Preview document (🔗 origineel)

---

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 18 december 2008

Van 16 tot en met 20 juni 2008 vond in Londen de plenaire vergadering
van de Financial Action Task Force on money laundering (FATF) plaats. De
FATF is een intergouvernementeel samenwerkingsverband van landen met
belangrijke financiële centra dat zich bezig houdt met de bestrijding
van witwassen en van de financiering van terrorisme (zie annex).
Hiervoor zijn in totaal 49 aanbevelingen geformuleerd (40 aanbevelingen
tegen witwassen en 9 speciale aanbevelingen tegen de financiering van
terrorisme), waaraan Nederland en de andere leden zich gebonden hebben
en aan de hand waarvan de FATF-landen en derde landen worden beoordeeld.


De FATF houdt drie plenaire vergaderingen per jaar. Binnen de FATF zijn
vier werkgroepen actief. De werkgroepvergaderingen vinden altijd
voorafgaand aan de plenaire vergadering plaats. Tijdens de werkgroep en
plenaire vergadering is een aantal verschillende onderwerpen aan de orde
geweest, waarover ik u hierbij informeer.

FATF-evaluaties en voortgangsrapportages

Alle FATF - landen worden regelmatig geëvalueerd aan de hand van de 49
aanbevelingen tegen witwassen en terrorismefinanciering. De derde ronde
wederzijdse evaluaties is inmiddels volop gaande. Tijdens de afgelopen
plenaire vergadering zijn de rapporten van de Russische Federatie en
Hong Kong besproken. Een samenvatting van de evaluatierapporten is te
vinden op de website van de FATF (  HYPERLINK "http://www.fatf-gafi.org"
 www.fatf-gafi.org ). De volledige rapporten zullen eveneens binnen
enkele weken op die website worden gepubliceerd.

Wederom is gebleken dat vrijwel alle tot nog toe geëvalueerde landen
nog aanzienlijke verbeteringen in hun wetgeving moeten doorvoeren en ook
de effectiviteit van de uitvoering van de regelgeving moeten verbeteren.


Daarnaast zijn twee evaluatie rapporten besproken van de leden Qatar en
de Verenigde Arabische Emiraten van de regionale FATF stijl organisatie
voor het Midden Oosten (Menafatf). 

Daarnaast zijn de voortgangsrapportages van China, Griekenland, de
Verenigde Staten van Amerika, Denemarken, Spanje en Noorwegen
aangenomen.

Aan het einde van de plenaire vergadering is Brazilië als volgend
voorzitter van de FATF geïnstalleerd. Het daaropvolgende Nederlandse
voorzitterschap is eveneens aangenomen. Om een goede samenwerking tussen
de opeenvolgende voorzitters te bewerkstelligen, zal Nederland dit jaar
optreden als vicevoorzitter. Voorts is het door de drie opvolgende
voorzitters Groot Brittannië, Brazilië en Nederland opgestelde paper
besproken. In dit paper wordt een voorstel gedaan om de FATF standaard
en methodologie aan de hand waarvan de FATF leden en de leden van de
regionale FATS stijl organisaties worden geëvalueerd, aan te passen op
grond van de ervaringen in de derde ronde en bijvoorbeeld de
typologierapporten. Naar aanleiding van de eerste discussie in de
plenaire en de komende ronde van schriftelijk commentaar, zal in oktober
een aangepast voorstel worden besproken.     

Werkgroep Internationale Samenwerking

Deze werkgroep bespreekt en monitort de internationale samenwerking
tussen landen, ongeacht of deze aangesloten zijn bij de FATF of een van
haar regionale organisaties. Eerder heeft de FATF een persbericht doen
uitgaan, waarin gewezen wordt op de risico’s vanwege gebreken in de
anti witwas- en terrorismefinanciering wetgeving van Oezbekistan, Iran,
Pakistan, São Tomé en Príncipe, Turkmenistan en het noordelijk deel
van Cyprus. Tijdens de werkgroepvergadering zijn de reacties op het
persbericht besproken. Hoewel er vooruitgang is geboekt, bevestigt de
FATF het persbericht van februari 2008. De situatie met betrekking tot
de implementatie van beleid ter voorkoming van witwassen en
terrorismefinanciering in met name Oezbekistan en Iran baart zorgen. De
FATF zal de situatie in alle landen blijven beoordelen en zal bij de
volgende plenaire vergadering in oktober 2008 besluiten of er
aanvullende maatregelen noodzakelijk zijn om de integriteit van het
financiële stelsel wereldwijd te beschermen nu er nog onvoldoende
vorderingen in Oezbekistan en Iran zijn geconstateerd.

Werkgroep inzake Typologieën

De werkgroep, die onder voorzitterschap van Nederland en België staat, 
onderzoekt trends in de methoden en technieken die gebruikt worden bij
witwassen en terrorismefinanciering. Door praktijkgevallen te
analyseren, probeert men methoden en technieken te deduceren, die
gebruikt worden bij het witwassen. Deze typologieën worden beschreven
in een rapport dat gepubliceerd wordt op de website van de FATF. In
Nederland worden dergelijke rapporten niet alleen onder de aandacht
gebracht van de financiële sector, maar ook bij de politie en het
openbaar ministerie, zodat men op de hoogte is van mogelijkerwijs nieuwe
technieken en deze tijdig kan onderkennen.

De typologiewerkgroep heeft het onderzoek naar de kwetsbaarheden van
commerciële websites en betaalsystemen voor witwassen en
terrorismefinanciering afgerond. Als meest gevoelige vorm voor witwassen
zijn “mediated customer – to customer” website geïdentificeerd,
waar particulieren direct aan elkaar online zaken kunnen verkopen. Het
rapport laat in een aantal praktijkvoorbeelden zien hoe deze websites
kunnen worden misbruikt voor witwassen of terrorismefinanciering.

Daarnaast wil de typologiewerkgroep de functie van de FATF versterken
door de trendmatige risico’s op het terrein van witwassen en
terrorismefinanciering te monitoren. Dit onderzoek onder de naam
‘strategische monitoring’ is gebaseerd op het versterken van
risicoanalyse op nationaal niveau, het binnen de werkgroep op
regelmatige basis discussiëren over strategische risico’s op
nationaal niveau en het vervolgens vertalen hiervan naar strategische
risico’s die een wereldwijde dekking hebben. In de
werkgroepvergadering zijn de eerste resultaten besproken aan de hand van
43 ingestuurde surveys.

Van belang voor deze “strategische monitoring” is de totstandkoming
van het typologierapport risico analyse strategieën gebruikt. Dit
rapport is tijdens de werkgroep vergadering aangenomen. Het rapport
biedt landen handvatten om eigen risico analyse strategieën te
ontwikkelen. Daarbij worden enige kernelementen, zoals type data, soort
analyse (risico, dreiging of zwakheden), meting van effectiviteit van
strafrechtelijke handhaving en toezichtinstrumentarium geïdentificeerd,
die in een risico analyse strategie kunnen worden.

Het doel van het typologierapport is om het aantal nationale risico
analyses te vergroten, zodat deze kennis kan worden benut in de
wereldwijde strategische monitoring. 

Tenslotte is het onderzoek naar de financiering van proliferatie
netwerken afgerond. Het rapport geeft gedetailleerde informatie over
verschillende financieringsvormen (documentair krediet, trade finance,
open accounts) die in de internationale handel gangbaar zijn. In het
rapport is een twintigtal praktijkvoorbeelden weergegeven. Voorts
beschrijft het rapport de mogelijkheden en onmogelijkheden om het
huidige stelsel van preventieve financiële maatregelen van melden en
identificeren uit wetgeving ter voorkoming van witwassen en
terrorismefinanciering te gebruiken voor het voorkomen van proliferatie
financiering. Het rapport geeft vervolgens een aantal opties voor
aanvullende maatregelen die door de FATF kunnen worden bezien om de
waarborgen ter voorkoming van proliferatie financiering te versterken.  
    

Met name in dit onderzoek is zeer intensief samengewerkt met de private
sector. Ook in vervolg discussies over mogelijk toekomstig beleid zal
regelmatig met de private sector worden geconsulteerd. Aan alle drie nu
afgeronde onderzoeken heeft Nederland een actieve bijdrage geleverd.

Op voorstel van het Verenigd Koninkrijk wordt een onderzoek gestart naar
de witwas- en terrorismefinancieringsrisico’s in de ‘securities
sector’. De doelen van dit onderzoek zijn: a) identificatie van
risico’s verbonden aan typen effecten, betaalmethoden en
leveringskanalen; b) versterken van bewustzijn van de risico’s in de
sector; c) onderzoek van betaalmethoden en leveringskanalen; d)
identificatie van verbanden tussen effecten- en bankensector en de
mogelijke risico’s die dit oplevert; e) identificatie van mogelijke
gaten in de FATF 40+9 op dit terrein. In dit onderzoek zal op initiatief
van Nederland tevens aandacht worden gegeven aan het overboeken van
effectendepots zonder corresponderende geldstroom.

Op voorstel van Nederland wordt er tevens een onderzoek gestart naar de
mogelijkheden van witwassen via sportclubs. Het doel is informatie te
verzamelen en analyseren met betrekking tot financiële transacties,
betrokken partijen en de mogelijkheden voor witwassen (rol van
sportintermediairs, internationale transfers van sporters, investeringen
in sportclubs, gokken). Zowel de professionele als amateurclubs zullen
worden bekeken. De focus is gericht op meerdere sporten.

Werkgroep inzake Evaluaties en Implementaties

De werkgroep heeft na het eerste project over het opstellen van een
guidance voor de risicogeoriënteerde benadering voor de financiële
instellingen, vergelijkbare projecten opgezet voor de accountants,
grootwaardehandelaren, makelaars in vastgoed en trust en company service
providers. Deze vier guidance papers zijn aangenomen. De verwachting is
dat tijdens de volgende werkgroepvergadering gelijksoortige guidance
papers voor de juridische beroepsgroepen, de verzekeringssector en de
money service businesses worden afgerond.

Deze guidance papers:

ondersteunen de ontwikkeling van gemeenschappelijke visie op de inhoud
van het begrip risico georiënteerde benadering;

geven een aantal hoofdlijnen in de toepassing van de risico
georiënteerde benadering weer;

vermelden beste praktijken in de implementatie van een effectieve risico
georiënteerde benadering in wetgeving.

Tenslotte zijn er twee projectvoorstellen geïntroduceerd. Het eerste is
een Canadees voorstel om onderzoek te doen naar de mogelijkheden om het
vervolgproces nadat een land is geëvalueerd te verbeteren.

Als tweede voorstel is het Nederlands paper over de mogelijkheid om een
kosten en effectiviteit analyse te introduceren in het FATF beleid kort
besproken. Dit onderwerp is één van de prioriteiten voor het
aankomende Nederlandse voorzitterschap. Nederland leidt terzake een
projectteam. In eerste instantie zal worden gekeken of specifiek voor
het FATF een methode ontwikkeld kan worden, waarmee de kosten van het
beleid worden gemeten en voor zover mogelijk ook een indicatie van
effectiviteit van het beleid. 

In september 2008 zal een tussentijdse werkgroepvergadering worden
georganiseerd, waarin uitgebreider over deze en andere resterende
agendapunten wordt gesproken. 

Werkgroep inzake beleid Witwassen en Terrorismefinanciering 

In vervolg op de vergadering van vorige keer is het best practices paper
Trade based Money laundering besproken en aangenomen. 

Het guidance paper over de implementatie van VN resolutie 1737 met
financiële sanctiemaatregelen op Iran is geëvalueerd. Daarbij is met
name de inbreng van de private sector besproken. Vervolgdiscussies over
dit onderwerp zullen plaatsvinden op basis van de uitkomsten van het
typologierapport over Proliferatiefinanciering dat zoals hierboven
beschreven inmiddels is afgerond.

Er zal vervolgonderzoek worden gedaan naar de implementatie van Speciale
Aanbeveling III (bevriezing van tegoeden van terroristen). De resultaten
van dit onderzoek zullen in oktober verder worden besproken.

Verder heeft de EC een voorstel geïntroduceerd om de compliance van de
EU-lidstaten eenduidig te evalueren voor speciale aanbeveling 9 (Cash
couriers). Het gaat hier om een gemeenschappelijk belang van de EU
lidstaten om beoordeeld te worden als één jurisdictie. Naar aanleiding
van commentaar dat de komende maanden kan worden geleverd, zal daar in
oktober een meer fundamentele discussie over gevoerd worden. 

Volgende plenaire vergadering

De volgende plenaire vergadering zal plaatsvinden in Rio de Janeiro
begin oktober 2008. Voorafgaand aan deze plenaire zal er in september
nog een intersessionele bijeenkomst zijn in Ottawa waar verder zal
worden gesproken over het Nederlandse voorstel voor een
kosteneffectiviteitanalyse en mogelijke vervolgstappen op het terrein
van proliferatiefinanciering, zoals nieuwe guidance met betrekking tot
UNSCR 1803.

Op de website van de FATF kunnen de laatste ontwikkelingen worden
gevolgd, kan de ontstaansgeschiedenis van de FATF worden nagelezen en
treft men achtergrondinformatie aan over witwassen. Daarnaast zijn de
verschillende evaluatie- en typologierapporten er te vinden, alsmede
jaarverslagen, persberichten, links naar andere sites en vanzelfsprekend
een overzicht van de 40 aanbevelingen tegen witwassen en de 9 speciale
aanbevelingen tegen de financiering van terrorisme. Ook de Nederlandse
vertaling van de 40 aanbevelingen is op de website te vinden. Het adres
van de FATF website is: http://www.fatf-gafi.org.

De minister van Financiën,

W.J. Bos

 



Annex

Lid van de FATF zijn: Argentinië, Australië, België, Brazilië,
Canada, Denmarken, Duitsland, de Europese Commissie, Finland, Frankrijk,
Griekenland, de Gulf Co-operation Council, Hong Kong-China, Ierland,
Italië, IJsland, Japan, Luxemburg, Mexico, het Koninkrijk der
Nederlanden (Nederland, Nederlandse Antillen en Aruba), Nieuw Zeeland,
Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, de Russische Federatie, Singapore,
Spanje, Turkije, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten,
Zuid-Afrika, Zweden en Zwitserland. De Volkrepubliek China is waarnemend
lid.