Preview document (🔗 origineel)

---

Naar aanleiding van de schriftelijke vragen van het lid Van der Ham over
de zogenaamde ‘enkele feit’-constructie in de Algemene wet gelijke
behandeling, die werden ingezonden op 30 september 2008 met als kenmerk
2080901550, doe ik u hierbij - mede namens mijn ambtgenoot, de minister
van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap – het antwoord toekomen. 

DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES, 

Mevrouw dr. G. ter Horst

2008Z03459 / 2080901550

Vragen van het lid Van der Ham (D66) aan de ministers van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties en van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
over de zogenaamde ‘enkele feit’-constructie in de Algemene wet
gelijke behandeling (Awgb) die belemmeringen opwerpt voor homoseksuele
leraren en leerlingen in het bijzonder onderwijs. (Ingezonden 30
september 2008)

1

Kent u de conclusie van prof. mr. A. Terlouw en prof. mr. A. Hendriks
dat de ‘enkele feit constructie’ van artikel 5 Awgb het ‘legitieme
doel’ en de vereiste evenredigheid ontbeert die volgens de Europese
gelijkebehandelingsrichtlijn noodzakelijk zijn? 1)

Ja. 

2

 Wat is uw reactie op de conclusie van de hoogleraren Terlouw en
Hendriks dat de ingebrekestelling door de Europese Commissie op het punt
van de uitvoering van de gelijkebehandelingsrichtlijn 2), anders dan de
Nederlandse regering tot nog toe veronderstelt, wel degelijk een
aanpassing vraagt van de ‘enkele feit constructie’ zoals die is
neergelegd in artikel 5 van de Awgb? Wat is uw reactie op de conclusie
van Terlouw en Hendriks dat de regering de ingebrekestelling van de
Europese commissie op dit punt ten onrechte niet serieus neemt?

Het kabinet neemt het standpunt van de Europese Commissie zeer serieus.
De Commissie heeft in haar ‘met redenen omkleed advies’ echter niet
de ‘enkele-feitconstructie’ genoemd. In het ‘met redenen omkleed
advies’ staat dat Nederland naar het oordeel van de Commissie
Richtlijn 2000/78/EG niet correct heeft omgezet door:

1. geen correcte algemene definitie van directe of indirecte
discriminatie te geven, 

2. indirecte discriminatie op grond van leeftijd niet te verbieden, 

3. een algemene uitzondering op het discriminatieverbod toe te staan
voor particuliere werkverhoudingen, 

4. een algemene uitzondering op het discriminatieverbod toe te staan
voor rechtsverhoudingen binnen kerkgenootschappen en het geestelijk
ambt.

Bij de toelichting op het laatstgenoemde punt noemt de Europese
Commissie ook het tweede lid van artikel 5 van de Awgb en merkt daarbij
op dat dit artikel naar haar oordeel niet duidelijk maakt dat aan de
"dubbele test" moet worden voldaan dat het doel legitiem moet zijn en
het vereiste evenredig aan dat doel. 

3

Vormt deze kritiek voor u aanleiding dit artikel te wijzigen zodat het
wel aan de eisen van de gelijkebehandelingsrichtlijn voldoet? Zo neen,
waarom niet?

In het Kabinetsstandpunt zal worden aangegeven op welke manier wordt
gereageerd op het ‘met redenen omkleed advies’ van de Europese
Commissie.

4

Wat is uw reactie op het advies van de Commissie Gelijke Behandeling
(CGB) n.a.v. de  ingebrekestelling van Nederland door de Europese
Commissie, waarin de CGB stelt dat artikel 5, derde lid, Awgb, niet
overeenstemt met de gelijkebehandelingsrichtlijn en dat wetsaanpassing
derhalve geboden is? 3)

Zie het antwoord op vraag 3.

5

Bent u bereid om de Raad van State te verzoeken advies uit te brengen
over de vraag of artikel 5 Awgb aanpassing behoeft aan de
gelijkebehandelingsrichtlijn? Zo neen, waarom niet?

Aangezien de enkele-feitconstructie raakt aan de bescherming van
grondrechten, is het kabinet voornemens de volgende vraag voor te leggen
aan de Raad van State: "Zijn er mogelijkheden, en zo ja welke, om de
artikelen van de Awgb waarin de zogenoemde enkele-feitconstructie
voorkomt, zodanig aan te passen aan de terminologie en / of de strekking
van de Europese richtlijn 2000/78/EG dat de enkele-feitconstructie
geschrapt wordt, terwijl de destijds in de Awgb neergelegde balans
tussen grondrechten - in het bijzonder de balans tussen het
nondiscriminatiebeginsel en de vrijheid van godsdienst en de vrijheid
van onderwijs - behouden blijft."

6

Is de ‘enkele feit’-constructie, zoals geformuleerd in artikel 5 van
de Awgb, aan de orde gekomen in de recente gesprekken van de minister
van BZK en het ministerie van OCW met de heer Hammarberg, Commissaris
voor mensenrechten van de Raad van Europa? Zo ja, welke opvattingen
formuleerde de Commissaris voor mensenrechten op dit punt?

In het gesprek tussen de minister van BZK en de heer Hammarberg is
uiteengezet wat de enkele-feitconstructie inhoudt. De bijeenkomst had
een informatief karakter. De heer Hammarberg heeft bij deze gelegenheid
nog geen inhoudelijke reactie gegeven. 

Tussen het ministerie van OCW en het Commissariaat van de mensenrechten
van de Raad van Europa is er informatie uitgewisseld. Ook daarbij werd
nog geen inhoudelijke reactie gegeven.

7

Vormen de opvattingen die de Commissaris voor mensenrechten van de Raad
van Europa aan u kenbaar heeft gemaakt aanleiding dit artikel te
wijzigen? Zo neen, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 6.

8

Vormen de ingebrekestelling door de Europese Commissie op het punt van
de uitvoering van de gelijkebehandelingsrichtlijn, het advies van de
Commissie Gelijke Behandeling, de eventuele opvattingen van de
Commissaris voor de mensenrechten van de Raad van Europa en de kritiek
van Terlouw en Hendriks, tezamen aanleiding om artikel 5 van de Awgb aan
te passen? Zo neen, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 3.

9

Kent u de volgende passage uit het boek ‘ChristenUnie op het
pluche’: “De ChristenUnie heeft 'gescoord' op punten van
bijvoorbeeld (…) de uitzonderingspositie van christelijke scholen
betreffende de Algemene Wet Gelijke Behandeling.”? 4)

Ja.

10

Is het waar dat tijdens de coalitieonderhandelingen afspraken zijn
gemaakt over de Algemene wet gelijke behandeling en/of het voortbestaan
van de ‘enkele feit constructie’?

Nee. 

11

Zo ja, welke afspraken zijn gemaakt? Waarom zijn deze niet in het
Coalitieakkoord opgenomen?

Zie antwoord op vraag 10.

12

Wanneer kan de Kamer de reactie van de regering op de evaluaties van de
Awgb tegemoet zien?

Het kabinet is voornemens om in december het eerste deel van het
kabinetsstandpunt naar uw Kamer te sturen. Het tweede deel zal volgen
nadat het advies van de Raad van State is ontvangen.

1) “Gebrekkig implementatie algemene gelijkebehandelingsrichtlijn door
Nederland”, NJCM-bulleting, jrg. 33 (2008), nr. 5

2) Brief van de Europese Commissie, 31 januari 2008

3) Advies inzake de ingebrekestelling van Nederland door de Europese
Commissie in verband met het niet correct omzetten van Richtlijn
2000/78/EG; Commissie Gelijke Behandeling, maart 2008.

4) Pagina 153





  DOCPROPERTY  Datum_kop  \* MERGEFORMAT  Datum 

  DOCPROPERTY  Datum  \* MERGEFORMAT  8 december 2008 

  DOCPROPERTY  Kenmerk_kop  \* MERGEFORMAT   

  DOCPROPERTY  Kenmerk  \* MERGEFORMAT  2008-0000606988 







  DOCPROPERTY  Rubricering  \* MERGEFORMAT   

  DOCPROPERTY  Rubricering  \* MERGEFORMAT   	Pagina   PAGE   \*
MERGEFORMAT  2  van   NUMPAGES   \* MERGEFORMAT  4 







  DOCPROPERTY  Directie  \* MERGEFORMAT   

  DOCPROPERTY  Onderdeel  \* MERGEFORMAT  CZW 

  DOCPROPERTY  Bezoekadres  \* MERGEFORMAT  Schedeldoekshaven 200

2511 EZ  Den Haag 

  DOCPROPERTY  Postadres  \* MERGEFORMAT  Postbus 20011

2500 EA  Den Haag 

  DOCPROPERTY  InternetAdres  \* MERGEFORMAT  www.minbzk.nl 

  DOCPROPERTY  Contactpersoon_kop  \* MERGEFORMAT  Contactpersoon 

  DOCPROPERTY  CPNaam  \* MERGEFORMAT  mr. M.P. van Haren             
mr. G.J. Boon  

  DOCPROPERTY  T_kop  \* MERGEFORMAT  T    DOCPROPERTY  CPTel  \*
MERGEFORMAT  (070) 426 8555/7508 

  DOCPROPERTY  CPEmail  \* MERGEFORMAT  pauline.haren@minbzk.nl 



  DOCPROPERTY  Kenmerk_kop  \* MERGEFORMAT   

  DOCPROPERTY  Kenmerk  \* MERGEFORMAT  2008-0000606988 

  DOCPROPERTY  UwKenmerk_kop  \* MERGEFORMAT  Uw Kenmerk 

  DOCPROPERTY  UwKenmerk  \* MERGEFORMAT  2008Z03459 / 2080901550 

  DOCPROPERTY  Bijlagen_kop  \* MERGEFORMAT  Bijlagen 

  DOCPROPERTY  AantalBijl  \* MERGEFORMAT  1 







  DOCPROPERTY  Retouradres_kop  \* MERGEFORMAT  > Retouradres   
DOCPROPERTY  Retouradres  \* MERGEFORMAT  Postbus 20011 2500 EA  Den
Haag 

  DOCPROPERTY  Rubricering  \* MERGEFORMAT   

  DOCPROPERTY  Aan  \* MERGEFORMAT  De voorzitter van de Tweede Kamer 

der Staten-Generaal

Postbus 20018

2500 EA Den Haag 



  DOCPROPERTY  Datum_kop  \* MERGEFORMAT  Datum 	  DOCPROPERTY  Datum 
\* MERGEFORMAT  8 december 2008 

  DOCPROPERTY  Onderwerp_kop  \* MERGEFORMAT  Betreft 	  DOCPROPERTY 
Onderwerp  \* MERGEFORMAT  Brief aan Vz Tweede Kamer nav Kamervragen 



  DOCPROPERTY  Rubricering  \* MERGEFORMAT   	Pagina   PAGE   \*
MERGEFORMAT  1  van   NUMPAGES   \* MERGEFORMAT  4