Preview document (🔗 origineel)

---

Hierbij bied ik u de antwoorden aan op de schriftelijke vragen van het
lid Van Gent (GroenLinks) over de vervuiling van de koraalriffen van
Bonaire met als kenmerk 2080906860 die werden ingezonden op 3 december
2008. De vragen werden mede gesteld aan de minister van
Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. De vragen hebben
echter voornamelijk betrekking op problemen met het oppervlaktewater.
Daarom beantwoord ik deze vragen mede namens de staatssecretaris van
Verkeer en Waterstaat. 

DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES,

drs. A.Th.B. Bijleveld-Schouten

2008Z08349 / 2080906860

Vragen van het lid Van Gent (GroenLinks) aan de staatssecretaris van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de minister van
Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer over de
vervuiling van de koraalriffen van Bonaire. (Ingezonden 3 december 2008)

1

Kent u het bericht 1) dat voor Bonaire binnen enkele jaren een
ecologische ramp dreigt als de koraalriffen op Bonaire niet snel in
bescherming worden genomen?

Antwoord

Ja.

2

Is het waar dat het lozen van afvalwater schade aan de koraalriffen
toebrengt? Welke gevolgen zal de verdwijning van de koraalriffen voor
het toerisme van Bonaire hebben?

Antwoord

Op Bonaire blijkt uit observaties van de Stichting Nationale Parken
Bonaire (STINAPA Bonaire) dat de kwaliteit van het koraalrif in het
Bonaire National Marine Park in het afgelopen decennium is teruggelopen.
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat algengroei als gevolg van de
toename van de concentratie nutriënten in het kustwater één van de
belangrijkste redenen is van dit verval. Op langere termijn is sprake
van een risico op onomkeerbare schadelijke effecten aan het mariene
milieu. De toename van de concentratie nutriënten in het zeewater is
een directe consequentie van het ontbreken van
waterzuiveringfaciliteiten en riolering op Bonaire. Er is tevens sprake
van in zee spoelend regenwater dat is verontreinigd met nutriënten en
sediment, wat bijdraagt aan de achteruitgang van de riffen. De
koraalriffen zijn voor Bonaire van groot belang, omdat de economie op
het eiland sterk afhankelijk is van duurzame inkomsten uit duiktoerisme.

3

Wat vindt u ervan dat de in aanbouw zijnde zuiveringsinstallaties niet
alleen extreem duur zijn, maar ook nog qua capaciteit aanmerkelijk
tekort schieten en dat er volgens onafhankelijke deskundigen goedkopere
en betere alternatieven voorhanden zijn? Bent u bereid om deze betere
alternatieven te laten onderzoeken?

Antwoord op vraag 3 en 5

Het Land Nederlandse Antillen heeft in 2002 het Duitse ingenieursbureau
Dorsch Consult opgedragen om een Masterplan inclusief
haalbaarheidsstudie en financieringsvoorstel op te stellen voor het
Bonaire Waste Water Treatment Plant (WWTP) project. Het project betreft
de aanleg van een waterzuiveringsinstallatie en bijbehorend
rioleringsstelsel in het kustareaal rond Kralendijk. In dit gebied, de
zogenaamde ‘sensitive zone’, bevinden zich ongeveer 1600 individuele
huishoudens, circa 110 commerciële ondernemingen en het overgrote deel
van de hotels. Doel van het project is om significant bij te dragen aan
de reductie van nutriëntenlozingen in het kustwater van Bonaire.
Oplevering en ingebruikneming van de zuiveringsinstallatie en het
rioleringsstelsel is gepland in 2011.

Naar aanleiding van een kritische interne review van het Masterplan is
in 2003 door zowel de Landsregering van de Nederlandse Antillen als de
Europese Commissie geconcludeerd dat het projectdesign deugdelijk en
correct was. In 2004 is vervolgens door het UNESCO-IHE Instituut voor
Water en Educatie een onderzoek gedaan naar alternatieve oplossingen,
die mogelijk goedkoper en/of effectiever konden zijn. Tevens is door
Alterra een onderzoek gedaan naar de hoeveelheid nutriënten die na
zuivering nog worden geloosd in zee. Op basis van deze onderzoeken is
door de Landregering van de Nederlandse Antillen en de Europese
Commissie op economische en ecologische gronden besloten om de keuze
voor een centrale waterzuiveringsinstallatie met bijbehorend
rioleringsstelsel te handhaven. Wel is een zogenaamde ‘derde trap’
aan het ontwerp van de zuiveringsinstallatie toegevoegd, om de
hoeveelheid nutriënten die worden geloosd in zee verder te reduceren
tot proporties die overeenkomen met in de jaren zeventig gemeten
waarden. De capaciteit van de installatie is hiervoor voldoende.

Aangezien er reeds in 2004 uitgebreid onderzoek is gedaan naar mogelijk
alternatieven, zal ik dit niet wederom laten onderzoeken. Ik acht het nu
van het grootste belang dat de waterzuiveringsinstallatie zo snel
mogelijk in werking treedt.

4

Bent u het eens met de in dit bericht aangehaalde deskundigen dat de
koraalriffen er slechter aan toe zijn dan verwacht en dat de lozing van
afvalwater in zee onmiddellijk moet worden gestopt? Zo ja, welke
maatregelen en op welke termijn, neemt u om verdere schade aan de
koraalriffen op Bonaire te stoppen? 

Antwoord

Het is van belang dat de concentratie nutriënten in het kustwater van
Bonaire zo snel mogelijk afneemt. Het bestuurscollege van Bonaire heeft
recent ingestemd met een in overleg met STINAPA opgesteld Actieplan
Afvalwater Bonaire. In dit plan is het voorstel opgenomen om
vooruitlopend op de realisatie van het WWTP project een tijdelijke
afvalwaterzuiveringsinstallatie neer te zetten. Hiermee kan de lozing
van afvalwater op zee reeds op korte termijn worden gereduceerd om
verdere aantasting van het koraalrif te voorkomen. De geraamde kosten
bedragen ca € 800.000 euro. Door het eilandsbestuur is aan Nederland
het verzoek gedaan om te bezien of financiering van de installatie uit
het WWTP budget mogelijk is. Het streven van het Ministerie van Verkeer
en Waterstaat is om dit in te passen. Begin 2009 zal daarom tussen het
eilandsbestuur van Bonaire en het ministerie van Verkeer en Waterstaat
worden besproken of, en zo ja onder welke voorwaarden, een tijdelijke
zuiveringsinstallatie integraal kan worden ingepast in de scope van het
WWTP project.

5

Op welke wijze ondersteunt u Bonaire in het tegengaan van
milieuvervuiling in het algemeen en de bescherming van de koraalriffen
in het bijzonder? 

Antwoord

Zie antwoord bij vraag 3 en het terzake gestelde in de Besluitenlijst
BES bestuurlijk overleg van 20 november 2008.

1) ‘Rioolwater lozen moet nu stoppen. Zonder onmiddelijk ingrijpen
zijn riffen van Bonaire definitief verloren’, Antilliaans Dagblad 1
december 2008





  DOCPROPERTY  Datum_kop  \* MERGEFORMAT  Datum 

  DOCPROPERTY  Datum  \* MERGEFORMAT  6 februari 2009 

  DOCPROPERTY  Kenmerk_kop  \* MERGEFORMAT  Kenmerk 

  DOCPROPERTY  Kenmerk  \* MERGEFORMAT  2009-0000010308 







  DOCPROPERTY  Rubricering  \* MERGEFORMAT   

  DOCPROPERTY  Rubricering  \* MERGEFORMAT   	Pagina   PAGE   \*
MERGEFORMAT  2  van   NUMPAGES   \* MERGEFORMAT  4 







  DOCPROPERTY  Directie  \* MERGEFORMAT   

  DOCPROPERTY  Onderdeel  \* MERGEFORMAT  DGKB / Koninkrijksrelaties 

  DOCPROPERTY  Bezoekadres  \* MERGEFORMAT  Schedeldoekshaven 200

2511 EZ  Den Haag 

  DOCPROPERTY  Postadres  \* MERGEFORMAT  Postbus 20011

2500 EA  Den Haag 

  DOCPROPERTY  InternetAdres  \* MERGEFORMAT  www.minbzk.nl 

  DOCPROPERTY  Contactpersoon_kop  \* MERGEFORMAT  Contactpersoon 

  DOCPROPERTY  CPNaam  \* MERGEFORMAT  drs. J.H.T. Bandsma  

  DOCPROPERTY  T_kop  \* MERGEFORMAT  T    DOCPROPERTY  CPTel  \*
MERGEFORMAT  (070) 426 8195 

  DOCPROPERTY  CPEmail  \* MERGEFORMAT   



  DOCPROPERTY  Kenmerk_kop  \* MERGEFORMAT  Kenmerk 

  DOCPROPERTY  Kenmerk  \* MERGEFORMAT  2009-0000010308 

  DOCPROPERTY  UwKenmerk_kop  \* MERGEFORMAT   

  DOCPROPERTY  UwKenmerk  \* MERGEFORMAT   

  DOCPROPERTY  Bijlagen_kop  \* MERGEFORMAT   

  DOCPROPERTY  AantalBijl  \* MERGEFORMAT   







  DOCPROPERTY  Retouradres_kop  \* MERGEFORMAT  > Retouradres   
DOCPROPERTY  Retouradres  \* MERGEFORMAT  Postbus 20011 2500 EA  Den
Haag 

  DOCPROPERTY  Rubricering  \* MERGEFORMAT   

  DOCPROPERTY  Aan  \* MERGEFORMAT  De voorzitter van de Tweede Kamer
der 

Staten-Generaal

Postbus 20018

2500 EA  Den Haag 



  DOCPROPERTY  Datum_kop  \* MERGEFORMAT  Datum 	  DOCPROPERTY  Datum 
\* MERGEFORMAT  6 februari 2009 

  DOCPROPERTY  Onderwerp_kop  \* MERGEFORMAT  Betreft 	  DOCPROPERTY 
Onderwerp  \* MERGEFORMAT  Uw schriftelijke vragen met kenmerk
2080906860 



  DOCPROPERTY  Rubricering  \* MERGEFORMAT   	Pagina   PAGE   \*
MERGEFORMAT  1  van   NUMPAGES   \* MERGEFORMAT  4