Preview document (🔗 origineel)

---

  FORMTEXT  Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit 

  FORMTEXT  Directie Landbouw 

  FORMTEXT  Bezuidenhoutseweg 73 

Postadres:   FORMTEXT  Postbus 20401 

  FORMTEXT  2500 EK  's-Gravenhage 

Telefoon:   FORMTEXT  070 - 3786868 

Fax:   FORMTEXT  070 - 3786100 











  FORMTEXT  De Voorzitter van de Tweede Kamer 

  FORMTEXT  der Staten-Generaal 

  FORMTEXT  Postbus 20018 

  FORMTEXT  2500 EA  's-GRAVENHAGE 

  FORMTEXT        

  FORMTEXT        

  FORMTEXT        

  FORMTEXT        

  FORMTEXT        

  FORMTEXT  28 januari 2009 	  FORMTEXT        	  FORMTEXT 
DL/2009/205 	  FORMTEXT  29 januari 2009 

  FORMTEXT  Kamervragen over dieronvriende-      lijke
verdovingsmethodes  	  FORMTEXT        	  FORMTEXT 
      

Geachte Voorzitter,

Hierbij stuur ik u de antwoorden op de vragen van het lid Van Velzen
(SP) over dieronvriendelijke verdovingsmethodes met CO2 toegepast bij de
slacht van varkens.

1

Bent u bekend met de schokkende beelden van experimenten van de
Universiteit Zürich waarbij varkens en biggen geconfronteerd werden met
CO2 gas, zoals die te zien zijn op de website van Varkens in Nood? 1)
Deelt u de mening dat hier sprake is van vermijdbare en dus
onaanvaardbare pijn en of lijden? Zo nee, waarom niet? Deelt u de mening
dat niet voldaan wordt aan de voorwaarden voor CO2 bedwelming in de
Richtlijn die juist zijn opgesteld om te kunnen garanderen dat voldaan
wordt aan de eis dat "dieren elke vermijdbare pijn of elk vermijdbaar
lijden wordt bespaard"? Zo nee, waarom niet?

Ja.

Op basis van deze beelden van een dierproef in 1997 uit Zwitserland kan
er geen oordeel gevormd worden of de proef voldoet aan de voorwaarden in
de Richtlijn. Overigens komt de proefsituatie niet overeen met de
praktijksituatie in Nederland.

2, 3, 4 en 5

Is het waar dat het bedwelmen van varkens en biggen bij slachterij VION
in een afgesloten ruimte plaatsvindt? Op welke wijze kan de VWA toezicht
houden op deze bedwelming, nu er geen direct zicht nog camerazicht is op
het bedwelmingsproces? 

Bent u bereid om, zolang bedwelming met CO2 wordt toegestaan,
cameratoezicht ten bate van het adequaat kunnen controleren door de VWA,
in de bedwelmingsruimte voor te schrijven? Zo nee, waarom niet? 

Deelt u de mening dat de VWA niet voldoet aan het gestelde in artikel 8
van de Richtlijn 93/119/EG van de Raad van 22 december 1993: 'De
slachthuizen worden geïnspecteerd en gecontroleerd onder
verantwoordelijkheid van de bevoegde autoriteit, die te allen tijde
vrije toegang moet hebben tot alle delen van het slachthuis ten einde
erop toe te kunnen zien dat deze richtlijn in acht wordt genomen'? 2) Zo
nee, op welke wijze denkt u dat de VWA aan dit artikel 8 dat vrije
toegang tot alle delen van het slachthuis voorschrijft, voldoet, wetende
dat juist dit deel zich 'onzichtbaar' afspeelt? 

Herinnert u zich mijn eerdere vragen en uw eerdere antwoorden over
bedwelmingsmethodes, waarbij u aangaf dat u een werkgroep van
wetenschappers zou vragen de noodzakelijkheid om de dieren ook visueel
te kunnen beoordelen tijdens het bedwelmen mee te nemen in hun
beoordeling van de richtlijn 93/119/EG? 3) Kunt u aangeven wat de
resultaten zijn van deze werkgroep en wat hun beoordeling is?

Ja, het bedwelmen van varkens en biggen bij slachterij Vion vindt plaats
in een afgesloten ruimte. 

Er bestaat daarbij de mogelijkheid om korte tijd tijdens het bedwelmen
de dieren visueel te beoordelen via een deurtje bovenin de
bedwelmingskamer. Op onder andere deze wijze kan de VWA toezicht houden
op deze bedwelming. Van deze mogelijkheid was mijn ambtsvoorganger ten
tijde van de beantwoording van de vragen die gesteld zijn op 27 oktober
2006 (Vergaderjaar 2006-2007, Aanhangsel van de handelingen, nr. 425)
nog niet op de hoogte. 

Overigens hoeft er geen directe relatie te zijn tussen de mate van
bewusteloosheid en de visueel waarneembare symptomen. Zo is er
bijvoorbeeld ook geen relatie tussen het bewegingsloos en het
bewusteloos zijn van een dier. Een bewegingsloos dier dat visueel niet
reageert op pijnprikkels, kan wel degelijk, als hij niet tevens
bewusteloos is, de toegediende pijn ervaren. Voor het oog lijkt het dan
dat het dier geen pijn meer heeft. Ook het omgekeerde kan waar zijn: het
kan visueel lijken of de dieren ongerief ervaren terwijl de dieren wel
buiten bewustzijn zijn. Een belangrijk voorbeeld hiervan zijn
spiertrekkingen. Deze ongecontroleerde spierbewegingen treden specifiek
op na bewustzijnsverlies en hebben geen betekenis voor het dierenwelzijn
maar wekken wel een suggestie van ongerief.

Van groot belang voor het dierenwelzijn is dat er geen storingen
optreden in de aanvoer van de vastgestelde gasmengels. Hiervoor dient
het alarmsysteem dat aangeeft wanneer een wijziging in het gasmengsel
optreedt. Daarnaast registreert het bedwelmingssysteem exact de
gasconcentraties in tijd waardoor ook achteraf nauwkeurig het verloop
beoordeeld kan worden. 

Indien onverhoopt de gasconcentratie toch zou afwijken en de dieren
onvoldoende bedwelmd uit de bedwelmingsruimte zouden komen, zal dit door
het personeel direct waarneembaar zijn. 

Het alarmsysteem, de registratie en de visuele beoordeling van de dieren
nadat ze uit de bedwelmingskamer komen, zijn effectiever dan het op
afstand beoordelen van de dieren via een camera. Ik zal daarom
cameratoezicht niet gaan verplichten.

De VWA heeft te allen tijde vrije toegang tot alle delen van het
slachthuis, daarmee wordt voldaan aan het gestelde in de Richtlijn.

6

Bent u bekend met het wetenschappelijk onderzoek 4) dat in 2007 in
Spanje werd gedaan naar het bedwelmen met CO2 met als conclusie 'Alle
varkens hebben tijdens de blootstelling aan hoge concentraties CO2
(>70%) ademnood (aantoonbaar door hijgen) en vertonen een heftige afkeer
tegen de CO2, doordat zij proberen te ontsnappen tot aan het moment dat
de bewusteloosheid is ingetreden. Dit is onomstotelijk bewijs dat
aantoont dat bij CO2 bedwelming het dierenwelzijn in geding is.'? 

Bent u ondanks de beelden en dit wetenschappelijk onderzoek van mening
dat artikel 3 van de Richtlijn (dieren dient elke vermijdbare opwinding
of pijn of elk vermijdbaar lijden te worden bespaard) goed wordt
uitgevoerd?

Ja. Het gaat er juist om dit ongerief tot een minimum te beperken. De
bedwelmingsmethode vormt hierbij een belangrijk maar niet het enige
onderdeel wat bepalend is voor het dierenwelzijn voor en tijdens het
doden. Andere belangrijke onderdelen zijn het verzamelen en het
vervolgens opdrijven van de dieren naar de dodingsplaats. Dit geheel van
factoren dient bij het oordeel betrokken te worden om te kunnen bepalen
in hoeverre een bepaalde methode wel of niet voldoet. Ik verwijs
hiervoor ook naar mijn antwoord op de vragen 9 en 10 die gesteld zijn op
27 oktober 2006 (Vergaderjaar 2006-2007, Aanhangsel van de handelingen,
nr. 425). Zo is bijvoorbeeld het grote voordeel bij gasbedwelming dat de
dieren niet gescheiden worden maar in hun groep bij elkaar blijven.

7

Bent u bereid opnieuw onderzoek te doen naar de bedwelmingsmethode
toegepast door Vion? Zo nee, waarom niet? 

Nee. De gasbedwelmingsmethode zoals die toegepast wordt bij VION is een
Europees goedgekeurde methode die voldoet aan de criteria uit de
regelgeving. Wel heb ik onderzoek laten uitvoeren naar de toepasbaarheid
van andere mogelijk meer dierwelzijnsvriendelijkere gasconcentraties.
Ondanks het feit dat het nu toegepaste gasmengsel voldoet aan de
voorwaarden, houdt dit niet in dat er bij nieuwe inzichten geen
verbeteringen mogelijk zouden kunnen zijn. Het onderzoek is bijna
afgerond. Ik verwacht dat de resultaten voor 1 april bekend kunnen
worden gemaakt. 

8

In hoeverre zijn economische overwegingen doorslaggevend bij het 
toestaan van de CO2 bedwelmingsmethode? Welk onderzoek toont aan dat
deze methode in overeenstemming is met de voorschriften van de
Richtlijn? 

Economische overwegingen zijn niet doorslaggevend. Leidend bij het
goedkeuren van een bedwelmingsmethode is het voldoen aan de eisen uit de
regelgeving. Ik zal nagaan welk onderzoek ten grondslag ligt aan de
gasbedwelmingsmethode. 

DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN 

VOEDSELKWALITEIT,

G. Verburg

1)	Trouw, 28 januari 2009: “Doet de pijnbestrijding pijn?” en
website Stichting Varkens in Nood

2)	Richtlijn 93/119/EG van de Raad van 22 december 1993

3)	Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2006-2007, nr. 425

4)	Velarde et al., 2007





Datum	Kenmerk	Paraaf:	Vervolgblad

  REF datum  \* MERGEFORMAT  29 januari 2009 	  REF onskenmerk  \*
MERGEFORMAT    DL/2009/205    	  PAGE  \* MERGEFORMAT  4 



                                                                        
                    

Directie Landbouw



















uw brief van	uw kenmerk	ons kenmerk	datum





	onderwerp	doorkiesnummer	bijlagen