Preview document (🔗 origineel)

---

23645, nr. 391	Uitzetten NVB per 23 december 2010 in Fryslân

VERSLAG (Schriftelijk overleg)

Vastgesteld op 24 november 2010

Binnen de vaste commissie voor Infrastructuur en Milieu hebben de
fracties van VVD, PvdA, CDA, SP, en GroenLinks de behoefte om enkele
vragen en opmerkingen voor te leggen over de brief van de minister van
Infrastructuur en Milieu d.d. 23 november 2010 inzake het uitzetten van
het Nationaal Vervoerbewijs (NVB) per 23 december 2010 in Fryslân. 

De voorzitter van de commissie

J.F. Snijder-Hazelhoff

De adjunct-griffier van de commissie

L. Tijdink

Algemeen

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van het besluit om het
Nationaal Vervoerbewijs (NVB) per 23 december 2010 in de provincie
Fryslân /Friesland (hierna: Fryslân) uit te zetten. De leden van de
VVD-fractie zijn voorstander van het uitzetten van het NVB in Fryslân
als daar geen grote problemen meer zijn voor de reizigers. 

De leden van de PvdA-fractie merken op dat uit de brief van de minister
blijkt dat het Regionaal Overleg Consumentenorganisaties Openbaar
Vervoer (ROCOV) Fryslân en de gedeputeerde staten van Fryslân positief
zijn over de afschaffing van het NVB in Fryslân. De leden van de
PvdA-fractie zijn van mening dat een groot draagvlak voor de
OV-chipkaart van evident belang is voor een succesvolle uitrol van de
kaart in Nederland. Deze leden hechten daarom veel waarde aan de mening
van de consumentenorganisaties en de vervoerders. Desalniettemin hebben
deze leden nog een aantal kritische vragen. Deze zijn verderop in dit
verslag verwerkt.

De leden van de CDA-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van
het voornemen van de minister om de strippenkaart in Fryslân af te
schaffen per 23 december 2010. 

De leden van de SP-fractie zijn meer dan verbaasd over het voornemen van
de minister van Infrastructuur en Milieu om vanaf 23 december de
strippenkaart af te schaffen in de provincie Fryslân. Alle negatieve
gevolgen van deze beslissing komen volgens deze leden namelijk volledig
op het bordje van de reiziger terecht. En die negatieve gevolgen van het
verplichten van de OV-chipkaart zijn volgens de leden van de SP-fractie
talrijk, in ieder geval dusdanig talrijk dat de minister een aantal
weken geleden nog besloot om in diverse regio’s in Oost-Nederland geen
toestemming te verlenen om de strippenkaart af te schaffen. Een goed
besluit waartoe de leden van de SP-fractie ook luid hebben opgeroepen.
Deze leden vragen waarom de minister nu wel toestemming geeft om deze
slechte OV-chipkaart in Fryslân te verplichten.

Voor de leden van de SP-fractie is de conclusie duidelijk: net als in
Drenthe, Overijssel, Gelderland, Limburg, de Stadsregio Arnhem-Nijmegen
en op heel veel andere plekken in Nederland, zijn er ook in Fryslân nog
te veel problemen met de OV-chipkaart. Dat de minister besloot naar de
Tweede Kamer te luisteren en in al die andere regio’s de strippenkaart
niet af te schaffen, verdient volgens deze leden lof. Maar het is
onbegrijpelijk dat ze een paar weken later, zonder structurele
verbeteringen en oplossing van de geconstateerde problemen, besluit om
in Fryslân diezelfde gebrekkige OV-chipkaart wel te verplichten. Dit is
naar de mening van de leden van de SP-fractie meten met twee maten en
daarmee zwalkend beleid. Deze leden vragen de minister om toe te zeggen
de strippenkaart voorlopig nergens af te schaffen en daarmee de
OV-chipkaart nog nergens te verplichten. De minister moet volgens de
leden van de SP-fractie eerst verder gaan met het verbeteren van de
kaart, zodat deze eindelijk voordelen gaat bieden voor de reiziger. Dan
zullen de reizigers volgens deze leden de OV-chipkaart vanzelf gaan
gebruiken. Daar is geen zweep voor nodig! De leden van de SP-fractie
zullen de minister dankbaar zijn als ze toezegt nog nergens – dus ook
niet in Fryslân – de OV-chipkaart te verplichten. En vooral ook de
reiziger!

De leden van de fractie van GroenLinks vinden het onverstandig het NVB
in Fryslân per 23 december 2010 uit te zetten en vraagt de minister van
Infrastructuur en Milieu haar besluit daartoe te herroepen. Los van het
standpunt van deze leden dat de OV-chipkaart voorlopig sowieso beter
naast de strippenkaart zou kunnen bestaan om zichzelf te bewijzen, zijn
de specifieke omstandigheden in Fryslân volgens deze leden zodanig dat
een dergelijk besluit wel tot grote problemen moet leiden. 

Relatie met landelijke invoering OV-chipkaart 

De leden van de VVD-fractie zijn van mening dat het NVB pas kan worden
uitgezet wanneer de belangrijkste problemen rondom de OV-chipkaart zijn
opgelost. Deze leden vragen wanneer de problemen rondom het dubbele
opstaptarief en de problemen waarmee blinden en slechtzienden kampen,
zullen zijn opgelost. Zij vragen tevens waarom de minister er niet voor
kiest het NVB pas uit te zetten nadat de bevindingen en aanbevelingen
van de Commissie Meijdam zijn geïmplementeerd.

De leden van de PvdA-fractie vragen om helderheid over de problemen met
het dubbele opstaptarief. Deze leden vragen daarbij wat de omvang van
dat probleem is in Fryslân en welke afspraken daar in dit kader tussen
de vervoerders zijn gemaakt over de afhandeling. Deze leden vragen
tevens hoe de compensatieregeling voor de reizigers er concreet uitziet
en hoe vaak hiervan gebruik wordt gemaakt.

De problemen die de leden van de SP-fractie zien bij de invoering van de
OV-chipkaart, zijn voor een groot gedeelte landelijk. De leden van de
SP-fractie wijzen in dit verband op de dubbele opstaptarieven, de
problemen met vervangende OV-chipkaarten, de problemen met het laden van
het reisrecht, het sterk teruggelopen aanbod van kaartjes en
kortingsmogelijkheden, de gebrekkige transparantie van gemaakte reizen
en de kosten van die reizen, de hoge aanschafkosten van de OV-chipkaart,
de problemen met verkeerde haltebepalingen, het grote aantal technische
storingen, de problemen met grensoverschrijdende reizen, de veiligheid
van de kaart met betrekking tot fraude en kraak, de voorzieningen voor
blinden en slechtzienden, het veel te vaak misgaan van transacties
waarbij de reiziger de gehele € 4,- kwijt is en zo kunnen de leden van
de SP-fractie nog een paar A-4tjes vol schrijven. Deze problemen zijn
nog altijd niet opgelost, sterker nog; in een aantal gevallen is er
volgens deze leden nog geen enkele oplossing in zicht. Dit betreft
landelijke problemen, dus ook in Fryslân. De leden van de SP-fractie
wil graag een reactie van de minster op al deze genoemde problemen en
een overzicht van hoe deze problemen in Fryslân blijkbaar opgelost
zijn, nu de strippenkaart daar afgeschaft wordt. 

Daarnaast zijn de leden van de SP-fractie verbaasd dat de minster nu al
dit besluit neemt, terwijl de Commissie Meijdam nog moet beginnen met
het lang beloofde onderzoek. Deze leden vragen wanneer deze commissie nu
eindelijk met haar onderzoek begint en wanneer de minister haar adviezen
verwacht. De leden van de SP-fractie vragen tevens of de minister hun
mening deelt dat een dergelijke commissie mosterd na de maaltijd is, als
die haar eerste resultaten en uitspraken pas oplevert nadat de minister
half Nederland al een gebrekkige OV-chipkaart heeft opgedrongen.

Volgens de leden van de fractie van GroenLinks zou de OV-chipkaart een
echte servicekaart moeten zijn, die louter bijdraagt aan het gemak voor
de reiziger. Die ambitie wordt op dit moment volgens deze leden bij
lange na niet waargemaakt, wat een reden was voor toenmalig minister
Eurlings om een commissie in te stellen onder leiding van dhr. Meijdam,
die onder meer onderzoekt hoe de rijksoverheid meer grip kan krijgen op
het oplossen van de problemen die de introductie van de OV-chipkaart
hebben opgeleverd. De leden van de fractie van GroenLinks vragen of het
niet voor de hand ligt om de adviezen van deze commissie af te wachten,
alvorens verdere onomkeerbare stappen te zetten.

Reizen van en naar omliggende gebieden

De leden van de VVD-fractie vragen wanneer het probleem waar reizigers
tegenaan lopen wanneer zij van Groningen of Drenthe naar Fryslân (en
vice versa) reizen, zal zijn opgelost. Deze leden zijn van mening dat
het NVB pas daarna in Fryslân kan worden uitgezet. 

De leden van de PvdA-fractie wijzen erop dat in Groningen en Drenthe de
introductie van de OV-chipkaart ‘tot nader order’ is uitgesteld,
waardoor het reizen voor mensen met een OV-chipkaart daar wordt
bemoeilijkt. Deze leden vragen wanneer de OV-chipkaart in Groningen en
Drenthe wordt geïntroduceerd.

De leden van de CDA-fractie hebben bezorgd kennisgenomen van de
mededeling van het OV-bureau Groningen Drenthe, dat de bussen van Qbuzz
nog niet op afzienbare termijn voorzien zullen zijn van lezers voor de
OV-chipkaart. Deze leden vragen of deze informatie nog invloed heeft op
de beslissing van de minister om de strippenkaart op 23 december 2010
uit te zetten in Fryslân. Zij vragen of de minister contact gehad heeft
met de lokale consumentenorganisaties, nadat bekend werd dat in de
treinen in Fryslân mogelijk niet en in de bussen van Qbuzz zeker niet
gebruik kan worden gemaakt van de OV-chipkaart. Zo ja, wat waren de
uitkomsten van dit overleg? Indien dit overleg nog niet heeft
plaatsgevonden, gaan de leden van de CDA-fractie er van uit dat de
minister de lokale consumentenorganisaties alsnog consulteert alvorens
zij tot een definitief besluit komt. Voor de leden van de CDA-fractie
staat voorop dat de reizigersbelangen primair worden vertegenwoordigd
door de reizigersorganisatie. 

De leden van de CDA-fractie hebben altijd het uitgangspunt gehad dat de
strippenkaart in een regio pas kan worden afgeschaft als al het openbaar
vervoer in die regio de OV-chipkaart accepteert. In het geval van
Fryslân hebben deze leden echter brede steun gezien voor het afschaffen
eind december. Daarom kan de CDA-fractie hiermee akkoord gaan, mits deze
steun ook met inachtneming van de huidige situatie nog onveranderd groot
is.

De leden van de SP-fractie vragen of het waar is dat er op de Fryske
waadeilannen (Friese Waddeneilanden) niet gereisd kan worden met de
OV-chipkaart en dat daar ook na een volledige landelijke invoering van
de OV-chipkaart allerlei papieren kaarten zullen worden gebruikt. Zo ja,
vanwaar dan de haast om op het vasteland wel alle papieren kaartjes te
verbieden? Deze leden vragen hoe de keuze voor structureel gebruik van
papieren kaartjes op de Friese eilanden strookt met het gewenste
eindbeeld dat er in heel Nederland uiteindelijk gereisd moet kunnen
worden met de OV-chipkaart. Maakt de minister nu structurele
uitzonderingen voor de Fryske waadeilannen? Is dit geen selectief
beleid, waarbij de minister wel luistert naar de wensen met betrekking
tot uitzonderingen van vervoersbedrijven, maar niet naar diezelfde
wensen van een zeer groot aantal reizigers? De leden van de SP-fractie
vragen om heel duidelijke antwoorden op bovenstaande vragen.

Ook de leden van de fractie van GroenLinks wijzen erop, dat de
introductie van de OV-chipkaart in Groningen en Drenthe voorlopig niet
aan de orde is. Uiteraard bestaat er in het noorden veel
reizigersverkeer tussen de provincies Fryslân, Drenthe en Groningen.
Niet voor niets wees volgens deze leden de commissie Kist erop, dat bij
de wijziging van het systeem in een concessiegebied rekening moet worden
gehouden met de situatie in de omliggende concessiegebieden. De leden
van de fractie van GroenLinks vragen waarom de minister deze wijze raad
in de wind heeft geslagen. Een reiziger die in Groningen opstapt met een
strippenkaart, moet bij een overstap in Fryslân verder met een
OV-chipkaart. De leden van de fractie van GroenLinks vragen welk
reizigersgemak de minister denkt te dienen met het creëren van deze
situatie. Deze leden vragen verder of het niet zonder meer de voorkeur
zou verdienen om de drie noordelijke provincies als één vervoersgebied
te zien (vergelijkbaar met Oost-Nederland) en deze drie
concessiegebieden dus op hetzelfde moment op de OV-chipkaart te laten
overstappen.

 

Regionaal spoor

De leden van de VVD-fractie constateren dat de OV-chipkaart tot op heden
nog niet geïntroduceerd is op het regionale spoor in Fryslân. Deze
leden vragen of het zeker is dat reizigers in december met de
OV-chipkaart op dat regionale spoor kunnen reizen. Zij vragen waarom de
minister, zolang er problemen zijn, niet voor een dubbel systeem kiest,
waarbij zowel de OV-chipkaart als de strippenkaart kan worden gebruikt.

Ook de leden van de PvdA-fractie constateren dat Arriva de OV-chipkaart
nog moet introduceren op het regionale spoor in Fryslân. Deze leden
vragen wanneer dat zal gebeuren. 

De leden van de SP-fractie wijzen op een aantal problemen dat zich
specifiek in Fryslân voordoet. Zo vragen deze leden of het waar is dat
er in diverse treinen in Fryslân nog niet gereisd kan worden met de
OV-chipkaart. Zij vragen de minister om een duidelijk overzicht te geven
van alle (regionale) spoorlijnen binnen Fryslân of deels binnen
Fryslân, waar nog niet gereisd kan worden met de OV-chipkaart. Zij
vragen de minister om daarbij voor elke lijn te vermelden wanneer daar
wel met de OV-chipkaart gereisd zal kunnen worden. Verder vragen zij
wanneer er op het spoor in de omliggende provincies met de OV-chipkaart
gereisd zal kunnen worden. De leden van de SP-fractie vragen of de
minister hun opvatting deelt, dat er geen sprake is van een logisch
reisgebied voor de OV-chipkaart als in Fryslân het papieren kaartje
afgeschaft wordt.

De leden van de fractie van GroenLinks verbazen zich erover dat de
minister weinig oog heeft voor de complicatie dat de OV-chipkaart op dit
moment niet gebruikt kan worden op de decentrale spoorlijnen. Een
reiziger die van de trein en de bus gebruik maakt, wordt daardoor alsnog
met twee systemen opgezadeld. Deze leden constateren dat de minister
weliswaar hoopt dat de OV-chipkaart de komende maanden ook in de
regionale treinen van Arriva ingevoerd zal worden, maar daarvoor geen
garanties geeft. Bovendien leert volgens deze leden de ervaring elders,
dat een ‘ingroeiperiode’ hoogst noodzakelijk is om kinderziekten uit
het systeem te krijgen. De leden van de fractie van GroenLinks vragen
zich af welk reizigersgemak de minister denkt te dienen op dit punt.

Incomplete transacties

De leden van de PvdA-fractie constateren dat het percentage incomplete
transacties met de OV-chipkaart in sommige regio’s hoog is. Dit was
reden voor minister Eurlings om het afschaffen van de strippenkaart in
Oost-Nederland uit te stellen van 18 november 2010 tot op zijn vroegst 1
februari 2011. De leden van de PvdA-fractie vragen een overzicht van de
percentages incomplete transacties in Fryslân en Oost-Nederland,
afgezet tegen die in de stadsregio's Rotterdam en Amsterdam ten tijde
van het uitzetten van het NVB aldaar. 

Deze leden van de fracties van PvdA, SP en GroenLinks vragen allen welk
percentage incomplete transacties er wordt gehanteerd als criterium bij
het besluit om een regio toestemming te geven om het NVB af te schaffen.

De leden van de SP-fractie vragen om een maandelijks overzicht van het
percentage incomplete transacties in Fryslân van de afgelopen twee
jaar, gespecificeerd naar vervoersbedrijf.

De leden van de fractie van GroenLinks willen graag van de minister
weten hoe zij het, naar het oordeel van de fractieleden veel te hoge,
percentage incomplete transacties in Fryslân waardeert. Connexxion laat
3,15% incomplete transacties aantekenen, Qbuzz zelfs 4%. De leden van de
fractie van GroenLinks herinneren zich dat haar ambtsvoorgang Eurlings
in de hoge percentages incomplete transacties bij vervoersbedrijven in
Oost-Nederland juist aanleiding zag om het NVB daar voorlopig te
behouden. Die percentages lagen volgens deze leden nota bene beduidend
lager dan de Friese cijfers. Zij vragen de minister waarom zij zich nu
kennelijk van een ander beoordelingcriterium bedient. 

Overig

De leden van de fractie van GroenLinks vragen of het waar is dat op de
‘schooldienstlijnen’ 521 en 513 van Qbuzz ook nu nog geen apparatuur
aanwezig is voor het gebruik van de OV-chipkaart. Zo ja, is de minister
het met de fractie van GroenLinks eens dat dit voorbeeld illustreert dat
zelfs de uitrolfase in Fryslân nog niet is afgerond en het dus veel te
vroeg is om al tot het afschaffen van het NVB in die provincie over te
gaan?

		  PAGE  4