[overzicht] [activiteiten] [ongeplande activiteiten] [besluiten] [commissies] [geschenken] [kamerleden] [kamerstukdossiers] [open vragen]
[toezeggingen] [stemmingen] [verslagen] [šŸ” uitgebreid zoeken] [wat is dit?]

Aanvullende lijst van vragen over het rapport "Monitoring verwerving Joint Strike Fighter"

Lijst van vragen

Nummer: 2009D14545, datum: 2009-03-25, bijgewerkt: 2024-02-19 10:56, versie: 1

Directe link naar document (.DOC), link naar pagina op de Tweede Kamer site.

Gerelateerde personen:

Onderdeel van zaak 2009Z05555:

Preview document (šŸ”— origineel)


Lijst van vragen - totaal

Kamerstuknummer	:	31300-9

Vragen aan	:	Regering

Commissie	:	Defensie



Nr	Vraag	Blz

van	

tot

1	Bent u bereid het prijspeil 2009 te berekenen voordat de Kamer besluit
over de aanschaf van testvliegtuigen? Zo nee, waarom niet?	0	 

2	Bent u bereid om alsnog vraag 9 te beantwoorden, aangezien deze niet
beantwoord is?	0	 

3	Bent u (in antwoord op uw antwoord op vraag 7) bereid nu al een
exactere schatting te geven, omdat de uitstapkosten ook relevant zijn
indien besloten wordt niet mee te doen aan testfase? Wanneer zal de
Kamer de jaarrapportage ontvangen? Wanneer gaat u in op de knelpunten
zoals de Algemene Rekenkamer (ARK) die formuleert?

Welke bedragen zullen er in de komende begrotingen per jaar uitgetrokken
worden voor het project vervanging F-16? Welke bezuinigingen levert het
niet meedoen aan de testfase op?	0	 

4	Kunt u de vragen 17 en 41 graag alsnog beantwoorden?	0	 

5	Waarop baseert u de stelling dat consortium buy en dergelijke
constructies zullen leiden tot meer prijs- en productiestabiliteit? Wat
is de exacte stand van zaken met betrekking tot de consortium buy?
Wanneer zijn wie bij elkaar gekomen en wat is er voorgesteld? Wat heeft
Nederland voorgesteld?	0	 

6	Klopt het dat er momenteel nog steeds testen gedaan worden met de
prototypes om het geluidseffect van de vliegtuigen te meten? Welk effect
zal dit hebben op de huidige tijdslijn?	0	 

7	Om hoeveel vacatures gaat het exact in uw antwoord op vraag 25?	0	 

8	Wanneer is de site survey op de vliegbasis Volkel voorzien? Wat wordt
er onderzocht tijdens een dergelijke survey? Is er een verslag van? Kan
deze met de Kamer gedeeld worden? Waarom zouden de eerste F-35ā€™s op
Leeuwarden gestationeerd worden? Wat is hier de ratio achter?	0	 

9	Kunt u vraag 39 graag alsnog beantwoorden, ook met het oog op het
commentaar van de Amerikaanse rekenkamer, de Government Accountability
Office (GAO)?	0	 

10	Waarom heeft het kabinet geen appreciatie gegeven over het
PriceWaterhouseCoopers-rapport inzake de werkgelegenheid door deelname
aan de F-35 toen dit rapport aan de Kamer werd gestuurd?	0	 

11	Kunt u vraag 40 alsnog beantwoorden in prijspeil 2008? Wanneer is de
berekening voor het prijspeil 2009 bekend? Is inmiddels de exacte
stuksprijs bekend? Stuurt u die informatie aan de Kamer? Met welk bedrag
is de onzekerheidsopslag verhoogd? Wat wordt bedoeld met stijging
commonality cv-variant?	0	 

12	Is de motor inbegrepen bij de kale stuksprijs?	0	 

13	Bent u bereid bij uw Amerikaanse collega bewindspersonen te
informeren in hoeverre zij toestemming zouden geven om de
NAVO-kernwapentaak met een ander dan een Amerikaans vliegtuig uit te
oefenen? Zo nee, waarom niet?	0	 

14	Kunt u vraag 49 graag alsnog beantwoorden?	0	 

15	Over welke kosten heeft u het in uw antwoord op vraag 51? Bent u
bereid om dan ook in uw antwoord de hoogte van de kosten op te nemen?
Welke hoge kosten gaan gepaard met ā€˜van de plank kopenā€™?	0	 

16	Kunt u aangeven en toelichten waarom het afdrachtpercentage van 10,3%
naar 10,1% is gegaan?	0	 

17	Kunt u voor de Production & Sustainment Memorandum of Understanding
(MoU) die als subset van de Production, Sustainment and Follow-on
Development (PSFD) MOU eind 2006 is afgesloten, aangeven wat de concrete
status is van Denemarken en Turkije die vooralsnog niet hebben
ondertekend? Gaat u de tekst van de subset voorleggen aan de Kamer? 	0	 

18	Bent u voornemens om zoals het monitoringsrapport stelt ā€œOok de
kosten die buiten de projectdefinitie vallen, maar wel gerelateerd zijn
aan de verwerving van de Joint Strike Fighter (JSF)ā€ op eenzelfde
wijze eenvormig weer te geven in uw brieven naar de Kamer? 	0	 

19	Wat is u actie op de opmerking: ā€œDe Auditdienst Defensie merkt op
dat betrouwbaarheid van de gegevens die de projectorganisatie hanteert
beperkt isā€? 	0	 

20	Bent u van mening dat wanneer broninformatie is ā€œgebaseerd op
schattingen en veronderstellingenā€ dit bevestigt hoezeer de JSF-casus
onzeker en op drijfzand is gebaseerd, en het wenselijk is eerst
zekerheid en meer betrouwbare gegevens te verkrijgen? 	0	 

21	Hoe ziet u in dit licht de opmerking van de Pentagon materieelchef
John Young in een intern memo van 16 januari 2009 (waarin hij o.a.
stelt: ā€œHelaas, is de JSF ook het programma dat de lijst aanvoert bij
alle kostengroei analysesā€¦met een totale kostengroei van US$ 69
miljard (boven de oorspronkelijke US$ 229 miljard). De JSF
ontwikkelingskosten zijn gegroeid met US$ 16 miljard en 38% hoger dan
geschat in 2001ā€)? Hoe ziet u in dit licht de volgende stelling van
John Young over informatie inzake kosten waarop de kandidatenevaluatie
uit 2001 is gebaseerd die heeft geleidt tot de beslissing tot deelname
aan de ontwikkeling van de JSF: ā€œTo be clear, the future of the JSF
cost growth was largely written in 2001 when budget an pricing decisions
were made in 2001 based on the inadequate knowledge gained from the JSF
technology demonstratorsā€? En hoe beschouwt u het door John Young
vastgestelde risico van overlap tussen testen en productie, of zoals
Young het stelt: ā€œto spend a little more in the early development,
prototype phase to be more knowledgeable buyers and to avoid paying more
than expected later because we lacked a mature understanding of the
design as we moved to final development and productionā€? 	0	 

22	Wat is het concrete resultaat van de site survey op de vliegbasis
Leeuwarden gehouden in het najaar van 2008? 	0	 

23	Wat waren de kosten van de site survey? Hadden deze kosten niet
bespaard kunnen worden tot na het bekend worden van de definitieve
uitkomst van de kandidatenvergelijking? Is een dergelijke site survey
gedaan voor de F-16 Block 60 en Saab Gripen NG? Zo nee, waarom niet? Is
het juist dat de aanpassingen voor de 270 volt voorziening alleen
noodzakelijk zijn voor de F-35? Is het juist dat de aanpassingen voor de
nieuwe onderhoudshangaar alleen noodzakelijk zijn voor de F-35 (en
beslist niet voor de F-16 Block 60 en Saab Gripen NG)? Zijn deze
overwegingen meegenomen in de kandidatenvergelijking? Waarom zijn de
vragen over infrastructuur wel opgenomen in de Request For Iinformation
(RFI) van 1999 en waarom niet in de questionnaire? Wie heeft de
beslissing genomen deze de vragen over infrastructuur weg te laten uit
de questionnaire van mei 2008? Sinds wanneer is bekend dat voor
motoronderhoud van de JSF meer ruimte nodig is en dat een 270 volt
installatie nodig is?	0	 

24	Bent u nog steeds van mening dat men meer moet uitgaan van de
gegevens van het JSF Program Office (JPO) en het Pentagon i.p.v.
gegevens van de GAO? 	0	 

25	Welke orders verwacht u, behoudens de nog onzekere order van Israƫl,
tot 2019, d.w.z. de voor Nederland relevante contractperiode? Welke
concrete aanwijzingen zijn daarvoor? 	0	 

26	Bent u van mening dat er eerst goede, gedegen en betrouwbare
informatie moet zijn voordat er een beslissing genomen kan worden over
verdere deelname aan het JSF-project of de aankoop van testtoestellen,
zeker wanneer over het verwervingsbudget in het rapport  van de ARK is
gesteld dat ā€œde auditdiensten van Defensie en Economische Zakenā€¦
geen uitspraak kunnen doen.ā€? 	0	 

27	Waarom legt u de vinger niet bij de beperkte waarde van de kale
kostprijs als maatstaf voor begrotingscalculaties? Waarom geeft u niet
aan dat de Amerikaanse begrotingsgegevens een bodem aangeven en dat dit
als maatstaf in ieder geval betrouwbaarder is als ondergrens in
calculaties en als vergelijkingsmaatstaf?	0	 

28	Wat is uw mening over de berichtgeving in The Jerusalem Post dat de
prijs rond de US$ 100 miljoen uitkomt, in plaats van de eerder genoemde
US$ 50-60 miljoen per toestel? 	0	 

29	Waarom gaat u niet in op de problematiek inzake de verlening van de
System Development and Demonstration (SDD) fase met zowel gevolgen voor
de defensiebegroting (prijs, onzekerheid, enz.) als voor de business
case? Waarom gaat u niet in op het risico dat extra kosten gemoeid zijn
met het schuiven van kosten van Block 3 naar Block 4? Wat is de invloed
van deze verlenging op het totale ontwikkelingsbudget van het JSF
project? Wat betekent deze verlenging voor de business case orders? Wat
betekent deze verlenging voor de mogelijkheid een ā€œmulti year priceā€
te hebben, waar de Amerikaanse wetgeving verbiedt om voorafgaand aan het
einde van een SDD-traject multi-year orders te plaatsen en dus
multi-year prijzen af te geven? Welke kosten zijn gemoeid met de
upgrade, buiten de SDD fase vallend, voor upgrade van Block 3 naar Block
4, 5 en 6? Was dit in 2002 voorzien? Was dit in het voorjaar van 2008
voorzien? Is aan Nederland ook een extra bijdrage gevraagd voor de SDD
fase?	0	 

30	Hoe kunt u het ontstane gat in de Initial Operational Test &
Evaluation (IOT&E) fase van ā‚¬ 100 miljoen uitleggen? Kunt u een detail
berekening geven? Is het mogelijk om, alvorens akkoord te gaan met het
contract voor het eerste testtoestel, een gegarandeerde ā€œnot to
exceedā€ prijs voor het tweede toestel te ontvangen? 	0	 

31	Welke concrete regeringsdocumenten en concrete voorstellen vanuit het
JPO zijn er over de consortium buy? Betekent het hanteren van een
ā€œconsortium buy prijsā€ dat er aanvankelijk geen fictieve prijs meer
betaald wordt die later, aan het eind van de ā€˜lijnā€™ verrekend wordt?
Met hoeveel ontwikkelpartners is overeenstemming bereikt om de
ā€œconsortium buy prijs methodiekā€ te hanteren? Wanneer valt er wat
dit betreft een beslissing? Welke landen staan niet alleen positief
tegenover het invoeren van een ā€œconsortium buy prijsā€, maar willen
zich er ook voor inzetten? Wat is als dit niet doorgaat het effect op
het budget? Heeft doorrekening plaats gevonden van diverse scenarioā€™s?
	0	 

32	Wat vindt u van de berekening van de ARK inzake uitstapkosten en bent
u bereid om de aanbeveling uit te voeren om deze in het komende
beslissingstraject door te rekenen en mee te nemen in de totale
afweging? 	0	 

33	Houdt u, ondanks de overduidelijke aanwijzingen van het tegendeel,
nog steeds vast aan de nu al jaren zo overduidelijk onzekere grondslag
van 4500 te produceren toestellen? Gaat u de Kamer een overzicht
verstrekken per land, verwachte order, tijdsperiode en verwacht aantal
van harde uitstaande JSF productieorders en van verwachte orders in de
toekomst, inclusief onderbouwing met bronmateriaal?	0	 

34	Staat u nog steeds achter de conclusies in het PriceWaterhouseCoopers
rapport inzake de business case? Zo nee en ja, waarom?	0	 

35	Acht u het aan uzelf of aan de Kamer te oordelen over uitvoerigheid
van aan de Kamer gezonden informatie en de toegevoegde waarde van een
halfjaarlijkse rapportage over het project Vervanging F-16?	1	 

36	Hoe reƫel acht u een projectbudget dat gebaseerd is op niet-bindende
informatie?	1	 

37	Op basis van welke aannames, welk onderzoek of welke gegevens wordt
gesteld dat de orders voor de Nederlandse industrie 'waarschijnlijk'
zouden afnemen wanneer besloten wordt deelname aan de ontwikkeling van
de SDD te staken? En zou ditzelfde gelden wanneer deelname aan de SDD
wel wordt afgerond, maar verdere deelname aan volgende fasen zal worden
gestaakt?	3	 

38	Wat wordt bedoeld met 'aanzienlijk' hogere uitstapkosten? Waar moet
rekening mee worden gehouden?	3	 

39	Acht u het aan uzelf of aan de Kamer te bepalen wanneer het relevant
is de uitstapkosten van het JSF project te weten?	3	 

40	Bent u alsnog bereid een exacte berekening van de uitstapkosten,
waarin alle door uzelf opgesomde handelingen zijn verwerkt, te maken? Zo
nee, waarom niet?	3	 

41	Kunt u de stelling onderschrijven dat het voor de Kamer, gezien het
feit dat er tot op heden slechts gerekend is met niet-bindende
prijsinformatie, relevant is op dit moment al te weten wat de exacte
uitstapkosten zullen zijn van beƫindiging van Nederlandse deelneming
aan zowel de SDD als de PSFD-fase? Zo nee, waarom niet?	3	 

42	Kan alsnog de vraag beantwoord worden of het kabinet de opvatting van
de ARK deelt dat in de informatievoorziening naar de Kamer meer aandacht
besteed kan worden aan knelpunten in de projectorganisatie? 	4	 

43	Kan alsnog, zoals door de Kamer verzocht, in een overzicht worden
voorzien van door het kabinet waargenomen knelpunten in de
projectorganisatie, zonder hierbij te verwijzen naar de nog te ontvangen
jaarrapportage? Zo nee, waarom niet? 	4	 

44	Uit welk concreet door uw ministerie gevoerde beleid, anders dan
beleid direct voortkomend uit de afspraken uit het coalitieakkoord zoals
de actualisering van de kandidatenvergelijking, blijkt dat door de
projectorganisatie Vervanging F-16, in tegenstelling tot de constatering
van de ARK, weldegelijk rekening wordt gehouden met mogelijke gevolgen
van een uiteindelijke keuze voor een vervanging van de F-16 Ɣnders dan
door de JSF? 	4	 

45	Kunt u aangeven wanneer er in februari 2007, na de totstandkoming van
het coalitieakkoord waarin is vastgelegd dat er opnieuw een
kandidatenvergelijking zal plaatsvinden, voor het eerst contact is
opgenomen met de producenten (Eurofighter, Rafale, Saab) van
jachtvliegtuigen anders dan de JSF? 	4	 

46	Kunt u een nadere specificatie geven van de manier waarop de
personele bezetting in het project Vervanging F-16 verbeterd is? Op
welke manier heeft dit er in 2008 toe bijgedragen dat projectrisico's
zijn verminderd?	4	5

47	Hoe is volgens u te verklaren dat, ondanks het gegeven dat het
kabinet de mening van de ARK deelt dat het van belang is dat de kosten
van het project Vervanging F-16 zo volledig mogelijk, transparant en
onderling vergelijkbaar aan de Tweede Kamer worden gepresenteerd, de ARK
dit jaar opnieuw constateert dat op dit punt verbeteringen mogelijk
zijn? 	5	 

48	In hoeverre is er, na de verschijning van het meest recente rapport
van de GAO 'Accelerating Procurement before Completing Development
Increases the Government's Financial Risk', reden om het tot op heden
begrote budget voor de exploitatie van de mogelijk door Nederland aan te
schaffen F-35A toestellen voor de gehele levensduur van de toestellen
bij te stellen?	5	 

49	Kan de Kamer uiterlijk vĆ³Ć³r 1 april a.s. inzage krijgen in de
actualisering van de ā€œlevensduurkostenā€ voor 85 aan te schaffen
JSF-toestellen (F-35A) gebaseerd op de prognoses van de laatste
GAO-rapportages (waaronder de rapportage met als kenmerk 09-303),
uitgaande van een levensduur van 8000 uur over 30 jaar, inclusief de
tussentijdse vervangingen van de motoren vanwege de verwachte beperkte
levensduur, en afgezet tegen de oorspronkelijke begroting van deze
kosten uit 2001, zowel voor de begrote totalen als per vlieguur? Kunt u
hier tevens een toelichting op geven?

Kunnen daarbij ter vergelijking ook dezelfde kosten aangegeven worden
die de United States Airforce voor deze levensduurkosten van de F-35 A
toen hanteerde en nu hanteert?

Welke gevolgen zou dit hebben voor de meerjarenbegroting van Defensie en
de nu lopende Verkenningen?	5	 

50	In hoeverre zal in het nog te verschijnen D-document waarin een
analyse wordt gemaakt van de levensduurkosten inclusief
exploitatiekosten van de vervanger van de F-16, voor alle onderdelen die
hierin worden opgenomen, gebruik worden gemaakt van bindende informatie?
	6	 

51	Acht u het verwonderlijk dat Lockheed Martin, gezien haar positie als
producent, een voortrekkersrol speelt in de totstandkoming van een
consortium buy? Waarop baseert u dat er in zowel Australiƫ als
Nederland politieke steun voor een dergelijke constructie 'nadrukkelijk
aanwezig' is? 	7	 

52	Gaat met de inhuur van extern personeel ook een verhoging van het
projectbudget gepaard? Zo ja, om welke verhoging gaat het? 	8	 

53	Kan alsnog de vraag worden beantwoord of er op Nederlandse
luchtmachtbases ook site surveys zijn gehouden om te beoordelen of deze
bases geschikt zijn voor toestellen anders dan de JSF, wat de reden
hiervoor is, en wat dit zegt over de vooringenomenheid bij Defensie? Zo
nee, waarom niet?	8	 

54	Bent u bereid in de toekomst, in het kader van volledige
informatievoorziening en transparantie, wanneer u informatie verschaft
over kosten behorende bij het project Vervanging F-16 en het project
Verwerving JSF, bij deze kosten te vermelden of deze zijn verkregen op
basis van bindende, dan wel niet-bindende informatie? Zo nee, waarom
niet? 	9	 

55	Waarom is, bij de verzending van het PriceWaterhouseCoopers-rapport
naar de Kamer, niet door uw ministerie of dat van Economische Zaken
opgemerkt dat PriceWaterhouseCoopers er ten onrechte vanuit is gegaan
dat Turkije het MoU voor deelname aan de P&S-fase zou hebben
ondertekend? 	9	 

56	Kunt u het gevonden 'evenwicht' tussen de lage totale kosten en
projectrisico's die samenhangen met de overlap tussen test- en
productiefase nader specificeren?	10	 

57	Kunt u nader toelichten waarom u de risico's van de huidige
inrichting van de Low Rate Initial Production (LRIP) fase 'aanvaardbaar'
acht? Op basis van welke argumenten, metingen of gegevens wordt een
risico al dan niet 'aanvaardbaar' geacht? Door wie?	10	 

58	Kan worden voorzien in een uitputtende lijst van alle wapens welke op
de JSF worden geĆÆntegreerd en gecertificeerd? Kan ook worden voorzien
in een uitputtende lijst van (onderdelen van) wapens en/of munitie die
wel op de F-16 gebruikt kunnen worden en niet op de F-35? Zo nee, waarom
niet?	11	 

59	Gaat u, samen met het Nationaal Instituut voor Vliegtuigontwikkeling
en Ruimtevaart (NIVR), nog steeds uit van een totaalproductie van 4500
toestellen van de JSF?	13	 

60	Kunt u het verschil duiden tussen 'uiteindelijk afdrachtpercentage',
'vastgesteld afdrachtpercentage', 'aangepast afdrachtpercentage' en in
de business case 'herijkt afdrachtpercentage'?	13	 

61	Bent u nog steeds van mening dat de volgtijdelijkheid in het
coalitieakkoord, waarin is vastgelegd dat een contracttekening voor de
aanschaf van testtoestellen pas zal geschieden na de herijking van de
business case, losgelaten kan worden? Zo niet, wat heeft u tot een nieuw
inzicht gebracht?	13	 

62	Kan uit uw antwoord op vraag 64 worden geconcludeerd dat u er al
vanuit gaat dat in 2010 het kabinet de F-35 als opvolger van de F-16 zal
kiezen, aangezien u al rekening houdt met de bestelsystematiek van de
F-35?	14	 



 Jerusalem Post, 8-2-2009, blz. 3; "Sky-high price of US fighter jet
endangers Israeli purchase"

  FILENAME  Document8 		  PAGE  5 /  NUMPAGES  5