Preview document (🔗 origineel)

---

                                                                        
                                     27 oktober 2010 

Aan: De leden van de Vaste Kamercommissie BZK

Van: Ard van der Steur (VVD-fractie)

Betreft: Toekomst- en Onderzoeksagenda Tweede Kamer 2011: stemmen in het
buitenland. 

TOEKOMST- EN ONDERZOEKSAGENDA TWEEDE KAMER 2011: stemmen in het
buitenland 

De VVD-fractie heeft voorgesteld een onderzoek in te stellen naar de
gang van zaken met betrekking tot het stemmen in het buitenland. Vast
staat dat zich al jaren ernstige problemen voordoen bij het stemmen in
het buitenland en dat dit proces eenvoudiger moet, waardoor elke
Nederlander van zijn democratisch recht gebruik kan maken. Tijdens de
procedurevergadering van 7 oktober jl. heeft de Kamercommissie BZK dit
voorstel overgenomen. Hieronder volgt een uitwerking van het
onderzoeksvoorstel.  

Relevantie – breedte betrokkenheid samenleving

Het kiesrecht is één van de pijlers van onze parlementaire democratie.
Iedere Nederlander moet, ongeacht of deze in Nederland of in het
buitenland woonachtig is, zijn of haar stem voor de Tweede Kamer en het
Europees Parlement kunnen uitbrengen, en wel op een zodanige manier dat
gegarandeerd wordt dat een ieder van het stemrecht gebruik kan maken en
dat dit met zo min mogelijk rompslomp gepaard gaat. De democratie is
immers gebaat bij een zo hoog mogelijke opkomst, dus ook van de
Nederlanders in het buitenland. 

ReIevantie - impact op betrokkenen in de samenleving

De procedure voor het stemmen in het buitenland wordt door de
stemgerechtigden als zeer omslachtig ervaren. Eerst moet iemand
registratieformulieren invullen en daarna nog eens een stembiljet.
Vervolgens blijkt dan keer op keer dat zich bij het stemmen in het
buitenland vele problemen voordoen, zoals:

door een productiefout van een leverancier ontvangt een aantal kiezers
een blanco stembiljet, waardoor er geen stem kan worden uitgebracht;

het laat ontvangen van stembiljetten dan wel het niet ontvangen van
stembescheiden;

het versturen van stembiljetten naar het laatst bekende adres in
Nederland in plaats van naar het adres in het buitenland;

het versturen van biljetten naar verkeerde adressen;

onjuiste informatievoorziening van de kant van de overheid richting de
stemgerechtigden in het buitenland;

trage post in het buitenland.

De relevantie van het niet, niet tijdig of niet volledig gebruik kunnen
maken van dit grondrecht hoeft niet verder te worden onderbouwd.  

De uitvoering van het “stemmen in het buitenland” wordt thans
verzorgd door de gemeente Den Haag. De vraag is of deze dienst van de
gemeente Den Haag  daarvoor voldoende geëquipeerd is en of deze
werkzaamheden niet elders zouden moeten worden ondergebracht
(bijvoorbeeld bij het ministerie van BZK c.q. de Kiesraad). In ieder
geval moet worden onderzocht hoe de uitvoering door de gemeente Den Haag
in de praktijk verloopt en wat er moet worden veranderd.  

Urgentie

De laatste verkiezingen voor de Tweede Kamer hebben op 9 juni 2010
plaatsgevonden; de laatste verkiezingen voor het Europees Parlement
waren juni vorig jaar. Normaal gesproken zijn de volgende verkiezingen
voor de TK in 2015 en voor het EP in 2014. Dit lijkt nog ver weg, maar
om een eenvoudiger procedure voor het stemmen in het buitenland te
ontwikkelen die het stemgeheim afdoende waarborgt en dit in de wet vast
te leggen is tijd nodig. Wetswijziging is een tijdrovend proces. Het is
dus zaak om tijdig met het onderzoek te beginnen en in kaart te brengen
welke problemen bij de huidige systematiek een rol spelen en om te
kijken naar een oplossing voor het probleem. Als tijdig wordt begonnen,
moet het mogelijk zijn om binnen deze Kamerperiode een adequate
wetswijziging tot stand te brengen. Hierbij kan dan ook gebruik worden
gemaakt van de door de regering toegezegde evaluatie.    

Motivering

Gelet op het grote belang van het kiesrecht, de Tweede Kamer heeft daar
immers in hoge mate mee te maken, is het zaak dat de Tweede Kamer zelf
de gerezen problemen onderzoekt, onderzoekt hoe de uitvoering door de
gemeente Den Haag in de praktijk gaat en nagaat welke mogelijkheden tot
vereenvoudiging van het proces van stemmen in het buitenland er zijn.
Dit proces raakt alle partijen c.q. fracties. 

Ook voor Nederlanders in het buitenland moet het kiesrecht maximaal zijn
gewaarborgd. Het kiesrecht is immers een grondrecht. Daar komt bij dat
de groep Nederlanders in het buitenland (ongeveer 500.000) een grote
invloed op de uitkomst van de verkiezingen heeft. Het raakt dus alle
partijen die aan de verkiezingen deelnemen, het raakt ons parlement en
het raakt onze democratie. Het is hierbij van belang zowel de problemen
uit het verleden te analyseren als oplossingen te identificeren voor de
toekomst.   

Uitvoerbaarheid

Het onderwerp “stemmen in het buitenland” is qua breedte goed te
overzien: 

in kaart brengen huidige procedure (volgt uit de Kieswet en Kiesbesluit
en wellicht uitvoeringsregelingen);

problemen benoemen (er zijn vele ervaringen);

alternatieven voor het stemmen in het buitenland ontwikkelen;

eventueel uit die alternatieven een keuze maken.  

Het moet daarom mogelijk zijn om dit onderzoek binnen één jaar af te
ronden. 

Toegang tot informatie over het stemmen in het buitenland moet via het
ministerie van BZK, de Kiesraad, de gemeente Den Haag en eventueel
ervaringsdeskundigen gemakkelijk te verkrijgen zijn. Ook zouden
hoogleraren en wetenschappers, ook op het terrein van ICT, kunnen worden
benaderd. 

Het beslag op personele en financiële middelen is thans moeilijk in te
schatten, maar de verwachting is dat dit beslag beperkt zal zijn.     

 PAGE    

 PAGE   1