Preview document (🔗 origineel)

---

VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

Vastgesteld 25 januari 2011

Binnen de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken bestond bij acht
fracties de behoefte de minister en de staatssecretaris van Buitenlandse
Zaken enkele vragen en opmerkingen voor te leggen over de brief van de
minister en de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken inzake de
geannoteerde agenda van de Raad Buitenlandse Zaken d.d. 31 januari 2011
(21501-02-1019).

De minister en de staatssecretaris hebben op de vragen en opmerkingen
geantwoord bij brief van …. 2011. De vragen en opmerkingen van de
fracties en de antwoorden van de staatssecretaris zijn hieronder
afgedrukt.

De voorzitter van de commissie,

Albayrak

De griffier van de commissie,

Van Toor

Algemeen

De leden van de fractie van de Partij van de Arbeid hebben met
belangstelling kennis genomen van de brief waarin de inzet van de
regering voor de komende Raad Buitenlandse Zaken uiteen wordt gezet. De
leden zullen zich beperken tot een aantal punten.

De leden van de CDA-fractie hebben met belangstelling kennis genomen van
de geannoteerde agenda voor de Raad Buitenlandse Zaken van 26 juli 2010.

De leden van de D66-fractie hebben met belangstelling kennis genomen van
de geannoteerde agenda van de Raad Buitenlandse Zaken van 31 januari
2011. Zij betreuren het dat deze Raad schriftelijk voorbereid wordt. Dit
doet geen recht aan het belang van deze Raad. 

Soedan

Met de regering zijn de leden van de VVD-fractie positief gestemd over
de wijze waarop het zelfbeschikkingsreferendum voor Soedan lijkt te zijn
verlopen. Hoewel in het algemeen  grote terughoudendheid gewenst is
wanneer het gaat om het wijzigen van landsgrenzen en het erkennen van
nieuwe landen, moet worden geconstateerd dat de voorgeschiedenis van het
conflict in Soedan en vooral de onverantwoorde wijze waarop het regime
in Khartoem is omgegaan met de mensenrechten van de Zuid-Soedanezen, een
internationale instemming met een duidelijk votum van Zuid-Soedan vóór
onafhankelijkheid zeer in de rede ligt. Gevoelig zijn dan nog wel de
regelingen met betrekking tot de status van Abyei, de verdeling van de
olieopbrengsten en de rechten van minderheden. Wat betreft de status van
Abyei valt het op dat het internationaal gerechtshof daarover een
uitspraak heeft gedaan,die eerder gunstig lijkt te zijn voor het Noorden
dan voor het Zuiden. Kan de kennelijke berusting van het Noorden met de
huidige gang van zaken in het Zuiden ook te maken hebben met die voor
het Noorden tamelijk gunstige uitspraak inzake Abyei? En wat betekent
die uitspraak voor de verdeling van de olieopbrengsten tussen Noord en
Zuid? Wat valt te melden over recente gewelddadigheden in Abyei? Was de
stad Abyei al niet zo goed als volledig vernietigd door toedoen van het
Noorden? 

De leden van de VVD-fractie betreuren dat met betrekking tot Darfur de
vooruitzichten nog steeds tamelijk somber lijken te zijn. Wat is de
actuele stand van zaken met betrekking tot de Doha-onderhandelingen
tussen de het bewind in Khartoem en de JEM? Hoe beoordeelt de
Nederlandse regering de recente pogingen van o.m. de minister van
Buitenlandse zaken van Qatar en van de secretaris-generaal van de
Arabische Liga om deze onderhandelingen weer op gang te krijgen?        
  

De leden van de fractie van de Partij van de Arbeid hebben in eerdere
overleggen hun zorgen geuit over de mogelijke onrustige situatie die zou
kunnen ontstaan in aanloop naar het te houden referendum. Deze leden
zijn tevreden over het gegeven dat het zelfbeschikkingsreferendum voor
Zuid-Soedan goed lijkt te zijn verlopen. De leden lezen dat het kabinet
hoopt dat de partijen in Soedan spoedig een overeenkomst weten te
sluiten over een aantal zaken, zoals de verdeling van olieopbrengsten en
de nationale schuld, de status van Abyei en de rechten van minderheden
in zowel het noorden als het zuiden. Is duidelijk welke bijdrage
Nederland hieraan kan leveren en welke bijdrage Nederland eventueel kan
leveren aan schuldverlichting? Deelt de regering de opvatting van de
Engelse minister van Buitenlandse Zaken, die aangeeft de situatie in de
regio Abyei zeer zorgwekkend te vinden en dat het te voorbarig is te
juichen over een goede afloop? Hoe ziet de Nederlandse regering het
lange termijn proces voor ogen en welke rol is hier voor Nederland
weggelegd? 

De leden van de PVV-fractie achten het aannemelijk dat de uitslag van
het zelfbeschikkingsreferendum voor Zuid-Soedan zal luiden, dat gekozen
is voor onafhankelijkheid van Zuid-Soedan. De PVV-fractie is van oordeel
dat de erkenning van een onafhankelijk Zuid-Soedan een Nederlandse
aangelegenheid is, waar Europa niet over gaat. Die erkenning mag niet
afhankelijk zijn van het oordeel van andere landen of andere
internationale partners daarover. De PVV-fractie wil dat de regering de
Kamer kort na 14 februari a.s. informeert over haar voornemen m.b.t. die
erkenning. 

De leden van de CDA-fractie hebben met instemming kennis genomen van het
verloop van het referendum in Zuid-Soedan. Deze leden gaan er vanuit dat
in afwachting van de definitieve uitslag van het referendum en de
rapporten van de verschillende waarnemingsmissies, deze Raad zal worden
gebruikt om verder te spreken over de scenario’s waarbij Zuid-Soedan
zich uitspreekt vóór onafhankelijkheid. Kan de regering ingaan op de
ontwikkeling van de verschillende scenario’s en de positie van de EU
hierin?

Met de regering betreuren de leden van de CDA-fractie de
gewelddadigheden die hebben plaatsgevonden in Abyei. Welke gevolgen
hebben de opgelopen spanningen, in met name Abyei, voor de aanwezige
Nederlanders in het gebied? En welke rol speelt Nederland als voorzitter
van de werkgroep van de drie grensgebieden? 

Kan de regering ingaan op welke stappen er zijn gezet om te komen tot
een sanctiepakket in EU-verband ten aanzien van ICC-verdragspartijen die
niet samenwerken met Internationale Strafhof? Graag een reactie.

De leden van de SP-fractie vragen de regering een reactie te geven op
het artikel “UN worried about upsurge of fighting in Darfur”? Kan de
regering tevens ingaan op de aanbevelingen die de International Crisis
Group doet in het artikel “Now the real work begins in Sudan”? Wat
doet Nederland- al dan niet in EU verband- om de SPLM te begeleiden in
het verdere democratiseringsproces in Zuid-Soedan?

De leden van de D66-fractie stemmen grosso modo in met de beoordeling
van het kabinet over de actuele ontwikkelingen in Soedan. Deze leden
wachten met belangstelling de rapporten van de internationale
waarnemingsmissies af. De leden ondersteunen het de mogelijkheid om
ICC-Statenpartijen in EU verband aan te spreken op verplichtingen.

Libanon

De leden van de VVD-fractie spreken de hoop uit dat de lopende
procedures bij het Special Tribunal for Lebanon zullen bijdragen aan
meer duidelijkheid over de aanslag op de voormalige premier van Libanon
Rafiq Hariri en 22 anderen. Veel omtrent deze aanslag was totnogtoe
onduidelijk zoals de achtergronden van de organisatie die de aanslag
opeiste te weten "Jihad Ondersteuning in de Levant".

De leden van de PVV-fractie maken zich grote zorgen over de
instabiliteit in Libanon, dat steeds meer in de greep van Hezbollah en
daarmee van Iran geraakt. Zij verwijst daarvoor onder andere naar de
recente oefening van Hezbollahmilitie gericht op het overnemen van de
macht in het land, de aankondiging van Iran dat het een vlooteenheid
naar de Middellandse Zee zal zenden en de niet aflatende bemoeienis van
Syrië met de gebeurtenissen in Libanon. Het optreden van westerse
landen om deze ontwikkelingen te keren (voor zover thans bekend), laat
sterk te wensen over. Expliciete steun voor de regering Hariri en voor
het doorzetten van de feitelijke berechting van eventuele in Libanon
verblijvende verdachten van de aanslag op de voormalig premier Hariri is
uitgebleven. Dit is des te zorgelijker, nu de door Hezbollah op
instigatie van Syrië naar voren geschoven kandidaat Nahib Mikati de
steun heeft van een meerderheid in het Libanese parlement. Is de
minister bereid om met zijn ambtsgenoten een gezamenlijke stevige
strategie te ontplooien die aan duidelijkheid niets te wensen over laat
en ook zo nodig met machtsmiddelen doorgezet kan worden?

De val van het kabinet-Hariri in Libanon lijkt de weg te hebben
vrijgemaakt voor een nieuw kabinet waarin Hezbollah de dienst uitmaakt.
De leden van de CDA-fractie delen de opvatting van de regering dat het
van groot belang is dat de stabiliteit in Libanon gewaarborgd blijft.
Deze leden zijn de mening toegedaan dat een sterke positie van een
organisatie als Hezbollah in een nieuwe regering niet bijdraagt aan deze
doelstelling. Deelt de regering deze opvatting? Zo ja, welke
mogelijkheden ziet de regering om gezamenlijk met bondgenoten (EU en VS)
te komen tot een stabiele oplossing in deze kwetsbare regio? 

Ondanks de veranderende situatie hechten de leden van de CDA-fractie
grote waarde aan de voortgang en uitvoer van de aanklacht van het
Hariri-tribunaal en gaan zij er vanuit dat op dit gebied geen concessies
zullen worden gedaan.

De leden van de SP-fractie steunen het voorstel van Nederland om de Hoge
Vertegenwoordiger te doen nagaan wat de initiatieven van de EU zijn voor
de stabiliteit van Libanon en de goede voortgang van het werk van het
Speciale Tribunaal voor Libanon. Onduidelijk is echter op welke termijn
deze initiatieven verwacht kunnen worden, terwijl binnen tien weken
duidelijk wordt wat het Tribunaal wil. Kunt u daarover een duidelijke
termijn noemen en aangeven tot welke grens u wilt gaan? Een intrekking
van de hulpgelden zoals persberichten melden dat de VS zou overwegen,
een bedrag van 246 miljoen dollar wordt genoemd, is in de ogen van de
SP-fractie onverstandig. Het straft de bevolking van Libanon en jaagt de
polarisatie juist aan. 

Ivoorkust  

De leden van de VVD-fractie steunen de uitbreiding van het
EU-sanctieregime tegen Ivoorkust. Graag zouden zij meer informatie
krijgen over de Afrikaanse diplomatieke inspanningen om een oplossing te
vinden voor de ontstane crisis. Welke resultaten zijn tot nu toe geboekt
door de Economic Community of West African States (ECOWAS)? Hoe
beoordeelt de regering de toenadering die zou hebben plaatsgevonden
tussen Laurent Gbagbo enerzijds en Robert Mugabe anderzijds? 

De leden van de fractie van de Partij van de Arbeid maken zich ernstig
zorgen over de gespannen situatie in Ivoorkust, zoals zij reeds kenbaar
hebben gemaakt in eerder ingediende (nog onbeantwoorde) schriftelijke
vragen (kenmerk 2011Z00059 )  De leden betreuren het gegeven dat de
bemiddelingspoging van de Keniaanse premier, niet geslaagd is, zeker
gezien het gegeven dat het aantal geweldsincidenten alsmaar lijkt toe te
nemen. Vluchtelingenorganisatie UNHCR heeft regeringen wereldwijd
aangeraden geen asielzoekers meer terug te sturen naar Ivoorkust.
Vooralsnog hebben alleen Duitsland en Zwitserland het terugsturen van
Ivorianen formeel stopgezet. Kan de regering toelichten of Nederland ook
voornemens is om asielzoekers terug te sturen naar het onrustige gebied
of gaat zij gehoor geven aan de oproep van de UNHCR? Wat is de opvatting
van de Nederlandse regering en de EU over het door Alassane Ouattara
aangekondigde exportverbod op cacao? 

De leden van de PVV-fractie delen het standpunt dat de wettig gekozen
president van dat land, geïnstalleerd moet worden. Het beleid van de
regering dat daarop is gericht, verdient dan ook in beginsel steun. Zij
zal echter niet instemmen met een maatregel om de invoer van producten
uit Ivoorkust (vnl. cacao) te boycotten, zoals door sommigen wordt
bepleit. Dit zou immers leiden tot schade voor de economie van dat land
en ook de prijzen voor cacao op de wereldmarkt nadelig beïnvloeden. De
PVV-fractie maakt zich overigens grote zorgen over de veiligheid van het
niet-islamitische deel van de bevolking van Ivoorkust. Door een enorme
immigratie van moslims in de afgelopen jaren heeft een grote
demografische aardverschuiving in dat land plaatsgevonden. Onder een
nieuwe islamitische president valt niet te verwachten dat er een eind
zal worden gemaakt aan deze islamisering van het land. Nederland dient
daarom scherp te zijn op de bedreiging van de positie van de
niet-moslims in Ivoorkust.

De leden van de CDA-fractie spreken hun bezorgdheid uit over de situatie
in Ivoorkust. Deze leden pleiten voor de inzet van alle mogelijke
middelen om president Gbagbo te bewegen de uitslag van de verkiezingen
te respecteren. Welke mogelijkheden zijn er voor de EU nog, om het
sanctieregime verder uit te breiden en de druk verder op te voeren op
Gbagbo? Op welke manier ondersteunt de EU de diplomatieke initiatieven
van de Afrikaanse Unie?

De leden van de SP-fractie vragen de regering een reactie te geven op
het artikel “U.S. backs call for Ivory Coast cocoa export ban”? Is
het juist dat de EU het exportverbod van Ouattara niet steunt? Zo ja,
hoe strookt dit met de opvatting van de EU dat Ouattara de rechtmatige
winnaar van de verkiezingen is en hij dus gesteund moet worden? Zo neen,
hoe zit het dan wel? 

De leden van de SP-fractie vragen de regering voorts of de 32
Nederlanders plus 13 gezinsleden met een andere nationaliteit op
vrijwillige basis in Ivoorkust verblijven of dat hen wordt belet het
land te verlaten?

In het schriftelijk overleg over de RBZ van 13 en 14 januari (21 501-
nr. 1016), op de vraag van de SP-fractie over het
EU-(samenwerkings)verband in Ivoorkust, stelde de regering “Het
EU-verband waarnaar wordt verwezen, is het zogenaamde «lead state»
concept, waarbij in landen waar weinig EU-landen vertegenwoordigd zijn,
één van de aanwezige landen de leiding neemt bij de voorbereiding op
en bijstandsverlening in geval van eventuele consulaire crises. In
februari 2008 heeft de Raad besloten (Publicatieblad van de Europese
Unie, 2008/C 317/06) om dit concept toe te passen in landen met 3 of
minder vertegenwoordigde EU-landen – uitzondering hierop is
Bangladesh. Tevens zijn toen afspraken gemaakt over de inzet van de lead
state en overige landen op gebied van informatie-uitwisseling en
ondersteuning bij bijstandverlening. Inzake Ivoorkust treedt Frankrijk
informeel op als lead state. Voor de volledigheid zij vermeld dat
Nederland ook bilateraal met Frankrijk afspraken heeft gemaakt inzake
bijstandverlening bij crisissituaties.”

De leden van de SP-fractie vragen wanneer er melding is gemaakt door de
regering aan de Kamer van dit lead state concept. Kunt u tevens een
nadere omschrijving geven van de begrippen “consulaire crisis” en
“bijstandsverlening”? Is dit vastgelegd in bijvoorbeeld verdragen en
zo ja, zijn deze openbaar? Hoe worden deze zaken praktisch ingevuld?

Kan de regering tot slot aangeven welke afspraken Nederland bilateraal
met Frankrijk heeft gemaakt inzake bijstandverlening bij
crisissituaties? Betreft dit alleen bevoorrading van vliegdekschepen of
ook uitgebreidere militaire bijstand? Waar zijn deze afspraken
gedocumenteerd en kan de Kamer hier inzage in krijgen? 

De leden van de D66-fractie constateren dat Laurent Gbagbo ondanks
diplomatieke druk weigert de macht over te dragen. Ook constateren zij
dat zowel de Britse vice-premier Clegg als de Amerikaanse president
Obama de druk opvoeren. Kan de regering haar strategie, zowel
bilateriaal als via de EU en VN, uiteenzetten om bij te dragen aan deze
diplomatieke druk?

Sahel

De leden van de VVD-fractie zien met veel belangstelling uit naar de
vast te stellen EU-strategie met betrekking tot de Sahel en de visie van
het kabinet daarop. De VVD-fractie hecht veel belang aan een inperking
van de terroristische dreiging waarvan in deze regio sprake is. 

De verslechterende veiligheidssituatie in de Sahel-regio toont in de
ogen van de PVV-fractie andermaal aan dat de islam een politieke macht
is die de vrijheid en veiligheid bedreigt. De PVV-fractie bepleit voor
deze regio een beleid van meedogenloze aanpak van islamitisch geweld en
niet van het uitdelen van cadeautjes aan islamitische heersers en
bandieten. De EU-Sahel strategie die Hoge Vertegenwoordiger Ashton in
februari zal presenteren, zal door de PVV-fractie daarom kritisch worden
beoordeeld.

De leden van de SP-fractie willen graag een uitvoerige toelichting op de
veiligheidsanalyses en de bedreigingen van de veiligheid in de Sahel
regio. Wat is de reden dat nu verdergaand stappen worden genomen? Op
welke wijze ziet de regering, maar ook HV Ashton, de bevordering van
sociaal-economische ontwikkeling van de Sahellanden? Geldt het hier een
herziening van de politiek die voortkomt uit het Barcelona-proces, i.c.
de Associatieakkoorden en de Mediterrane Unie? Zo ja, volgens welke
uitgangspunten heeft deze plaats?

Tunesië

Wat betreft de belangrijke ontwikkelingen in Tunesië hechten de leden
van de VVD-fractie groot belang aan het ontstaan van meer democratische
verhoudingen in dat land en de mogelijke uitstraling die dat kan hebben
naar andere landen in de regio. Tegelijkertijd zijn zij beducht voor een
eventuele toename van de invloed van de radicale islam in het gebied.
Hoe groot zou bijvoorbeeld de aanhang kunnen zijn van Rached
al-Ghannouchi, de verbannen leider van de radicaal-islamitische partij
Ennahdha?

De leden van de fractie van de Partij van de Arbeid maken zich zorgen
over de zeer onrustige situatie in Tunesië. De EU heeft  bij monde van
EU- Commissarissen Catherine Ashton en Stefan Füle laten weten klaar te
staan om de Tunesische autoriteiten 'onmiddellijke steun te verlenen bij
het organiseren van verkiezingen' en 'blijvende steun voor een echte
democratische transitie'. Kan de regering toelichten of onderhandelingen
tussen de EU en Tunesië over nauwere economische banden moeten worden
opgeschort indien deze transitie niet lukt? Indien dit het geval is kan
de regering dan ook aangeven of zij vindt dat indien er geen verbetering
optreedt in de mensenrechten en fundamentele vrijheden in Tunesië deze
nauwere economische banden niet aangehaald moeten worden? 

De leden van de PVV-fractie zijn van mening dat de omverwerping van een
islamitisch dictatoriaal bewind kan worden toegejuicht, maar dat deze op
dit moment nog niet voltooid lijkt te zijn, nu veel “oudgedienden”
van dat bewind nog in functie zijn. De grote vraag is wat er nu in
Tunesië gaat gebeuren. De ontwikkeling van het land naar een
democratische rechtsstaat verdient Nederlandse steun. Een actief beleid
dat daarop gericht is, moet zo snel mogelijk, in samenspraak met andere
westerse landen, worden ontwikkeld. Voorkomen moet namelijk worden, dat
Tunesië wegzinkt in een islamitisch fundamentalisme dat nog erger is
dan het regime waarvan het zich nu aan het ontdoen is. Overigens heeft
de Jasmijn-revolutie in Tunesië overtuigend aangetoond dat het
EU-beleid t.a.v. dat land heeft gefaald.

Gezien de ontwikkelingen in Tunesië dringen de leden van de CDA-fractie
erop aan dit onderwerp tijdens deze Raad te bespreken. De gebeurtenissen
in Tunesië hebben namelijk een groot effect op de regio. Welke
scenario’s heeft de EU in relatie tot de stabiliteit in de regio. Op
welke wijze kan de EU ertoe bijdragen dat de interne onrust zal leiden
tot democratische veranderingen, waarbij gebruik van geweld zal worden
vermeden. In deze Raad zal moeten worden gesproken over de toekomst van
Tunesië en de regio, de manier waarop de Europese Unie bij kan dragen
aan versterking van democratische krachten en economische ontwikkeling
in dit land. 

De leden van de SP-fractie vragen wat de initiatieven van de EU zijn om
de roep om democratisering van Tunesië te steunen. De SP-fractie is van
mening dat het beleid van Associatieakkoorden tussen de EU en diverse
landen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten aan dringende herziening toe
is. Deelt de regering deze opvatting en welke initiatieven staat de
regering voor om veranderingen aan te brengen die de landen in
Noord-Afrika wel degelijk helpt te democratiseren?

De leden van de fractie van D66 zouden ten aanzien van Tunesië nogmaals
het algemene belang van gezamenlijk Europees optreden benadrukken. Deze
leden vinden het in dit specifieke geval onwenselijk dat de Franse
minister van Buitenlandse Zaken de oproerpolitie in Tunesië steun bood
terwijl Hoge Vertegenwoordiger Ashton het geweld bekritiseerde.  

Godsdienstvrijheid

Vanzelfsprekend hecht de VVD-fractie zeer aan godsdienstvrijheid en
maakt zij zich zorgen.  Tegelijkertijd moet er naar haar mening ook
steeds worden gewaakt voor het oneigenlijk gebruik van de
godsdienstvrijheid voor bescherming van de toch al dominante godsdienst,
waardoor de vrijheid van meningsuiting in het gedrang komt. Graag een
reactie van de minister.

De leden van de PVV-fractie vinden de slechte bescherming van
christelijke minderheden in Egypte, Pakistan, Afghanistan, Syrië, Iran
en Irak door de overheden van die landen een grote schande. Deze slechte
behandeling past binnen het patroon, dat deze islamitische landen ook
behoren tot de grootste mensenrechtenschenders. Ook de wijze waarop de
Iraanse overheid met de Bahai-minderheid solt, is schandelijk. Nederland
moet niet aflaten om deze landen er op aan te spreken dat zij hun
christelijke minderheden effectiever moeten beschermen. Ook de
achterstelling van deze minderheden op allerlei gebied in genoemde
landen, moet worden beëindigd. Zolang namelijk overheden hun
christelijke onderdanen als tweederangsburgers behandelen, is dat voor
islamitische terroristen een signaal dat zij tegen die minderheden
terreurdaden kunnen plegen zonder al te veel van de overheid te duchten
te zullen krijgen. Om een voorbeeld te noemen: aan de sterke
tegenwerking door de Egyptische overheid van de christelijke minderheid
bij het repareren en bouwen van kerken, moet een eind komen. Ook de
verplichte islamitische lectuur waar christelijke kinderen op scholen
mee worden geconfronteerd, moet worden afgeschaft. Zolang dit soort
anti-christelijke overheidsmaatregelen in landen als Egypte worden
gehandhaafd, dient ons land Egypte niet als een volwaardige partner te
beschouwen.

De leden van de CDA-fractie achten het van groot belang dat het
onderwerp godsdienstvrijheid hoger op de agenda van de Raad Buitenlandse
Zaken komt te staan. Kan de regering aangeven op welke manier en met
welke andere landen zij zich in zal zetten om dit doel ook daadwerkelijk
te bereiken? 

De leden van de D66-fractie vragen de regering wat zij bedoelt met de
zinsnede dat het wenselijk is dat de EU in haar mensenrechtenbeleid
explicieter dan tot nu toe gebruikelijk is aandacht schenkt aan het
waarborgen van de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging. Ziet de
regering een accentverschuiving voor zich? Betekent dit dat er voor
bepaalde andere thema’s minder aandacht komt? Zo ja, welke thema’s
zijn dit?

Wit-Rusland

De leden van de VVD-fractie zijn met het kabinet van mening dat de gang
van zaken bij de recente pseudoverkiezingen in Wit-Rusland scherp
veroordeeld moet worden en dat tegen Wit-Rusland passende maatregelen
moeten worden genomen. Van belang achten de leden van de VVD-fractie het
ook dat landen, zoals Polen, die eerder nog diplomatieke openingen
wilden blijven bieden aan het Wit-Russische regime, nu ook veel
nadrukkelijker afstand hebben genomen van dat regime. De leden van de
VVD-fractie achten het geboden dat in deze situatie stevige maatregelen
worden genomen tegen het Wit-Russische regime. Onderschrijft de regering
de mening van de OVSE dat bij deze verkiezingen sprake is geweest van
grootschalige fraude? Moet worden geconstateerd dat bij de gehouden
verkiezingen geenszins is voldaan aan de 12 voorwaarden die de Europese
Unie in 2006 had opgesteld? Is het wellicht geboden om in EU-verband te
pleiten voor nieuwe, maar dan eerlijke verkiezingen in Wit-Rusland en om
‘slimme’ EU-sancties in het vooruitzicht te stellen wanneer geen
gevolg wordt gegeven aan die eis? Sowieso lijkt een beperking van de
reismogelijkheden voor het Wit-Russische regime richting de EU nu in de
rede te liggen. Op welke wijze kan vanuit Nederland resp. vanuit de EU
hulp worden geboden aan de democratische Wit-Russische oppositie? Kan
wellicht vanuit de EU enig soelaas worden geboden aan studenten in
Wit-Rusland die vanwege hun politieke activiteiten van universiteiten in
Wit-Rusland zijn verwijderd?        

De leden van de fractie van de Partij van de Arbeid zijn van mening dat
het tijd is voor bezinning op de strategie ten opzichte van Wit Rusland.
De verkiezingen van afgelopen december zijn volgens de OVSE oneerlijk
verlopen. Blijkbaar is er van de toezeggingen en beloften van de kant
van de Wit Russische regering onder leiding van president Loekasjenko
niet veel terecht gekomen.

De Nederlandse regering en de EU hebben ‘het geweld na de verkiezingen
veroordeeld’. De leden van de fractie van de Partij van de Arbeid
vragen de minister of hij bereid is ook de uitkomst van de verkiezingen
als onrechtmatig te bestempelen, overeenkomstig de conclusies van de
OVSE? In EU verband zou men zich af moeten vragen of men door wil gaan
op de ingeslagen weg van soft power en samenwerking. Tot dusverre is die
strategie weinig effectief, of erger, draagt hij zelfs bij tot het in
standhouden van de belabberde politieke situatie. Bent u daarnaast
bereid het verloop en de uitkomst van de verkiezingen op de Europese
Raad voor Ministers van Buitenlandse Zaken te veroordelen en op te
roepen dat de EU dit standpunt in dient te nemen? Bent u daarnaast
bereid om in EU verband een oproep te doen aan de Wit-Russische
autoriteiten om nieuwe verkiezingen uit te schrijven en er bij de
Wit-Russische autoriteiten op aan te dringen dat de autoriteiten aan de
12 voorwaarden voldoen die de EU in 2006 heeft opgesteld (‘What the EU
could bring to Belarus’)? Zo nee, kunt u toelichten om welke redenen
Nederland zich in sommige gevallen kan permitteren dergelijke
consequenties niet te verbinden aan oneerlijk verlopen verkiezingen?

De leden van de fractie van de Partij van de Arbeid menen dat de EU de
druk nu echt op moet gaan voeren. Dat kan met een mix van geleidelijk
oplopende economische sancties gecombineerd met de eis dat er
daadwerkelijk democratische verkiezingen worden gehouden. Eventueel kan
deze eis worden ondersteund door Wit-Rusland uit verschillende Europese
samenwerkingsprogramma’s in het kader van Nabuurschap en het Oostelijk
Partnerschap te zetten. Hoe denkt de minister hierover?

De leden van de PVV-fractie beschouwen het regime dat dit land bestuurt,
als een van de zwartste schapen in Europa. Een krachtig beleid tegen die
regering is dan ook wenselijk voor zover dat mogelijk is. Opheffing van
de schorsing van het sanctiebeleid past daarin, evenals ontzegging van
de toegang tot Nederland en de EU van de leden van de regering van
Wit-Rusland. 

De leden van de PVV-fractie vragen de regering om de contacten met de
Wit-Russische oppositie warm te houden en een inventarisatie te maken
van de mogelijkheden die Nederland heeft om sanctiemaatregelen tegen
Wit-Rusland toe te passen. Ook de positie van Wit-Rusland binnen de OVSE
dient onder de loep te worden genomen, nu Wit-Rusland het OVSE-kantoor
in Minsk heeft gesloten. De PVV-fractie vraagt de minister om over dit
alles in een brief aan de Kamer zijn visie kenbaar te maken.

De leden van de CDA-fractie delen de mening van de regering dat de
ontwikkelingen in Wit-Rusland tijdens en na de verkiezingen scherp
moeten worden veroordeeld. De Nederlandse regering en de EU hebben
‘het geweld na de verkiezingen veroordeeld’. Welke consequenties
verbindt Nederland en de EU aan deze gefraudeerde verkiezingen? Bent u
bereid de uitkomst van de verkiezingen als onrechtmatig te bestempelen,
overeenkomstig de conclusies van de OVSE?

De leden van de CDA-fractie vragen de minister of hij bereid is het
verloop en de uitkomst van de verkiezingen op de Europese Raad voor
Ministers van Buitenlandse Zaken te veroordelen en op te roepen dat de
EU dit standpunt in dient te nemen? Graag een reactie.

De leden van de CDA-fractie delen de mening van de regering dat moet
worden gekeken naar nieuwe sancties tegen het Wit-Russische regime. Bent
u bereid om economische sancties toe te passen zodanig dat negatieve
gevolgen voor de Wit-Russische bevolking wordt vermeden? Bent u met ons
van mening dat een ongewijzigde positie van het Wit-Russische regime
gevolgen moet hebben voor de deelname van Wit-Rusland aan het Oostelijk
partnerschap?  

De leden van de CDA-fractie vragen aan welke maatregelen de regering
denkt om mensenrechtenverdedigers en maatschappelijk middenveld zoveel
mogelijk te ondersteunen? Zal hierbij gebruik worden gemaakt van visa
zodat deze mensen Wit-Rusland gemakkelijk tijdelijk kunnen ontvluchten?
Graag een reactie.

De leden van de SP-fractie zijn verbaasd over de terughoudende
opstelling van de EU én van de Nederlandse regering inzake Wit-Rusland.
De OVSE dat toezicht hield op een correct en democratisch verloop van de
verkiezingen, heeft geconstateerd dat die verkiezingen structureel
gefraudeerd waren. Een veroordeling van het geweld dat na de
verkiezingen tegen de oppositie werd toegepast is niet genoeg. Ook de
maatregelen die de Nederlandse regering én de EU thans voorstellen zijn
onvoldoende. De steun aan de mensenrechtenactivisten en het
maatschappelijk middenveld is niet genoeg. De SP-fractie is daarom van
mening dat de voorliggende maatregelen niet passend zijn. Hoe verhoudt
deze opstelling zich tot de opstelling na de verkiezingen van 2006 en de
twaalf  voorwaarden die toen aan de Wit-Russische machthebbers zijn
gesteld? Gelden die voorwaarden nog in uw ogen? Indien in de
verkiezingen gefraudeerd is, wat let de EU dan om de Wit-Russische
oppositie te steunen in de eis om nieuwe verkiezingen. Waarom legt de EU
zich neer bij de machtspositie van Loekasjenko? De SP-fractie is stellig
van mening dat de opstelling van de EU president Loekasjenko’s positie
die met fraude tot stand is gekomen, niet bedreigt, maar bevestigt. Dat
acht de SP-fractie een sterk ongewenst standpunt, dat met spoed moet
worden versterkt. Daartoe moet niet zozeer de eigenbelangen van de EU en
van Nederland centraal staan, maar de politieke verlangens van de
oppositie in Wit-Rusland? Graag uw reactie.

De leden van de D66-fractie vinden de ontwikkelingen in Wit-Rusland
zorgwekkend. Bij de verkiezingen is volgens internationale waarnemers op
structurele wijze fraude gepleegd. Vele honderden personen zijn
opgepakt, waaronder de meeste presidentskandidaten,
mensenrechtenverdedigers en journalisten. Is het juist dat de regering
wel publiekelijk het geweld na de verkiezingen heeft veroordeeld, maar
niet de grootschalige fraude? Welke consequenties verbindt de
Nederlandse regering aan deze fraude? Is zij bereid de uitkomst van de
verkiezingen als onrechtmatig te bestempelen? Is zij bereid zich in te
zetten voor een eenduidig EU-standpunt ten aanzien van de
onrechtmatigheid van deze verkiezingen? Is zij bereid om in EU verband
de Wit-Russische autoriteiten op te roepen om nieuwe verkiezingen uit te
schrijven? Is zij bereid om slimme (economische) sancties toe te passen
wanneer de Wit-Russische autoriteiten geen nieuwe verkiezingen
uitschrijven, en er tegelijkertijd voor te zorgen dat deze zo min
mogelijk negatieve gevolgen hebben voor de Wit-Russische bevolking?  

De leden van de fractie van D66 menen dat de oppositie en het
maatschappelijk middenveld in Wit-Rusland in alle vrijheid hun werk
moeten kunnen verrichten. Is het juist dat de Wit-Russische oppositie om
steun heeft gevraagd in de aanloop naar de presidentsverkiezingen, en
dat de regering hier niet aan mee wilde werken? Zo ja, waarom werd
daarvoor gekozen? Heeft de minister van Buitenlandse Zaken op dinsdag 25
januari tijdens zijn gesprek met vertegenwoordigers van de Wit-Russische
oppositie toezeggingen gedaan richting deze vertegenwoordigers? Zo ja,
welke toezeggingen?

De Nederlandse regering en de EU hebben ‘het geweld na de verkiezingen
veroordeeld’ in plaats van de grootschalige fraude die de OVSE
geconstateerd heeft, zo stellen de leden van de fractie van de
ChristenUnie. Welke consequenties wil de regering verbinden aan
gefraudeerde verkiezingen? Is de regering bereid de uitkomst van de
verkiezingen als onrechtmatig te bestempelen, overeenkomstig de
conclusies van de OVSE? De ChristenUnie vraagt de regering de Europese
Raad op te roepen dit standpunt ook in te nemen.

De ChristenUnie vraagt of de regering bereid is om in EU verband ook een
oproep te doen aan de Wit-Russische autoriteiten om nieuwe verkiezingen
uit te schrijven en er bij de Wit-Russische autoriteiten op aan te
dringen dat de autoriteiten aan de twaalf voorwaarden voldoen die de EU
in 2006 heeft opgesteld (‘What the EU could bring to Belarus’). 

De ChristenUnie vindt het passend om slimme economische sancties toe te
passen wanneer de Wit-Russische autoriteiten geen nieuwe verkiezingen
uitschrijven en de twaalf voorwaarden niet respecteren, waarbij zo min
mogelijk negatieve gevolgen voor de Wit-Russische bevolking gemoeid
zijn. Is de regering bereid er in EU verband voor te pleiten de sancties
regelmatig te verzwaren wanneer Wit-Rusland blijft weigeren nieuwe
verkiezingen uit te schrijven en aan de twaalf voorwaarden te voldoen?
Hoe staat de regering er tegenover om Wit-Rusland als deelnemer van het
Oostelijk Partnerschap eventueel te schorsen? 

De ChristenUnie is van mening dat Nederland en de EU de oppositie en het
maatschappelijk middenveld alle mogelijke steun moeten aanbieden. Dan
denkt de ChristenUnie onder meer aan ondersteuning van de Wit-Russische
oppositie door een programma aan te bieden waarin de oppositiepartijen
zich kunnen professionaliseren en samen kunnen werken aan een
gezamenlijke visie op de toekomst van Wit-Rusland. De fractie van de
ChristenUnie heeft begrepen dat in 2010 een dergelijk verzoek van de
Wit-Russische oppositie is geweigerd. Wat was de reden van deze
weigering?

De leden van de SGP-fractie vragen of de minister bereid is de uitkomst
van de verkiezingen in Belarus als onrechtmatig te bestempelen,
overeenkomstig de conclusies van de OVSE. De leden van de SGP-fractie
dringen erop aan, dat de minister zich inzet voor nieuwe verkiezingen in
Belarus. Wil de minister dit in Europees verband bevorderen? Is de
minister ook bereid om te bevorderen, dat er gepaste (Europese) sancties
volgen op een weigering van Wit-Rusland om nieuwe verkiezingen te
houden? Bent u bereid om slimme economische sancties toe te passen
wanneer de Wit-Russische autoriteiten geen nieuwe verkiezingen
uitschrijven en de 12 voorwaarden die de EU in 2006 heeft opgesteld niet
respecteren? Wilt u bij de keuze van economische sancties ervoor zorgen
dat deze slimme sancties zo min mogelijk negatieve gevolgen hebben voor
de Wit-Russische bevolking? Wilt u er in EU verband voor pleiten de
sancties regelmatig te verzwaren wanneer Wit-Rusland blijft weigeren
nieuwe verkiezingen uit te schrijven en aan de 12 voorwaarden te
voldoen? Wilt u voorts toezeggen dat Nederland in EU verband zal pleiten
voor het tijdelijk schorsen van Wit-Rusland als deelnemer van het
Oostelijk Partnerschap? 

Is de minister bereid, zo vragen de leden van de SGP-fractie, te
bevorderen dat Nederland en de EU de oppositie en het maatschappelijk
middenveld alle mogelijke steun aanbieden? Wil de minister toezeggen dat
Nederland zich actief zal inspannen de Wit-Russische oppositie te
ondersteunen, onder andere door een programma aan te bieden waarin de
oppositiepartijen zich kunnen professionaliseren en samen kunnen werken
aan een gezamenlijke visie op de toekomst van Wit-Rusland? Kunt u
toelichten om welke redenen u in 2010 een dergelijk verzoek van de
Wit-Russische oppositie heeft geweigerd?

Rusland

De leden van de VVD-fractie ondersteunen de regering in haar streven
naar een coherent, evenwichtig beleid ten opzichte van Rusland, waarbij
ook voldoende plaats blijft voor het bevorderen van de mensenrechten en
de rechtsstaat in dat land. Juist omdat Rusland alle belangrijke
mondiale en Europese mensenrechtenconventies heeft ondertekend, kan het
daarop ook nadrukkelijk worden aangesproken. Positief is ook het gegeven
dat in Rusland sinds 1997 geen doodvonnissen meer ten uitvoer zijn
gebracht. Tegelijkertijd valt nog zeer veel aan te merken op de wijze
waarop Russische veiligheidsfunctionarissen omgaan met demonstraties
tegen de autoriteiten.

Naar de mening van de leden van de PVV-fractie heeft de recente
terroristische aanslag op de luchthaven Domodjevo van Moskou wederom
aangetoond, dat het vermoedelijk islamitisch terrorisme ook de
veiligheid van het luchtverkeer in Rusland bedreigt. De PVV-fractie
dringt er op aan dat wordt onderzocht hoe kan worden samengewerkt met
Rusland bij de bestrijding van islamitisch terrorisme. 

De leden van de SP-fractie delen de uitgangspunten van de regering in de
relatie tussen de EU en Rusland, ofschoon de SP-fractie een grotere
nadruk wil zien op het belang van democratisering van Rusland met name
de vrijheid van meningsuiting en nieuwsgaring. In het licht van de
noodzakelijk open betrekkingen met Rusland moet hierop veel meer nadruk
komen. 

Iran

Het mag geen verbazing wekken dat de leden van de VVD-fractie blijven
aandringen op een strikt beleid ten aanzien van de nucleaire ambities
van Iran. Kan de regering bevestigen dat Iran bij de besprekingen in
Istanboel uiteindelijk geen concessies heeft gedaan aan de
gesprekspartners en weigert om zelfs maar te overwegen om zijn
uraniumverrijkingsprogramma te bevriezen? De VVD-fractie steunt het
kabinet in zijn streven om ook een stevig sanctiepakket vast te stellen
tegen Iraanse mensenrechtenschenders inclusief reis- en
tegoedensancties. Gezien de parlementaire gedachtewisselingen in de
afgelopen jaren moge het duidelijk zijn dat de VVD-fractie steun geeft
aan maatregelen die zijn gericht op het bevorderen van de
internetvrijheid en de vrijheid van meningsuiting in Iran. Steun geldt
vanzelfsprekend ook voor de pogingen van de Nederlandse regering om
verlichting te brengen in het lot van mevrouw Sarah Baahrami, tegen wie
een doodvonnis is uitgesproken.      

De leden van de fractie van de PVV zijn van mening dat de ogenschijnlijk
succesvolle Stuxnet-aanval op Iran er niet toe mag leiden, dat nu weer
de ogen worden gesloten voor het gevaar van de ontwikkeling van Iraanse
nucleaire wapens. Dit gevaar blijft in de ogen van de PVV-fractie
onverminderd groot. Alle sanctiemiddelen moeten uit de kast worden
getrokken om Iran er toe te bewegen openheid van zaken te geven over het
nucleair programma. 

De mensenrechtenschendingen in dat land blijven onverminderd doorgaan en
krachtige stellingname daartegen blijft geboden. De leden van de
PVV-fractie vraagt in dat verband om expliciete aandacht voor de
brandstichtingen en levensbedreigingen tegen ondernemers die aanhanger
zijn van de Bahai-religie. 

De leden van de CDA-fractie zijn van mening dat nu Iran in Istanboel op
geen enkele manier pogingen heeft ondernomen om de internationale zorgen
ten aanzien van het kernwapenprogramma weg te nemen, het aan de
internationale gemeenschap is om haar positie te bepalen. Klopt het dat
het overleg in Istanboel geen enkel aanknopingspunt heeft geboden voor
verder overleg? Zo ja, welke mogelijkheden om de bestaande sancties aan
te scherpen ziet u? Zal dit onderwerp tijdens deze Raad worden
besproken? Zo nee, waarom niet?

De leden van de CDA-fractie hechten grote waarde aan de initiatieven van
mevrouw Ashton om tot een Europees mensenrechtenbeleid ten aanzien van
Iran te komen. Wat is de status van de plannen van Ashton ten aanzien
van een alomvattend Europees mensenrechtenbeleid en hoe zijn deze in de
Raad ontvangen? Graag een reactie.

De leden van de SP-fractie zijn zeer bezorgd over de
mensenrechtensituatie in Iran, zeker gezien de berichten over de vele
executies van politieke tegenstanders in de laatste weken.  De
SP-fractie dringt aan op het zorgvuldig in de gaten houden van de zaak
van mevrouw Bahrami en te blijven pleiten voor het niet voltrekken van
het doodvonnis.

Met betrekking tot kernenergie-installaties zijn de leden van de
SP-fractie verheugd dat er onderhandeld is in Istanboel. De SP-fractie
bepleit tevens in te stemmen met verdere onderhandelingen. Ten slotte
zijn de kortstondige onderhandelingen in Geneve vervolgd met nieuwe
onderhandelingen in Istanboel. De SP-fractie vraagt de regering naar
haar oordeel over berichten dat een eventueel kernwapen van Iran niet
voor 2015 te verwachten is als gevolg van de aanval met het
stuxnetinternetvirus door onbekenden. Deelt u die analyse en wat
weerhoudt u om in dat licht niet akkoord te gaan met onderhandelingen? 

MOVP

Hoewel het MOVP niet op de geannoteerde agenda voorkomt, willen de leden
van de SP-fractie in het licht van de onthullingen via Al Jazeera en The
Guardian over het verloop van de onderhandelingen tussen Israël, de
Palestijnse Autoriteit en de VS graag een oordeel van de regering en van
de EU over het inzicht dat het vredesproces weinig kans van slagen
maakt. Deelt de regering deze opvatting? Wat is de regering bereid te
doen om de EU een zelfstandiger positie te laten opeisen in het kwartet,
met het doel dat het vredesproces wel degelijk op gang komt. Bent u van
mening dat er nog een kans bestaat op een tweestatenoplossing als
uitkomst van het vredesproces? Zo ja, op welke wijze wil u zich daarvoor
inzetten.

De leden van de SGP-fractie merken op, dat de Palestijnse autoriteiten
herhaaldelijk hebben aangeduid, dat zij serieus overwegen om eenzijdig
een Palestijnse staat uit te roepen en dat zij momenteel actief
erkenning hiervoor zoeken onder landen en internationale fora. Hoe
beoordeelt de minister dit streven? Bent u bereid zich – ook in Europa
- actief te verzetten tegen het eenzijdig uitroepen van een Palestijnse
staat? Bent u tevens bereid – mede in Europees verband -  de
Palestijnse leiders op te roepen om de rechtstreekse onderhandelingen
met Israël te hervatten en zich in te zetten voor een duurzame
oplossing van het Israëlisch-Palestijnse conflict, die recht doet aan
de Palestijnse problematiek, maar die ook expliciete erkenning van een
democratische, joodse staat Israël omvat?

   HYPERLINK
"http://www.torontosun.com/news/world/2011/01/24/17012536.html" 
http://www.torontosun.com/news/world/2011/01/24/17012536.html  

   HYPERLINK
"http://www.crisisgroup.org/en/regions/africa/horn-of-africa/sudan/zach-
vertin-now-the-real-work-begins-in-sudan.aspx" 
http://www.crisisgroup.org/en/regions/africa/horn-of-africa/sudan/zach-v
ertin-now-the-real-work-begins-in-sudan.aspx  

   HYPERLINK "http://www.reuters.com/article/idUSTRE70N66I20110124" 
http://www.reuters.com/article/idUSTRE70N66I20110124