijk de
premies werknemersverzkeringen (€ -0,3 mld.) laten zich geheel
verklaren door de tot nog toe gerealiseerde ontvangsten over 2008 die
vanaf de tweede helft van 2008 zijn achtergebleven ten opzichte van de
ramingen'. Kan dit nader worden toegelicht?	11	 

67	Om welke reden zijn de uitgaven uit het FES vertraagd? Is het
mogelijk de belemmeringen snel op te heffen zodat versneld
werkgelegenheid kan worden geschapen in de sectoren die worden
gefinancierd uit het Infrafonds? 	11	 

68	Heeft de daling van de ontvangsten uit overdrachtsbelasting alleen te
maken met de verkoop van woningen of ook met verkoop van
bedrijfsgebouwen? Wat kost halvering van de overdrachtsbelasting? Welke
effecten heeft zo een verlaging? Naar wie zou het voordeel gaan, naar de
koper of naar de verkoper?	11	 

69	Waardoor kunnen de tegenvallers bij de loonheffing en de Vpb worden
verklaard? Is dit bijvoorbeeld een gevolg van een teruglopend aantal
mensen in dienstbetrekking en dalende bedrijfswinsten als gevolg van de
kredietcrisis?	11	 

70	Hoe groot verwacht u dat de negatieve gevolgen zullen zijn uit de
opbrengsten uit grondverkopen van gemeenten?	12	 

71	Welke olie- en dollarprijzen zijn aangehouden bij de berekening van
het EMU-saldo?  	12	 

72	Kan een overzicht gegeven worden van de maatregelen die genomen zijn
of overwogen worden in het kader van de kredietcrisis die wel van
invloed zijn op het EMU-saldo? 	12	 

73	Is er ook een geactualiseerde raming beschikbaar van het structureel
EMU-saldo en het robuust EMU-saldo? 	12	 

74	Is er in Europees verband overeenstemming over hoe uitzonderlijke
maatregelen die worden getroffen in het kader van de kredietcrisis
worden meegenomen in de berekening van EMU-saldi?	12	 

75	Wat is het EMU-saldo wanneer de maatregelen die zijn genomen in het
kader van de kredietcrisis wel worden meegenomen?	12	 

76	De telling van de mutatie van de kostprijsverhogende belastingen
sluit niet; vermeld staat -0,8 terwijl de som der delen -0,9 telt. Is er
hier sprake van een afrondingsverschil? Indien neen, wat is hiervoor de
verklaring?	12	 

77	Vindt de administratie van uitgaven en inkomsten in verband met
maatregelen rond de kredietcrisis naar EMU-schuld en EMU-saldo in de
hele EU op dezelfde - dus vergelijkbare wijze - wijze plaats? 	13	 

78	Wat is het financieringstekort als wel rekening wordt gehouden met
eenmalige uitgaven en inkomsten?	13	 

79	Wat is de achterliggende reden van het noemen van het goede EMU-saldo
in de slotoverweging omdat maatregelen die zijn genomen in het kader van
de kredietcrisis niet worden meegenomen?	13	 

80	Ten opzichte van de Miljoenennota 2009 zijn de verwachte aardgasbaten
naar boven toe bijgesteld, ondanks een dalende olieprijs. Dit als gevolg
van een hoger geraamd productievolume. Is er hier sprake van een bewuste
verhoging van het productievolume om de verwachte inkomsten op peil te
houden? Hoe groot is het (nadelige) effect van de daling van de
olieprijs en hoe groot is het (positieve) effect van de hogere productie
op de begroting? Met andere woorden kan in een tabel de prijs en
volumecomponent van de te verwachten aardgasopbrengsten worden
weergegeven over 2008/2009, naar aanleiding van de meest recente
inzichten, afgezet tegen de oorspronkelijke raming 2008/2009.	13	 

81	Hoe kan het dat de staatsschuld toeneemt met € 90 mld. terwijl de
financiële transacties kredietcrisis ruim € 80 mld. bedragen en er
daarnaast een tegenvaller bij de belastingen en premies van € 2 mld.?
Wat verklaart de overige € 8 mld.  toename van de staatsschuld?

Wat wordt precies bedoeld in tabel 5.2 van de Najaarsnota met
“bijstelling CBS EMU-schuld 2007”? Waarom heeft het CBS de
EMU-schuld 2007 bijgesteld, om welk bedrag gaat het en waarom heeft dat
gevolgen voor de staatschuld 2008? 

Wat wordt precies bedoeld met de kolom “onderpand” in tabel 5.2 van
de Najaarsnota? Is dit het gedeelte van de schuldtoename die leidt tot
een verbetering van de Staatbalans? Waarom worden niet andere type
uitgaven (bijvoorbeeld investeringen in infrastructuur in 2008) als
onderpand meegenomen? 	14	 

82	Tabel 5.2 in de Najaarsnota illustreert dat er grofweg zo’n 14% BBP
aan financiële maatregelen is genomen in 2008 door Nederland. Klopt het
dat in Nederland in 2008 maatregelen in het kader van de kredietcrisis
zijn genomen ter waarde van circa 14% van het BBP? Kan een overzicht
worden geven van de aard en omvang van in andere (Westerse) landen
genomen maatregelen?	14	 

83	Waarom is het EMU-tekort van de lokale overheid in de ramingen nu
drie keer zo hoog als bij de oorspronkelijke raming in september 2007? 
16	 

84	Van welk groeipercentage voor de wereldhandel voor 2008 is uitgegaan
bij de berekening van het EMU-saldo? Wat is het effect op het saldo
indien de groei van de wereldhandel 1%-punt in 2008 lager uitvalt? En
bij 1%-punt hogere groei?	16	 

85	Wordt erop gestuurd om de staatsschuld van Nederland onder de 60% te
houden? Zo ja, zou dat consequenties kunnen hebben voor bijvoorbeeld de
maximaal te verstrekken bedragen in het kader van kapitaalversterking
van financiële instellingen. Zo nee, wat zal de inzet zijn van
Nederland in Europees verband en welke afspraken zijn/worden hierover
gemaakt?	16	 



 PAGE    

 PAGE   1