Preview document (🔗 origineel)

---

Geachte voorzitter,

In antwoord op de vragen van het lid Irrgang (SP) over de berichtgeving
rond het faillissement van Lehman Brothers, die mij zijn toegezonden per
brief van 6 november 2008 onder nummer 2008Z05907 / 2080904590, deel ik
u mede dat de vragen worden beantwoord als aangegeven in de bijlage.

Hoogachtend,

de minister van Financiën

Wouter Bos

2008Z05907 / 2080904590

Vragen van het lid Irrgang (SP) aan de minister van Financiën over de
recente berichtgeving rond het faillissement van Lehman Brothers
(ingezonden 5 november 2008).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de recente berichtgeving rond het
faillissement van Lehman Brothers? 1)

Antwoord vraag 1

Ja. 

Vraag 2

Besteden de Nederlandse toezichthouders extra aandacht aan de
afhandeling van het faillissement van Lehman Brothers in Nederland? Zo
ja, waaruit blijkt dat?

Antwoord vraag 2

Ik ga ervan uit dat in vraag 1 wordt gedoeld op berichtgeving
betreffende de rechtspersoon Lehman Brothers Treasury Co. B.V. te
Amsterdam (LBT). LBT is bij uitspraak van de rechtbank Amsterdam van 8
oktober 2008 in staat van faillissement verklaard. Het betreft hier een
reguliere faillissementsprocedure die niet is gebaseerd op de
financiële toezichtwetgeving. 

Na de faillissementsuitspraak heeft de Autoriteit Financiële Markten
(AFM) regelmatig contact gehad met de curator van LBT. Ook heeft zij een
inventarisatie gemaakt van de producten die in Nederland verkocht zijn
en van de impact van het faillissement op particulieren. Daarnaast neemt
de AFM deel in een taskforce die in Europese context is ingesteld door
het Committee of European Securities Regulators (CESR). Deze taskforce
onderzoekt de verkoop van Lehman-producten in de diverse Europese
landen. De taskforce verwacht in februari 2009 haar inventarisatie van
de feiten af te ronden en aanbevelingen te presenteren.

 

LBT stond voorafgaand aan haar faillissement niet onder prudentieel
toezicht van De Nederlandsche Bank N.V. (DNB). DNB is derhalve niet
betrokken bij de afwikkeling van het faillissement van LBT. Evenmin was
DNB betrokken bij het uitspreken ervan. LBT viel namelijk onder de
reikwijdte van artikel 3:2 van de Wet op het financieel toezicht (Wft)
waardoor het Deel Prudentieel toezicht financiële ondernemingen van de
Wft niet op LBT van toepassing was. Dit artikel geldt voor Nederlandse
ondernemingen die dochteronderneming zijn van veelal grote
internationale concerns die in Nederland opvorderbare gelden aantrekken
door middel van het aanbieden van - onder andere - financiële
instrumenten, waarna deze aangetrokken gelden hoofdzakelijk (dat wil
zeggen voor 95% of meer) binnen het eigen concern worden uitgezet.
Vanwege het speciale karakter van dit soort
concernfinancieringsmaatschappijen en deze beperkte doelstelling is het
sinds 1990 de regel om de werkzaamheden van deze ondernemingen uit te
zonderen van het prudentieel toezicht van DNB, onder de voorwaarde dat
sprake is van een onvoorwaardelijke garantie met betrekking tot de
opvorderbare gelden. Deze voorwaarde wordt gesteld om de belangen van
crediteuren en van de stabiliteit van de financiële sector te
waarborgen. 

Vraag 3

Vindt u het ook opmerkelijk dat Lehman Brothers via Nederlandse
dochterbedrijven producten verkocht, waarvan de verkoop in Amerika
strafbaar is?

Antwoord vraag 3

De opmerkingen van de curator over de strafbaarheid van verkoop in de VS
van de door LBT aangeboden financiële producten zijn op een misverstand
gebaseerd. De AFM heeft naar aanleiding van het artikel contact
opgenomen met de curator, die dat desgevraagd ook bevestigd heeft.

Voor de betreffende producten dient een prospectus opgesteld te worden
die door de AFM dient te worden goedgekeurd. Ook is het mogelijk dat de
betreffende producten via een Europees paspoortprocedure in Nederland
worden toegelaten. De Europees paspoortprocedure houdt in dat een
product dat door een Europese toezichthouder is goedgekeurd alleen
aangemeld hoeft te worden in andere landen van de Europese Unie. Als een
product goedgekeurd is door de AFM, dan wel is aangemeld via de Europees
paspoortprocedure, is het product daarmee toegelaten tot Nederland en
tot andere Europese landen waar het product aangemeld is, maar niet tot
daar buiten gelegen jurisdicties, zoals de VS. Producten die in de VS op
de markt gebracht worden, dienen door de toezichthouder daar beoordeeld
en goedgekeurd te worden. Zolang de betreffende producten niet door de
toezichthouder daar zijn goedgekeurd, zal de verkoop in de VS strafbaar
zijn. Zodoende kan het verkopen van producten die in Nederland
toegestaan zijn in letterlijke zin in de VS strafbaar zijn. Echter,
vergelijkbare producten worden in de VS onder de daar geldende
regelgeving aangeboden en door de Amerikaanse toezichthouder
goedgekeurd. 

Vraag 4

Hebben de toezichthouders goed inzicht in welke financiële producten in
Nederland zijn toegestaan terwijl ze in de Verenigde Staten niet mogen
worden verkocht? Bestaat daar een inventarisatie van?

Antwoord vraag 4

De toezichthouders hebben inzicht in welke producten in Nederland
verkocht zijn. De AFM heeft toen de surséance bekend werd een
inventarisatie gedaan van Lehman(gerelateerde)-producten die in
Nederland verkocht zijn, in het bijzonder aan particuliere klanten. De
reden waarom deze producten in Nederland zijn toegestaan, maar in
Amerika niet is reeds besproken bij het antwoord op vraag 3.

Vraag 5

Waarom is verkoop van de betreffende financiële producten in de
Verenigde Staten wel strafbaar

gesteld?

Antwoord vraag 5

Zie hiervoor het antwoord op vraag 3.

Vraag 6

Wat vindt u van de gang van zaken waarbij geld dat bij de Nederlandse
dochter van Lehman Brothers werd verdiend meteen naar Amerika ging,
terwijl de schulden zich hier in Nederland opstapelden? Klopt de
bewering van de curator, de heer Schimmelpenninck, dat Lehman Brothers
Treasury niet onder Nederlands toezicht stond omdat het meer dan 95
procent van het opgehaalde kapitaal direct doorsluisde? Welke
uitzonderingsbepaling in de toezichtswetgeving heeft daar betrekking op?

Antwoord vraag 6

De gedachte achter een concernfinancieringsmaatschappij als LBT is om
gelden aan te trekken door middel van het aanbieden van effecten of
beleggingsobjecten en deze gelden vervolgens binnen het concern uit te
zetten. Zolang, zoals dat in art. 3:2 van de Wft is geregeld, de
verplichtingen aangegaan door de concernfinancieringsmaatschappij
onvoorwaardelijk worden gegarandeerd door de moedermaatschappij of een
onder toezicht staande bank, is dit niet bezwaarlijk.

De bewering van de curator is in zoverre juist dat LBT onder de
reikwijdte van artikel 3:2 van de Wft viel, waardoor het Deel
Prudentieel toezicht financiële ondernemingen van de Wft niet op haar
van toepassing was. Artikel 3:2 van de Wft is, kort gezegd, van
toepassing indien sprake is van het aantrekken van opvorderbare gelden
van publiek als gevolg van het aanbieden van effecten, in
overeenstemming met de zogeheten prospectusplicht van hoofdstuk 5.1 van
de Wft, dat wil zeggen in overeenstemming met de plicht om een
prospectus algemeen verkrijgbaar te stellen dat is goedgekeurd door een
bevoegde toezichthouder. Daarnaast moet een financieringsmaatschappij
een onvoorwaardelijke garantie hebben van, bijvoorbeeld, een onder
toezicht staande bank of van een moedermaatschappij met een positief
geconsolideerd eigen vermogen. Voorts geldt op grond van artikel 3:2
van de Wft de voorwaarde dat de aangetrokken gelden voor ten minste 95%
van het balanstotaal van de financieringsmaatschappij intraconcern
dienen te worden uitgezet.

Vraag 7

Heeft Lehman Brothers Nederland gebruikt als vrijhaven?

Antwoord vraag 7

Als minister van Financiën kan ik niet ingaan op de motieven van een
individuele marktpartij als LBT om zich in Nederland te vestigen.

Vraag 8

Wat vindt u van het feit dat er bij Lehman Brothers Treasury BV een
schuld staat van 32 à 35 miljard dollar, terwijl daar nauwelijks
bezittingen tegenover staan?

Antwoord vraag 8

Zoals in het antwoord op vraag 6 aangegeven, is de gedachte achter een
concernfinancieringsmaatschappij als LBT om gelden aan te trekken door
middel van het aanbieden van effecten of beleggingsobjecten en deze
gelden vervolgens binnen het concern uit te zetten. Zolang, zoals dat in
art. 3:2 van de Wft is geregeld, de verplichtingen aangegaan door de
concernfinancieringsmaatschappij onvoorwaardelijk worden gegarandeerd
door de moedermaatschappij of een onder toezicht staande bank, is dit
niet bezwaarlijk. Er staat dan namelijk voldoende zekerheid tegenover de
schulden.

Vraag 9

Stelt DNB normen voor de solvabiliteit en de verhouding tussen activa en
het eigen vermogen ten

aanzien van een bedrijf als Lehman Brothers Treasury BV?

Antwoord vraag 9

Nee, zoals toegelicht in het antwoord op vraag 2, was LBT niet
onderworpen aan prudentieel toezicht van DNB, omdat LBT voldeed aan de
wettelijke voorwaarden van artikel 3:2 van de Wft (zie ook het antwoord
op vraag 6). Dat betekent dat LBT niet gehouden was te voldoen aan de
regels in de Wft op het gebied van – onder andere – de solvabiliteit
(zie artikel 3:57 van de Wft) en het minimum eigen vermogen (zie artikel
3:53 van de Wft).

Vraag 10

Is het u bekend dat Lehman Brothers Private Equity, dat in Amsterdam
naar de beurs ging, net als het eerder failliet gegane beursfonds van
Carlyle Capital Corporation, haar hoofdzetel heeft in Guernsey? Hoeveel
investeringsfondsen zijn in Nederland actief die hun hoofdkantoor op
Guernsey hebben? Kunt u een verklaring vinden waarom al deze
investeringsfondsen opereren vanuit Guernsey?

Antwoord vraag 10

Ja, het is ons bekend dat Lehman Brothers Private Equity haar hoofdzetel
heeft in Guernsey. Er zijn, inclusief Lehman Brothers Private Equity, 17
beleggingsinstellingen actief in Nederland met als hoofdzetel Guernsey.
Guernsey is aangewezen als een staat met adequaat toezicht op
beleggingsinstellingen (besluit Ministerie van Financiën van 16
december 2005). Dit houdt in dat bedrijven die daar gevestigd zijn zich
via een Europees-paspoortprocedure in Nederland kunnen aanmelden en dat
een product dat is goedgekeurd in Guernsey in Nederland op basis van dit
Europees paspoort op de markt gebracht kan worden. De prospectus dient
dan bij de AFM aangemeld te worden voordat het product in Nederland
aangeboden kan worden. De AFM zal aan een in Guernsey goedgekeurd
product niet opnieuw goedkeuring moeten verlenen. In het algemeen kiezen
dit soort bedrijven voor een zetel in Guernsey vanwege het daar geldende
gunstige fiscale klimaat. Ook kunnen bedrijven die op Guernsey gevestigd
zijn gebruikmaken van rapportage op basis van de US
GAAP-accountingregels.

Vraag 11

Waar bestaat het doorlopend toezicht van Guernsey uit nadat het de
vergunning voor een

beleggingsinstelling heeft afgegeven?

Antwoord vraag 11

Zoals gezegd is Guernsey een staat die is aangewezen als een staat met
adequaat toezicht op beleggingsinstellingen. Dit houdt in dat het
toezicht zoals dat door de toezichthouder in Guernsey wordt uitgevoerd
vergelijkbaar is met dat in Nederland. Voor nadere informatie verwijs ik
naar de beantwoording van de vragen 4 en 5 van de Kamervragen over
Carlyle Capital Corporation (CCC) van 1 april 2008 (nr. 1875) 

Vraag 12

In welke mate is er rente afgetrokken voor de schulden bij de dochters
van Lehman Brothers? Heeft de aftrekbaarheid van rente op leningen een
rol gespeeld bij de opbouw van de enorme schuld van Lehman Brothers
Treasury BV?

Antwoord vraag 12

In verband met mijn geheimhoudingsplicht kan ik
geen informatie verstrekken over individuele belastingplichtigen.

Vraag 13

Herinnert u zich het antwoord op vragen van de leden Tang en Vos over
grote hefboomconstructies bij Carlyle Capital Corporation dat de
aftrekbaarheid van rente geen rol lijkt te hebben gespeeld bij het
aangaan van hefboomconstructies, aangezien Carlyle op Guernsey is
vrijgesteld van belasting? 2) Hoe moet het woordje «lijkt» hier worden
geduid? Moet daaruit worden geconcludeerd dat u niet zeker weet of er in
Nederland bij het betreffende fonds rente is afgetrokken?

Antwoord vraag 13

Ik heb deze vraag als volgt beantwoord; “Volgens de (openbare)
jaarrekening van CCC is dit fonds feitelijk gevestigd te Guernsey, zodat
Nederlandse vennootschapsbelastingheffing niet aan de orde is. In
Guernsey is CCC, volgens de toelichting op de jaarrekening, vrijgesteld
van belastingheffing. Aftrekbaarheid van rente lijkt dus geen rol te
hebben gespeeld bij het aangaan van de hefboomconstructies.” Met het
woordje “lijkt” heb ik willen zeggen dat het niet waarschijnlijk
is dat de hefboomconstructies zijn aangegaan om een renteaftrek te
creëren, omdat CCC vrijgesteld is van belastingen in Guernsey.

1) NRC Handelsblad, 1 november 2008: “Voor iedere dollar bezit,
vijfduizend dollar schuld” en De Pers, 3 november 2008: “Lehman
Brothers gebruikte Nederland als vrijhaven”.

2) Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2007–2008, nr. 1875.

 Ik neem aan dat u met de term investeringsfondsen doelt op
beleggingsinstellingen.

Directie Financiële Markten



Datum

 

Ons kenmerk

FM/2008/2806 U









	Pagina   PAGE   \* MERGEFORMAT  2  van   NUMPAGES   \* MERGEFORMAT  8 



Directie Financiële Markten 

Korte Voorhout 7

2511 CW  Den Haag

Postbus 20201

2500 EE  Den Haag 

  HYPERLINK "http://www.minfin.nl"  www.minfin.nl 





Ons kenmerk

FM/2008/2806 U

Uw brief (kenmerk)

2008Z05907 / 2080904590

Bijlagen

> Retouradres Postbus 20201 2500 EE  Den Haag

Aan de voorzitter van de Tweede Kamer

der Staten Generaal

Postbus 20018

2500 DE Den Haag





Datum	18 december 2008

Betreft	Beantwoording Kamervragen over berichtgeving rond faillissement
Lehman Brothers 



	Pagina   PAGE   \* MERGEFORMAT  1  van   NUMPAGES   \* MERGEFORMAT  8