Preview document (🔗 origineel)

---

 

 

Ten behoeve van het Algemeen Overleg met de Vaste Kamercommissie voor
Buitenlandse Zaken op 22 januari 2009 ter voorbereiding van de
aanstaande Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (RAZEB) willen
wij u – mede namens de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking -
informeren over de stand van zaken omtrent Gaza. Deze brief is een
aanvulling op de Kamerbrieven van 7 en 8 januari over Gaza, alsmede de
geannoteerde agenda van 19 januari 2009. 

De Minister van 

Buitenlandse Zaken,

Drs. M.J.M. Verhagen

	De Staatssecretaris voor 

Europese Zaken,

Drs. F.C.G.M. Timmermans



 

	

De RAZEB zal zich beraden over de situatie in Gaza en hetgeen nu moet
gebeuren na de stopzetting van de vijandelijkheden door Israël en Hamas
in het afgelopen weekeinde. 

Feitelijke omstandigheden in Gaza

In het weekeinde van 17 en 18 januari 2009 hebben achtereenvolgens
Israël en Hamas aangekondigd de vijandelijkheden te zullen staken.
Israël verklaarde op 17 januari bij monde van premier Olmert, dat de
doelen bereikt waren die het zich had gesteld bij aanvang van de
operatie Cast Lead en dat het vanaf 24.00h eenzijdig een eind maakte aan
de operaties in Gaza. Op 18 januari verklaarde Hamas-voorman Moussa Abou
Marzouk in Damascus dat Hamas een staakt-het-vuren van een week in acht
zal nemen, binnen welke periode Israël zich moet terugtrekken uit Gaza.
Van een duurzaam staakt het vuren is nu nog geen sprake.

In de nacht van zaterdag op zondag zijn nog een aantal raketten
afgevuurd vanuit Gaza op Israël, wat op zijn beurt leidde tot een
Israëlische gewapende reactie. Sindsdien is er in de praktijk sprake
van een door beide partijen in acht genomen, eenzijdig staakt-het-vuren.
Israël heeft zich nadrukkelijk het recht voorbehouden te reageren op
aanvallen die vanuit Gaza uitgevoerd worden, terwijl Hamas de
mogelijkheid openhoudt gewapenderhand te reageren op het verdere
verblijf van Israëlische troepen in Gaza na afloop van de gestelde
termijn van een week. Inmiddels is Israël begonnen zijn troepen terug
te trekken. 

Over het aantal slachtoffers en de omvang van de materiële schade als
gevolg van de gevechten van de afgelopen periode zijn vooralsnog slechts
initiële schattingen beschikbaar. Het Palestijnse ministerie van
gezondheid meldt ruim 1.300 dodelijke slachtoffers, maar er worden nog
steeds doden van onder het puin geborgen. Dezelfde bron spreekt van ruim
5.300 gewonden. Aan Israëlische kant zijn negen Israëlische soldaten
en vier burgers gedood. Ruim 180 burgers en een onbekend aantal
militairen zijn gewond geraakt, zie bijgaande recentste Field Update van
de VN-organisatie belast met coördinatie van humanitaire hulp (OCHA -
UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs), gedateerd 19
januari 2009.

UNRWA, ICRC en andere organisaties zijn thans bezig met een eerste
inventarisatie van de materiële schade aan onder meer huizen,
infrastructuur en medische faciliteiten. Berichten als zou de schade in
de orde van grootte van $ 2 mrd belopen zijn niet gebaseerd op
gefundeerde studies. Dat de schade bijzonder groot is, staat evenwel
vast. 

OCHA noemt een drietal prioriteiten voor verbetering van de humanitaire
situatie:

vergroting van de toegang tot Gaza voor vrachtverkeer, bulktransport
(graan en brandstof) en bouwmateriaal, vooral via de grensovergangen die
daarvoor geschikt zijn (Karni voor bulk, Sufa voor bouwmateriaal, Nahal
Oz voor brandstof)

vergroting van liquiditeit: Israël moet op regelmatige en betrouwbare
basis de leverantie van chartaal geld hervatten. Zonder dat kan het
bancaire stelsel en daarmee de economie van Gaza niet functioneren.

Vergroting van de veiligheid voor humanitaire organisaties in Gaza, met
name het onschadelijk maken van niet-geëxplodeerde munitie. 

Deze prioriteiten zullen zonder twijfel nader gepreciseerd worden in de
loop van de komende dagen, mede naar aanleiding van de bevindingen van
de humanitaire coördinator Holmes van de Verenigde Naties en de
Secretaris-generaal van de Verenigde Naties die op dinsdag 20 januari
2009 een bezoek heeft afgelegd aan Gaza. De Nederlandse
vertegenwoordiging in Ramallah heeft desgevraagd door de VN logistieke
ondersteuning geleverd voor dit bezoek. 

Recent internationaal overleg

- Sharm el Sheikh

Op zondag 18 januari 2009 vond op uitnodiging van president Mubarak in
Sharm el Sheikh een bijeenkomst plaats van de regeringsleiders van
Egypte, de Palestijnse Autoriteit (PA), Turkije, Jordanië, Duitsland,
Frankrijk, Italië, Spanje, het VK, Tsjechië (EU-Voorzitterschap),
alsmede SGVN Ban-Ki Moon, de SG van de Arabische Liga Amr Moussa en
Eurocommissaris Ferrero-Waldner. Aansluitend hebben de Europese
deelnemers een bezoek afgelegd aan Jeruzalem, op uitnodiging van premier
Olmert.

President Mubarak beoogde met deze ‘consultatieve bijeenkomst’
enerzijds de contouren te verkennen van de voorwaarden voor een duurzaam
staakt-het-vuren en anderzijds  manieren te bespreken waarop humanitaire
hulp Gaza kan gaan bereiken. Partijen hebben de noodzaak om te komen tot
een spoedige implementatie van VN-Veiligheidssraadresolutie 1860
onderstreept. Egypte kondigde aan medio februari een humanitaire
donorconferentie in Cairo te willen organiseren. De EU-deelnemers
maakten kenbaar te streven naar veilige grenzen voor Israël en Egypte
te willen bijstaan in de verbetering van de controle op de grenzen,
teneinde wapensmokkel in de toekomst tegen te gaan. Zij herbevestigden
te streven naar de oprichting van een democratische en levensvatbare
Palestijnse staat en spraken hun steun uit voor de Palestijnse president
Abbas. Het vredesproces moet volgens hen voortgezet worden, mede op
basis van het Arabische Vredesinitiatief, hetgeen zij ook hebben gezegd
tegen premier Olmert. 

Het overleg in Sharm el Sheikh heeft niet geleid tot gemeenschappelijke
verklaringen of positiebepalingen. Afzonderlijke deelnemers hebben na
afloop de eigen positie nader geschetst. Zo heeft de Franse president
zich na afloop van de bijeenkomst uitgesproken voor de spoedige
organisatie van een brede vredesconferentie over het Midden-Oosten. Voor
Nederland geldt dat de wens van de betrokken partijen om het
Annapolis-proces te hervatten voorop staat. Wel is Nederland van mening
dat de huidige situatie vraagt om een intensivering van het
Annapolis-proces. 

- Arabische wereld

De Arabische landen zijn verdeeld. Een aantal landen, aangevoerd door
Syrië (en Iran), pleit voor onmiddellijke beëindiging van alle
contacten met Israël en het intrekken van het Arabische
Vredesinitiatief. De ‘gematigden', waaronder Egypte en Saoedi-Arabië,
willen zover niet gaan en kiezen feitelijk voor het intensiveren van het
MOVP. De verdeeldheid werd onder meer duidelijk op de verschillende
toppen die de afgelopen week hebben plaatsgevonden. 

- VN

De Algemene Vergadering van de VN heeft in een bijzondere zitting op 15
en 16 januari een resolutie aangenomen die strekt tot ondersteuning van
de internationale bemiddelingspogingen om te komen tot een
staakt-het-vuren. Nederland heeft met de overige EU-lidstaten voor deze
resolutie gestemd. In een nationale stemverklaring heeft de Nederlandse
delegatie kenbaar gemaakt dat Nederland voorstander is van onafhankelijk
onderzoek naar alle gevallen waarin VN-organisaties of internationaal
erkende hulporganisaties zoals het Rode Kruis of de Rode Halve Maan,
twijfelen of het gebruikte geweld in dit conflict past binnen de
verplichtingen en randvoorwaarden die het internationale humanitaire
recht aan het gebruik van geweld stelt. Daarmede heeft de regering een
eerste invulling gegeven aan de motie van de leden Van Dam en Haverkamp
(referte kamerstuk 23 432, nr. 277). Hierop wordt een vervolg gegeven
met een brief aan de Secretaris-Generaal van de VN, waarin dit expliciet
wordt bevestigd.

Europees vervolgtraject

Op woensdag 21 januari zal een werkdiner plaatsvinden van EU-Ministers
met de Israëlische Minister Livni over de wijze waarop de EU kan
bijdragen aan de bestendiging van het staakt-het-vuren. Verwacht wordt
dat het Voorzitterschap en de andere deelnemers aan de bijeenkomsten in
Sharm el Sheikh en Jeruzalem zullen uiteenzetten hoe voortgebouwd kan
worden, op hetgeen daar is besproken. Op zondag 25 januari zal een
werkdiner plaatsvinden van EU-ministers met de Ministers van
Buitenlandse Zaken van Egypte, Jordanië, Turkije en de PA. Ook daar zal
nader worden gesproken over de bijdrage die de EU kan leveren aan het
behoud van het staakt-het-vuren. Nederland en Denemarken zullen aandacht
vestigen op hun initiatief dat voorziet in een actieve bijdrage van de
EU hieraan (zie onder).

De RAZEB zal, naar verwacht, de volgende dag hierop in zijn besprekingen
voortgaan en met name aan de orde stellen hoe de EU het beste kan
bijdragen aan een permanent staakt-het-vuren, waarbij alle facetten aan
de orde komen:

leniging van directe humanitaire noden

preventie van wapen- en munitiesmokkel

heropening van de Gazaanse grenzen op basis van het Agreement on
Movement and Access van 2005

mogelijkheden voor duurzame wederopbouw in Gaza en 

hervatting van het vredesproces, in nauwe samenwerking met de andere
kwartetpartners.

Stand van zaken Nederlands-Deens initiatief / Nederlandse inzet

De hoofdlijnen van de Nederlandse inzet zijn niet veranderd sinds het
vorige overleg met de Kamer over Gaza (Algemeen Overleg van 9 januari en
VAO van 14 januari 2009). Voorop staat het belang dat Nederland hecht
aan een zorgvuldige afstemming van standpunten in EU-verband. Dit staat
niet in de weg aan de Nederlandse ambitie om actief bij te dragen aan
het scheppen van de juiste voorwaarden voor het vredesproces in het
Midden-Oosten. 

Op zondag 18 januari 2009 hebben de Deense en Nederlandse ministers van
Buitenlandse Zaken hun aanbod herhaald in een brief aan hun ambtgenoten
van Israël, Egypte en de PG, met een kopie aan de EU-lidstaten
(bijgevoegd). Nederland en Denemarken willen hiermee hun betrokkenheid
onderstrepen en EU aanmoedigen tot snelle actie.

Nederland en Denemarken denken daarbij bijvoorbeeld aan de reactivering
en verbetering van de effectiviteit van de grensmissie EUBAM Rafah. Dit
initiatief past in de gedachtenvorming over samenhangende, zichtbare en
effectieve EU-bijdragen. Punten die Nederland bij de mogelijke
uitbreiding van het mandaat van EUBAM Rafah aan de orde wil stellen,
betreffen:

 

het effectief tegengaan van wapensmokkel via tunnels en over zee, 

het effectief optreden tegen vermoedens van smokkel en 

mogelijke uitbreiding van de territoriale werkingssfeer van de missie
naar andere grensovergangen.

In haar opstelling jegens Hamas zal de regering zich baseren op de door
uw Kamer aangenomen motie-Voordewind  (kamerstuk 23 432 nr. 275) en de
regeringsreactie op het WRR-rapport nr. 73 "Dynamiek in islamitisch
activisme” van 5 juli 2007 (kamerstuk 30 800 VI nr. 115).

Ten slotte geldt dat de regering blijft hechten aan een passende
invulling van de versterkte relatie tussen de EU en Israël, waartoe was
besloten tijdens de EU-Israël Associatieraad van juni 2008. Israël en
de Europese Commissie zijn – zoals bekend – overeengekomen om de
technische gesprekken over invulling van de intensivering van de
betrekkingen op dit moment op te schorten. Dit staat evenwel los van de
versterkte politieke dialoog die ook een onderdeel is van de
intensivering. Nederland acht deze van groot belang teneinde Israël er
toe te blijven aanzetten actief bij te dragen aan de vervulling van de
voorwaarden voor een vreedzame regeling van het conflict in het
Midden-Oosten.





VERTROUWELIJK	Pagina   PAGE   \* MERGEFORMAT  4  van 4



	Pagina   PAGE   \* MERGEFORMAT  5  van 5





Aan de Voorzitter van de

Y Kamer der Staten-Generaal

Binnenhof Y

Den Haag



Datum	21 januari 2009

Betreft	Midden-Oosten/Gaza - informatie t.b.v. AO RAZEB van 22 januari
2009



	Pagina   PAGE   \* MERGEFORMAT  1  van 5



Directie Noord Afrika en Midden-Oosten  



  DOCPROPERTY  L_REFERENCE  \* MERGEFORMAT  Onze Referentie 

dam-042/09











Directie Noord Afrika en Midden-Oosten

Bezuidenhoutseweg 67

2594 AC Den Haag

Postbus 20061

Nederland  IF    DOCPROPERTY "BZ_UseCountry"  N ="Y" "  DOCPROPERTY
"L_HomeCountry"  Nederland " ""  

  DOCPROPERTY  L_HOME_URL  \* MERGEFORMAT  www.minbuza.nl 

 

 

  DOCPROPERTY  L_PROCESSOR  \* MERGEFORMAT  Contactpersoon 

  DOCPROPERTY  SIG_NAME  \* MERGEFORMAT  David Zeverijn 

T	+31703485185

F	+31703486639

dam-mo@minbuza.nl



  DOCPROPERTY  L_REFERENCE  \* MERGEFORMAT  Onze Referentie 

dam-042/09

  DOCPROPERTY  L_YREFERENCE  \* MERGEFORMAT  Uw Referentie 

  DOCPROPERTY  L_ENCLOSURES  \* MERGEFORMAT  Bijlage(n) 

3